Giáo án môn Ngữ văn 9 - Tiết học 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống

TUẦN 22
Tiết: 99 NGHỊ LUẬN 
VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
Ngày soạn:17/01/2010 
Ngày dạy: 19/01/2010
A. MỤC TIÊU:
1.Kiến thức: Hiểu một hình thức nghị luận phổ biến trong đời sống: nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
2. Kỹ năng: Rèn luyện kĩ năng nhận diện và xây dựng bố cục một bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
3. Thái độ: Giáo dục HS có ý thức đúng đắn khi nghị luận về sự việc, hiện tượng đời sống.
B. PHƯƠNG PHÁP: Đàm thoai, phân tích, thảo luận, thực hành.
C. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: Soạn bài
2. Học sinh: Đọc và trả lời câu hỏi SGK, sưu tầm ví dụ thực tế.
D. TIẾN TRÌNH:
I. Ổn định: (1’
II. Bài cũ: (3’)
? Thế nào là luận điểm, luận cứ, luận chứng?
III. Bài mới:
 1.Đặt vấn đề: (1’) GV nhận xét bài cũ, chuyển ý giới thiệu bài mới.
2.Triển khai:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung kiến thức
Hoạt động 1: (30’) Hướng dẫn tìm hiểu bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
* HS đọc văn bản: “Bệnh lề mề”.
? Văn bản nêu ra vấn đề gì để nghị luận?
? Để bàn bạc vấn đề này, tác giả đưa ra những luận điểm cơ bản nào?
? Phân tích các luận điểm trên?
* HS thảo luận.
* GV gợi ý:
? Hiện tượng đó có những biểu hiện như thế nào?
? Có những nguyên nhân nào tạo nên hiện tượng đó?
? Bệnh lề mề có những tác hại gì?
? Cách khắc phục hiện tượng đó như thế nào?
* HS cử đại diện trình bày.
* GV nhận xét.
? Em hãy nhân xét bố cục của bài viết?
? Mở bài có nêu được hiện tượng cần bàn bạc không? 
? Thân bài làm nổi bật vấn đề như thế nào?
? Kết bài như thế nào?
? Bài viết lập luận theo cách phân tích hay tổng hợp?
? Qua việc phân tích văn bản :Bệnh lề mề, em hiểu thế nào là nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống?
? Yêu cầu nội dung của bài nghị luận?
? Yêu cầu mặt hình thức của bài nghị luận?
* HS trả lời.
* GV nhận xét, chốt ghi nhớ, cho HS đọc.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
1. Ví dụ:
- Vấn đề: bệnh lề mề
* Luận điểm:
- Luận điểm 1: Biểu hiện của bệnh lề mề
- Luận điểm 2: Nguyên nhân
- Luận điểm 3: Tác hại
- Luận điểm 4: Làm gì để chống lại bệnh lề mề.
* Bố cục: hợp lí, chặt chẽ:
- Mở bài (luận điểm xuất phát): Nêu sự việc, hiện tượng cần bàn luận là bệnh lề mề.
- Thân bài (luận điểm khai triển): Nêu biểu hiện cụ thể, nguyên nhân, tác hại của bệnh lề mề -> phân tích các mặt của vấn đề rõ ràng, dẫn chứng cụ thể, dễ hiểu.
- Kết bài (luận điểm kết thúc): Bày tỏ thái độ, ý kiến, gợi nhiều suy nghĩ về bệnh lề mề.
* Bài viết theo cách lập luận phân tích.
2. Ghi nhớ: SGK trang 21
Hoạt động 2: (5’) Hướng dẫn luyện tập.
* Thảo luận: 
? Hãy nêu các sự việc, hiện tượng tốt, đáng biểu dương của bạn, trong nhà trường và ngoài xã hội?
? Sự việc nào đáng viết bài, sự việc nào không đáng viết?
* HS thảo luận (3 phút), cử đại diện trình bày.
* GV nhận xét, bổ sung.
* HS đọc bài tập 2 và trả lời câu hỏi:
? Đấy có phải là hiện tượng đáng viết bài nghị luận không? Vì sao?
* HS trả lời.
* GV nhận xét, bổ sung.
II. Luyện tập:
1. Bài tập 1: 
- Giúp bạn học tốt
- Giúp người già cô đơn trong xóm...
-HS nghèo vượt khó học giỏi
2. Bài tập 2:
- Hiện tượng hút thuốc lá đáng viết bài nghị luận, vì:
+ nó liên quan đến vấn đề sức khoẻ và nòi giống.
+ Vấn đề bảo vệ môi trường.
+ Tổn thất về kinh tế.
-Nêu hiện tượng hút thuốc lá ở thanh niên hiện nay
-Nguyên nhân và tác hại của việc hút thuốc lá
-Ý kiến đề xuất
IV. Củngcố: (2’)
Thế nào là nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống? Yêu cầu về nội dung và hình thức của bài nghị luận này?
V. Dặn dò: (2’)
- Học thuộc lòng ghi nhớ.
- Hoàn thiện các bài tập SGK.
- Chuẩn bị bài: Cách làm bài văn nghị luận về mộ sự việc, hiện tượng đời sống
+ Đọc kĩ SGK và trả lời câu hỏi, tìm thêm các đề bài tương tự; các bước làm một bài văn nghị luận.
E.Rút kinh nghiệm: