Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Học Kì I - Tuần 5

TUẦN 5
Ngày soạn: 22/09/2011
Ngày dạy: 26/09/2011
Tiết 21: Tiếng Việt: SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA TÖØ VÖÏNG
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
 I. Chuẩn :
1. Kiến thức :- Sự biến đổi và phát triển của từ ngữ. Hai p.thức p.triển nghĩa của từ.
2. Kĩ năng:- Nhận biết ý nghĩa của từ ngữ trong cum từ và văn bản.
 - Phân biệt các phương thức tạo nghĩa mới với các phép tu từ khác.
3. Thái độ: - Nghiêm túc-Cầu thị-Khoa học.
 II. Nâng cao :- Sự phát triển của từ vựng trong thơ ca.
* Tích hôïp giaùo duïc baûo veä moâi tröôøng: Sự biến đổi và phát triển nghĩa của các từ ngữ liên quan đến môi trường, mượn từ ngữ nước ngoài về môi trường.
* Tích hợp giáo dục các kĩ năng sống cho học sinh:
- Giao tiếp: trao đổi về sự phát triển của từ vựng Tiếng Việt, tầm quan trọng của việc trao dồi vốn từ và hệ thống hóa những vấn đề cơ bản của từ vựng tiếng Việt .
- Ra quyết định: lựa chọn và sử dụng từ phù hợp với mục đích giao tiếp .
II.CHUẨN BỊ :
	1. Giáo viên :
- Giáo án, SGK, Bảng phụ.
	2. Học sinh :
	 - Soạn bài .
III.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
	1. Ổn định lớp
	2 .Kiểm tra bài cũ:
H - Em hiểu thế nào là cách dẫn trực tiếp ? Em hiểu thế nào là cách dẫn gián tiếp ? 
- Dẫn trực tiếp là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật. Lời dẫn trực tiếp được đặt trong dấu ngoặc kép.
- Dẫn gián tiếp là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho phù hợp. Lời dẫn gián tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép.
H – Cho hai ví dụ về hai cách dẫn này? (Cho ví dụ đúng) 1 ví dụ 1,5 điểm.
2. Bài mới 
*Giời thiệu bài : Chúng ta biết rằng từ ngữ Việt Nam rất phong phú, đa dạng, nghĩa của từ cũng rất đa dạng và cũng tùy theo từng thời điểm, trong từng ngữ cảnh cụ thể. Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn điều này.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS 
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động 1 : Tìm hiểu sự biến đổi nghĩa của từ
* GV cho HS đọc phần I trong SGK.
H - 1. Trong bài thơ “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” của Phan Bội Châu (NV 8, tập 1) có câu “Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế.” 
H - Cho biết từ “kinh tế” trong bài thơ này có ý nghĩa gì ? Ngày nay chúng ta có hiểu từ này theo nghĩa như Phan Bội Châu đã dùng hay không ? 
Từ “ kinh tế ” :
- Thời xưa có nghĩa là : kinh bang tế thế.
- Ngày nay có nghĩa là : hoạt động lao động tạo ra và phân phối của cải vật chất.
H-Qua đó em rút ra nhận xét gì về nghĩa của từ?
 (HS thảo luận trả lời )
Hoạt động 2 : Tìm hiểu sự phát triển nghĩa của từ
* Tích hợp giáo dục các kĩ năng sống cho học sinh: Động não: suy nghĩ, phân tích, hệ thống hóa các vấn đề về từ vựng Tiếng Việt .
2. Đọc kĩ các câu sau (Trích từ Truyện Kiều của Nguyễn Du), chú ý những từ gạch chân.
a)- Gần xa nô nức yến anh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
 -	Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ, thay lời nước non
b)-	Được lời như cởi tấm lòng
Giở kim thoa với khăn hồng trao tay.
 -Cũng nhà hành viện xưa nay
 Cũng phường bán thịt cũng tay buôn người.
