Giáo án môn Ngữ văn lớp 9 năm 2009 - Tiết 1 đến tiết 5

NS: 14/8/2009
 Tiết 1-Văn bản: PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
 - Lê Anh Trà-
Mục tiêu cần đạt:
Sau khi học xong bài này, HS sẽ:
Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, giữa dân tộc và nhân loại, giữa thanh cao và giản dị.
Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, HS có ý thức tu dưỡng, học tập và rèn luyện theo gương Bác.
Thấy được một số biện pháp nghệ thuật chủ yếu trong văn bản.
Chuẩn bị:
Giáo viên: Tìm hiểu tư liệu về cuộc đời Bác, soạn giáo án.
Học sinh: Đọc, trả lời câu hỏi SGK.
Hoạt động dạy và học.
Ổn định tổ chức:
9a
ND: 17/8/2009
9b
ND: 17/8/2009
9c
ND: 17/8/2009
Sĩ số:
Sĩ số:
Sĩ số:
KTBC: KT vở soạn của học sinh.
Bài mới:
Hoạt động 1: Giới thiệu bài
 Hå ChÝ Minh kh«ng nh÷ng lµ nhµ yªu n­íc, nhµ c¸ch m¹ng vÜ ®¹i mµ cßn lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. VÎ ®Ñp v¨n ho¸ chÝnh lµ nÐt næi bËt trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh.
Hoạt động của thầy và trò
Phần ghi bảng
Hoạt động 2
+ Gv yªu cÇu ®äc: To râ rµng, thÓ hiÖn sù trang träng. 
 Gi¸o viªn ®äc tõ ®Çu ®Õn “rÊt hiÖn ®¹i.”
Gäi häc sinh ®äc phÇn cßn l¹i.
I - Đọc.Tiếp xúc văn bản.
Đọc.
? B»ng sù t×m hiÓu ë nhµ, em h·y nªu xuÊt xø cña v¨n bản?
V¨n b¶n trÝch tõ “Phong c¸ch Hå ChÝ Minh, c¸i vÜ ®¹i g¾n víi c¸i gi¶n dÞ trong Hå ChÝ Minh vµ v¨n ho¸ ViÖt Nam” cña Lª Anh Trµ do ViÖn V¨n ho¸ xuÊt b¶n t¹i Hµ Néi-1990.
+ Hs nêu thắc mắc một số từ không hiểu.
+ GV giải nghĩa từ.
Chú thích.
? Theo em văn bản có thể chia mấy phần? Nêu giới hạn và tóm tắt nội dung từng phần?
Chia 2 phần:
+ P1: Từ đầu-> “ rất hiện đại”: HCM với sự tiếp thu văn hóa dân tộc nhân loại.
+ P2: Phần còn lại: Những nét đẹp trong lối sống HCM.
Bố cục.
Hoạt động 3
+ Gäi häc sinh ®äc phÇn 1. 
H? Em h·y nªu tãm t¾t hiểu biết của em về quá trình ra đi t×m đ­êng cøu n­íc và hoạt động cña B¸c Hå trong những năm bôn ba n­íc ngoµi? 
Ra đi tìm đường cứu nước năm 1911.
Trải qua cuộc đời cách mạng truân chuyên, gian khổ, làm nhiều nghề khác nhau để kiếm sống và hoạt động: Phụ bếp, phiên dịch, làm báo.
 Tiếp xúc với văn hóa nhiều nước, nhiều vùng c¶ ë Ph­¬ng §«ng vµ Ph­¬ng T©y. 
? ChÝnh v× ®­îc tiÕp xóc víi nhiÒu nÒn v¨n ho¸ vµ lµm nhiÒu nghÒ ®· t¹o ®iÒu kiÖn g× cho B¸c?
Nãi vµ viÕt th¹o nhiÒu thø tiÕng.
GV: §Ó gióp t×m vµ lµm viÖc tèt h¬n vµ chÝnh qua 
c«ng viÖc, qua lao ®éng mµ Ng­êi cã ®iÒu kiÖn mµ häc hỏi và tìm hiểu.
H? Sù ®i nhiÒu, biÕt nhiÒu cña ng­êi ®­îc t¸c gi¶ 
kh¼ng ®Þnh qua lêi b×nh nµo?
“Cã thÓ nãi Hå ChÝ Minh.”
? Qua viÖc t¸c gi¶ kÓ vµ b×nh luËn, em hiÓu vÒ phương pháp tiếp thu văn hóa thế giới của B¸c như thế nào?
GV: Trong cuéc ®êi c¸ch m¹ng ®Çy gian nan vÊt v¶, Hå ChÝ Minh ®· ®i qua nhiÒu n¬i, tiÕp xóc víi nhiÒu nÒn v¨n ho¸. Tõ trong lao ®éng Ng­êi häc hái vµ am hiÓu c¸c d©n téc vµ v¨n ho¸ thÕ giíi s©u s¾c.
? Sự hiểu biết về văn hóa nghệ thuật các dân tộc của Bác được đánh giá ở mức độ nào?
Uyên thâm
? Trong thực tế hiện nay, việc biết nhiều ngôn ngữ có tác dụng không? Vì sao?
? Việc học hỏi qua công việc lao động có tác dụng gì?
? Bác đã tiếp thu những nội dung gì ở văn hóa nhân loại? Em nhận xét gì về cách tiếp thu đó?
Cái hay, cái đẹp thì tiếp thu; phê phán những hạn chế, tiêu cực ->Tiếp thu có chọn lọc.
H? ChÝnh ¶nh h­ëng v¨n ho¸ thÕ giíi mµ vÉn gi÷ ®­îc ®· t¹o nªn ®iÒu g× ë B¸c? 
+ GV: MÆc dï chÞu ¶nh h­ëng cña nÒn v¨n ho¸ thÕ giíi nh­ng B¸c vÉn gi÷ ®­îc c¸i gèc v¨n ho¸ d©n téc kh«ng g× lay chuyÓn næi. Những ảnh hưởng quốc tế được nhào nặn với cái gốc dân tộc, tạo thành nhân cách Việt Nam nhưng cũng rất hiện đại. Ng­êi lu«n héi nhËp víi thÕ giíi mµ vÉn gi÷ ®­îc b¶n s¾c d©n téc.
Hoạt động 4: 
Củng cố, dặn dò:
H? Qua phân tích, em hiểu gì về HCM với việc tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại?
HS trả lời, giáo viên khái quát lại kiến thức.
? Để người đọc thấy rõ điều đó, tg đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào?
GV nhắc lại một số biện pháp NT đã đề cập khi pt: kể và bình luận.
+ Tiếp tục soạn bài phần 2. 
II - Tìm hiểu văn bản.
HCM với sự tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
Nắm vững phương tiện giao tiếp là ngôn ngữ.
Học hỏi qua lao động, qua công việc.
-> Hiểu biết sâu rộng.
- Tiếp thu có chọn lọc.
- Một nhân cách vừa dân tộc vừa hiện đại.
NS: 16/8/2009
 Tiết 2- Văn bản: PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
 Lê Anh Trà
Mục tiêu cần đạt: Như tiết 1
Chuẩn bị:
1.Giáo viên: soạn giáo án.
Học sinh: Đọc, trả lời câu hỏi SGK.
Hoạt động dạy và học.
1. Ổn định tổ chức:
 9a
ND: 18/8
9b
ND: 18/8
9c
ND: 18/8
Sĩ số:
Sĩ số:
Sĩ số:
2.KTBC: Hiểu biết của em về quá trình tiếp thu tinh hoa của Bác thông qua VB: Phong cách HCM.
3.Bài mới:
Hoạt động của thầy và trò
? Ở lớp 8, các em đã tìm hiểu văn bản nào nói về lối sống của Bác?
Đức tính giản dị của Bác Hồ.
? Đức tính giản dị ấy nổi bật ở những điểm nào?
Giản dị trong cách ăn, cách ở, cách làm việc.
+ Học sinh đọc phần 2.
? Trong văn bản này, lối sống của Bác được thể hiện ở những khía cạnh nào? Biểu hiện cụ thể như thế nào?
-> Lèi sinh ho¹t vµ nÕp sèng rÊt g¾n víi c¶nh lµng quª.
H? Lối sống đó cho ta thấy điều gì trong con người Bác?
H? Tõ lèi sèng cña B¸c gîi ta nhí ®Õn c¸ch sèng cña nh÷ng vÞ hiÒn triÕt nµo trong lÞch sö?
NguyÔn Tr·i, NguyÔn BØnh Khiªm sèng ë quª nhµ víi nh÷ng thó quª thuÇn ®øc: Thu ¨n m¨ng tróc, ®«ng
GV: C¸c nhµ hiÒn triÕt x­a cã cuéc sèng g¾n víi thó quª ®¹m b¹c mµ thanh cao.
GV: ChÝnh lèi sèng gi¶n dÞ nµy ®· gióp B¸c dÔ gÇn gòi tiÕp xóc víi mäi ng­êi. Kh«ng chØ riªng B¸c mµ c¸c nhµ hiÒn triÕt x­a nh­: NguyÔn Tr·i, NguyÔn BØnh Khiªm còng vËy, thanh b¹ch, ®¹m b¹c mµ lµm cho ng­êi ®êi sau ph¶i nÓ phôc.
Th¶o luËn: Cã ý kiÕn vÒ lèi sèng cña B¸c nh­ sau:
§©y lµ lèi sèng kh¾c khæ cña nh÷ng con ng­êi tù vui trong c¶nh nghÌo khã.
§©y lµ mét c¸ch sèng tù thÇn th¸nh ho¸, tù lµm cho kh¸c ®êi, h¬n ng­êi.
§©y lµ mét c¸ch sèng cã v¨n ho¸ ®· trë thµnh mét quan niÖm thÈm mü, c¸i ®Ñp lµ sù gi¶n dÞ tù nhiªn.
Em ®ång ý víi ý kiÕn nµo?
Đång ý víi ý kiÕn thø ba: Sù gi¶n dÞ lµ mét nÐt 
®Ñp cña con ng­êi ViÖt Nam rất tù nhiªn kh«ng ph¶i cÇu kú ph« tr­¬ng.
GV: Qua bµi häc nµy ta thÊy B¸c cã kiÕn thøc v¨n ho¸ nh©n lo¹i s©u réng, lµ vÞ l·nh tô cã lèi sèng gi¶n dÞ. ChÝnh ®iÓm nµy ®· lµm nªn phong c¸ch riªng cña B¸c mµ Ýt vÞ l·nh tô nµo cã ®­îc.
H? V× sao cã thÓ nãi lèi sèng cña B¸c lµ sù kÕt hîp 
gi÷a gi¶n dÞ vµ thanh cao?
GV: ChÝnh t¸c gi¶ ®· kh¼ng ®Þnh: “ NÕp sèng thÓ x¸c” 
Hoạt động 4
H? §Ó lµm næi bËt phong c¸ch cña B¸c, t¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo?
KÕt hîp kÓ vµ b×nh luËn ®an xen nhau mét c¸ch tù nhiªn.
H? Em nhËn xÐt g× vÒ viÖc t¸c gi¶ ®­a ra nh÷ng dÉn chøng vµ c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt?
DÉn chøng tiªu biÓu cã chän läc, cã ®an xen th¬ NgyÔn BØnh Khiªm ®Ó thÊy ®­îc sù gÇn gòi cña B¸c víi c¸c bËc hiÒn triÕt.
§èi lËp: VÜ nh©n mµ hÕt søc gi¶n dÞ, gÇn gòi; am hiÓu mäi nÒn v¨n ho¸ nh©n lo¹i mµ hÕt søc d©n téc, hÕt søc ViÖt Nam.
