Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
 _nguyễn khoa điềm_
nêu cảm nhận của em về điệp khúc tình yêu con của người mẹ dân tộc trong bài thơ:
"mẹ thương a-kay mẹ thương bộ đội
 Mẹ thương a-kay .mẹ thương làng đói
 mẹ thương a-kaymẹ thương đất nước"
 "à ơi à, lời ru âu yếm mẹ ru con mong con lớn nên người. " Yêu sao những lời ru ngọt ngào, tha thiết đưa con vào giấc ngủ, theo con đi suốt cuộc đời .Yêu biết mấy những em bé sống trong tiếng võng , tiếng nôi ru hời trong vòng tay, trong tình thương của mẹ như khúc dân ca :" à a à à ơi ,à a à à ời .Ru con con ngủ cho ngoan để mẹ đi cấy đồng sâu chưa về" Yêu biết mấy, tự hào biết mấy những em bé lớn lên trong sự vất vả của mẹ, là niềm tin,là tình yêu của mẹ, như những em bé dân tộc Tà Ôi trong bài thơ " Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ"của Nguyễn Khoa Điềm .
 Cả bài thơ là ba khúc hát ru .Khúc hát ru nào cũng chan chứa tình yêu, khát vọng ,cũng sâu thẳm từ trái tim .Mẹ vẫn làm việc vất vả ,và lời ru vẫn vút cao ,điệp khúc tình yêu vẫn tha thiết :
 "Mẹ thương a-kay ,mẹ thương bộ đội .
 Mẹ thương a-kay ,mẹ thương làng đói
 Mẹ thương a-kay ,mẹ thương đất nước"
 Em cu tai ơi, mẹ đang yêu em bằng tình yêu công việc đấy ,đang ru em bằng nhịp chày nhịp giã gạo đấy ,đang chung 1 nhịp thở với em đấy .Mẹ làm việc vì mẹ thương bộ đội nhưng mẹ đủ nghị lực để vượt qua khó khăn là vì có em ở bên :"Mẹ đang giã gạo ,mẹ nuôi bộ đội 
 Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng 
 Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi
 Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối 
 Lưng đưa nôi và tim hát thành lời:" 
 Hãy cứ ngủ ngoan theo nhịp vất vả của mẹ em nhé .Hãy cứ nằm đó bên mẹ em nhé ,chẳng có chiếc giường nào ấm hơn lưng mẹ đâu, chẳng có giấc ngủ nào đẹp như giấc ngủ của em đâu.Hãy cứ nghiêng theo niềm tự hào được làm công việc kháng chiến của mẹ ,theo nhịp yêu con của mẹ. Hãy cùng cảm nhận và cùng vượt qua gian khổ, thiếu thốn với mẹ ,hãy bay theo tiếng hát sâu thẳm từ trái tim của mẹ đến với những ước mơ rất bình dị, để trở thành 1chàng trai khoẻ mạnh ,có cuộc sống no ấm (Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần /Mai sau con lớn vung chày lún sân) ,em nhé!
 Em cu tai ơi, em có nghe không tiếng vỗ về của mẹ" Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi" Em hãy ngủ thật ngoan ,thật kiêu hãnh vào.Bởi lưng núi Ka- lưi to là thế cũng chỉ đo được bằng lưng mẹ ,vất vả gian lao còn đầy như thế cũng chỉ đo được bằng ý chí, sự quyết tâm &tình thương làng của mẹ.(Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ ) Bởi em rực rỡ ,trẻ trung mãi trong mẹ như một mặt trời nhỏ. (Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi/Mặt trời của mẹ em nằn trên lưng) .Mặt trời của bắp là mặt trời là của thiên nhiên đem lại ánh sáng cho muôn loài .Em chính là niềm hạnh phúc ấm áp ,thiêng liêng, gần gũi của cuộc đời mẹ ,đã sưởi ấm lòng tin và ý chí trong mẹ em ,là cuộc sống ,là hôm nay , là ngày mai của mẹ. Ngủ cho ngoan , lớn thật nhanh vào . Hãy tiếp bước mẹ đi xây dựng buôn làng ,đóng góp cho tổ quốc như mẹ mong ước "Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều /Mai sau con lớn vung chày lún sân" em nhé!
 Nhưng em có biết chăng, mẹ đâu chỉ là 1 người con Ka- lưi,1 người mẹ Tà Ôi, mẹ còn là 1người chiến sĩ cách mạng nữa đấy.Và em cũng là 1 chiến sĩ nhỏ đấy ,là con 1 người mẹ chiến khu miền Tây Thừa Thiên .Hãy dũng cảm lên ,em chính là sức mạnh để mẹ đi "chuyển lán",' 'vượt rừng'' ,để mẹ cùng "anh trai, chị gái"" cầm súng cầm chông "đi đánh giặc.Hãy ung dung, hiên ngang cùng mẹ tiến vào "chiến trường" ,Trường Sơn .Đừng khóc em ơi ,hãy nhìn vào máu của đồng bào ta ,hãy nhớ lấy mặt thằng Mỹ đã giết hại quê hương ta, để biết căm thù ,biết mơ nước nhà thống nhất , để ngày mai biết sống biết hướng tới 1 tương lai tốt đẹp hơn "Con mơ cho mẹ được rhấy Bác Hồ/Mai sau con lớn làm người tự do"
 Mỗi lời ru là 1 cung bậc tình yêu ,cứ lớn dần lớn dần ,cứ nhịp nhàng đều đều 4/4, vừa như nhịp giã gạo, nhịp chọc lỗ trên bắp lại rộn ràng như tiếng bước chân. Bài thơ là sự hài hoà giữa cái chung và cái riêng , tình yêu con vô bờ hoà trong tình cảm chung với buôn làng ,bộ đội ,cách mạng.Dòng máu trong mẹ là đầy đầy ắp những vị tha, là của những người mới, trưởng thành trong cả nhận thức và tình cảm , sẵn sàng hi sinh vì sự nghiệp chung.Lời ru nào cũng ngọt ngào, tha thiết, cũng bình dị vang lên mãi như tình yêu của mẹ không bao giờ dứt như lòng mẹ không bao giờ xa con :" Con dù lớn vẫn là con của mẹ / Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con" (Chế Lan Viên )
 Rất trong lành, ấm áp ,rất mới, tình yêu con của người mẹ Tà Ôi đẹp mãi như tình yêu con của nguời mẹ Việt Nam trong khúc hát :" Ngắm đất nước mình vun đắp từ bao giờ. Thấy đất nước trùm lên bóng dáng con tôi  Mừng con sẽ góp phần tưong lai con đẹp lắm .Mẹ hát muôn lần .à à ru hời ru hời ru"Rất Việt Nam, nhân hậu , thuỷ chung,giỏi việc nuớc đảm việc nhà ,hình tưọng người mẹ Tà Ôi sống mãi trong lòng nhân dân như hình tượng chị Lý ,mẹ Suốt ,Mẹ Tơm
 "Ôi bóng những người xưa đã khuất rồi
 Tròn đôi nấm mộ đất trắng chân đồi 
 Sống trong cát chết vùi trong cát "
 Những trái tim như ngọc sáng ngời !"
 (Tố Hữu)