Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Tuần 14 - Trường THCS Nghĩa Xuân

Tuần 14 Ngày 5-11-2011
Tiết 66-67
 LẶNG LẼ SA PA
( Nguyễn Thành Long)
A. MỤC TIÊU 
Có hiểu biết thêm về tác giả và tác phẩm truyệnViệt Nam hiện đại viết về những người lao động mới trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
Hiểu cảm nhận được giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn Lặng Lẽ Sa Pa.
TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG
1. Kiến thức:Giúp HS:
-Cảm nhận được vẻ đẹp của các nhân vật trong truyện, chủ yếu là nhân vật anh thanh niên trong công việc thầm lặng, trong cách sống và những suy nghĩ, tình cảm, trong quan hệ với mọi người.
-Phát hiện đúng và hiểu được chủ đề của truyện, từ đó hiểu được niềm hạnh phúc của con người trong lao động.
2. Kĩ năng:
-Rèn kĩ năng cảm thụ và phân tích các yếu tố của tác phẩm truyện: miêu tả nhân vật, những bức tranh thiên nhiên.
3. Thái độ:
- Lòng yêu quý trân trọng người lao động, yêu thiên nhiên, tự hào phong phú đa dạng của nhiên ở mọi miền đất nước.
B. Chuẩn bị: GV: Bảng phụ và tài liệu có liên quan.
	HS: Trả lời câu hỏi SGK.
C. CÁC HOẠT DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ:Nêu tâm trạng ông Hai nghe tin làng theo giặc
Gợi ý: buồn-đau khổ thể hiện trên gương măt,cử chỉ,lời nói,thái độ
3. Giới thiệu bài mới:
GV cho HS xem các bức tranh về sa pa,đồng thời lồng bài hát vào.
Tất cả những hình ảnh trên cho ta cảm nghĩ gì về sa pa
Sa pa không chỉ là nơi du lịch nổi tiếng ở miền Bắc nước ta mà nơi đây có biết bao con người làm việc âm thầm lặng lẽ cống hiến cho đất nước.những con người đó đã cống hiến gì cho đát nước hôm này chúng ta sẽ học tác phẩm lặng lẽ sa pa
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
 NỘI DUNG
HOẠT ĐỘNG 1: 10P
HS đọc phần chú thích sao.
?Nêu những hiểu biết của em về tác giả?
GV treo chân dung nhà văn.Giới thiệu về nhà văn.
Ông từng tham gia kháng chiến chống pháp ở khu V(1946-1954)và bắt đầu viết văn vào thời gian này.Năm 1955 ông tập kết ra bắc,công tác tại hội nhà văn Việt Nam,chuyên về sáng tác và biên tập.
Những tác phẩm chính:
Thể kí: “Bát cơm Cụ Hồ”(1952) “Gió bấc,gió nồm” (1956) “Gang ra” ( 1964)
Truyện: “ Ta và chúng nó” ( 1950) “Chuyện nhà,chuyện xưởng” “Giữa trong xanh” ( 1972) “Nửa đêm về sáng” ( 1978).....
? Nêu hoàn cảnh sáng tác tác phẩm?
Đây là truyện ngắn tiêu biểu viết về cuộc sống mới hòa bình,xây dựng CNXH ở miền Bắc
GV hướng dẫn đọc: đọc đúng lời nhân vật, sâu lắng.
? Văn bản được viết theo thể loại nào?
-GV kể tóm tắt phần lược bỏ: Ông họa sỹ xin hoãn bữa tiệc liên hoan nghỉ hưu để đi thực tế.Ông gặp được bác lái xe vui tính, cô kĩ sư mới ra trường lên nhận công tác ở Lào Cai. 
Bác lái xe có giới thiệu về người thanh niên cho ông hoạ sĩ, cô kĩ sư trên chuyến xe.
 GV đọc 1 đoạn từ đầu đến “anh ta kia”
Cho HS đọc tiếp - cả lớp nghe -nhận xét.
GV tóm tắt phần chữ in nghiêng:Thán phục trước cuộc sống và công việc của anh.Ông họa sĩ đã lấy giấy bút ra vẽ anh nhưng anh đã khiêm tốn giới thiệu ông kĩ sư vườn rau và đồng chí nghiên cứu sét cho ông họa sĩ
- GV cho HS tóm tắt văn bản vừa đọc.
