TIẾT 91: BÀN VỀ ĐỌC SÁCH
(Chu Quang Tiềm)
A. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: Giúp học sinh hiểu về nội dung và nghệ thuật của văn bản
+ Sự cần thiết của việc đọc sách là để tích luỹ (nâng cao học vấn)
+ Phương pháp đúng đắn của việc đọc sách (kết hợp đọc diện rộng với đọc sâu cho chuyên môn)
+ Từ đó liên hệ với việc đọc sách của bản thân.
2. Kỹ năng: Rèn luyện cho học sinh kĩ năng phân tích trong bài nghị luận giàu lí lẽ và dẫn chứng để một vấn đề trìu tượng trở nên gần gũi và dễ hiểu.
3. Thái độ: Thái độ nghiêm túc đối với việc đọc sách.
B. Chuẩn bị: - Thầy soạn bài - Chân dung của nhà văn Chu Quang Tiềm
- Trò : soạn bài ở nhà thêo câu hỏi phần đọc hiểu văn bản.
C. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ: Vở soạn của 1 số học sinh yếu
3. Bài mới: Giáo viên giới thiệu bài
Gv: M. Gorki đã từng nói "Sách giúp tôi mở rộng những chân trời mới". Sách là người bạn thân thiết của mỗi người. Vậy làm thế nào để đọc sách có hiệu quả: Chúng ta "Bàn
Häc kú II TuÇn 20 Ngµy so¹n: 4/1/2013 Ngµy d¹y: 7-12/1/2013 TiÕt 91: bµn vÒ ®äc s¸ch (Chu Quang TiÒm) A. Môc tiªu cÇn ®¹t: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh hiÓu vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n + Sù cÇn thiÕt cña viÖc ®äc s¸ch lµ ®Ó tÝch luü (n©ng cao häc vÊn) + Ph¬ng ph¸p ®óng ®¾n cña viÖc ®äc s¸ch (kÕt hîp ®äc diÖn réng víi ®äc s©u cho chuyªn m«n) + Tõ ®ã liªn hÖ víi viÖc ®äc s¸ch cña b¶n th©n. 2. Kü n¨ng: RÌn luyÖn cho häc sinh kÜ n¨ng ph©n tÝch trong bµi nghÞ luËn giµu lÝ lÏ vµ dÉn chøng ®Ó mét vÊn ®Ò tr×u tîng trë nªn gÇn gòi vµ dÔ hiÓu. 3. Th¸i ®é: Th¸i ®é nghiªm tóc ®èi víi viÖc ®äc s¸ch. B. ChuÈn bÞ: - ThÇy so¹n bµi - Ch©n dung cña nhµ v¨n Chu Quang TiÒm - Trß : so¹n bµi ë nhµ thªo c©u hái phÇn ®äc hiÓu v¨n b¶n. C. TiÕn tr×nh lªn líp 1. æn ®Þnh tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò: Vë so¹n cña 1 sè häc sinh yÕu 3. Bµi míi: Gi¸o viªn giíi thiÖu bµi Gv: M. Gorki ®· tõng nãi "S¸ch gióp t«i më réng nh÷ng ch©n trêi míi". S¸ch lµ ngêi b¹n th©n thiÕt cña mçi ngêi. VËy lµm thÕ nµo ®Ó ®äc s¸ch cã hiÖu qu¶: Chóng ta "Bµn vÒ ®äc s¸ch" Ho¹t ®éng cña thµy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t * Ho¹t ®éng I: T×m hiÓu chung. Ho¹t ®éng 1: T¸c gi¶, t¸c phÈm. ? Nªu hiÓu biÕt vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm - Chu Quang TiÒm (1897 - 1986) lµ nhµ mÜ häc cã lÝ luËn v¨n häc næi tiÕng ë Trung Quèc ë thÕ kû XX. V¨n b¶n nµy lµ nh÷ng lêi bµn rÊt t©m huyÕt cña «ng vÒ viÖc ®äc s¸ch. ¤ng muèn truyÒn l¹i cho thÕ hÖ sau nh÷ng kinh nghiÖm vÒ ®äc s¸ch mµ «ng ®· tÝch luü ®îc qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu. TrÇn §×nh Sö dÞch ra TiÕng viÖt Ho¹t ®éng 2: C¸c luËn ®iÓm. ? V¨n b¶n gåm mÊy luËn ®iÓm? - Ba luËn ®iÓm chÝnh + §äc s¸ch lµ con ®êng quan träng cña häc vÊn (Tõ ®Çu thÕ giíi míi) + Nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i cña viÖc ®äc s¸ch( TiÕp... Tiªu hao lùc lîng) + C¸ch