Giáo án môn Ngữ văn khối 9 năm 2012 - Tiết 16: Chuyện người con gái Nam Xương

TuÇn 4
Ngµy so¹n:08/09/12
Ngµy d¹y:10/09/12
TiÕt 16: chuyÖn ng­êi con g¸i nam x­¬ng (TiÕt 1)
(TrÝch “ TruyÒn k× m¹n lôc”)
 (NguyÔn D÷)
I- Môc tiªu bµi d¹y:
 1- KiÕn thøc:
 - C¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp t©m hån truyÒn thèng cña ng­êi phô n÷ ViÖt Nam qua nh©n vËt Vò N­¬ng.
 - ThÊy râ th©n phËn nhá nhoi, bi th¶m cña ng­êi phô n÷ d­íi chÕ ®é phong kiÕn phô quyÒn.
 - T×m hiÓu nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm: nghÖ thuËt dùng truyÖn, dùng nh©n vËt, sù s¸ng t¹o trong viÖc kÕt hîp yÕu tè k× ¶o víi nh÷ng t×nh tiÕt thùc, t¹o nªn vÎ ®Ñp riÖng cña lo¹i truyÒn k×.
 2- KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng ®äc, ph©n tÝch t¸c phÈm . KÓ l¹i ®­îc truyÖn 
 3- Th¸i ®é: NiÒm c¶m th­¬ng, tr©n trong ®èi víi ng­êi phô n÷, phª ph¸n nh÷ng hñ tôc l¹c h©u, phong kiÕn
 II- C¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n: 
 1-Suy nghÜ, ®¸nh gi¸...
 2 – Giao tiÕp
 III- C¸c ph­¬ng ph¸p kÜ thu©t d¹y häc tÝch cùc:
 1- Th¶o luËn líp
2- §éng n·o: Suy nghÜ, ph©n tÝch
3- LËp kÕ ho¹ch nhãm
IV- Ph­¬ng tiÖn d¹y häc:
 1- Gi¸o viªn: : Gi¸o ¸n, ch©n dung t¸c gi¶, b¶ng phô. : T­ liÖu vÒ NguyÔn D÷, t¸c phÈm “TruyÒn k× m¹n lôc”, lêi b×nh cña truyÖn, th¬ Lª Th¸nh T«ng, b¶ng phô.
 2 - Häc sinh: Häc bµi cò, ®äc kÜ bµi, so¹n bµi míi.
 V. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:
 1. æn ®Þnh tæ chøc: (1')
2. KiÓm tra: (5')
3. Bµi míi: 
*V¨n b¶n: “Tuyªn bè víi thÕ giíi vÒ sù sèng cßn" cã bè côc nh­ thÕ nµo? H·y cho biÕt néi dung ý nghÜa cña v¨n b¶n?
*Tr¶ lêi: - V¨n b¶n cã bè côc 3 phÇn: sù th¸ch thøc c¬ héi vµ nhiÖm vô.
- Néi dung ý nghÜa: B¶o vÖ quyÒn lîi cña trÎ em lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng, cÊp b¸ch cã ý nghÜa toµn cÇu Kh¼ng ®Þnh nh÷ng ®iÒu Êy vµ cam kÕt TH nh÷ng nhiÖm vô cã tÝnh toµn diÖn vÒ sù sèng cßn, ph¸t triÓn cña trÎ em, v× t­¬ng lai cña nh©n lo¹i.
3. Bµi míi: 
 GTB:(1’) “ChuyÖn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng” lµ truyÖn thø 16 trong sè 20 truyÖn cña “TruyÒn k× m¹n lôc”. TruyÖn cã nguån gèc tõ mét truyÖn d©n gian trong kho tµng cæ tÝch ViÖt Nam "Vî chµng Tr­¬ng" chØ thiªn kÓ vÒ nh÷ng sù kiÖn dÉn ®Õn mèi oan khuÊt cña Vò N­¬ng...
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
TG
Néi dung
- Gi¸o viªn l­u ý häc sinh ®äc truyÖn -> ®äc mÉu mét ®o¹n -> gäi häc sinh ®äc hÕt chó ý: ph©n biÖt c¸c ®o¹n tù sù, nh÷ng lêi ®èi tho¹i, diÔn c¶m ®óng t©m tr¹ng cña nh©n vËt.
- NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS
H: HS tãm t¾t truyÖn? (C©u hái dïng cho HS ®¹i trµ)
* C¸ch 1: Tãm t¾t truyÖn: Sù viÖc, nh©n vËt, chi tiÕt
* C¸ch 2: Tãm t¾t theo nh©n vËt Vò N­¬ng
-1 HS tãm t¾t-> HS kh¸c bæ sung
- GV tæng qu¸t
H: Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶?
 (GV nhÊn m¹nh bæ sung)
H: Nªu ý chÝnh vÒ t¸c phÈm?
H: H·y giíi thiÖu vÒ t¸c phÈm 
“ TruyÒn k× m¹n lôc”? 
- Gi¶i thÝch tªn truyÖn:
+TruyÒn k×: Lµ nh÷ng truyÖn thÇn k× víi nh÷ng yÕu tè tiªn phËt,ma quû vèn ®­îc l­u truyÒn réng r·i trong d©n gian
+ M¹n lôc: Ghi chÐp t¶n m¹n
=> Ghi chÐp t¶n m¹n nh÷ng ®iÒu k× l¹ vÉn ®­îc l­u truyÒn
- Néi dung cña t¸c phÈm:SGK. Gv bæ sung thªm: Tp gåm 20 truyÖn, “CNCGNX” thuéc truyÖn thø 16 cã nguån gèc tõ 1 truyÖn cæ tÝch VN cã tªn lµ “Vî chµng Tr­¬ng”...
H: GT tõ khã SGK?
H: X§TL?Gi¶i thÝch? (C©u hái dïng cho HS TB)
(TruyÒn k× lµ 1 lo¹i v¨n xu«i tù sù, viÕt b»ng ch÷ H¸n cã nguån gèc tõ TQuèc (Thêi §­êng) c¸c nhµ v¨n VN tiÕp nhËn viÕt nh÷ng Tp p/a con ng­êi ®Êt n­íc m×nh)
H: §Æc ®iÓm cña thÓ lo¹i nµy?
(§­îc xd trªn cèt truyÖn VHGD d· sö, cã sd ytè hoang ®­êng, l× l¹ nh­ng mang ý nghÜa chÝnh vÉn lµ ®/s thùc con ng­êi sè phËn thùc c/s trÇnthÕ truyÒn k× mang h×nh d¹ng nh÷ng “TruyÖn cã thËt” vÒ “ng­êi thËt” p/a ­íc m¬ kh¸t väng cña con ng­êi)
H: HS so s¸nh víi thÓ lo¹i cæ tÝch, truyÒn thuyÕt?(C©u hái dïng cho HS kh¸)
H: X¸c ®Þnh PTB§? (TS+MT+BC)
H:TruyÖn sö dông ng«i thø mÊy? H: TruyÖn cã mÊy nv? X¸c ®Þnh nh©n vËt chÝnh cña truyÖn?
 (C©u hái dïng cho HS yÕu)
( 4nv, TS vµ VN lµ 2 nv chÝnh, nv Vò N­¬ng lµ nv trung t©m h¬n)
H: X§ bè côc?(C©u hái dïng cho HS ®¹i trµ)
+ §1: Tõ ®Çu...cha mÑ ®Î m×nh
->Cuéc h«n nh©n gi÷a Tr­¬ng Sinh vµ Vò N­¬ng, sù xa c¸ch v× chiÕn tranh vµ phÈm h¹nh cña Vò N­¬ng trong thêi gian xa c¸ch.
+ §2: TiÕp...®· qua råi-> Nãi vÒ nçi oan khuÊt vµ c¸i chÕt bi th¶m cña Vò N­¬ng.
+ §3: Cßn l¹i-> ThÓ hiÖn ­íc m¬ ngµn ®êi cña nh©n d©n, c¸i thiÖn chiÕn th¾ng c¸i ¸c.
- Nªu ®¹i ý cña truyÖn?(C©u hái dïng cho HS trung b×nh)
(ViÕt vÒ sè phËn oan nghiÖt cña ng­êi phô n÷ cã nhan s¾c, ®øc h¹nh d­íi chÕ ®é phô quyÒn PK. ChØ v× lêi nãi ng©y th¬ cña con trÎ mµ bÞ nghi ngê, bÞ ®Èy ®Õn b­íc ®­êng cïng, ph¶i tù kÕt liÔu c/® m×nh ®Ó chøng tá tÊm lßng trong s¹ch.....)
->H­íng dÉn ph©n tÝch t×m hiÓu t¸c phÈm.