GV chiếu máy chiếu văn bản tóm tắt:
GV cho HS giải thích một số từ.
Em hãy cho biết bố cục của văn bản?
Bố cục: 3 Đoạn
-Đoạn1:Từ đầu đến” Kìa, anh ta kia”- Bác lái xe giới thiệu một người cô độc nhất thế gian này
-Đoạn 2: tiếp đến” Vật gì như thế” - Cuộc gặp gỡ trò chuyện giữa anh thanh niên, bác lái xe, ông hoạ sĩ, cô kĩ sư
-Đoạn 3: Còn lại - Họ chia tay nhau.
Theo em phương thức biểu đạt chính của văn bản là gì?
Tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm và nghị luận
Truyện có mấy nhân vật?Truyện được kể theo ngôi kể nào?trần thuật theo điểm nhìn của nhân vật nào?
-Anh thanh niên( nhân vật chính)
-Bác lái xe, Cô kĩ sư, ông hoạ sĩ
=> nhân vật xuất hiện trực tiếp
- Người nghiên cứu sét , xu hào, .=> gián tiếp. 
Truyện được trần thuật chủ yếu từ điểm nhìn và ý nghĩ của nhân vật ông họa sĩ.Vì vậy không phải là nhân vật chính nhưng nhân vật ông họa sĩ có vị trí quan trọng trong truyện, cùng với nhân vật anh thanh niên và các nhân vật khác đều góp phần thể hiện chủ đề và tư tưởng của tác phẩm.Câu chuyện trở lên chân thực hơn.
? Nêu tình huống truyện? Nhận xét tình huống truyện?so sánh tình huống truyện làng?
Tình huống gặp gỡ này là cơ hội thuận tiện để nhân vật chính được thể hiện qua sự quan sát,suy nghĩ của những nhân vật khác,đặc biệt là ông họa sĩ già.
Cốt truyện đơn giản,xoay quanh cuộc gặp gỡ bất ngờ.giúp tác giả giới thiệu nhân vật chính một cách thuận lợi và để cho nhân vật hiện lên qua cái nhìn và ấn tượng của nhân vật khác.
Truyện làng có tình huống mâu thuận,có đấu tanh nội tâm? 
HOẠT ĐỘNG 2:15P
Anh thanh niên là nhân vật chính,dù không xuất hiện ngay từ đầu truyện mà chỉ hiện ra trong gặp gỡ chốc lát nhưng đủ để các nhân vật khác ghi nhận một ấn tượng một kí họa về chân dung anh.
? Anh thanh niên có cuộc sống và hoàn cảnh làm việc như thế nào?
-Thiếu vắng bóng người, xong viêc anh xuống chân núi nhìn xe, lấy cây chắn ngang đường bác lái xe bảo anh “ thèm người” “người cô độc nhất thế gian”
? Em có cảm nhận gì về hoàn cảnh sống của anh?
Cô đơn đến mức Bác lái xe nói là “ người cô độc nhất thế gian”. “thèm người” phải kiếm cớ cho xe dừng lại để gặp người qua đường.
? Anh có công việc gì? 
GV cho HS đọc từ “ công việc.được”
? Công việc đó đòi hỏi điều gì?
Công việc không kể thời gian, trong thời tiết khắc nghiệt, gió, tuyết, mưa, đêm khuya, mọi người nghỉ ngơi thì anh vẫn phải làm việc trong thời tiết khắc nghiệt.Baos về 1h,4h giờ sáng,11h,19h đều đặn và chính xác
? Em có cảm nhận công việc này như thế nào?
Đây chính là điều kiện sống và làm việc đó là thử thách của tuổi tre vốn khát khao và hành động nhưng anh đã vượt qua hoàn cảnh ấy để toát lên vẻ đẹp ở con người anh.vậy vẻ đẹp của con người anh là gì sang tiết 2 ta sẽ học
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
? Để hoàn thành nhiệm vụ đòi hỏi người thanh niên phải làm gì?
? Tình yêu công việc của anh được thể hiện ở đâu?
? Anh thanh niên có quan niệm gì trong công việc? quan niệm đó là gì?
- HS đọc “ hồi cháu chưa vào nghề là gì” 
+ Ý thức về công việc của mình và lòng yêu nghề (phát hiện đám mây khô, không quân ta chiến thắng ở Hàm Rồng).
+ Có những suy nghĩ thật đúng và sâu sắc về công việc đối với cuộc sống con người “... khi ta làm việc, ta với công việc là đôi ... đến chết mất”.
