Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Bài 2: Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh

Ngày soạn :
Tuần \ tiết : 2 \ 9
Tập làm văn 
	Bài 2 :	SỬ DỤNG YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS : 
Hiểu được vb thuyết minh có khi phải kết hợp các yếu tố miêu tả thì vb mới hay.
Rèn luyện kĩ năng sử dụng yếu tố miêu tả trong vb thuyết minh.
Có ý thức cầu tiến trong học tập.
II. Chuẩn bị :
	* GV : Phương án tổ chức lớp : thảo luận nhóm
	* HS : Tìm hiểu trước bài học.
III. Tiến trình tiết dạy :
Ổn định lớp (1’)
Kiểm tra bài cũ (4’) : Kiểm tra việc chuẩn bị bài ( soạn bài ) ở nhà của HS.
Bài mới : Như các em đã biết, để bài văn thuyết minh thêm sinh động, hấp dẫn, lôi cuốn người đọc thì trong vb thuyết minh, ngoài yếu tố chính, cơ bản là thuyết minh người ta còn sử dụng nhiều yếu tố phụ trợ khác như tự sự, miêu tả, biểu cảm, ... Ở tiết học hôm nay, chúng ta cùng đi vào tìm hiểu tác dụng của yếu tố miêu tả trong loại vb này.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Hđ 1: Hd HS đọc và tìm hiểu bài.
* Gọi HS đọc phân đoạn vb Cây chuối trong  VN -> GV góp ý.
* Hd HS trả lời các câu hỏi trong mục I.2 :
a) Em hãy giải thích nhan đề của vb ?
b) Tìm những câu trong bài thuyết minh về đặc điểm tiêu biểu của cây chuối.
* Gọi HS đọc lại từng đoạn -> phát hiện -> trả lời -> HS khác bổ sung -> GV chốt.
c) Chỉ ra những câu văn có yếu tố miêu tả về cây chuối và cho biết tác dụng của yếu tố đó.
d) Theo yêu cầu chung của vb thuyết minh, bài này có thể bổ sung những gì ? Em hãy cho biết thêm công dụng của thân cây chuối, lá chuối,  
Hđ 1: Đọc và tìm hiểu bài.
* Đọc vb .
* Phát hiện -> Phân tích -> Trả lời :
a) Cây chuối là loài cây gắn bó mật thiết, lâu đời với người VN về mặt vật chất và đời sống tâm linh.
b) Đặc điểm tiêu biểu : 
- ... thân mềm vươn lên như những trụ cột nhẵn bóng, toả ra vòm tán lá xanh mướt ...
- Cây chuối rất ưa nước...
- Chuối phát triển nhanh, ...
- là thức ăn thức dụng từ thân đến lá, từ gốc đến hoa, quả !
- chuối hương, chuối ngự, chuối sứ, ... khi quả đã chín cũng đều cho ta vị ngọt ngào và hương thơm hấp dẫn.
c) Tác dụng của các yếu tố miêu tả trong những câu văn trên : làm cho cây chuối – một loại cây hết sức bình thường trở nên sinh động, nổi bật, gây ấn tượng.
d) Bổ sung cộng dụng của thân cây chuối, lá chuối (tươi và khô), nõn chuối, bắp chuối, ...
I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong vb thuyết minh.
-H: Qua việc tìm hiểu vb trên, em hãy cho biết tác dụng của việc đưa yếu tố miêu tả vào vb thuyết minh ?
* Khái quát -> nêu.
 Để thuyết minh cho cụ thể, sinh động, hấp dẫn, bài thuyết minh có thể kết hợp sử dụng yếu tố miêu tả. Yếu tố miêu tả có tác dụng làm cho đối tượng thuyết minh được nổi bật, gây ấn tượng.
Hđ 2 : Hd HS luyện tập.
* GV nêu yêu cầu của bt 1 -> Gọi HS trả lời ( bổ sung yếu tố miêu tả ) -> HS khác bổ sung -> GV nhận xét, góp ý.
* Gọi HS đọc và nêu yêu cầu của bt 2 –> Chỉ ra yếu tố miêu tả trong đv -> Gv góp ý.
* GV nêu yêu cầu của bt 3 -> gọi HS đọc phân đoạn vb Trò chơi ngày xuân -> Cho HS thảo luận nhóm :
-N1 : Tìm yếu tố miêu tả trong đv (1), (2).
-N2 - 3 : Tìm yếu tố miêu tả trong đv (3), (4).
-N4 - 5 : Tìm yếu tố miêu tả trong đv (5), (6).
-N6 : Tìm yếu tố miêu tả trong đv (7), (8).
-> Gọi đại diện trình bày kết quả thảo luận của nhóm -> HS khác góp ý -> GV nhận xét, kết luận.
Hđ 2 : Luyện tập
* Xác định yêu cầu -> Lựa chọn yếu tố miêu tả để bổ sung vào các chi tiết thuyết minh cho sẵn -> Trình bày.
* Xác định yêu cầu -> Tìm yếu tố miêu tả trong đv -> Nêu
* Đọc vb -> Thảo luận nhóm theo sự phân công của GV -> Trình bày kết quả .
II. Luyện tập
 1) Bổ sung yếu tố miêu tả :
- Lá chuối tươi có màu xanh, trung bình dài khoảng 2 – 3m và rộng đến 1m. Chính giữa có sống lá nối với bẹ và các màng chuối. Vì có bề rộng như vậy nên lá chuối thường bị gió xé rách thành nhiều mãnh . Lá chuối xanh dùng để gói bánh chưng, bánh giầy, gói nem ,... Trước khi gói, người ta thường hơ qua lửa cho mềm để khi gói lá ít bị rách.
- Lá chuối khô............
- Bắp chuối .................
- Quả chuối ..................
2) Các yếu tố miêu tả : 
- Tách là loại chén uống nước của Tây, nó có tai. Chén của ta không có tai. Khi mới ai uống trà thì bưng hai tay mà mời.
- Cái chén còn rất tiện lợi, do không có tai nên khi xếp chồng rất gọn, không vướng, khi rửa cũng dễ sạch.
3) Những yếu tố miêu tả trong vb TRÒ CHƠI NGÀY XUÂN
Hđ 3: Củng cố – dặn dò :
Gọi HS nhắc lại tác dụng của yếu tố miêu tả trong vb thuyết minh.
Dặn dò : Nắm dội dung kiến thức bài học, làm các câu còn lại của bt 1. Làm các bt trong bài Luyện tập sử dụng yếu tố miêu tả trong vb thuyết minh.