lùa chän s¸ch vµ ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch( PhÇn cßn l¹i) ? C¸c luËn ®iÓm trªn ®îc tr×nh bµy trong hai phÇn cña bµi v¨n. Theo em, ®ã lµ néi dung nµo? - Sù cÇn thiÕt cña viÖc ®äc s¸ch - Ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch. * Ho¹t ®éng II: T×m hiÓu chi tiÕt. Ho¹t ®éng 1: TÇm quan träng vµ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch ? Bµn vÒ sù cÇn thiÕt cña viÖc ®äc s¸ch, t¸c gi¶ ®a ra luËn ®iÓm c¨n b¶n nµo? - §äc s¸ch vÉn lµ con ®êng quan träng nhÊt cña häc vÊn. ? NÕu häc vÊn lµ nh÷ng hiÓu biÕt thu nhËn ®îc qua qu¸ tr×nh häc tËp th× häc vÊn thu ®îc tõ ®äc s¸ch lµ g×? - Lµ hiÓu biÕt cña con ngêi do ®äc s¸ch mµ cã. ? Khi cho r»ng: häc vÊn kh«ng chØ lµ chuyÖn ®äc s¸ch nhng ®äc s¸ch vÉn lµ con ®êng quan träng cña häc vÊn. Qua ®ã, em hiÓu g× vÒ häc vÊn vµ mçi quan hÖ cña ®äc s¸ch víi häc vÊn? - Häc vÊn ®îc tÝch luü tõ mäi mÆt trong ho¹t ®éng häc tËp cña con ngêi - Trong ®ã ®äc s¸ch chØ lµ mét mÆt nhng lµ mÆt quan träng. - Muèn cã häc vÊn kh«ng thÓ kh«ng ®äc s¸ch. ? LuËn ®iÓm vÒ sù cÇn thiÕt cña viÖc ®äc s¸ch ®îc t¸c gi¶ ph©n tÝch râ trong tr×nh tù lÝ lÏ nµo? - S¸ch kho tµng quý b¸u cÊt gi÷ di s¶n tinh thÇn cña nh©n lo¹i ® S¸ch lµ thµnh tùu ®¸ng quý. - NhÊt ®Þnh ph¶i lÊy thµnh qu¶ mµ mµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®îc trong qu¸ khø lµm ®iÓm xuÊt ph¸t. (Muèn n©ng cao häc vÊn th× cÇn ph¶i dùa vµo thµnh tùu nµy) - §äc s¸ch lµ hëng thô ®Ó tiÕn lªn trªn con ®êng häc vÊn. ? Theo t¸c gi¶ s¸ch lµ kho tµng quý b¸u cÊt gi÷ di s¶n tinh thÇn nh©n lo¹i. Em hiÓu ý kiÕn nµy nh thÕ nµo? - Tñ s¸ch cña nh©n lo¹i v« cïng phong phó, ®a d¹ng vµ ®å sé. - S¸ch lµ nh÷ng gi¸ trÞ quý gi¸, lµ tinh hoa trÝ tuÖ, t tëng vµ t©m hån cña nh©n lo¹i ®îc mäi thÕ hÖ cÈn thËn vµ lu gi÷. ? Nh÷ng quyÓn SGK em ®ang häc tËp cã ph¶i lµ di s¶n tinh thÇn ®ã kh«ng? - Còng n»m trong di s¶n tinh thÇn ®ã. V× ®ã lµ mét phÇn tinh hoa cña häc vÊn nh©n lo¹i trong c¸c lÜnh vùc khoa häc tù nhiªn vµ khoa häc x· héi mµ chóng ta cã may m¾n ®îc tiÕp nhËn. ? V× sao t¸c gi¶ l¹i qu¶ quyÕt r»ng: NÕu chóng ta mong tiÕn lªn tõ v¨n ho¸ häc thuËt th× nhÊt ®Þnh ph¶i lÊy thµnh qu¶ mµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®îc trong qu¸ khø lµm ®iÓm xuÊt ph¸t? - Häc sinh th¶o luËn nªu ý kiÕn. V× + S¸ch lu gi÷ hÕt th¶y c¸c thµnh tùu häc vÊn cña nh©n lo¹i. + Muèn n©ng cao häc vÊn cÇn kÕ thõa thµnh tùu nµy. ? Theo t¸c gi¶, ®äc s¸ch lµ hëng thô, lµ chuÈn bÞ trªn con ®êng häc vÊn. Em hiÓu ý kiÕn nµy nh thÕ nµo? - S¸ch lµ kÕt tinh häc vÊn trªn mäi lÜnh vùc ®êi sèng trÝ tuÖ, t tëng, t©m hån cña nh©n lo¹i trao göi l¹i. §äc s¸ch lµ thõa hëng nh÷ng gi¸ trÞ quý b¸u nµy. Nhng häc vÊn lu«n më réng ë phÝa tríc. ®Ó tiÕn lªn, con ngêi ph¶i dùa vµo di s¶n häc vÊn nµy. ? Em ®· hëng thô ®îc g× tõ viÖc ®äc s¸ch Ng÷ v¨n ®Ó chuÈn bÞ cho häc vÊn cña m×nh? - Tri thøc vÒ tiÕng viÖt vµ v¨n b¶n gióp ta cã kÜ n¨ng sö dông ®óng hay ng«n ng÷ d©n téc trong