 H? Tõ nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt gióp lµm næi bËt néi dung g× của VB?
VÎ ®Ñp cña phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc vµ tinh ho¸ v¨n hãa nh©n lo¹i, gi÷a thanh cao vµ gi¶n dÞ.
Hoạt động 5
H? T×m nh÷ng ®o¹n v¨n, ®o¹n th¬ nãi vÒ phong c¸ch sống của B¸c Hå? 
B¸c Hå ®ã chiÕc ¸o n©u gi¶n dÞ
 Mµu quª h­¬ng bÒn bØ ®Ëm ®µ.
¡n khoÎ, ngñ ngon, lµm viÖc khoÎ,
TrÇn mµ nh­ thÕ kÐm g× tiªn.
Ng­êi th­êng bá l¹i ®Üa thÞt gµ mµ ¨n hÕt mÊy qu¶ cµ xø NghÖ. Tr¸nh nãi to mµ ®i rÊt nhÑ trong v­ên.
+ HS thảo luận nhóm 7 phút	
Câu hỏi: Em nhận thức như thế nào là người sống có văn hóa trong thời đại hiện nay?
+ Gợi ý:
Ăn mặc: lịch sự, phù hợp
Nói năng từ tốn, không nói tục, chửi bậy.
Cách cư xử: Tôn trọng, giúp đỡ mọi người.
+ Các nhóm trình bày, nhận xét chéo.
+ GV nhận xét, đánh giá.
Hoạt động 5
Củng cố, dặn dò:
? Qua VB, nêu cảm nhận của em về nét đẹp trong phong cách HCM?
Học bài. Xem trước bài Những phương châm hội thoại.
văn hóa nhân loại 
Phần ghi bảng
2.Nét đẹp trong lối sống của Hồ Chủ Tịch.
-Nơi ở, nơi làm việc đơn sơ.
-Trang phục giản dị: bộ quần áo bà ba, áo trấn thủ, đôi dép lốp
-Ăn uống đạm bạc: Cá kho, dưa ghém, rau luộc, cà muối, cháo hoa.
->Giản dị mà thanh cao. 
->Thể hiện quan niệm thẩm mĩ: cái đẹp gắn liền với sự giản dị, tự nhiên
III - Tæng kÕt 
1. NghÖ thuËt
2.Néi dung
IV- LuyÖn tËp
Bài tập 1
Bài tập 2
 NS: 17/8/2009
 Tiết 3- CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
Mục tiêu cần đạt: Sau khi học xong bài này, HS sẽ:
- Được cñng cè kiÕn thøc ®· häc vÒ héi tho¹i ë líp 8. N¾m ®­îc c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i ë líp 9 lµ ph­¬ng ch©m vÒ l­îng vµ ph­¬ng ch©m vÒ chÊt. 
- BiÕt vËn dông c¸c ph­¬ng ch©m nµy trong giao tiÕp.
- TÝch hîp víi phÇn V¨n qua bµi “Phong c¸ch Hå ChÝ Minh” vµ tËp lµm v¨n “Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh”.
Chuẩn bị:
Giáo viên: Bảng phụ, soạn giáo án.
Học sinh: Đọc trước bài.
Hoạt động dạy và học.
Ổn định tổ chức:
9a
ND:
9b
ND:
9c
ND:
Sĩ số:
Sĩ số:
Sĩ số:
KTBC: Kiểm tra sách vở của HS
Bài mới: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trong giao tiếp hàng ngày, nếu biết vận dụng những phương châm hội thoại thì việc giao tiếp sẽ đạt hiệu quả cao.
Hoạt động 2:
GV treo bảng phụ VD1( SGK-8)
+ Xét ví dụ 1.
HS đọc VD.
? Khi An hỏi: Học bơi ở đâu? - Ý muốn hỏi điều gì?
Địa điểm cụ thể.
? Ba trả lời: ở dưới nước, có đáp ứng được đầy đủ nội dung ý nghĩa mà An hỏi không? Vì sao?
