Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Tiết thứ 4: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

Tuần 1 tist 4
SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 
- Học sinh nắm được một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh, làm cho văn bản thuyết minh thêm sinh động hấp dẫn.
- Rèn luyện kĩ năng vận dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
II. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN : SGV, SGK, giáo án
III.TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN.
1. ổn định tổ chức 
2. Kiểm tra: Phần chuẩn bị của học sinh
3. Bài mới : GV giới thiệu:
Hoạt động của thầy & trò
nội dung Bài học
Hoạt động 1 
Mục tiêu: Hs hiểu và nhớ lại kiến thức về văn TM, các PP TM đã học 
Phương pháp: Giới thiệu, trình bày, vấn đáp, liệt kê.
GV gợi lại, ôn lại kiến thức đã học lớp 8.?
- Hãy kể tên các văn bản thuyết minh đã học ?
(HS liệt kê.)
?Cho biết thế nào là văn bản thuyết minh ?
?Văn bản thuyết minh được viết ra nhằm mục đích gì ?
?Trong chương trình lớp 8 các em đã được học các phương pháp, biện pháp thuyết minh nào ?
(HS liệt kê.)
Hoạt động 2 : Hs hiểu và biết sử dụng các bpháp NT trong vbản TM làm cho bài văn TM sinh động, hấp dẫn.
?Văn bản trên thuyết minh về vấn đề gì ?
?Thuyết minh vấn đề này khó không vì sao ? 
?Để bài thuyết minh thêm sinh động tác giả bài viết còn sử dụng các biện pháp, phương pháp thuyết minh nào ?
(HS trao đổi thảo luận.)
 Đại diện nhóm trình bầy và nhận xét lẫn nhau.
* Hoạt động 3 
Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng vận dụng các bpháp NT trong vbản TM để làm 1 số bài tập. 
Phương pháp: Phân tích, trình bày, thảo luận
* HS đọc và xác định yêu cầu?
?Văn bản trên có phải là văn bản thuyết minh không vì sao? 
?Hãy tìm các phương pháp thuyết minh mà tác giả sử dụng ?
?Hãy phân tích cụ thể các phương pháp thuyết minh trên ? 
* HS đọc và xác định yêu cầu?
?Hãy tìm các phương pháp thuyết minh mà tác giả sử dụng ?
?Hãy phân tích cụ thể các phương pháp thuyết minh trên ? 
I. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
1. Ôn tập văn bản thuyết minh.
- Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp những kiến thức khách quan về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân của các hiện tượng, sự vật trong đời sống xã hội. Bằng phương thức: giới thiệu, trình bầy, giải thích.
- Mục đích : Cung cấp những hiểu biết khách quan về những sự vật, hiện tượng được chọn làm đối tượng thuyết minh.
- Các phương pháp thuyết minh đã học : Định nghĩa, ví dụ, liệtkê, số liệu, phân loại, so sánh.
2. Một số biện pháp nghệ thuật khác để thuyết minh sự vật một cách hình tượng, sinh động.
- Vấn đề thuyết minh: Sự kì lạ của Hạ Long.
- Đây là vấn đề thuyết minh rất khó vì rất trừu tượng ( trí tuệ, tâm hồn ..)
- Phương pháp :
+ Nghệ thuật miêu tả : chính đá.....trở nên linh hoạt.
+ Tự thuật - So sánh : Có thể để con thuyền của ta mỏng như....
+ Nghệ thuật nhân hoá : và các thập loại chúng sinh..
+ Triết lí : Trên thế giới này....
* Ghi nhớ : SGK 
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 1/13.
- Văn bản thuyết minh vì đã cung cấp cho người đọc những kiến thức khách quan về loài ruồi.
- Các phương pháp thuyết minh : 
+ Định nghĩa.
+ Phân loại.
+ Số liệu.
+ So sánh.
+ Kể chuyện.
+ Miêu tả.
+ ẩn dụ, nhân hóa.
Bài tập 2/13.
Phương pháp thuyết minh:
- Kể chuyện.
- Giải thích.
- Định nghĩa.
- Lấy sự ngộ nhận mê tín làm cơ sở câu chuyện. Sau đó dùng khoa học để đẩy lùi ngộ nhận.
4. Củng cố 
Hãy kể tên các phương pháp, biện pháp được sử dụng trong văn bản thuyết minh?
5. Hướng dẫn học bà 
- HS học thuộc ghi nhớ SGK.
- Làm bài tập 1-2/15. ( GV hướng dẫn ).