=> Anh hiểu công việc mình làm là cần thiết và có ích cho mọi người, cho đất nước. Khi phát hiện đám mây khô làm cho quân ta chiến thắng quân mĩ làm cho anh rất hạnh phúc.
? Trên đỉnh núi cao, vắng lặng anh còn tạo dựng cuộc sống cho mình như thế nào? 
- Anh đã coi sách như bạn bè để trò chuyện, đọc sách để nâng cao trình độ chuyên môn. 
? Đối với mọi người anh luôn tỏ thái độ như thế nào?
- Bác lái xe nói” thèm người”=> khoa khát được nói chuyện, giao lưu thân thiết với mọi ngươi. 
Khi ông hoạ sĩ vẽ chân dung của anh, anh đã có thái độ gì?
? Em có cảm nhận gì về phẩm chất của người thanh niên ?
?.Vai trò, vị trí của ông hoạ sĩ trong truyện như thế nào?
Tuy không dùng cách kể từ ngôi thứ nhất nhưng người kể chuyện đã nhập vào cái nhìn và suy nghĩ của nhân vật ông hoạ sĩ để quan sát và miêu tả. Truyện được trần thuật từ điểm nhìn và ý nghĩ của nhân vật ông hoạ sĩ để nhân vật chính hiện ra rõ nét hơn, đẹp hơn và khơi gợi về cuộc đời con người và nghệ thuật.
? Dưới cái nhìn của hoạ sĩ SaPa hiện lên như thế nào?
- HS đọc đoạn “ Nắng .gầm xe”
- GV treo phong cảnh sapa
? Em có nhận xét gì về phong cảnh sapa?
-Sapa hiện lên như một bức tranh đầy ánh sáng và nhung tuyết=> Nơi nghỉ mát của khách du lịch.
? Qua cách miêu tả sapa em có cảm nhận gì về con người hoạ sĩ?
? Ngay phút gặp gỡ anh thanh niên, ông hoạ sĩ có cảm xúc gì?
- ông phát hiện ra vẻ đẹp của người thanh niên toả ra trước mắt.
? Qua chi tiết trên em có cảm nhận gì ông hoạ sĩ? 
? Khi được nghe kể về cuộc sống, công việc của người thanh niên ông đã nhận ra điều gì trên con đường nghệ thuật của ông?
? Em có suy nghĩ gì về những suy nghĩ của ông hoạ sĩ?
- Khi đứng trước người thanh niên ông cảm thấy mình bất lực trên con đường sáng tác nghệ thuật. Vẽ chân dung thì dễ, nhưng để toát lên được vẻ đẹp bên trong quả là khó nhọc, mặc dù vậy ông vẫn chấp nhận sự thử thách. 
? Ông đã chấp nhận sự thử thách đó như thế nào?
- Vẽ gương mặt anh thanh niên, ông quá khâm phục vì anh dã lôi cuốn sức mạnh nghệ thuật trong ông(đáng lẽ ra ông đã dừng, đã nghỉ) thế nhưng khi tiếp xúc với ngươi thanh niên ông mới phát hiện điểm sáng. Ông coi con đường nghệ thuật của ông như là khởi đầu, con đường nghệ thuật bắt đầu từ đây làm cho ông trẻ lai, khao khát được sáng tác 
? Trước khi chia tay với ngươi thanh niên ông hoạ sĩ hứa điều gì?vì sao?
- Hứa sẽ trở lại vì ông muốn hoàn thành bức tranh về anh thanh niên một cách hoàn thiện nhất.
? Cô kĩ sư được giới thiệu như thế nào?
-Mới ra trường,xung phong lên miền núi công tác => Đại diện cho thế hệ trẻ, thực hiện phong trào 3 sẵn sàng để xây dựng đất nước.
? Khi nghe và chứng kiến cuộc sống của anh thanh niên làm cho cô có suy nghĩ gì?
-Cô bàng hoàng, cảm phục lí tưởng sống của anh, hiểu thêm về cuộc sống dũng cảm tuyệt vời của người thanh niên, làm cô yên tâm và vững tin vào quyết dịnh của mình, anh thanh niên như tiếp thêm sức mạnh nghị lực cho cô và làm cho cô nhận ra mối tình nhạt nhẽo, rũ bỏ cuộc sống nơi phồn hoa, đô thị náo nhiệt để yên tâm hơn lên miền núi công tác để cống hiến cho đất nước. 