Không. Vì bơi đương nhiên là ở dưới nước.An không cần hỏi điều đó mà hỏi một địa điểm bơi cụ thể.
? Qua VD, em rút ra kết luận gì khi giao tiếp?
Câu hỏi và câu trả lời cần ăn nhập với nhau.
? Hãy lấy một ví dụ cho thấy giao tiếp không khớp nhau về nội dung?
+ Xét vd2.
HS đọc VD2
? Tại sao truyện lại gây cười?
Vì hai người nói chuyện không ăn nhập nhau.
? Lẽ ra hai người phải hỏi và trả lời như thế nào để người nghe đủ biết được điều cần hỏi và cần trả lời?
Bác có thấy con lợn nào chạy qua đây không?
Từ lúc tôi đứng đây không thấy con lợn nào chạy qua.
? Qua những VD trên, em rút ra bài học gì khi giao tiếp?
HS đọc ghi nhớ
? Lấy Vd trường hợp giao tiếp không đảm bảo về lượng?
I – Phương châm về lượng
Ghi nhớ
Hoạt động 3
Học sinh đọc truyện cười, thảo luận nhóm bàn
Câu hỏi: Truyện cười phê phán điều gì?
Phê phán tính khoác lác
? Qua Vd, em thấy khi giao tiếp cần tránh điều gì? Vì sao?
Không nên nói những điều mà chính bản thân mình cũng không tin là đúng hoặc không có bằng chứng xác thực.
HS đọc ghi nhớ.
? Hãy lấy ví dụ trường hợp giao tiếp không đảm bảo phương châm về chất?
II – Phương châm về chất
Ghi nhớ
Hoạt động 3
GV chia nhóm cho HS làm bài tập( 10 phút)
HS thảo luận, trình bày, nhận xét chéo.
GV sửa chữa, kết luận.
Bài tập 1: Phân tích chỗ sai.
Câu a: Thừa cụm từ nuôi ở nhà vì từ gia súc đã có nghĩa là vật nuôi ở nhà.
Câu b: Thừa cụm từ hai cánh vì loài chim nào cũng có hai cánh, không cần phải nói như vậy.
 Bài tập 2: Điền từ thích hợp.
Nói có sách, mách có chứng c. nói dối
Nói mò d. Nói nhăng nói cuội. e. Nói trạng
Bài tập 3: Với câu hỏi rồi có nuôi được không? Người nói đã không tuân thủ phương châm về lượng; hỏi một điều rất thừa.
Bài tập 4: 
Để người nghe biết là tính xác thực của nhận định hay của thông tin chưa được kiểm chứng.
Cho người nghe biết việc nhắc lại nội dung đã cũ là do người nói có chủ ý.
Bài tập 5: 
Ăn nói đơm đặt: Vu khống, đặt điều, bịa chuyện cho người khác.
Ăn ốc nói mò: Nói không có căn cứ.
Ăn không nói có: Vu khống, bịa đặt.
Cãi chày, caic cối: Cố tranh cãi nhưng không có lý lẽ gì cả.
Khua môi múa mép: Nói năng ba hoa, khoác lác, phô trương.
Nói dơi, nói chuột: Nói lăng nhăng, linh tinh, không xác thực.
Hứa hươu hứa vượn: Hứa để lấy lòng rối không thực hiện.
Không tuân thủ phương châm về chất, cần tránh cách nói này.
III – Luyện tập
Hoạt động 4: 
Củng cố, dặn dò
? Qua bài học, em rút ra được kinh nghiệm gì khi giao tiếp?
Học bài, xem lại các ví dụ, bài tập. 
NS: 19/8/2009
Tiết 4
 SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
Mục tiêu cần đạt:
Sau khi học xong bài này, HS hiểu được:
Văn bản thuyết minh có khi phải kết hợp với yếu tố miêu tả thì văn bản mới lôi cuốn.
Có ý thức vận dụng các biện pháp nghệ thuật khi làm bài văn thuyết minh.