H - Cho biết nghĩa của từ “xuân”, từ “tay” trong các câu trên? Cho biết nghĩa nào là nghĩa gốc, nghĩa nào là nghĩa chuyển. Trong trường hợp có nghĩa chuyển thì nghĩa chuyển đó được hình thành theo phương thức chuyển nghĩa nào ?
(HS thảo luận trả lời)
( Xuân1 : mùa đầu tiên của năm [nghĩa gốc]
 Xuân2 : tuổi trẻ [nghĩa chuyển - theo pt ẩn dụ]
 Tay1 : một bộ phận của cơ thể người. [nghĩa gốc]
 Tay2 : người giỏi về một lĩnh vực nào đó. [nghĩa chuyển –theo phương thức hoán dụ]
 H à Em hiểu thế nào là phát triển nghĩa của từ ? Có mấy phương thức phát triển nghĩa?
Hoạt động 3 : Bài tập 
* Tích hợp giáo dục các kĩ năng sống cho học sinh:Thực hành: luyện tập sử dụng từ theo những tình huống giao tiếp cụ thể .
* GV nêu định hướng và yêu cầu của mỗi bài tập. Sau đó cho HS tiến hành làm bài, các HS khác nhận xét. GV đúc kết , cho điểm.
 H - 1. Từ chân trong các câu sau là từ nhiều nghĩa. Hãy xác định :
- Ở câu nào từ chân được dùng vớiù nghĩa gốc.
- Ở câu nào từ chân được dùng vớiù nghĩa chuyển theo phương thức ẩn dụ.
- Ở câu nào từ chân được dùng vớiù nghĩa chuyển theo phương thức hoán dụ.
	a. 	Đề huề lưng túi gió trăng
Sau chân theo một vài thằng con con.
(Nguyễn Du, Truyện Kiều)
b. Năm em học sinh lớp 9A có chân trong đội tuyển của trường đi dự “Hội khỏe Phù Đổng”.
c.	Dù ai nói ngã nói nghiêng
Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân
	(Ca dao)
d.	Buồn trông nội cỏ rầu rầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
	(Nguyễn Du, Truyện Kiều)
H - 2. 	Trà : búp hoặc lá cây chè đã sao, đã chế biến, đểû pha nước uống. Pha trà. Ấm trà ngon. Hết tuần trà.
	Từ định nghĩa trên hãy nêu nhận xét về nghĩa của từ trà trong những cách dùng như :
	Trà a-ti-sô, trà hà thủ ô, trà sâm, trà linh chi, trà tâm sen, trà khổ qua
H - 3.	Định nghĩa về từ đồng hồ: dụng cụ đo giờ phút một cách chính xác. (Đồng hồ đeo tay, Đồng hồ báo thức)
	Nêu nghĩa chuyển của từ đồng hồ trong các cách dùng sau :
 Đồng hồ điện, đồng hồ nước, đồng hồ xăng,...
H - 4. Hãy tìm ví dụ để chứng minh rằng các từ hội chứng, ngân hàng, sốt, vua là từ nhiều nghĩa.
+ Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường: Sự biến đổi và phát triển nghĩa của từ ngữ liên quan tới môi trường qua phần bài tập 4.
H - 5. Từ mặt trời trong câu thơ thứ hai được sử dụng theo phép tu từ từ vựng nào ? Có thể coi đây là hiện tượng một nghĩa gốc của từ phát triển thành nhiều nghĩa được không ? Vì sao ? Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
 Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
I/ BÀI HỌC :
1. Sự biến đổi nghĩa của từ
- Nghĩa của từ không phải là bất biến, nó có thể thay đổi theo thời gian, nghĩa cũ mất đi và nghĩa mới được hình thành. Từ vựng không ngừng được bổ sung và phát triển. 
2. Sự phát triển nghĩa của từ
- Một trong những cách phát triển từ vựng Tiếng Việt là biến đổi và phát triển nghĩa của từ ngữ trên cơ sở của nghĩa gốc của chúng.
- Có hai phương thức chủ yếu biến đổi và phát triển nghĩa của từ ngữ: phương thức ẩn dụ và phương thức hoán dụ.