? Bác lái xe được giới thiệu như thế nào?
- Hiểu tường tận về sapa( 32 năm trong nghề)
? Bác giới thiệu về anh thanh niên như thế nào? Em có nhận xét gì về cách giới thiệu của bác lái xe? Cách giới thiệu đó nhằm có tác dụng gì?
-“ Tôi sắp .thèm người”=> cách giới thiệu dí dỏm , kích thích sự chú ý người đọc=> Nhấn mạnh cuộc sống âm thầm lặng lẽ đầy hi sinh của anh thanh niên.
? Tình cảm bác lái xe và anh thanh niên thể hiện như thế nào?
-Bác luôn dừng xe để thăm hỏi anh thanh niên.
-Mua những quyển sách => tình cảm sâu đậm, am hiểu cuộc sống của người thanh niên. 
? Trong tác phẩm còn có nhân vật nào khác? Họ làm những công việc gì?
-Họ ngày đem lao động miệt mài,cống hiến âm thầm, hi sinh cả tuổi trẻ và hạnh phúc cá nhân để xây dựng đất nước.=> Như vậy cái đằng sau lặng lẽ sapa, người ta cứ lầm tưởng sapa là nơi nghỉ mát. Nhưng đằng sau có nhiều lớp thế hệ đang khiêm tốn âm thầm hi sinh hạnh phúc cá nhân để phục vụ đất nước.
? Tại sao các nhân vật trong truyện không đặt tên?
Họ là những con người lao động bình thường giản dị không tên, không tuổi,. Họ hi sinh âm thầm để cống hiến cho đất nước.
? Truỵện ngắn này như một bài thơ giàu chất trữ tình được tạo bởi yếu tố nào? 
?Giá trị nội dung và đặc điểm nghệ thuật của truyện?
-HS trả lời- rút ra ghi nhớ
HOẠT ĐỘNG 2:LUYỆN TẬP
(*HS cần nêu được những ấn tượng, suy nghĩ thực của mình về nhân vật và gắn bó với thực tiễn đời sống.)
I. Giới thiệu chung
1.Tác giả
- Chuyên viết truyện ngắn và bút kí
- Truyện của ông hướng vào cuộc sống sinh hoạt,lao đ ... 
=> Công việc rất âm thầm lặng lẽ, gian khổ. 
+ Tình yêu đối với công việc
- Vượt qua thời tiết khắc nghiệt
- Vượt qua sự cô đơn vắng vẻ
- Lên lịch làm việc trong ngày
=> là người có ý thức, yêu nghề nghiệp, sống có lí tưởng, biết vượt lên chính mình để hoàn thành nhiệm vụ 
-
- Cuộc sống không cô đơn, buồn tẻ vì anh còn có nguồn vui đọc sách.
-- Tổ chức, sắp xếp cuộc sống ngăn nắp, chủ động: trồng hoa, nuôi gà, tự học và đọc sách ngoài giờ làm việc.
=> Chủ động sắp xếp công việc, cuộc sống của mình => không cô đơn, buồn tẻ, tìm nguồn vui trong công việc. 
+ Đối với mọi người:
Gửi sâm cho bác lái xe
Khi có khách đến:hái hoa- pha trà
- Khi khách về: biếu làn trứng
- khao khát được gặp gỡ, trò chuyện với mọi người-> lấy gỗ chắn ngang đường 
=> Cởi mở, chân thành, hiếu khách, rất quí trọng tình cảm của mọi người,. 
+ Khi ông hoạ sĩ vẽ chân dung anh:
-Anh từ chối khéo, giới thiệu đồng nghiệp của mình, cảm thấy công việc và đóng góp của mình chỉ là nhỏ bé.
 =>Khiêm tốn, thành thực,luôn đè cao người khác. 
* Tác giả đã phác hoạ được chân dung nhân vật chính với những nét đẹp về tinh thần, tình cảm, cách sống và suy nghĩ về cuộc sống, về ý nghĩa công việc.=>sống có lí tưởng, làm việc âm thầm lặng lẽ.
2. Ông hoạ sĩ và các nhân vật phụ khác.
a. Nhân vật ông hoạ sĩ:
-Có năng lực quan sát, trí tưởng tượng bay bổng đầy cảm xúc => là người yêu vẻ đẹp lãng mạn của sapa. 