nghe, ®äc, nãi,viÕt, kÜ n¨ng ®äc - hiÓu c¸c lo¹i v¨n b¶n trong v¨n ho¸ ®äc sau nµy cña b¶n th©n. ? Nªu nh÷ng nhËn xÐt cña em vÒ lÝ lÏ mµ t¸c gi¶ ®· tr×nh bµy ë trªn? ? T¸c gi¶ ®· gi¶i thÝch vÊn ®Ò nh thÕ nµo? Giäng v¨n ra sao?) - T¸c gi¶ ®· gi¶i thÝch vÊn ®Ò b»ng phÐp nghÞ luËn ph©n tÝch vµ tæng hîp ®Ó thuyÕt phôc ngêi ®äc, ngêi nghe. + §Çu tiªn t¸c gi¶ nªu ra luËn ®iÓm "Häc vÊn kh«ng chØ lµ chuyÖn ®äc s¸ch nhng ®äc s¸ch vÉn lµ con ®êng cña häc vÊn" + TiÕp theo t¸c gi¶ dïng lÝ lÏ gi¶i thÝch cÆn kÏ vÒ häc vÊn, vÒ s¸ch vÒ ®äc s¸ch lµm râ tÇm quan träng cña viÖc ®äc s¸ch trªn con ®êng häc vÊn cña mçi con ngêi + Tæng hîp kh¸i qu¸t l¹i b»ng lêi v¨n giµu h×nh ¶nh "Cã ®îc sù chuÈn bÞ nh thÕ th× mét con ngêi míi cã thÓ lµm ®îc cuéc trêng chinh v¹n dÆm trªn con ®êng häc vÊn, nh»m ph¸t hiÖn thÕ giíi míi" - Giäng v¨n nh lêi chuyÖn trß, t©m t×nh l«i cuèn vµ hÊp dÉn ngêi ®äc. Ho¹t ®éng 2: Nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i cña viÖc ®äc s¸c - Häc sinh ®äc ®o¹n "LÞch sö cµng tiÕn lªn tù tiªu hao lùc lîng" ? ë ®o¹n nµy, t¸c gi¶ bµn vÒ vÊn ®Ò g×? * C¸ch lùa chän s¸ch khi ®äc ? Em thÊy ®äc s¸ch cã dÔ kh«ng? T¹i sao cÇn lùa chän s¸ch khi ®äc? - Kh«ng ph¶i lµ dÔ. - V× lÞch sö cµng tiÕn lªn, s¸ch vë tÝch luü cµng nhiÒu sinh ®äc ®o¹n "LÞch sö cµng tiÕn lªn tù tiªu hao lùc lîng" ? ë ®o¹n nµy, t¸c gi¶ bµn vÒ vÊn ®Ò g×? * C¸ch lùa chän s¸ch khi ®äc ? Em thÊy ®äc s¸ch cã dÔ kh«ng? T¹i sao cÇn lùa chän s¸ch khi ®äc? - Kh«ng ph¶i lµ dÔ. - V× lÞch sö cµng tiÕn lªn, s¸ch vë tÝch luü cµng nhiÒu ? T¸c gi¶ ®· chØ ra c¸c thiªn híng sai l¹c thêng gÆp lµ g×? - S¸ch nhiÒu khiÕn ngêi ta kh«ng chuyªn s©u - S¸ch nhiÒu dÔ ngêi ®äc l¹c híng ? Quan niÖm chuyªn s©u ®îc ph©n tÝch qua nh÷ng lÝ lÏ nµo? - §äc s¸ch kh«ng cèt lÊy nhiÒu quan träng nhÊt lµ ph¶i chän cho tinh ®äc cho kÜ - §äc chuyªn s©u nhng kh«ng bá qua ®äc thêng thøc. ? H·y tãm t¾t ý kiÕn cña t¸c gi¶ vÒ c¸ch ®äc chuyªn s©u vµ c¸ch ®äc kh«ng chuyªn s©u? Nªu dÉn chøng cô thÓ? - §äc chuyªn s©u lµ ®äc quyÓn nµo ra quyÓn Êy, miÖng ®äc, t©m ghi nghiÒn ngÉm ®Õn thuéc lßng, thÊm vµo x¬ng tuû, biÕn thµnh mét nguån ®éng lùc tinh thÇn, c¶ ®êi dïng m·i kh«ng c¹n. VÝ dô c¸ch ®äc cña c¸c häc gi¶ Trung Hoa ®êi cæ ®¹i - §äc kh«ng chuyªn s©u lµ c¸ch ®äc liÕc qua tuy rÊt nhiÒu nhng ®äng l¹i th× rÊt Ýt. VÝ dô c¸ch ®äc cña mét sè häc gi¶ trÎ hiÖn nay. ? NhËn xÐt vÒ th¸i ®é b×nh luËn vµ c¸ch tr×nh bµy lÝ lÏ cña t¸c gi¶? - Xem trong c¸ch ®äc chuyªn s©u, coi thêng c¸ch ®äc kh«ng chuyªn s©u. - Ph©n tÝch qua so s¸nh vµ ®èi chiÕu, b»ng dÉn chøng cô thÓ. - §äc s¸ch ®Ó tÝch luü vµ n©ng cao häc vÊn cÇn ®äc chuyªn s©u tr¸nh tham lam hêi hît. I. §äc, t×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶: 2. T¸c phÈm: - KiÓu v¨n b¶n: NghÞ luËn XH. - Bè côc: Ba luËn ®iÓm + §äc s¸ch lµ con ®êng quan träng cña häc vÊn + Nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i cña viÖc ®äc s¸ch + C¸ch lùa chän s¸ch vµ ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch II. §äc vµ t×m hiÓu chi tiÕt 1. TÇm quan träng vµ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch - S¸ch lµ nh÷ng gi¸ trÞ quý gi¸, lµ tinh hoa trÝ tuÖ, t tëng vµ t©m hån cña nh©n lo¹i ®îc mäi thÕ hÖ cÈn thËn vµ lu gi÷. - S¸ch lµ kÕt tinh häc vÊn trªn mäi lÜnh vùc ®êi sèng trÝ tuÖ, t tëng, t©m hån cña nh©n lo¹i trao göi l¹i. - §äc s¸ch lµ thõa hëng nh÷ng gi¸ trÞ quý b¸u nµy. Nhng häc vÊn lu«n më réng ë phÝa tríc. ®Ó tiÕn lªn, con ngêi ph¶i dùa vµo di s¶n häc vÊn nµy 2. Nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i cña viÖc ®äc s¸ch. - S¸ch nhiÒu khiÕn ngêi ta kh«ng chuyªn s©u - S¸ch nhiÒu dÔ ngêi ®äc l¹c híng - §äc s¸ch kh«ng cèt lÊy nhiÒu quan träng nhÊt lµ ph¶i chän cho tinh ®äc cho kÜ - §äc chuyªn s©u nhng kh«ng bá qua ®äc thêng thøc. - §äc chuyªn s©u lµ ®äc quyÓn nµo ra quyÓn Êy, miÖng ®äc, t©m ghi nghiÒn ngÉm ®Õn thuéc lßng, thÊm vµo x¬ng tuû, biÕn thµnh mét nguån ®éng lùc tinh thÇn, c¶ ®êi dïng m·i kh«ng c¹n. - §äc kh«ng chuyªn s©u lµ c¸ch ®äc liÕc qua tuy rÊt nhiÒu nhng ®äng l¹i th× rÊt Ýt. 4. Cñng cè: TÇm quan träng, ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch, nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i cña viÖc ®äc s¸ch. 5. Híng dÉn: Häc sinh vÒ nhµ häc, bµi lµm bµi tËp vµo vë BT Ng÷ v¨n, so¹n néi dung tiÕt 92. Ngµy so¹n: 4/1/2013 Ngµy d¹y: 7-12/1/2013 TiÕt 92: Bµn vÒ ®äc s¸ch (Chu Quang TiÒm) A: Môc tiªu cÇn ®¹t: 1. KiÕn thøc: TiÕp tôc gióp häc sinh hiÓu vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n: Sù cÇn thiÕt cña viÖc ®äc s¸ch lµ ®Ó tÝch luü (n©ng cao häc vÊn). Ph¬ng ph¸p ®óng ®¾n cña viÖc ®äc s¸ch (kÕt hîp ®äc diÖn réng víi ®äc s©u cho chuyªn m«n). Tõ ®ã liªn hÖ víi viÖc ®äc s¸ch cña b¶n th©n. 2. Kü n¨ng: RÌn luyÖn cho häc sinh kÜ n¨ng ph©n tÝch trong bµi nghÞ luËn giµu lÝ lÏ vµ dÉn chøng ®Ó mét vÊn ®Ò tr×u tîng trë nªn gÇn gòi vµ dÔ hiÓu. 3. Th¸i ®é: Th¸i ®é nghiªm tóc ®èi víi viÖc ®äc s¸ch. B: ChuÈn bÞ: ThÇy: ChuÈn bÞ néi dung tiÕt 92 Trß: So¹n bµi theo híng dÉn. C: TiÕn tr×nh lªn líp 1 - æn ®Þnh tæ chøc 2- KiÓm tra bµi cò: ? T¸c gi¶ Chu Quang TiÒm ®· sö dông nh÷ng lÝ lÏ nµo ®Ó ph©n tÝch, chøng minh tÇm quan träng vµ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch. Theo t¸c gi¶ viªc ®äc s¸ch hiÖn nay cã nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i g× 3- Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t * Ho¹t ®éng II: T×m hiÓu v¨n b¶n( tiÕp theo) Ho¹t ®éng 3: Ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch ? Häc sinh ®äc sgk - §äc l¹c híng lµ tham nhiÒu mµ kh«ng vô thùc chÊt. ? V× sao cã hiÖn tîng ®äc l¹c híng? - Do s¸ch vë ngµy cµng nhiÒu (chÊt ®Çy th viÖn) nhng nh÷ng t¸c phÈm c¬ b¶n ®Ých thùc nhÊt thiÕt ph¶i ®äc ch¼ng qua còng mÊy ngh×n quyÓn thËm chÝ chØ mÊy quyÓn ? NhËn xÐt c¸ch tr×nh bµy cña t¸c gi¶? - Tr×nh bµy rÊt gi¶n dÞ, dïng h×nh ¶nh so s¸nh ®Ó nhÊn m¹nh ý m×nh muèn nãi "ChiÕm lÜnh häc vÊn gièng nh ®¸nh trËn" - C¸ch diÔn ®¹t giµu h×nh ¶nh, cã tÝnh thuyÕt phôc vµ hÊp dÉn cao. * Ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch. ? Häc sinh ®äc thÇm ®o¹n cuèi cña v¨n b¶n. ? Sau khi nãi râ tÇm quan träng cña ®äc s¸ch vµ c¸c trë ng¹i khi cã nhiÒu s¸ch, t¸c gi¶ bµn vÒ ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch. Cho biÕt t¸c gi¶ ®· truyÒn cho ta nh÷ng kinh nghiÖm g× vÒ ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch? + §äc s¸ch kh«ng cÇn nhiÒu, quan träng ph¶i chän cho tinh, ®äc cho kÜ. + S¸ch ®äc nªn chia lµm mÊy lo¹i, mét lo¹i lµ s¸ch ®äc ®Ó cã kiÕn thøc phæ th«ng, mét lo¹i lµ ®äc ®Ó trau dåi häc vÊn chuyªn m«n. ? Theo em, t¸c gi¶ ®· bµy tá ý kiÕn nh thÕ nµo vÒ vÊn ®Ò ®äc ®Ó cã kiÕn thøc phæ th«ng? ... i ®¸p) Thµnh phÇn phô chó Gi¸o viªn Treo b¶ng phô cã ghi vÝ dô a, Lóc ®i, ®øa con g¸i ®Çu lßng cña anh - vµ còng lµ ®øa con duy nhÊt cña anh, cha ®Çy mét tuæi. b, L·o kh«ng hiÓu t«i, t«i nghÜ vËy, vµ t«i cµng buån l¾m. - Häc sinh ®äc vÝ dô. ? NÕu lîc bá ®i tõ in ®Ëm, nghÜa sù viÖc ë mçi c©u trªn cã thay ®æi kh«ng? V× sao? - Lîc bá tõ in ®Ëm nghÜa cña c©u kh«ng thay ®æi v× kh«ng tham gia vµo thµnh phÇn cÊu tróc cña c©u. ? C©u a c¸c tõ in ®Ëm ®îc thªm vµo chó thÝch cho côm tõ nµo? - Chó thÝch cho côm tõ "§øa con g¸i ®Çu lßng cña anh", cã t¸c dông gi¶i thÝch râ h¬n. ? C©u b t¬ng tù, c¸c tõ (côm C - V) in ®Ëm chó thÝch cho ®iÒu g×? - T«i nghÜ vËy ® chó thÝch cho "L·o kh«ng hiÓu t«i" chØ ý nghÜ diÔn ra trong ®Çu t¸c gi¶ vÒ sù viÖc l·o H¹c cha hiÓu hÕt tÊm lßng «ng gi¸o, cha hiÓu hÕt ý nghÜ cña «ng gi¸o. c) VD thªm: C« bÐ nhµ bªn (cã ai ngê) Còng vµo du kÝch H«m gÆp t«i vÉn cêi khóc khÝch M¾t ®en trßn (th¬ng th¬ng qu¸ ®i th«i) ? C¸c tõ trong ngoÆc ®¬n cã ý nghÜa nh thÕ nµo? - (Cã ai ngê) Sù ng¹c nhiªn tríc viÖc c« g¸i tham gia du kÝch. - (Th¬ng th¬ng qu¸ ®i th«i) ® Xóc ®éng tríc nô cêi hån nhiªn cña c« g¸i vµ ®«i m¾t ®en trßn. - (Quª h¬ng - Giang Nam) ® Nªu xuÊt xø cña ®o¹n th¬ (tªn bµi th¬, t¸c gi¶) ? C¸c thµnh phÇn võa nhËn xÐt cã ®Æc ®iÓm chung g× vÒ c¸ch tr×nh bµy trong c©u? ? Chóng cã ý nghÜa ntn? + C¸ch tr×nh bµy c¸c thµnh phÇn ®ã thêng ®Æt gi÷a c¸c dÊu: - G¹ch ngang, NgoÆc ®¬n, DÊu phÈy. + T¸c dông: Chó thÝch gi¶i thÝch thªm cho nh÷ng tõ ng÷ sù viÖc trong c©u hoÆc bµy tá th¸i ®é cña ngêi nãi, ngêi viÕt. ? ThÕ nµo lµ thµnh phÇn chó thÝch? ? C¸c thµnh phÇn gäi, ®¸p, phô chó cã ph¶i lµ thµnh phÇn biÖt lËp kh«ng? I. Thµnh phÇn gäi ®¸p: 1. Ph©n tÝch ng÷ liÖu mÉu a, Nµy dïng ®Ó gäi. b, Tha «ng dïng ®Ó ®¸p. + Nµy à thiÕt lËp quan hÖ giao tiÕp (híng ngêi nghe vµo ®iÒu m×nh ®ang nãi) + Tha «ng à duy tr× cuéc ®èi tho¹i ®ang diÔn ra. 2. KÕt luËn- Ghi nhí II. Thµnh phÇn phô chó: 1. Ph©n tÝch ng÷ liÖu mÉu a, Chó thÝch cho côm tõ "§øa con g¸i ®Çu lßng cña anh", cã t¸c dông gi¶i thÝch râ h¬n. b, Chó thÝch cho "L·o kh«ng hiÓu t«i" chØ ý nghÜ diÔn ra trong ®Çu t¸c gi¶ vÒ sù viÖc l·o H¹c cha hiÓu hÕt tÊm lßng «ng gi¸o, cha hiÓu hÕt ý nghÜ cña «ng gi¸o. 2. KÕt luËn- Ghi nhí III. LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 2: T×m thµnh phÇn gäi ®¸p trong c©u ca dao, cho biÕt lêi ®ã híng tíi ai. BÇu ¬i th¬ng lÊy bÝ cïng Tuy r»ng kh¸c gièng nhng chung mét giµn. - BÇu ¬i ® Thµnh phÇn gäi ®¸p, lêi gäi chung chung kh«ng híng tíi riªng ai (híng tíi mäi ngêi) 2. Bµi tËp 3: T×m thµnh phÇn phô chó, cho biÕt chóng bæ sung ®iÒu G×? a Mäi ngêi - kÓ cae anh ® bæ sung lµm râ nghÜa cho côm tõ "chóng t«i" b c¸c thÊy, c« gi¸o, c¸c bËc cha mÑ, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ngêi mÑ ® bæ sung chØ râ ®èi tîng "Nh÷ng ngêi n¾m gi÷ ch×a kho¸ cña c¸nh cöa nµy" c Nh÷ng ngêi chñ thùc sù cña ®Êt níc trong thÕ kØ míi ® bæ sung (líp trÎ) 4. Cñng cè: ¤n l¹i kiÕn tøc vÒ c¸c thµnh phÇn biÖt lËp, hÖ thèng l¹i c¸c bµi tËp trong SGK. 5. Híng dÉn vÒ nhµ: Häc thuéc ghi nhí. Lµm bµi tËp 4,5 /33sgk Ngµy so¹n: 23/1/2013 Ngµy d¹y: 28/1 – 2//2/2013 TiÕt 104 - 105: ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5 A. Môc tiªu cÇn ®¹t + Gióp häc sinh thùc hµnh viÕt bµi nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc, hiÖn tîng cña ®êi sèng xh + KiÓm tra kÜ n¨ng lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc, hiÖn tîng cña ®êi sèng x· héi. + TÝch hîp víi tiÕng viÖt vµ ng÷ v¨n. B. ChuÈn bÞ: - ThÇy ra ®Ò. - Trß chuÈn bÞ giÊy C. TiÕn tr×nh lªn líp. 1- æn ®Þnh tæ chøc 2- KiÓm tra bµi cò: Sù chuÈn bÞ cña häc sinh 3- Bµi míi: §Ò bµi: §Êt níc ta cã nhiÒu tÊm g¬ng vît lªn sè phËn, häc tËp thµnh c«ng( nh anh NguyÔn Ngäc Ký bÞ háng tay dïng ch©n viÕt ch÷ ; Anh Hoa Xu©n Tø bÞ côt tay dïng vai viÕt ch÷ ; Anh §ç Träng Kh¬i bÞ b¹i liÖt ®· tù häc ®Ó thµnh nhµ th¬, anh TrÇn V¨n Thíc bÞ tai n¹n bÞ b¹i liÖt toµn th©n, tù häc ®Ó thµnh nhµ v¨n ) H·y lÊy nhan ®Ò "Nh÷ng ngêi kh«ng chÞu thhua sè phËn". Em h·y viÕt bµi nªu suy ngÜ cña m×nh vÒ con ngêi Êy. I. Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. Më bµi : Giíi thiÖu sù viÖc hiÖn tîng ®· chiÕn th¾ng sã phËn bÊt h¹nh trë thµnh g¬ng s¸ng cho mäi ngêi häc tËp. 2. Th©n bµi: * Giíi thiÖu tÊm g¬ng s¸ng a) NguyÔn Ngäc Ký bÞ liÖt c¶ hai tay dïng ch©n viÕt ch÷, häc hÕt phæ th«ng, ®¹i häc trë thµnh nhµ gi¸o u tó, nhµ v¨n. b) Anh Hoa Xu©n Tø côt hai tay viÕt b»ng vai c) §ç Träng Kh¬i bÞ liÖt kh«ng ngõng tù häc trë thµnh nhµ th¬. d) TrÇn V¨n Thíc bÞ tai n¹n liÖt toµn th©n, tù häc trë thµnh nhafvawn. * Nªu suy nghÜ cña em vÒ nh÷ng tÊm g¬ng ®ã - §ã lµ nh÷ng ngêi vît lªn hoµn c¶nh sè phËn Ðo le ®Ó v¬n lªn trë thµnh ngêi cã Ých cho gia ®×nh vµ x· héi. Nh÷ng ngêi dòng c¶m, cã ý chÝ vµ nghÞ lùc pji thêng kh«ng gôc ng·, bi quan tríc sè phËn mµ lu«n cã ý thøc cÇu tiÕn xøng ®¸ng víi lêi dËy cña B¸c "tµn mµ kh«ng phÕ". Hä thËt sù trë thµnh tÊm g¬ng s¸ng cho mäi ngêi häc tËp noi theo. Liªn hÖ víi b¶n th©n em 3. KÕt bµi: Rót ra bµi häc vÒ quan niÖm sèng, vÒ ý chÝ v¬n lªn ®Ó chiÕn th¾ng sè phËn II.