II/ BÀI TẬP :
1. Xác định nghĩa.
Câu
Nghĩa gốc
Nghĩa chuyển
Ẩn dụ
Hoán dụ
a
X
b
X
c
X
d
X
2. Cách dùng từ trà trong những trường hợp đã nêu được dùng theo nghĩa chuyển (phương thức ẩn dụ) : sản phẩm từ thực vật, chế khô, dùng pha nước uống.
3. Cách dùng từ đồng hồ trong những trường hợp đã nêu được dùng theo nghĩa chuyển (phương thức ẩn dụ) : dụng cụ dùng để đo lường một loại gì đó.
4. Từ nhiều nghĩa :
a. hội chứng :
+ Hội chứng viêm đường hô hấp rất nguy hiểm.
+ Thất nghiệp là hội chứng của tình trạng suy thoái kinh tế.
b. ngân hàng :
+ Ngân hàng cho người nghèo vay tiền để tăng gia sản xuất.
+ Ngân hàng máu không nhận những loại máu không an toàn.
c. sốt :
+ Em bé bị sốt mấy ngày qua.
+ Cơn sốt xăng dầu hình như vẫn chưa chấm dứt.
d. vua :
+ Ngày xưa, vua là đại diện cho một nước.
+ Vua bóng đá Pêlê là người Brasil.
5. Từ “mặt trời” được dùng theo phép tu từ ẩn dụ. Tuy vậy không thể coi đây là hiện tượng một nghĩa gốc của từ phát triển thành nhiều nghĩa được. Bởi vì nếu đặt ra ngoài câu thơ, từ “mặt trời” không có nghĩa chuyển là Bác Hồ như ở trong câu thơ ấy.
	4. Cuûng coá:
	- Cho hoïc sinh ñoïc laïi phaàn baøi hoïc ghi.
	5. Hướng dẫn tự học
	- Ñoïc moät soá muïc töø trong töø ñieån vaø xaùc ñònh nghóa goác, nghóa chuyeån cuûa töø ñoù. Chæ ra trình töï trình baøy nghóa goácvaø nghóa chuyeån cuûa töø trong töø ñieån
	- Chuaån bò: Chuyeän cuõ trong phuû Chuùa Trònh SGK trang 60.
IV.RUÙT KINH NGHIEÄM : 
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ngày soạn: 22/09/2011
Ngày dạy: 27/09/2011
Tiết 22: Văn bản: HDĐT: CHUYEÄN CUÕ TRONG PHUÛ CHUÙA TRÒNH
 (Vuõ trung tuøy buùt – Phaïm Ñình Hổ)
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
 I. Chuẩn :
1. Kiến thức : - Sơ giản về văn tuỳ bút thời trung đại. Nghệ thuật của tác phẩm.
 - Cuộc sống xa hoa, thái độ nhũng nhiễu của quan lại thời kỳ này.
2. Kĩ năng: - Đọc hiểu một văn bản tuỳ bút trung đại. Tìm hiểu các chức sắc, địa danh...
3. Thái độ: -Nghiêm túc-Cầu thị-Khoa học.
 II. Nâng cao : - Sự chân thực trong ghi chép, tầm khái quát về thời đại của tác phẩm.
II.CHUAÅN BÒ :
	1.Giaùo vieân :
- Giaùo aùn, SGK; Tranh aûnh minh hoïa.
	2. Hoïc sinh :
	- Soaïn baøi .
III.TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP :
	1. OÅn ñònh lôùp
2. Kieåm tra baøi cuõ :
H - Haõy neâu vaøi neùt cô baûn veà taùc phaåm “Truyeàn kyø maïn luïc” cuûa Nguyeãn Döõ ? 
- Ý nghĩa nhan đề: “Truyền kỳ mạn lục” là ghi chép tản mạn những truyện mang tính thần kỳ, quái lạ. 
- Truyền kỳ mạn lục gồm có 20 truyện ngắn.
