Giáo án môn Ngữ văn khối 9 năm 2014 - Tiết 63: Hoa sớm (văn học thái nguyên)

Ngày soạn: 9/11/2014 
Ngày giảng: 9A: / /2014
	 9B: / /2014
Tiết 63
HOA SỚM (Văn học thái Nguyên)
 (Ma Trường Nguyên) 
A.Mục tiêu cần đạt 
1. Kiến thức
Giúp học sinh; Nắm được những đặc điểm cơ bản về cuộc đời và sự nghiệp của tác giả Ma Trường Nguyên.
Cảm nhận vẻ đẹp được khiêm nhường của loài hoa chè quen thuộc, từ đó liên hệ với cuộc sống về phẩm chất cao quý của con người.
2. Kĩ năng
- Rèn kỹ năng cảm thụ, phân tích, liên hệ 
3. Thái độ
- Giáo dục lòng yêu thiên nhiên quê hương 
4. Năng lực cần đạt
- Tự học, giao tiếp, hợp tác
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
1. GV: Tài liệu Văn học Thái Nguyên
2. HS: Đọc và soạn vb theo hd sgk, sưu tầm và đọc thơ ca địa phương
C: Các kỹ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài
- Kỹ năng giao tiếp, nhận thức, cảm thụ văn học...
D. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
1. Ổn định tổ chức: 1p 9A .......................9B...............................
2. Kiểm tra bài cũ: 5p
Kiểm tra phần chuẩn bị bài.
3. Bài mới: 1p
* Hoạt động 1: Giới thiệu bài
 Song song với văn học nước nhà và các dân tộc, Văn học tỉnh Thái Nguyên cũng đã nở rộ và khởi sắc ... Trong cuộc sống có những hình ảnh, sự vật rất gần gũi thân thương nhưng nhiều khi chúng ta lại lãng quên và không hiểu về chúng. Với bài thơ Hoa sớm nhà thơ Ma Trường Nguyên đã đem đến cho chúng ta những tình cảm đẹp về một loài hoa. Nhưng đó có phải là câu chuyện về loài hoa không?
* Hoạt động 2: HDHS Tìm hiểu chung 
- Mục tiêu: Hs nắm đựơc những nét tiêu biểu về cuộc đời tác giả và hoàn cảnh ra dời bài thơ.
- Phương pháp: Trình bày giới thiệu, Vấn đáp.
 - Thời gian: 10 phút
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
quan sát phần tiểu dẫn/110-111
?Hãy trình bày hiểu biết của em về nhà thơ Ma Trường Nguyên?
- Giáo viên giới thiệu bổ sung: Ma Trường Nguyên là nhà văn dân tộc Tày, sinh ngày 17 tháng 5 năm 1944 (64 tuổi). Que ở xã Phú Đình - Định Hoá - Thái nguyên.
+ Những năm chống Mỹ ông từng nhiều năm làm phóng viên mặt trận. Năm 1971 ông biên tập thơ cho tạp chí văn học Việt Bắc. Từ năm 1982 đến 2003 ông đã từng đảm nhiệm qua các chức vụ: 
* Trưởng phòng sản xuất văn hoá thông tin.
* Phó giám đốc sở văn hoá thông tin.
* Chủ tịch hội văn học nghệ thuật – tổng biên tập báo văn nghệ Thái Nguyên.
- Ma Trường Nguyên là người viết khá đều tay, ở nhiều thể loại, nhưng người ta nhớ đến ông nhiều hơn ở thể thơ. và có lẽ những bài thơ để bạn đọc khó quên nhất là những bài viết về người tày quê hương ông.
.? Giới thiệu về bài thơ: Hoa sớm?
- Là bài thơ rút trong tập: “Trái tim không ngủ” xuất bản năm 1987, một bài thơ bình dị mà thiết tha, nồng nàn mà kín đáo. Đó cũng là đặc trưng trong lối viết về miền núi của Ma Trường Nguyên.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Ma Trường Nguyên sinh năm 1944 
- Quê ở xã Phú Đình - Định Hoá - Thái nguyên 
2. Tác phẩm
- Sáng tác tại nông trường chè Quân Chu- Đại Từ -TN Năm 1985 in trong tập: “Trái tim không ngủ” .
- Đề tài viết về miền núi.
* Hoạt động 3: HDHS Tìm hiểu chi tiết văn bản 
- Mục tiêu: Phân tích và cảm nhận được vẻ đẹp của loài hoa chè thông qua nghệ thuật ẩn dụ có tính khái quát và lối miêu tả đặc sắc.
- Phương pháp: Gợi mở, giảng bình, phân tích
- Thời gian: 25p
?. Hãy đọc lại khổ thơ đầu tiên và cho biết em cảm nhận được điều gì về hoa? 
- Hoa trắng trong, nhuỵ vàng, thơm, nở vào mùa đông
? Tác giả sử dụng nghệ thuật gì trong khổ thơ này?
- Miêu tả thực trực tiếp.
- Đọc khổ thơ 2,3,4,5. 
? Nét nghệ thuật nào được sử dụng ở đây?
- Vẫn là miêu tả trực tiếp
? Em nhận được những nội dung gì qua từng câu chữ đó?
- Dịu dàng, kín đáo, tế nhị
- xua tan giá lạnh, làm đẹp vườn đồi.
- Vẫn đón chào mùa xuân khi thời tiết giá rét.
? Những gì ta vừa phát hiện về loài hoa có gợi liên tưởng đến con người không?
- Với nghệ thuật nhân hoá ta nhận ra ở đây phảng phất bóng dáng của con người. Dịu dàng, không phô trương, xua gió lạnh mặc sương sa...
- Đọc khổ thơ cuối.
?. Em cảm nhận điều gì ở khổ thơ cuối?
- Bài thơ như một câu đố nhẹ nhàng mà khi đọc hết bài mới có lời giải. ở đây lời giải được bung ra trong khổ thơ cuối cùng. Người đọc chợt ồ lên hoá ra đó là thứ hoa bình thường ở quanh ta mà ta không mấy để ý. Bây giờ ngẫm lại quả đúng như vậy. Nhà thơ đã có một phát hiện thật sâu sắc, mà có lẽ phải quan sát kĩ lắm tác giả mới cất vần lên bài thơ sâu sắc đến thế.
- loài hoa sớm bị lầm tưởng là hoa muộn ây chính là hoa chè với phẩm chất cao đẹp nhất là “Biết nở trước bạn bè/nhận về mình giá buốt.” Đó là đức tính khiêm nhường hy sinh và quả cảm của một nhân cách lớn.
- Nghệ thuật ẩn dụ: hoa chè – nhân cách lớn (hoa bình thường –nhân cách cao đẹp)
?Theo em điểm thành công của bài thơ là ở chỗ nào?
- Cái nhìn có tính phát hiện về hoa chè.
?Em hãy kể tên bài thơ về loài hoa mà em thích?
II. Tìm hiểu văn bản
1. Vẻ đẹp của hoa chè
- Hoa trắng trong, nhuỵ vàng thơm, nở vào mùa đông.
2. Phẩm chất của hoa
- Vẻ đẹp dịu dàng kín đáo xua đi cái giá lạnh của mùa đông
- Chịu đựng sương gió, gần gũi và bình dị.
- Gợi liên tưởng đến vẻ đẹp cao quý của con người.
* Ghi nhớ
4. Củng cố bài
- GV khái quát nội dung tiết học
- Gv cho hs đọc lại bài thơ
5. Hướng dẫn về nhà
- Sưu tầm thơ ca địa phương
* Rút kinh nghiệm