 + Khi gặp anh thanh niên:
- Xúc động, bối rối vì ông bắt gặp một điều ông vẫn ao ước, được biết.khơi gợi một ý sáng tác
=> là người từng trải, am hiểu về nghệ thuật 
- Ngòi bút của ông bất lực 
-Vẽ là một việc khó, nặng nhọc, gian nan, 
-Bắt gặp con người như anh ta là một cơ hội hạn hữu 
=> Cách sống của người thanh niên khơi dậy cảm hứng sáng tạo nghệ thuật. Ô ng muốn tiếp tục trên con đường nghệ thuật. 
b. Nhân vật cô kĩ sư:
- Bàng hoàng, “hiểu thêm cuộc sống  như anh”, con đường cô đã lựa chọn, giúp cô đánh giá đúng mối tình nhạt nhẽo ... yên tâm hơn về quyết định ...
- Hàm ơn với người thanh niên, không chỉ vì bó hoa to anh tặng cô mà vì “một bó hoa nào khác nữa ... anh cho thêm cô”.
c . Nhân vật bác lái xe:
.
d. Những nhân vật được giới thiệu gián tiếp : bộ nghiên cứu lập bản đồ sét. Họ là những con người miệt mài lao động khoa học lặng lẽ mà khẩn trương vì lợi ích của đất nước, vì cuộc sống của mọi người.
3. Chất trữ tình của truyện:
- Phong cảnh thiên nhiên đẹp và đầy thơ mộng của Sa Pa (đầu và cuối truyện) qua cái nhìn tinh tế của người hoạ sĩ.
- Chất trữ tình tảo ra từ vẻ đẹp tâm hồn của con người, từ tinh thần trách nhiệm và tình yêu cuộc sống 
- Cốt truyện đơn giản : Tình huống tự nhiên, lời văn nhẹ nhàng, để lai ấn tượng sâu của mỗi nhân vật.
* Chủ đề: Ngợi ca những con người lao động bình thường, giản dị, âm thầm đầy hi sinh 
* GHI NHỚ: SGK
III. LUYỆN TẬP
Phát biểu cảm nghĩ về một trong hai nhân vật: anh thanh niên, ông hoạ sĩ.
Củng cố-Dặn dò:5p
 Giá trị nội dung và đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”?
 Tóm tắt cốt truyện vừa học. Phân tích hình ảnh nhân vật anh thanh niên trong TP.
	Tìm và phân tích dẫn chứng làm rõ vẻ đẹp trữ tình của truyện.
	Chuẩn bị bài mới: Chiếc lược ngà.
Tiết 68-69 Ngày 6-11-2011
 VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 3
A. MỤC TIÊU:
1 Kiến thức:Giúp HS: 
Biết vận dụng những kiến thức đã học để thực hành viết một bài văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả nội tâm và nghị luận.
2.Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng diễn đạt, trình bày...
3. Thái độ:
-Cách nhìn nhận, đánh giá hành vi, lối sống đạo đức 
B.Chuẩn bị: GV: Ra đề bài, đáp án và biểu điểm chấm.
	HS: Tham khảo các bài văn hay, bài mẫu thuộc thể loại này.
C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra việc chuẩn bị làm bài của HS.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
 NỘI DUNG
HOẠT ĐỘNG 1 : Đề bài :
- GV chép đề bài lên bảng.
- HS : Đọc đề bài
* HOẠT ĐỘNG 2 :Yêu cầu chung: 
- GV: Nêu yêu cầu chung:
? Xác định yêu cầu của đề bài .( Kiểu văn bản cần tạo lập? Sự dụng các yếu tố nghị luận , đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâmtrong văn bản này như thế nào? )
? Trong bài viết ta cần đưa ra các ý nào , sắp xếp các ý đó ra sao . 
? Xác định kiểu văn bản cần tạo lập?
? Để tạo lập được VB này, ta cần vận dụng những kĩ năng nào vào bài viết?
? VB tạo lập cần cần đảm bảo những nội dung gì?
- GV: Nêu yêu cầu của bài viết. Những yêu cầu về thái độ trong giờ viết bài của học sinh.
- Nghiêm túc trong giờ viết bài.