- Nhân vật mà Nguyễn Dữ lựa chọn kể là người phụ nữ đức hạnh, khao khát cuộc sống bình an, hạnh phúc; những trí thức phong kiến.
- Chuyện người con gái Nam Xương là truyện thứ 16 trong 20 truyện của Truyền kỳ mạn lục.
- Hình thức nghệ thuật : viết bằng chữ Hán, sáng tạo lại một câu chuyện dân gian.
3. Baøi môùi
	* Giôùi thieäu baøi :
	Lòch söû Vieät Nam ñaõ traûi qua thôøi kyø phong kieán, ñen toái nhaát laø giai ñoaïn Vua Leâ, Chuùa Trònh. Vua chuùa trong thôøi kyø naøy ñaõ soáng moät cuoäc nhö theá naøo? Cuoäc soáng cuûa Chuùa Trònh noåi tieáng veà ñieàu gì? Ñeå hieåu roõ veà nhöõng vaán ñeà naøy, chuùng ta seõ tìm hieåu vaên baûn “Chuyeän cuõ trong phuû Chuùa Trònh”.
	HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV & HS 
NOÄI DUNG BAØI HOÏC
Hoaït ñoäng 1 : Giôùi thieäu taùc giaû, taùc phaåm
H - Döïa vaøo chuù thích trong SGK, em haõy neâu nhöõng neùt cô baûn veà taùc giaû Phaïm Ñình Hoå ?
- Phaïm Ñình Hoå (1768-1839), teân chöõ laø Tuøng Nieân hoaëc Bænh Tröïc, hieäu laø Ñoâng Daõ Tieàu, tuïc goïi laø Chieâu Hoå, queâ laøng Ñan Loan, huyeän Ñöôøng An, tænh Haûi Döông.
H – Em bieát gì veà taùc phaåm Chuyeän cuõ trong phuû Chuùa Trònh ?
Hoaït ñoäng 2 : Ñoïc-hieåu vaên baûn
H - Em haõy neâu boá cuïc cuûa VB naøy: ( 2 phaàn )
a. Töø ñaàu -> baát thöôøng=> Thoùi xa hoa cuûa Chuùa Trònh.
b. Phaàn coøn laïi => Caùch Chuùa vaø boïn haàu caän vô veùt cuûa caûi cuûa daân chuùng.
* GV ñoïc maãu moät laàn toaøn baøi, höôùng daãn caùch ñoïc, yeâu caàu 2-3 HS luyeän ñoïc, cho caùc hs khaùc nhaän xeùt.
H - Neâu chuû ñeà cuûa taùc phaåm.
 * Löu yù HS chuù yù kyõ caùc chuù thích 3,13,14.
* GV cho HS ñoïc vaên baûn SGK ñoaïn vaên 1, 2.
H - Thoùi aên chôi cuûa Chuùa Trònh ñöôïc mieâu taû qua nhöõng söï vieäc naøo ?
+ Thích ñi chôi ngaém caûnh ñeïp
+ Xaây nhieàu cung ñieän ñeàn ñaøi ( toán tieàn cuûa ) 
+ Nhöõng cuoäc daïo chôi giaûi trí loá laêng, toán keùm .
H - Qua caùch keå laïi nhöõng haønh ñoäng vaø vieäc laøm cuûa Chuùa Trònh em hieåu ñöôïc cuoäc soáng cuûa Chuùa Trònh nhö theá naøo ? 
“ Caû trôøi Nam sang nha ... a voán trung thaønh vôùi nhaø leâ laïi vieát thöïc vaø vieát hay nhö theá veà ngöôøi anh huøng Nguyeãn Hueä? 
(GV bình giaûng)
*Hoaït ñoäng 5: Tìm hieåu söï thaát baïi cuûa keû thuø
Goïi HS ñoïc ñoaïn cuoái
H: Toân Só Nghò nhieät tình cöû binh giuùp Chieâu Thoáng nhöng chuû yù cuûa y laø gì?