§¸p ¸n biÓu ®iÓm A. Më bµi : Nªu ®îc c¸c ý trªn cho (1®iÓm ) Giíi thiÖu sù viÖc hiÖn tîng ®· chiÕn th¾ng sã phËn bÊt h¹nh trë thµnh g¬ng s¸ng cho mäi ngêi häc tËp. B. Th©n bµi: §ñ c¸c ý trªn 8 ®iÓm nÕu thiÕu 1 ý trõ 1 ®iÓm . ThiÕu ý 2 trõ 1 ®iÓm C. KÕt bµi: Nªu ®ñ c¸c ý trªn (1®iÓm ) * Tr×nh bµy cÈu th¶, nhiÒu lçi chÝnh t¶ trõ 1 ®iÓm. 4. Cñng cè: Gv thu bµi vµ nhËn xÕt giê kiÓm tra. 5. Híng dÉn vÒ nhµ: TiÕp tôc «n tËp kiÓu bµi nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc hiÖn tîng. Ngµy so¹n: 23/1/2013 Ngµy d¹y: 28/1 – 2//2/2013 tiÕt 106: chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña la ph«ng ten A. Môc tiªu cÇn ®¹t - Gióp häc sinh c¶m nhËn ®îc t¸c gi¶ bµi nghÞ luËn v¨n ch¬ng ®· dïng biÖn ph¸p so s¸nh h×nh tîng con cõu vµ con chã sãi trong th¬ ngô ng«n cña La Ph«ng ten víi nh÷ng dßng viÕt vÒ hai con vËt Êy cña nhµ khoa häc Buy Ph«ng nh»m næi bËt ®Æc trng cña s¸ng t¸c nghÖ thuËt. - RÌn kü n¨ng ®äc, t×m hiÓu, ph©n tÝch v¨n b¶n nghÞ luËn v¨n häc cã sö dông phÐp lËp luËn so s¸nh ®èi chiÕu B ChuÈn bÞ : ThÇy: So¹n bµi Trß: Häc so¹n bµi C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1- æn ®Þnh tæ chøc 2- KiÓm tra bµi cò: 3- Bµi míi: Gv: ë líp 8, c¸c em ®· ®îc häc bµi v¨n nghÞ luËn x· héi "§I bé ngao du" cña nhµ v¨n Ph¸p Ru - x«. H«m nay, c« giíi thiÖu víi c¸c em mét v¨n b¶n ngÞ luËn n÷a cña nhµ nghiªn cøu häc H. Ten víi ®Çu ®Ò: "Chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña La Ph«ng ten" Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t ? Nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vª t¸c gi¶? - Hi - p« - lÝt Ten (H. Ten) (1828 - 1893) - Lµ mét triÕt gia, sö gia nhµ nghiªn cøu v¨n häc Ph¸p, viÖn sÜ viÖn hµn l©m Ph¸p. ? Nªu xuÊt xø cña t¸c phÈm? – TrÝch phÇn thø hai cña - C«ng tr×nh nghiªn cøu næi tiÕng cña «ng La Ph«ng ten vµ th¬ ngô ng«n cña «ng, 1853. ? V¨n b¶n viÕt theo ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? - NghÞ luËn v¨n ch¬ng. * Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh ®äc bµi- Häc sinh ®äc v¨n b¶n, gi¸o viªn nhËn xÐt. ? V¨n b¶n cã bè côc mÊy phÇn: - 2 phÇn: + P1:Tõ ®Çu tèt bông thÕ: H×nh tîng con cõu + P2: Cßn l¹i: H×nh tîng con sãi ? C¶ 2 phÇn t¸c gi¶ triÓn khai m¹ch nghÞ luËn theo trËt tù nµo? * NghÞ luËn theo tr×nh tù 3 bíc: - Díi ngßi bót cña La Ph«ng ten. - Díi ngßi bót cña §uy - Ph«ng - Díi ngßi bót cña La Ph«ng ten. *Gi¸o viªn: T¸c gi¶ ®· nhê La Ph«ng ten tham gia vµo m¹ch nghÞ luËn cña «ng, v× vËy bµi v¨n nghÞ luËn cña «ng, v× vËy bµi v¨n nghÞ luËn trë nªn sinh ®éng h¬n. Ho¹t ®éng II: T×m hiÓu v¨n b¶n * H×nh tîng con cõu ? §o¹n th¬ em ®äc cña t¸c gi¶ LPT viÕt vÒ con cõu nh thÕ nµo? ? Em cã c¶m nhËn g× vÒ con cõu qua ®o¹n th¬ ®ã? - Con vËt yÕu ®uèi, hiÒn, thËt thµ, lu«n hón nhêng tríc kÎ m¹nh h¬n. §ã lµ con vËt ®¸ng th¬ng vµ téi nghiÖp. ? TiÕp theo lµ lêi nhËn xÐt cña Buy - Ph«ng vÒ loµi cõu? (H·y nªu hiÓu biÕt cña em vÒ Buy Ph«ng?) - Nhµ v¹n vËt häc, nhµ v¨n Ph¸p, viÖn sÜ viÖn hµn l©m Ph¸p, t¸c gi¶ c«ng tr×nh V¹n vËt häc næi tiÕng gåm 35 tËp xuÊt b¶n 1749 - 1789. Gi¸o viªn : Buy