Chuẩn bị:
Giáo viên: Tìm hiểu tư liệu về cuộc đời Bác, soạn giáo án.
Học sinh: Đọc, trả lời câu hỏi SGK.
Hoạt động dạy và học.
Ổn định tổ chức:
9a
ND: 22/8
9b
ND: 21/8
9c
ND: 21/8
Sĩ số:
Sĩ số:
Sĩ số:
KTBC: Kiểm tra sách vở của HS
Bài mới:
Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Văn thuyết minh là loại văn bản được sử dụng khá phổ biến. Nhưng để bài văn thuyết minh lôi cuốn cần biết vận dụng một số biện pháp nghệ thuật như miêu tả, kể
Hoạt động của thầy và trò
Phần ghi bảng
Hoạt động 2
? Văn thuyết minh được viết ra nhằm mục đích gì?
Cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
? Văn bản thuyết minh có những tính chất gì?
Khách quan, xác thực, hữu ích cho con người.
Cần trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và hấp dẫn.
?kể tên các phương pháp thuyết minh thường dùng?
PP nêu định nghĩa, giải thích; liệt kê; nêu Vd; dùng số liệu; so sánh; phân loại, phân tích.
? Nêu một số biện pháp nghệ thuật mà em biết?
+ HS đọc văn bản( sgk- 12)
 H? ChØ ra biÖn ph¸p thuyÕt minh ë v¨n b¶n trªn?	 
Ph©n tÝch, ph©n lo¹i.
H? V¨n b¶n thuyÕt minh ®Æc ®iÓm cña ®èi t­îng nµo?
ThuyÕt minh vÎ ®Ñp ( sù k× l¹) cña VÞnh H¹ Long
H? Theo em v¨n b¶n nµy cã cung cÊp tri thøc cña ®èi t­îng kh«ng?
Cung cÊp tri thøc cña ®èi t­îng lµ: VÎ ®Ñp cña n­íc vµ ®¸.
H? Theo em viÖc cung cÊp tri thøc vÒ vÎ ®Ñp cña VÞnh H¹ Long cã dÔ kh«ng ? v× sao?
ViÖc cung cÊp tri thøc vÒ vÎ ®Ñp k× l¹ rÊt khã v× 
 kh«ng thÓ ®o ®Õm, nªu sè liÖu, liÖt kª. §Æc ®iÓm cña ®èi t­îng rÊt trõu t­îng.
GV: Th«ng th­êng, khi giíi thiÖu vÎ ®Ñp cña H¹ Long ng­êi ta th­êng nãi ®Õn sù sèng ®éng, đÑp, bao nhiªu hßn ®¶o lín nhá, cã bao nhiªu ®éng ®¸, mang h×nh thï ra sao Cßn Nguyªn Ngäc giíi thiÖu H¹ Long víi §¸ vµ n­íc ®· ®em ®Õn cho du kh¸ch nh÷ng c¶m gi¸c thó vÞ.
H? §Ó giíi thiÖu ®­îc vÎ ®Ñp k× l¹ cña H¹ Long t¸c gi¶ ph¶i làm gì?
Cã sù quan s¸t kÜ ë c¸c gãc ®é vµ cã sù t­ëng t­îng vµ liªn t­ëng tèt.
H? T¸c gi¶ ®· t­ëng t­îng vµ liªn t­ëng nh­ thÕ nµo vÒ vÎ ®Ñp k× l¹ cña H¹ Long?
N­íc t¹o nªn sù di chuyÓn vµ kh¶ n¨ng di chuyÓn theo mäi c¸ch t¹o nªn sù thó vÞ cña c¶nh s¾c
Tuú theo gãc ®é vµ tèc ®é di chuyÓn cña du kh¸ch, Tuú theo c¶ h­íng ¸nh s¸ng räi vµo cña ®¶o ®¸ mµ thiªn nhiªn t¹o nªn thÕ giíi sèng ®éng, biÕn ho¸ ®Õn l¹ lïng.