 Sau khi khoâi phuïc hoï Leâ, nhaân ñoù laïi cho quaân ñoùng giöõ, nhö theá laø baûo toàn ñöôïc hoï leâ maø ñoàng thôøi chieám ñöôïc nöôùc An Nam. Moät coâng hai vieäc
H: em hieåu gì veà Toân Só Nghò? Chi tieát naøo theå hieän söï kieâu caêng, chuû quan cuûa y?
 Xaûo traù keâu caêng töï maõn
H: Tình caûnh cuûa boïn vua toâi nhaø Leâ nhö theá naøo? Baûn chaát cuûa Thaùi Haäu vaø Leâ Chieâu Thoáng ra sao?
 Chòu chung soá phaän, thaûm haïi vôùi boïn cöôùp nöôùc
Baøi hoïc ñaéng cay cuûa Leâ Chieâu Thoáng trong lòch söû Vieät Nam khoâng phaûi ñaàu tieân nhöng cuõng chöa phaûi cuoái cuøng
*Hoaït ñoäng 6: Höôùng daãn toång keát
Goïi HS ñoïc ghi nhôù SGK
*Hoaït ñoäng 7: Luyeän taäp
GV höôùng daãn hoïc sinh laøm baøi taäp
HS vieát ñoaïn vaên döïa vaøo nhöõng söï vieäc trong taùc phaåm
I.Tìm hiểu chú thích:
1.Taùc giaû:
- Taäp theå taùc giaû thuoäc doøng hoï Ngoâ Thì ôû Haø Taây
- Hai taùc giaû chính: Ngoâ Thì Chí, Ngoâ Thì Du
2.Taùc Phaåm:
- Loái vaên vöøa coù chaát vaên vöøa coù tính chaát söû
- Tieåu thuyeát lòch söû này ñöôïc vieát baèng chöõ Haùn, vaøo cuoái theá kæ XVIII ñaàu Theá kæ XIX
II.Tìm hieåu vaên baûn
1.Hình töôïng ngöôøi anh huøng Nguyeãn Hueä
- Quang Trung laøcon ngöôøi möu löôïc, haønh ñoäng maïnh meõ, quyeát ñoaùn, nhanh goïn, raát quaû quyeát
Þ Ngöôøi bieát lo xa, trí tueä saùng suoát
Laø ngöôøi nhaïy beùn trong vieäc xeùt ñoaùn vaø duøng ngöôøi
2.Söï thaûm haïi cuûa quaân töôùng nhaø Thanh vaø vua toâi nhaø Leâ
a/ Boïn quaân töôùng nhaø Thanh
- Toân só Nghò: xaûo traù, keû töôùng baát taøi, kieâu caêng töï maõn, chuû quan khinh ñòch
- Quaân lính: sôï maát maät xin ra haøng
b/ Soá phaän thaûm haïi cuûa boïn vua toâi phaûn nöôùc haïi daân
- Coõng raén caén gaø nhaø, möu caàu lôïi ích rieâng
- Chòu noãi só nhuïc cuûa keû ñi caàu caïnh van xin
*Tình caûnh khoán quaån cuûa boïn cöôùp nöôùc vaø vua toâi nhaø Leâ
III/ Toång keát:
Ghi nhôù(SGK)
*. YÙ nghóa vaên baûn
Vaên baûn ghi laïi hieän thöïc lòch söû haøo huøng cuûa daân toäc ta vaø hình aûnh ngöôøi anh huøng Nguyeãn Hueä trong chieán thaéng muøa xuaân naêm Kæ Daäu (1789).
IV/ Luyeän taäp:
 E. TỔNG KẾT-RÚT KINH NGHIỆM:
+Củng cố phần KT-KN:
- Cách dẫn dắt tài tình,viết sinh động, cảm xúc chân thực....tạo thành công cho tác phẩm.
+Hướng dẫn tự học và chuẩn bị bài học: 
-HS häc bµi cò , l­u ý phÇn t×m hiÓu. - Xem l¹i lÞch sö thêi Quang Trung.