I. ĐỀ BÀI 
 - Nhân ngày 20-11 kể cho các bạn nghe về một kỉ niệm đáng nhớ giữa em với thầy cô giáo cũ
II. YÊU CÂU CỦA BÀI LÀM
1. Nội dung: 
- Kiểu văn bản: Văn bản tự sự kết hợp với yếu tố miêu tả, nghị luận, đối thoại, độc thoại nội tâm
- Nội dung: Câu chuyện giữa em với thầy cô giáo
2. Đáp án chấm:
a. Mở bài: (1,5 điểm)
- Giới thiệu hoàn cảnh gặp gỡ thầy cô giáo.
b. Thân bài: (7 điểm)
- Kỉ niệm giữa em và thầy cô đó là kỉ niệm nào?
- Hoàn cảnh diễn ra kỉ niệm đó?
- Kỉ niệm đó để lại cho em ấn tượng gì?
- Suy nghĩ của em về kỉ niệm đó?
- Tình cảm của em dành cho thầy cô
- Tình cảm của thầy cô dành cho em
c. Kết bài: (1,5 điểm)
- Ấn tượng của em về buổi gặp gỡ đó 
3. Hình thức
- Chữ viết sạch sẽ, không sai lỗi chính tả, không viết tắt, viết số . 
- Bài viết trình bày khoa học 
Củng cố-Dặn dò:5p
GV thu bài
- Nhận xét giờ viết bài của H/s
- Hướng dẫn HS về nhà : 
+ Hoàn thành bài tập . 
 + Sọan : Văn bản ‘Chiếc Lược Ngà”.
Tiết 70 Ngày 6-11-2011
TỰ HỌC CÓ HƯỚNG DẪN 
 NGƯỜI KỂ CHUYỆN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
A. MỤC TIÊU:
- Hiểu được người kể chuyện là hình tượng ước lệ về người trần thuật trong tác phẩm truyện..
 - Thấy được tác dụng của việc lựa chọn người kể chuyện trong một số tác phẩm đã học
 TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức: Giúp HS:
 -Hiểu và nhận diện được thế nào là người kể chuyện, vai trò và mối quan hệ giữa người kể chuyện với ngôi kể trong văn bản tự sự.
2.Kĩ năng:
-Rèn luyện kĩ năng nhận diện và tập kết hợp các yếu tố này trong khi đọc văn cũng như khi viết văn.
3. Thái độ:
- Tích cực vai trò, tác dụng của các ngôi kể và vận dụng tốt khi kể. 
B. CHUẨN BỊ:GV: Bảng phụ và tài liệu có liên quan.
	HS: Trả lời câu hỏi và bài tập SGK.
C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Kiểm tra bài cũ:
Nhắc lại khái niệm ngôi kể và chuyển đổi ngôi kể.
2. Giới thiệu bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
 NỘI DUNG
HOẠT ĐỘNG 1: 20P
GV cho HS đọc đoạn: “Trời ...Chào anh” (trích Lặng lẽ Sa Pa).
? Đoạn trích kể về ai, về sự việc gì?
? Ở đây, ai là người kể về các nhân vật và sự việc trên? (Có phải là một trong ba nhân vật:Ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư, anh thanh niên hay là một người nào đó?).
-Người kể về phút chia tay đó không xuất hiện, không phải là một trong ba nhân vật được nói tới.
? Những dấu hiệu nào cho ta biết ở đây các nhân vật không phải là người kể chuyện?
Trong ba đoạn văn ta thấy các nhân vật đều trở thành đối tượng miêu tả một cách khách quan: “Anh thanh niên vừa vào, kêu lên”; “Cô kĩ sư mặt đỏ ửng”; “bỗng nhà hoạ sĩ già quay lại”...
 ?Chuyện được kể theo ngôi thứ mấy? Nếu là một trong ba nhân vật trên thì ngôi kể và lời văn phải thay đổi như thế nào?
 Nếu người kể là một trong ba nhân vật trên thì ngôi kể và lời văn phải thay đổi: Hoặc là xưng “tôi” hoặc là xưng tên một trong ba nhân vật đó để kể lại chuyện. Như thế, người kể chuyện ở đây là vô nhân xưng, không xuất hiện trong câu chuyện
? Những câu “giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ”, “những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy”...là nhận xét của người nào, về ai?
-người kể chuyện như nhập vào nhân vật anh thanh niên để nói hộ suy nghĩ và tình cảm của anh ta =>nhưng vẫn là câu trần thuật của người kể chuyện. Câu nói đó vang lên không chỉ nói hộ anh thanh niên mà là tiếng lòng của rất nhiều người trong tình huống đó.
? Vì sao không để anh thanh niên nói trực tiếp lời nói đó?
- Nếu đó là câu nói trực tiếp của anh thanh niên thì tính khái quát sẽ bị hạn chế rất nhiều.
 ? Người kể chuyện thường đứng ở vị trí nào? với vị trí đó có thuận lợi gì khi kể?
- Trong văn bản tự sự, ngoài hình thức kể chuyện theo ngôi thứ nhất còn có hình thức kể chuyện theo ngôi thứ ba
? Nêu hình thức của người kể chuyên theo ngôi thứ 3? Vai trò của người kể chuyện theo ngôi thứ ba?
- HS trả lời –rút ra ghi nhớ.
HOẠT ĐỘNG 2:LUYỆN TẬP
Bài tâp1:.Đọc đoạn trích: “Xe chạy...vô cùng”. 
Câu a:
? So với đoạn trích ở mục I, cách kể ở đoạn trích này có gì khác? (Người kể chuyện ở đây là ai? kể việc gì?)
? Ngôi kể này có ưu điểm gì và có hạn chế gì so với ngôi kể ở đoạn trên?
Câu b: Chọn một trong ba nhân vật (ông hoạ sĩ già, anh thanh niên hoặc cô kĩ sư) là người kể chuyện, sau đó chuyển đoạn văn 
rích ở mục I thành một đoạn khác, sao cho nhân vật, sự kiện, lời văn và cách kể phù hợp với ngôi thứ nhất.
-GV chia lớp thành 3 nhóm.Mỗi nhóm đằt mình vào nhân vật kể chuyện.
- HS trình bày- nhóm bạn nhận xét - bổ sung.
I.Vai trò của người kể chuyện trong văn bản tự sự:
+ Nhận xét: kể về phút chia tay giữa người hoạ sĩ già, cô gái và anh thanh niên ...
=> Người kể chuyện giấu mình=>vô nhân xưng, không xuất hiện trong câu chuyện.
- “giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ”,
=>chính là nhận xét của người kể chuyện về anh thanh niên và suy nghĩ của anh ta.
-“những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy”...
=> người kể chuyện như nhập vào nhân vật anh thanh niên để nói hộ suy nghĩ và tình cảm của anh.
*Căn cứ vào chủ thể đứng ra kể câu chuyện, đối tượng được miêu tả, ngôi kể, điểm nhìn và lời văn, có thể nhận xét: Người kể chuyện ở đây dường như thấy hết và biết tất mọi việc, mọi hành động, tâm tư, tình cảm của các nhân vật. 
=>Đó là người kể chuyện giấu mình nhưng có mặt khắp nơi trong văn bản. Người kể này dường như biết hết mọi việc, mọi hành động, tâm tư, tình cảm của các nhân vật. 
2. Người kể chuyện có vai trò dẫn dắt người đọc đi vào câu chuyện: giới thiệu nhân vật và tình huống, tả người và tả cảnh vật, đưa ra các nhận xét, đánh giá về những điều được kể.
+ GHI NHỚ: SGKII/ Luyện tập:
II. LUYỆN TẬP
Bài tâp1
1. Đọc đoạn trích: “Xe chạy ... vô cùng” (trích Trong lòng mẹ - Nguyên Hồng).
a. Người kể chuyện trong đoạn văn là nhân vật Tôi -chú bé Hồng=> Ngôi thứ nhất.=> trong cuộc gặp gỡ cảm động với mẹ mình sau những ngày xa cách.
- Ngôi kể này giúp cho người kể dễ đi sâu vào tâm tư, tình cảm, miêu tả được những diễn biến tâm lí tinh vi, phức tạp đang diễn ra trong tâm hồn nhân vật Tôi.
 -Ngôi kể này có hạn chế trong việc miêu tả bao quát các đối tượng khách quan, sinh động, khó tạo ra cái nhìn nhiều chiều,
 do đó dễ gây nên sự đơn điệu trong giọng văn trần thuật.
Củng cố-Dặn dò:5p
Hình thức kể chuyện theo ngôi thứ ba trong văn bản tự sự là gì?
Vai trò của người kể chuyện trong văn bản tự sự là gì?
Chuẩn bị bài mới: Ôn tập Tập làm văn.
Tiết 71-72:VH: Chiếc lược ngà.