H? §Ó lµm næi bËt vÎ ®Ñp cña §¸ vµ n­íc ë c¸c gãc ®é tõ sù di chuyÓn, h­íng ¸nh s¸ng t¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p g×?
T¸c gi¶ sö dông bót ph¸p miªu t¶ sinh ®éng, nh÷ng biÕn ®æi cña h×nh ¶nh ®¶o ®¸, biÕn chóng tõ nh÷ng vËt v« tri thµnh vËt sèng ®éng cã hån.
H? Miªu t¶ ®­îc vÎ ®Ñp cña VÞnh H¹ Long t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p tu tõ nµo?
Nh©n ho¸ ®Ó t¶ c¸c ®¶o ®¸: chóng lµ thËp lo¹i 
chóng sinh, lµ thÕ giíi ng­êi, bän ng­êi b»ng ®¸ hèi h¶ trë vÒ.
H? ChØ râ t¸c dông cña viÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p 
nghÖ thuËt?
T¸c dông: giíi thiÖu H¹ Long kh«ng chØ lµ ®¸ vµ 
n­íc mµ lµ mét thÕ giíi sèng cã hån.
? Qua bài viết, em thấy tác giả đã làm sáng tỏ được vấn đề sự kì lạ của Hạ Long chưa? Vì sao?
GV: Nh­ vËy ®Ó truyÒn ®­îc c¶m xóc vµ sù thÝch thó vÒ sù k× l¹ cña VÞnh H¹ Long tíi ng­êi ®äc t¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p t­ëng t­îng, liªn t­ëng, miªu t¶, dïng phÐp nh©n ho¸.
Qua vÝ dô chóng ta thÊy ®Ó thuyÕt minh râ ®èi t­îng, ngoµi c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh t¸c gi¶ cßn sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt lµm cho v¨n b¶n thuyÕt minh sinh ®éng, hÊp dÉn h¬n.
H? Trong v¨n b¶n thuyÕt minh, ngoµi viÖc sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh ta cßn sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? T¸c dông? 
- Muèn cho v¨n b¶n thuyÕt minh ®­îc sinh ®éng hÊp dÉn.
H? ViÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨nb¶n thuyÕt minh ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu g×? 
- Sö dông thÝch hîp, gãp phÇn lµm næi bËt
+ Hs đọc ghi nhớ.
Hoạt động 3
+ Hs đọc văn bản.
+ Chia nhóm cho Hs thảo luận (7 phút)
N1,2: câu 1,2 a N5,6: b
N3,4: Câu 3a N7,8: c
Các nhóm trình bày, nhận xét chéo.
GV nhận xét, kết luận.
1a: VB có tính chất tm, thể hiện ở việc giới thiệu loài ruồi một cách có hệ thống: Những tính chất chung về họ, giống, loài, các tập tính sinh sống, sinh đẻ, đặc điểm cơ thể, cung cấp các kiến thức chung về loài ruồi, thức tỉnh ý thức giữ gìn vệ sinh, phòng bệnh, ý thức diệt ruồi.
2a: Các pp TM
Nêu định nghĩa: Thuộc họ côn trùng hai cánh, mắt lưới
Phân loại: Các loại ruồi.
Số liệu: Số vi khuẩn, số lượng sinh sản của một cặp ruồi
Liệt kê: mắt lưới, chân tiết ra chất dính
b; Yếu tố thuyết minh và yếu tố nghệ thuật rất chặt chẽ
BPNT: Nhân hóa, có tình tiết
c: Các BPNT có tác dụng gây hứng thú cho bạn đọcnhỏ tuổi, vừa là truyện vui, vừa học thêm tri thức.
Hoạt động 4:
Củng cố, dặn dò:
Có thể sử dụng BPNT trong VB thuyết minh không? Vì sao?
Học bài; BTVN: 2(15)
Chuẩn bị bài tiết 5 theo nhóm: 
+ N1, 2: Thuyết minh về cái bút.
+N3, 4: Thuyết minh về chiếc nón.
