Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Tiết 164, 165: Tôi và chúng ta

NGAY SOAN :
04
05
2010
TUAN :
34
NGAY DAY :
06
05
2010
TIET :
164, 165
TÔI VÀ CHÚNG TA
( Trích cảnh ba )
I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS :
Hiểu được phần nào tính cách của các nhân vật tiêu biểu Hoàng Việt, Nguyễn Chính, từ đó thấy được cuộc đấu tranh gay gắt giữa những con người mạnh dạn đổi mới, có tinh thần dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm với những kẻ mang tư tưởng bảo thủ, lạc hậu trong sự chuyển mình mạnh mẽ của xã hội ta.
Hiểu thêm về đặc điểm của thể loại kịch : cách tạo tình huống, phát triển mâu thuẩn, diễn tả hành động và sử dụng ngôn ngữ.
II. Chuẩn bị :
GV : Phương án tổ chức lớp : Thảo luận nhóm.
HS : Soạn bài.
III. Tiến trình tiết dạy :
Ổn định lớp (1’)
Kiểm tra bài cũ (4’)
Bài mới :
GV giới thiệu những nét cơ bản về tác giả, tác phẩm ( theo chú thích (¶) )
HĐ CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG KT
Hđ 1 : Hd HS đọc, tìm hiểu chung vb.
* GV hướng dẫn đọc -> cho HS đọc phân vai -> Góp ý cách đọc của HS.
* Cho HS nêu những từ ngữ khó -> GV giải thích nghĩa.
Hđ 1 : Đọc, tìm hiểu chung vb.
* Lưu ý cách đọc -> Đọc phân vai
* Nêu những từ ngữ khó -> Lưu ý nghĩa.
I . Đọc, tìm hiểu chung vb.
Hđ 2 : Hd HS phân tích chi tiết vb.
-H: Từ phần chú thích và đoạn trích này em hiểu mâu thuẫn cơ bản mà vở kịch Tôi và chúng ta thể hiện là gì ? Ý nghĩa của nó đối với thực tiễn phát triển của xã hội thời kì ấy như thế nào ?
Hđ 2 : Phân tích chi tiết vb
* Vấn đề cơ bản mà vở kịch đặt ra :
- Không thể cứ khư khư giữ lấy nguyên tắc, cơ chế đã trở thành cứng đờ, lạc hậu mag phải mạnh dạn thay đổi phương thức tổ chức, quản lí để thúc đẩy sản xuất phát triển ; đừng chạy theo chủ nghĩa hình thức mà cần coi trọng thực tiễn, coi trọng hiệu quả thiết thực của công việc.
- Không có thứ chủ nghĩa tập thể chung chung. Cái “chúng ta” được tạo thành từ những cái tôi cụ thể. Vì thế, cần quan tâm một cách thiết thực đến cuộc sống, quyền lợi của mỗi cá nhân con người.
- Đặt trong tình hình đất nước ta những năm bấy giờ, vấn đề “Tôi và chúng ta” đặt ra có ý nghĩa thực tiễn thật lớn lao. Nó là vấn đề cấp thiết từ thực tế đời sống, thực tế xã hội và có ý nghĩa trực tiếp đối với sự phát triển của đất nước.
II. Phân tích :
* Tình huống kịch, mâu thuẩn cơ bản của đoạn trích : Trình trạng ngưng trệ sản xuất của xí nghiệp đã đến lúc phải giải quyết bằng những vấn đề táo bạo. Sau quá trình tìm hiểu và củng cố lại xí nghiệp, hôm nay, Giám đốc Hoàng Việt ( mới nhận chức vụ này hơn một năm ) quyết định công bố kế hoạch mở rộng sản xuất và phương án làm ăn mới. Như vậy có nghĩa là anh ( cùng với kĩ sư Lê Sơn ) đã công khai “tuyên chuyến” với cơ chế quản lí, phương thức tổ chức đã trở nên lỗi thời. Những lời công bố của Hoàng Việt liên tiếp gây bất ngờ với nhiều người và bị Phó giám đốc Nguyễn Chính, phó quản đốc phân xưởngTrương phản ứng gay gắt
1. Tình huống kịch, mâu thuẩn cơ bản của đoạn trích :
* Tính cách các nhân vật tiên biểu :
- Giám đốc Hoàng Việt : một người lãnh đạo có tinh thần trách nhiệm cao, năng động, dám nghĩ dám làm vì sự phát triển của xí nghiệp và quyền lợi của anh chị em công nhân. Anh cũng là người trung thực, thẳng thắn, kiên quyết đấu tranh với niềm tin vào chân lí.
- Kĩ sư Lê Sơn : một kĩ sư có năng lực, có trình độ chuyên môn giỏi, từng gắn bó nhiều năm cùng xí nghiệp. Dù biết cuộc đấu tranh sẽ rất khó khăn nhưng anh vẫn chấp nhận, sẵn sàng cùng Hoàng Việt cải tiến toàn diện hoạt động của đơn vị.
- Phó giám đốc Nguyễn Chính : tiêu biểu cho loại người máy móc, bảo thủ nhưng cũng giang ngoan, nhiều mánh khoé. Nguyễn Chính luôn vin vào cơ chế, các nguyên tắc dù đã trở thành lạc hậu để chống đối lại sự đổi mới. Anh ta khôn khéo luồn lọt, xu nịnh.
- Quản đốc phân xưởng Trương : là người suy nghĩ và làm việc như cái máy và khô cằn tình người, thích tỏ ra quyền thế, hách dịch với chị em công nhân.
2. Tính cách các nhân vật tiên biểu :
-H: Em có cảm nhận gì về xu thế phát triển và kết thúc của xung đột kịch ? 
* Cảm nhận về cuộc đấu tranh giữa hai phái đổi mới và bảo thủ cùng xu thế phát triển của nó :
- Đây là cuộc đấu tranh có tính tất yếu và gay gắt : Tình huống xung đột mà vở kịch nêu lên là vấn đề nóng bỏng của thực tiễn đời sống sinh động. Các quan niệm, cách làm ăn mới, táo bạo ở gia đoạn đầu tất nhiên sẽ vấp phải nhiều cản trở.
- Cuộc đấu tranh này gay go nhưng cuối cùng phần thắng sẽ thuộc về cái mới, cái tiến bộ.
Hđ 3 : Hd HS tổng kết.
Hđ 3 : Tổng kết bài
Để phái triển sản xuất, để đem lại quyền lợi, hạnh phúc cho mọi người, cần phá bỏ cách nghĩ, cơ chế lạc hậu, cũ kĩ, cần mạnh dạn đổi mới phương thức tổ chức, lề lối hoạt động. Đây là quá trình đấu tranh gay gắt, cần những con người có trí tuệ và bản lĩnh, dám nghĩ dám làm. Vở kịch Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ đã thể hiện những điều ấy qua việc xây dựng tình huống kịch hấp dẫn và các nhân vật có tính cách rõ nét.