Ph«ng lµ mét nhµ khoa häc. ? VËy c¸ch nh×n nhËn cña «ng vÒ loµi cõu nh thÕ nµo? - Häc sinh tãm t¾t nªu c¸c ý: + Chóng thêng hay tô tËp thµnh bÇy. ChØ mét tiÕng ®éng nhá bÊt thêng còng ®ñ lµm cho chóng nh¸o nhµo co côm l¹i. + Kh«ng biÕt trèn tr¸nh nguy hiÓm ë ®©u lµ ®øng nguyªn t¹i ®Êy. ph¶i cã con ®Çu ®µn ®i tríc. ? Tõ ®ã Buy Ph«ng nªu bËt ®Æc ®iÓm nµo cña cõu? - Sî sÖt vµ ®Çn ®én. ? NhËn xÐt cña Buy Ph«ng vÒ cõu cã ®¸ng tin cËy kh«ng? V× sao? - §¸ng tin v× Buy Ph«ng ®· dùa trªn nh÷ng ho¹t ®éng cña b¶n n¨ng cña cõu do trùc tiÕp quan s¸t vµ nhËn xÐt ® Ho¹t ®éng b¶n n¨ng rÊt ®óng víi thùc tÕ cuéc sèng cña loµi cõu. ? Díi con m¾t cña La Ph«ng ten loµi cõu hiÖn ra nh thÕ nµo? - Giäng cõu non téi nghiÖp míi buån rÇu vµ dÞu dµng lµm sao. - Cõu mÑ ch¹y tíi khi nghe tiÕng rªn cña con nã - NhËn ra con trong c¶ ®¸m ®«ng cõu kia ®øng yªn trªn nÒn ®Êt l¹nh vµ bïn lÇy vÎ nhÉn nhôc cho dÕn khi ®· bó xong ® T×nh mÉu tö ? Ngêi viÕt bµi nµy ®· nhËn xÐt ®Æc ®iÓm nµo cña h×nh tîng cõu non trong th¬ ngô ng«n cña La Ph«ng ten? - Chóng cßn th©n th¬ng vµ tèt bông n÷a. ? T×nh c¶m cña La Ph«ng ten ®èi víi loµi vËt nh thÕ nµo? - La Ph«ng Ten ®· ®éng lßng th¬ng c¶m víi bao nçi buån rÇu vµ tèt bông nh thÕ ? Em nghÜ g× vÒ c¸ch c¶m nhËn nµy? - KÕt hîp c¸i nh×n kh¸ch quan vµ c¶m xóc chñ quan. - T¹o ®îc h×nh ¶nh võa ch©n thùc, võa xóc ®éng vÒ con vËt nµy. ? Trë l¹i ®o¹n th¬ ë ®o¹n ®Çu v¨n b¶n ? Qua cuéc ®èi tho¹i víi chã sãi em c¶m nhËn ®îc g× vÒ cõu non? - ý thøc lµ kÎ yÕu nªn hÕt søc nhón nhêng tíi møc nhót nh¸t. ? nhê ®©u mµ La Ph«ng ten viÕt ®îc nh vËy? - La Ph«ng ten viÕt vÒ loµi cõu sinh ®éng nh vËy lµ nhê trÝ tëng tîng phãng kho¸ng vµ t×nh yªu th¬ng loµi vËt. ? C¸ch miªu t¶ cña La Ph«ng Ten vµ c¸ch miªu t¶ cña Buy Ph«ng vÒ loµi cõu cã g× kh¸c nhau? - Lµ c¸ch s¸ng t¸c phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña truyÖn ngô ng«n - nh©n ho¸ con cõu non lµ cã suy nghÜ, nãi n¨ng hµnh ®éng gièng víi con ngêi kh¸c víi c¸ch viÕt cña Buy Ph«ng I. §äc t×m hiÓu chung - T¸c gi¶: - T¸c phÈm: C«ng tr×nh nghiªn cøu næi tiÕng cña «ng La Ph«ng ten vµ th¬ ngô ng«n cña «ng, 1853. - KiÓu v¨n b¶n: NghÞ luËn v¨n häc. - Bè côc: 2phÇn II. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n 1. H×nh tîng con cõu - Con cõu yÕu ®uèi, hiÒn, thËt thµ, lu«n hón nhêng tríc kÎ m¹nh h¬n. §ã lµ con vËt ®¸ng th¬ng vµ téi nghiÖp. - Buy Ph«ng ®· dùa trªn nh÷ng ho¹t ®éng cña b¶n n¨ng cña cõu do trùc tiÕp quan s¸t vµ nhËn xÐt ® Ho¹t ®éng b¶n n¨ng rÊt ®óng víi thùc tÕ cuéc sèng cña loµi cõu. - La Ph«ng Ten ®· ®éng lßng th¬ng c¶m víi bao nçi buån rÇu vµ tèt bông - La Ph«ng ten viÕt vÒ loµi cõu sinh ®éng nh vËy lµ nhê trÝ tëng tîng phãng kho¸ng vµ t×nh yªu th¬ng loµi vËt. * TiÓu kÕt: 4. Cñng cè: C¸ch nh×n loµi vËt cña nhµ v¨n vµ nhµ khoa häc. 5. Híng dÉn vÒ nhµ: T×m hiÓu nghÖ thuËt nghÞ luËn cña H. Ten qua v¨n b¶n, so¹n phÇn tiÕp theo. Ngµy 28 th¸ng 1 n¨m 2013 §ñ gi¸o ¸n tuÇn 23. Ký DuyÖt:
Tài liệu đính kèm: