Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Tiết số 4: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

Soạn:	
Giảng:	 	Tiết 4
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh
A - Mục tiêu:
	1.Kiến thức:
- Giúp HS hiểuvăn bản thuyết minh và các phương pháp thuyết minh thường dùng.	 
-Vai tròcủa các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
 2.Kỹ năng:
-Nhận ra các biện phápnghệ thuật được sử dụng trong văn bản thuyết minh.
-Vận dụngcác biện pháp nghệ thuật khi viết văn thuyết minh
 3.Thái độ:
-.Giúp H/s có ý thức học tập,vận dụng tích hợp trong thực tế.
B.Chuẩn bị:	
	-Của thày: Nghiên cứu hệ thống bài tập câu hỏi, giáo án ,bảng phụ.
 -Của trò: Nghiên cứu bài học, ôn lại văn bản thuyết minh.
C- Phương pháp: Quy nạp, trực quan , hoạt động nhóm;
 KT: Động não, nêu và giải quyết vấn đề
D- Tiến trình giờ dạy 
I- ổn định tổ chức: (1’)
II- Kiểm tra bài cũ: (5’): Kiểm tra sự chuẩn bị của HS
III-Bài mới:
Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động 1:
-PP:Vấn đáp,
-KT: Động não
 Ôn lại VB thuyết minh
? Văn bản thuyết minh là gì? Đặc điểm chủ yếu của nó?
- Tri thức, khách quan, phổ thông
? Các phương pháp thuyết minh là gì?
- Định nghĩa, phân loại, nêu ví dụ, liệt kê số liệu, so sánh
Nội dung bài giảng
A. Lý thuyết
I. Văn bản thuyết minh và đặc điểm
1.Đặc điểm
- Tri thức, khách quan, phổ thông
2.Phương pháp thuyết minh
- Định nghĩa, phân loại, nêu ví dụ, liệt kê số liệu, so sánh
Hoạt động 2 
-PP:Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề
-KT: động não
(Nhận xét kiểu văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật)
- Gọi HS đọc văn bản
? Bài văn thuyết minh đặc điểm gì của đối tượng?
? Văn bản ấy có cung cấp những tri thức về đối tượng không? đặc điểm ấy có dễ dàng thuyết minh bằng cách đo đếm, liệt kê không?
- Khó thuyết minh vì đối tượng trừu tượng
? T/g thuyết minh bằng cách nào?
- Liệt kê
? Nếu chỉ dùng phương pháp liệt kê thì đã nêu được sự kì lạ của Hạ Long chưa? Hãy chỉ ra những câu văn thực hiện nhiệm vụ đó?
- Chưa...”chính nước...tâm hồn...
? Vậy t/g dùng những biện pháp nghệ thuật nào để thuyết minh
- Liên tưởng, tưởng tượng, miêu tả, so sánh
? T/g đã dùng biện pháp liên tưởng, tưởng tượng như thế nào để giải thích sự kỳ lạ của Hạ Long?
- Nước tạo nên sự di chuyển và khả năng di chuyển theo mọi cách ->tạo nên sự thú vị của cảnh sắc
- Tuỳ theo góc độ và tốc độ di chuyển của du khách, tuỳ theo cả hướng ánh sáng mà TN tạo nên t/g sống động, biến hoá lạ lùng
-> HS tìm những câu văn để chứng minh
? Để văn bản thuyết minh có tính thuyết phục cao ta cần có được gì?
- HS trình bày ->GV chốt ý -> ghi bảng
II. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
1. Khảo sát,phân tích ngữ liệu : 
VB: Hạ Long đá và nước
- Đặc điểm: sự kì lạ của Hạ Long là vô tận
-> Khó thuyết minh vì đối tượng trừu tượng
 -Thuyết minh bằng cách
+ Liệt kê
+ Liên tưởng, tưởng tượng, miêu tả, so sánh
- Dùng phương pháp liệt kê
- Sử dụng: liên tưởng, tưởng tượng, so sánh, nhân hoá
=> Biến vật vô tri có tâm hồn
2. Ghi nhớ: SGK- 13
Hoạt động 3: (20ph)
- PP: Nêu và giải quyết vấn đề
- KT: Động não, khăn phủ bàn 
- HS đọc BT 1
? Văn bản có tính thuyết minh không? Tình cảm ấy thể hiện ở những điểm nào?
Phương pháp thuyết minh nào được sử dụng?
- HS thảo luận ->phát biểu
- GV nhận xét, bổ sung
? T/g sử dụng những biện pháp thuyết minh nào?
? Các biện pháp nghệ thuật đó có t/d gì?
- Đọc BT2 nêu yêu cầu BT
B. Luyện tập
1. Ngọc Hoàng xử tội R.xanh
a. VB có tính thuyết minh
- T/c đó thể hiện ở chỗ gt loài ruồi có hệ thống:
+ T/c chung về họ, giống
+ Tập tính sinh sống và ptriển
+ đặc điểm cơ thể
=> Thức tỉnh ý thức giữ gìn vệ sinh, phòng bệnh của con người
- Phương pháp thuyết minh là
+ Định nghĩa:
+ Phân loại
+ Số liệu
+ Liệt kê
- Biện pháp nghệ thuật: nhân hoá, có tình tiết
c. Tác dụng: + Gây hứng thú cho bạn đọc nhỏ tuổi, vừa là truyện vui, vừa học thêm tri thức
Bài 2:
- Đoạn văn nhằm nó về một tập tính của chim cá dưới dạng một ngộ nhận thời thơ ấu, sau lớn lên đi học mới có dịp nhận thức lại nhầm lẫn
- BPNT: lấy ngộ nhận hồi nhỏ làm đầu mỗi câu chuyện
IV. Củng cố: (2 phút): GV khái quát nội dung toàn bài
V. Hướng dẫn về nhà: (3 phút)
	- Tập viết đoạn văn thuyết minh ngắn có sử dụng các biện pháp nghệ thuật
	- Học ghi nhớ, hoàn thành bài tập
	- Chuẩn bị đề bài trang 15: Lập dàn ý
E. Rút kinh nghiệm
..............................................................................................