Giáo án môn Ngữ văn khối lớp 9 - Tiết 42: Chương trình địa phương phần văn - Văn bản Quê hương

 Ngày soạn: 20/10/2011
Tiết 42. Chương trình địa phương phần văn. 
 Văn bản Quê hương
 ( Hồ Zuếnh)
Mục tiêu cần đạt.
Kiến thức.
Thấy được tình cảm chân thành yêu quý và gắn bó của tác giả về một vùng quê trước năm 1945 qua thể thơ lục bát nhuần nhuyễn với ngôn ngữ giàu hình ảnh.
Kĩ năng.
Cảm thụ tác phẩm trữ tình.
Tư tưởng, tình cảm:
Trân trọng yêu quý tác giả của quê hương xứ Thanh.
Chuẩn bị của thầy và trò.
HS chuẩn bị các câu hỏi trong tài liệu.
Sưu tầm các bài thơ cùng tên ( Tế Hanh, Giang Nam, Đỗ Trung Quân)
Tổ chức các hoạt động dạy học:
1.Kiểm tra tài liệu dạy học kiến thức địa phương.
Kiểm tra việc chuẩn bị bài của HS.
 2.Bài mới.
 Hoạt động của thầy và trò
 Nội dung cần đạt
* Gv yêu cầu HS tìm hiểu SGK và trả lời câu hỏi.
? Em hãy trình bày một vài nét về tác giả Hồ Zuếnh?
? Nét đặc biệt của tác giả Hồ Zuếnh là gì?
? Theo em, nét đặc biệt trong cảm xúc thơ ở thi phẩm này được thể hiện như thế nào?
? Hình ảnh quê hương trong bài thơ được thể hiện qua những phương diện nào?
- Phong cảnh.
- Sinh hoạt gia đình.
- Đời sống tình cảm con người.
? Phong cảnh quê hương hiện lên với những hình ảnh khá quen thuộc và mang đậm tính truyền thống của làng quê Việt , em hày chỉ ra những hình ảnh ấy và cho biết những hình ảnh này đã gợi lên một không gian làng quê như thế nào?
? Giữa phong cảnh làng quê yên bình ấy tác giả đã khéo léo miêu tả cảnh sinh hoạt gia đình của người dân nơi đây.Vậy những từ ngữ nào cho ta biết về cảnh sinh hoạt ấy?
? Đời sống tình cảm con người nơi đây cũng thật nhẹ nhàng, tha thiết như thế nào?
? Quê hương được thể hiện dưới ba góc độ khác nhau. Hãy chỉ ra các góc độ này? Từ đây nêu nhận xét về tình cảm quê hương của tác giả?
? Thông qua cách thể hiện bài thơ ta thấy được tình cảm quê hương của tác giả như thế nào?
? Em hãy so sánh hình ành làng quê trong bài thơ với làng quê hôm nay để rút ra hồn quê cần lưu giữ mà bài thơ đem lại
? Từ tìm hiểu bài thơ, em hãy rút ra ghi nhớ?
I.Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
- Người mang hai dòng máu Hán- Việt, Cuộc đời gắn bó với quê ngoại Thanh Hóa.
- Tình mẹ con, chất làng quê Việt quán xuyến, thấm đẫm hồn thơ ông.
2. Cảm xúc thơ.
- Là hồi ức về quê hương tuổi thơ- thanh bình, xưa cũ và sáng trong.
II.Đọc hiểu văn bản.
1. Hình ảnh quê hương.
 * Phong cảnh quê hương:
- Hình ảnh: Sông đào,nước cũ, mây xưa
-> Không gian thoáng đãng, rộng rãi, trong lành và thanh bình.
=> Phong cảnh quê hương đậm đà bản sắc dân tộc.
* Sinh hoạt gia đình:
- Các hình ảnh: Nhà nhỏ, ao nhỏ, chăn tằm, ươm tơ,dệt lụa
-> Không giàu sang, phú quý nghưng thanh bạch yên ấm, con người sống âm thầm,lặng lẽ nhưng yên vui, hạnh phúc.
* Đời sống tình cảm con người
- Con trai, con gái của làng quê đẹp một cách duyên dáng: má đào, mắt nhung,khăn điềulo nghề canh cửi, chớm tuổi yêu đương trong nền nếp, giữ gìn mĩ tục (con gái chỉ “ửng hồng” má đào, con trai cũng chỉ dám thầm yêu, trộm nhớ.
2. Cách thể hiện và tình cảm quê hương.
- Quê hương được thể hiện bằng một vài phác họa về cảnh sinh hoạt êm đềm của một gia đình.
- Phong cảnh thanh bình,yên ả, đậm dà truyền thống của làng quê và về những con người sống một đời sống lao động trong lành
- Quê hương còn được thể hiện qua tâm hồn một cậu bé chớm lớn, ưa mơ mộng, dễ lây buồn với dung động của mối tình thầm yêu, trộm nhớ đầu đời.
=> Một tình yêu quê hương gắn với những kỉ niệm thuở thiếu thời của người con xa quê. Chỉ một vài hình ảnh, hình bóng đơn sơ nhưng sâu đậm, khó quên.
- Con người cần có trách nhiệm lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống, những kỉ niệm quê hương.
3.Ghi nhớ.
- Dù cho quê nghèo, hình ảnh thân thương của quê hương vẫn in đậm trong tâm trí và tình cảm của tác giả. Đó là tình yêu, là một sự gắn bó sâu sắc
D.Hướng dẫn tự học
Thuộc lòng bài thơ, nắm vững phần ghi nhớ.
Viết đoạn văn với chủ đề: Quê hương- tuổi thơ tôi.
Soạn bài: Tổng kết từ vựng.
* Rút kinh nghiệm giờ dạy: