Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

NGAY SOAN :
20
08
2009
TUAN
1
NGAY DAY :
22
08
2009
TIET
5
LUYỆN TẬP SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS : 
- Củng cố kiến thức về việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong vb thuyết minh.
- Rèn luyện kĩ năng vận dụng một số biện pháp nghệ thuật vào vb thuyết minh.
- Bồi dưỡng ý thức thực hành luyện tập để nắm vững kiến thức.
II. Chuẩn bị :
GV: Tham khảo tài liệu liên quan, phương án tổ chức lớp (thảo luận nhóm).
HS : Làm trước bt trong phần Chuẩn bị ở nhà của bài “Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong vb thuyết minh”.
III. Tiến trình tiết dạy :
Ổn định lớp (1’)
Kiểm tra bài cũ (4’) : 
 a) Câu hỏi :
(1) Để vbtm thêm sinh động, hấp dẫn, bên cạnh việc sử dụng các biện pháp tm quen thuộc, người ta còn làm gì ?
(2) Các biện pháp nghệ thuật trong vb thuyết minh nên sử dụng ntn mới có hiệu quả ? 
 b) Đáp án :
(1) Muốn cho vbtm được sinh động, hấp dẫn, người ta vận dụng thêm một số biện pháp nghệ thuật như kể chuyện, tự thuật, đối thoại theo lối ẩn dụ, nhân hoá hoặc các hình thức vè, diễn ca, ...
(2) Các biện pháp nghệ thuật cần được sử dụng thích hợp, góp phần làm nổi bật đặc điểm của đối tượng thuyết minh và gây hứng thú cho người đọc.
Bài mới : 	( Nêu mục tiêu cần đạt của tiết luyện tập ).
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung kt
Hđ 1: Hd HS thảo luận nhóm để thống nhất Dàn ý, phần Mở bài và cách sử dụng biện pháp nghệ thuật cho các đề văn : 
- Thuyết minh về cái phích nước.
- Thuyết minh về cái quạt.
* Cho HS thảo luận nhóm ( nhóm 1-2 : đề 1 ; nhóm 3-4 : đề 2 ) 
Hđ 1: Thảo luận nhóm để thống nhất dàn ý, phần Mở bài và cách sử dụng biện pháp nghệ thuật cho đề văn được phân công thực hiện.
* Thảo luận nhóm.
Hđ 2: Hd HS trình bày kết quả thảo luận về đề văn : Thuyết minh về cái phích nước.
 - Gọi HS đại diện nhóm 1 trình bày dàn ý chi tiết, dự kiến cách sử dụng biện pháp nghệ thuật trong bài văn.
- HS khác góp ý, bổ sung -> GV nhận xét, chốt.
Hđ 2: Trình bày kết quả thảo luận nhóm .
- Đại diện nhóm 1 trình bày dàn ý chi tiết, dự kiến cách sử dụng biện pháp nghệ thuật trong bài văn.
- Góp ý xây dựng dàn ý,
Đề 1 : Thuyết minh về cái phích nước ( bình thuỷ ).
- Gọi đại diện tổ 2 đọc đoạn Mở bài -> Lớp góp ý -> GV nhận xét.
- Đọc đoạn văn Mở bài
Dàn ý
 Mb : Phích nước là một vật dụng dùng để giữ nước nóng, rất quen thuộc với mọi giađình
 Tb :
- Cấu tạo :
 + Võ được làm bằng sắt hoặc bằng nhựa, có những trang trí đẹp mắt.
 + Nắp phích bằng nhôm hoặc bằng nhựa.
 + Nút phích ( nắp đậy ruột phích ) thường bằng bất hoặc bằng nhựa.
 + Ruột phích làm bằng thuỷ tinh có tráng thuỷ để giữ nhiệt độ luôn nóng.
- Sử dụng :
 + Ruột phích là bộ phận quan trọng nhất. Vì thế, khi mua phích nước, ta nên mang nó ra ngoài ánh sáng nhìn suốt từ trên miệng xuống đáy, ta có thể nhìn thấy điểm sáng màu tím ở chỗ van hút khí. Nếu điểm sáng càng nhỏ chứng tỏ công nghệ sản xuất van hút khí càng tốt và như vậy sẽ giữ nhiệt càng tốt.
 + Phích nước mới mua về không nên đổ nước sôi vào ngay vì đang lạnh mà gặp nóng đột ngột, phích nước dễ bị nứt bể. Ta nên chế nước ấm khoảng 50 – 60 độ vào trước 30 phút, sau đó mới chế nước nóng vào.
- Bảo quản :
 + Khi phích đựng nước lâu ngày, bên trong sẽ xuất hiện cáu bẩn. Ta có thể đổ vào trong phích nước một ít giấm nóng, đậy chặt nắp lại, lắc nhẹ rồi để khoảng 30 phút, sau đó dùng nước lạnh rửa sạch, chất cáu bẩn sẽ được tẩy hết.
 + Nếu ta muốn phích nước giữ được nước sôi lâu hơn, khi đổ nước vào phích nước ta chơ rót đầy. Hãy để một khoảng cách giữa nước sôi và nút phích vì hệ số truyền nhiệt của nước lớn hơn không khí gần 4 lần. Cho nên nếu rót đầy nước sôi, nhiệt dễ truyền ra võ phích nước nhờ môi giới của nước. Nếu có một khoảng trống, không khí sẽ làm cho nhiệt truyền chậm hơn.
 Kb : Phích nước là một vật dụng rất cần thiết cho mọi người trong sinh hoạt hằng ngày.
Hđ 3 : Hd HS trình bày kết quả thảo luận về đề văn : Thuyết minh về cái quạt.
- Gọi HS đại diện nhóm 3 trình bày dàn ý chi tiết, dự kiến cách sử dụng biện pháp nghệ thuật trong bài văn.
- HS khác góp ý, bổ sung -> GV nhận xét, chốt.
- Gọi đại diện nhóm 4 đọc đoạn Mở bài -> Lớp góp ý -> GV nhận xét.
Hđ 3: Trình bày kết quả thảo luận nhóm .
- Đại diện nhóm 3 trình bày dàn ý chi tiết, dự kiến cách sử dụng biện pháp nghệ thuật trong bài văn.
- Góp ý xây dựng dàn ý.
- Đọc đoạn văn Mở bài
 Đề 2 : Thuyết minh về cái quạt.
 Ý chính
- K/ niệm : Cái quạt là đồ dùng để làm cho không khí chuyển động tạo thành gió.
- Chủng loại : 
 + Quạt hòm : dụng cụ gồm một hòm to, ở trong lắp cánh quạt, quay bằng tay, làm bay bụi và hạt lép cho sạch thóc lúa.
 + Quạt kéo : quạt lớn bằng vải hình chữ nhật, treo trên trần nhà, kéo bằng dây luồn qua ròng rọc, thời trước thường dùng.
 + Quạt giấy, ....
 + Quạt điện : tên gọi chung cho các loại quạt có cánh quay bằng động cơ điện. Các bộ phận chính : đế và thân, mô tơ để làm quay cánh quạt, cánh quạt, khung sắt bảo vệ cánh khỏi va đập. Gồm : quạt bàn, quạt tường, quạt trần , ...
HĐ 3 : Củng cố – Dặn dò :
Nắm cách đưa một số biện pháp nghệ thuật vào vb thuyết minh (cho sự vật tự thuật về mình hoặc sáng tạo ra một câu chuyện nào đó, ... )
Hoàn thiện dàn ý chi tiết cho các đề văn trên vào vở bt.
Soạn bài “Đấu tranh cho một thế giới hoà bình”.