H: Nh©n vËt Vò N­¬ng ®­îc miªu t¶ trong nh÷ng hoµn c¶nh nµo? ë tõng hoµn c¶nh Êy, Vò N­¬ng ®· xö sù nh­ thÕ nµo?
H: VN ®­îc g/thiÖu hä tªn, quª, lµ ng­êi ntn?
H: Trong c/s vî chång, tr­íc b¶n tÝnh hay ghen cña TS, VN ®· xö sù ntn?(ThÊt hoµ?)
H: Em cã nx g× vÒ lêi v¨n trong ®o¹n nµy?
H: Qua lêi kÓ trªn, em thÊy VN lµ 1 ng­êi con g¸i ntn? Cã c/s ra sao?
H: Theo em c/s h¹nh phóc cña VN do ai t¹o ra? T¹i sao? (HS th¶o luËn)
H: Th¸i ®é cña Tg thÓ hiÖn trong ®o¹n v¨n nµy?( Quý träng...)
H: Trong buæi chia tay víi chång VN ®· nãi nh÷ng g×?
( HS ®äc lêi tho¹i cña VN)
H: Hai ch÷ “B×nh yªn” chøng tá nµng lµ ng­êi ntn?
H: Khi xa chång,Vò N¬ng lµ ng­êi vî nh thÕ nµo? (víi chång, víi mÑ chång, víi em?)
+ H·y ®äc nh÷ng VD minh ho¹ cho tõng néi dung ®ã?
+ H·y ph©n tÝch ý nghÜa cña tõng t×nh tiÕu ®ã? (lêi Vò N¬ng khuyªn mÑ chång, lêi tr¨ng trèi cña mÑ chång vµ hµnh ®éng cña nµng khi mÑ chång chÕt)
18’
17’
I- §äc, t×m hiÓu chó thÝch:
1. §äc, tãm t¾t:
2. Chó thÝch: 
a. T¸c gi¶: 
- NguyÔn D÷, ng­êi huyÖn Tr­êng T©n nay lµ Thanh MiÖn tØnh H¶i D­¬ng. 
- ¤ng sèng ë thÕ kØ 16 thêi k× nhµ Lª b¾t ®Çu khñng ho¶ng
- Lµ häc trß xuÊt s¾c cña NguyÔn BØnh Khiªm lµm quan Ýt lui vÕ sèng Èn dËt nh­ nhiÒu trÝ thøc ®­¬ng thêi.
b. T¸c phÈm:
- TrÝch tõ “TruyÒn k× m¹n lôc”
- ThÕ kØ XVI, viÕt b»ng ch÷ h¸n
c. Tõ khã:
3. ThÓ lo¹i: TruyÒn k×
4. Bè côc:
5. §¹i ý: 
II. §äc, hiÓu v¨n b¶n:
1. Nh©n vËt Vò N­¬ng:
a)Khi ch­a lÊy chång:
- Hä tªn: Vò thÞ ThiÕt( Vò N­¬ng)
- Quª: Nam X­¬ng
- Lµ ng­êi con g¸i thuú mÞ nÕt na, t­ dung tèt ®Ñp
b) Trong cuéc sèng vî chång:
- Gi÷ g×n khu«n phÐp, kh«ng lóc nµo ®Ó vî chång bÊt hoµ.
=> Lêi kÓ ng¾n
=> Lµ ng­êi cã t©m hån dÞu dµng, s©u s¾c, ch©n thùc, ®øc h¹nh
=> Cã c/s h¹nh phóc
c) Khi xa chång(Khi tiÔn chång ®i lÝnh):
- ¢n cÇn dÆn dß: Kh«ng mong vinh hiÓn, mong b×nh yªn
=> Kh«ng mµng danh väng
- C¶m th«n tr­íc nh÷ng nçi vÊt v¶ gian lao mµ chång sÏ ph¶i chÞu ®ùng.
- Nãi lªn nçi nhí nhung cña m×nh.
- Sinh con mét m×nh, mÑ chång èm(mÊt)->Thuû chung,®¶m ®ang, th­¬ng yªu chång con, hiÕu th¶o
4. Cñng cè – DÆn dß :(2’)
 - GV hÖ thèng kiÕn thøc bµi häc
 - So s¸nh truyÒn k× víi cæ tÝch, truyÒn thuyÕt
 - So¹n tiÕp tiÕt 2 cña bµi