-Soạn bài “Sự phát triển của từ vựng “cho tiết sau. Soạn văn bản Truyện Kiều.
+Rút kinh nghiệm:
..............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................. 
Ngày soạn: 22/09/2011
Ngày dạy: 29/09/2011
Tiết 25: Tiếng Việt: SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA TÖØ VÖÏNG (tieáp theo)
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
I.Chuẩn :
1.Kiến thức :- Việc tạo từ ngữ mới và việc mượn từ ngữ nước ngoài.
2.Kĩ năng:- Nhận biết từ ngữ mới, từ mượn, cách dùng phù hợp.
3.Thái độ: -Nghiêm túc-Cầu thị-Khoa học.
 II.Nâng cao :- Thöû thống kê những từ ngữ mới, tạo từ mới.
II.CHUAÅN BÒ :
	1.Giaùo vieân :
- Giaùo aùn, SGK, Baûng phuï.
	2. Hoïc sinh :
	- Soaïn baøi.
III.TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP :
	1. OÅn ñònh lôùp
2. Kieåm tra baøi cuõ :
H - Cho bieát söï bieán ñoåi vaø phaùt trieån nghóa cuûa töø? Cho moät ví duï veà söï phaùt trieån nghóa cuûa töø. Neâu caùc neùt nghóa phaùt trieån cuûa töø ñoù ?
	2. Baøi môùi 
*Giôùi thieäu baøi : Chuùng ta , qua tieát hoïc tröôùc ñaõ bieát ñöôïc töø ngöõ Vieät Nam raát phong phuù, ña daïng veà soá löôïng laãn ngöõ nghóa. Tieát hoïc tieáp theo hoâm nay seõ giuùp chuùng ta bieát theâm ñöôïc vì sao voán ngoân ngöõ chuùng ta giaøu coù nhö vaäy ?
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV & HS 
NOÄI DUNG BAØI HOÏC
Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu vieäc taïo töø ngöõ môùi
*GV cho HS ñoïc phaàn I trong SGK .
* Tích hợp giáo dục các kĩ năng sống cho học sinh: Động não: suy nghĩ, phân tích, hệ thống hóa các vấn đề về từ vựng Tiếng Việt .
H - 1. Haõy cho bieát trong thôøi gian gaàn ñaây coù nhöõng töø ngöõ naøo môùi ñöôïc caáu taïo treân cô sôû caùc töø sau: ñieän thoaïi, kinh teá, di ñoäng, sôû höõu, tri thöùc, ñaëc khu, trí tueä. Giaûi thích nghóa cuûa nhöõng töø ngöõ môùi caáu taïo ñoù ?
- Ñaëc khu kinh teá : khu vöïc daønh thu huùt voán 
- Ñieän thoaïi di ñoäng : ñieän thoaïi voâ tuyeán nhoû. . 
- Sôû höõu trí tueä : quyeàn sôû höõu ñoái vôùi saûn phaåm do hoaït ñoäng trí tueä .
- Ñieän thoaïi noùng : Ñieän thoaïi daønh rieâng tieáp nhaän vaø giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà khaån caáp .. 
H - 2. Trong tieáng Vieät coù nhöõng töø ñöôïc caáu taïo theo moâ hình 
 x + taëc ( khoâng taëc, haûi taëc...)
 Haõy tìm nhöõng töø ngöõ môùi xuaát hieän theo moâ hình ñoù ?
+ taëc -> Laâm taëc => keû phaù röøng.
+ taëc -> Tin taëc => keû aên caép thoâng tin treân maùy vi tính..
+ Tích hôïp giaùo duïc baûo veä moâi tröôøng: Söï bieán ñoåi vaø phaùt trieån nghóa cuûa töø ngöõ lieân quan tôùi moâi tröôøng nhö moâ hình caáu taïo töø x + taëc ( khoâng taëc, haûi taëc...)
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu vieäc möôïn töø ngöõ cuûa tieáng nöôùc ngoaøi
*GV cho HS ñoïc phaàn II trong SGK.
* Tích hợp giáo dục các kĩ năng sống cho học sinh:Thực hành: luyện tập sử dụng từ theo những tình huống giao tiếp cụ thể .
H - 1.	Tìm töø Haùn Vieät trong ñoaïn trích :
 a,	Thanh minh trong tieát thaùng ba
	Leã laø taûo moä, hoäi laø ñaïp thanh
	Gaàn xa noâ nöùc yeán anh
	Chò em saém söûa boä haønh chôi xuaân
	Daäp dìu taøi töû giai nhaân
	Ngöïa xe nhö nöôùc aùo quaàn nhö neâm
 (Nguyeãn Du, Truyeän Kieàu)
 b.	Keû baïc meänh naøy duyeân phaän haåm hiu, choàng con raãy boû, ñieàu ñaâu bay buoäc, tieáng chòu nhuoác nhô, thaàn soâng coù linh, xin ngaøi chöùng giaùm. Thieáp neáu ñoan trang giöõ tieát, trinh baïch gìn loøng, vaøo nöôùc xin laøm ngoïc Mò Nöông, xuoáng ñaát xin laøm coû Ngu mó. Nhöôïc baèng loøng chim daï caù, löøa choàng doái con, döôùi xin laøm moài cho caù toâm, treân xin laøm côm cho dieàu quaï, vaø xin chòu khaép moïi ngöôøi phæ nhoå.
 (Nguyeãn Döõ, Chuyeän ngöôøi con gaùi Nam Xöông)
H - 2. Tieáng Vieät duøng nhöõng töø naøo ñeå chæ nhöõng khaùi nieäm sau:
-Beänh maát khaû naêng mieãn dòch, gaây töû vong;
- Nghieân cöùu moät caùch coù heä thoáng nhöõng ñieàu kieän ñeå tieâu thuï haøng hoaù, (chaúng haïn nghieân cöùu nhu caàu, thò hieáu cuûa khaùch haøng) Nhöõng töø naøy coù nguoàn goác töø ñaâu ?
Hoaït ñoäng 3 : Baøi taäp 
* Tích hợp giáo dục các kĩ năng sống cho học sinh:Thực hành: luyện tập sử dụng từ theo những tình huống giao tiếp cụ thể .
* GV neâu ñònh höôùng vaø yeâu caàu cuûa moãi baøi taäp. Sau ñoù cho HS tieán haønh laøm baøi, caùc HS khaùc nhaän xeùt. GV ñuùc keát , cho ñieåm.
H - 1. Tìm hai moâ hình coù khaû naêng taïo ra nhöõng töø ngöõ môùi nhö kieåu x + taëc ôû treân.
H - 2. Tìm naêm töø ngöõ môùi ñöôïc duøng phoå bieán gaàn ñaây vaø giaûi thích nghóa cuûa nhöõng töø ñoù.
H - 3. Döïa vaøo nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc ôû lôùp 6 vaø lôùp 7, haõy chæ roõ trong nhöõng töø sau ñaây, töø naøo möôïn cuûa tieáng Haùn, töø naøo möôïn cuûa caùc ngoân ngöõ Chaâu AÂu : maõng xaø, xaø phoøng, bieân phoøng, oâ toâ, tham oâ, toâ thueá, ra-ñi-oâ, oâ xi, caø pheâ, pheâ bình, pheâ phaùn, ca noâ, ca só, noâ leä.
H - 4. Neâu vaén taét caùc caùch phaùt trieån töø vöïng vaø thaûo luaän vaán ñeà: töø vöïng cuûa moät ngoân ngöõ coù theå thay ñoåi ñöôïc khoâng ?
I/ BAØI HOÏC :
* Ngoaøi caùch bieán ñoåi vaø phaùt trieån nghóa cuûa töø, töø vöïng coøn ñöôïc phaùt trieån baèng hai caùch khaùc.
1. Taïo töø ngöõ môùi
a. Caùc töø ñöôïc taïo theâm :
ñieän thoaïi di ñoäng
sôû höõu trí tueä
kinh teá tri thöùc
ñaëc khu kinh teá.
b. Taïo töø môùi : x + taëc
Töø ñaõ duøng laâu
Töø môùi xuaát hieän
khoâng taëc
haûi taëc
gian taëc
sôn taëc
nghòch taëc
ñaïo taëc
laâm taëc
tin taëc
ñinh taëc
 à Vieäc taïo töø ngữ môùi laøm cho voán töø taêng leân.
2. Möôïn töø ngöõ cuûa tieáng nöôùc ngoaøi
a. Töø Haùn Vieät : 
- thanh minh, tieát, leã, taûo moä, hoäi, ñaïp thanh, yeán anh, boä haønh, xuaân, taøi töû, giai nhaân.
- baïc meänh, duyeân phaän, thaàn, linh, chöùng giaùm, thieáp, ñoan trang, tieát, trinh baïch, ngoïc
b. Töø goác chaâu AÂu :
Beänh AIDS.
Ma-ket-tinh
à Möôïn töø ngöõ cuûa tieáng nöôùc ngoaøi cuõng laø moät caùch ñeå phaùt trieån töø vöïng tieáng Vieät. Boä phaän töø möôïn quan troïng nhaát trong tieáng Vieät laø töø möôïn tieáng Haùn.
II/ BAØI TAÄP :
1. Moâ hình taïo töø ngöõ môùi :
Moâ hình
Ví duï
x + tröôøng
thò tröôøng, coâng tröôøng
x + taäp
hoïc taäp, thöïc taäp, söu taäp
x + hoïc
vaên hoïc, taâm lyù hoïc
x + hoùa
o-xy hoùa, laõo hoùa
2. Naêm töø ngöõ môùi ñöôïc duøng gaàn ñaây :
Töø ngöõ
Nghóa
Côm buïi
Côn bình daân, baùn nôi taïm bôï
Caàu truyeàn hình
Truyeàn hình giao löu tröïc tieáp giöõa hai ñieåm caùch xa nhau
Coâng vieân nöôùc
khu vui chôi nhaân taïo chuû yeáu döïa vaøo nöôùc
Thöông hieäu
Nhaõn hieäu thöông maïi
Thö 
ñieän töû
Thö göûi qua maïng in-ter-net
3. Nguoàn vay möôïn :
Tieáng Haùn
Chaâu AÂu
maõng xaø,
bieân phoøng,
tham oâ,
toâ thueá,
pheâ bình,
pheâ phaùn,
ca só,
noâ leä.
 xaø phoøng,
oâ toâ, 
ra-ñi-oâ,
 oâ xi,
 caø pheâ,
 ca noâ.
4. Coù 3 caùch phaùt trieån töø vöïng :
Phaùt trieån nghóa môùi.
Taïo töø môùi.
Möôïn töø ngöõ nöôùc ngoaøi.
à Töø vöïng cuûa moät ngoân ngöõ caàn phaûi thay ñoåi ñeå ñaùp öùng nhu caàu ñi leân khoâng ngöøng cuûa cuoäc soáng.
	4. Cuûng coá :
	- Cho HS ñoïc laïi yù chính phaàn baøi hoïc.
	+ Tích hôïp giaùo duïc baûo veä moâi tröôøng: Haõy tìm naêm töø möôïn töø ngöõ nöôùc ngoaøi veà moâi tröôøng? ( oâ nhieãm, xaø phoøng, cuùm A (H1N1), vieâm pheá quaûn,  ) 
5. Hướng dẫn tự học
	- Hoïc baøi, tra töø ñieån ñeå xaùc ñònh nghóa moät soá töø Haùn Vieät thoâng duïng ñöôïc söû duïng trong caùc vaên baûn ñaõ hoïc.
	- Chuaån bò : Truyeän Kieàu cuûa Nguyeãn Du SGK trang 77.
IV.RUÙT KINH NGHIEÄM :
..............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................. 
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................