I – Tìm hiểu việc sử dụng 1 số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
Ôn tập văn bản thuyết minh.
Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật.
* VÝ dô: H¹ Long-§¸ vµ n­íc 
Ghi nhớ( sgk- 13)
II- Luyện tập
* Bµi tËp 1/13-14
NS: 19/8/2009
Tiết 5
 LUYỆN TẬP SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
Mục tiêu cần đạt:
Sau khi học xong bài này, HS sẽ:
Có ý thức và biết vận dụng các biện pháp nghệ thuật khi làm bài văn thuyết minh.
Chuẩn bị:
Giáo viên: soạn bài.
Học sinh: Chuẩn bị theo yêu cầu của GV.
Hoạt động dạy và học.
Ổn định tổ chức:
9a
ND: 22/8/09
9b
ND: 21/8/09
9c
ND: 21/8/09
Sĩ số:
Sĩ số:
Sĩ số:
KTBC: Kiểm tra việc chuẩn bị bài theo nhóm.
Bài mới:
Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Văn thuyết minh là loại văn bản được sử dụng khá phổ biến. Nhưng để bài văn thuyết minh lôi cuốn cần biết vận dụng một số biện pháp nghệ thuật như miêu tả, kể
Hoạt động của thầy và trò
Phần ghi bảng
Hoạt động 2
Thảo luận phần chuẩn bị theo nhóm ở nhà:
+ Yêu cầu về nội dung TM: Nêu được cấu tạo, công dụng, chủng loại, lịch sử của đồ vật.
+ Về hình thức thuyết minh: Vận dụng một số biện pháp nghệ thuật để làm cho bài viết sinh động, hấp dẫn.
Các nhóm trình bày phần dàn ý chi tiết và viết phần mở bài.
Nhóm cùng đề bài nhận xét chéo, gv nhận xét, đánh giá.
 * §Ò 1: Em h·y thuyÕt minh về cái bút- một đồ dùng học tập quen thuộc của em. 
GVGîi ý:
Më bµi: Bót lµ ®å dïng häc tËp thiÕt yÕu cña häc sinh nh»m ghi l¹i nh÷ng tri thøc tiÕp thu ®­îc vµ ®Ó l­u gi÷ tri thøc l©u h¬n
Th©n bµi:
+ Nguån gèc cña chiÕc bót ra ®êi t×nh cê (ph¸t triÓn qua c©u chuyÖn kÓ cña nhµ b¸o Hungari)
+ Hä nhµ bót bi rÊt ®«ng ®óc vµ cã nhiÒu lo¹i, nhiÒu h·ng s¶n xuÊt.
+ Bót bi næi tiÕng cña h·ng Thiªn Long chóng t«i ®­îc ®«ng ®¶o häc sinh quen dïng th­êng cã cÊu t¹o hai phÇn:
Vá bót: cã nót bÊm vµ khuy cµi
Ruét bót: cã èng ®ùng mùc vµ ngßi bót.
PhÇn vá lµm b»ng nhùa vµ phÇn ngßi lµm b»ng kim lo¹i.
+ C¸ch b¶o qu¶n: Tr¸nh va ®Ëp m¹nh, khi kh«ng viÕt dïng nót bÊm ®­a ngßi vµo trong vá khái ®Ó d©y mùc.
KÕt bµi: ChiÕc bót bi lµ bạn ®ång hµnh cña häc sinh, lµ b¹n cña tÊt c¶ mäi ng­êi, mçi khi con ng­êi cÇn ghi chÐp
BiÖn ph¸p nghÖ thuËt sö dông trong v¨n b¶n nµy:
+ Tù thuËt ®Ó cho chiÕc bót bi tù kÓ vÒ m×nh.
+ §èi ®¸p theo lèi nh©n ho¸: lêi ®èi ®¸p cña hai c¸i bót than phiÒn vÒ sù cÈu th¶ cña c¸c c« cËu häc trß.
H? Mêi tæ 1 tr×nh bµy phÇn më bµi hoµn chØnh cña ®Ò bµi trªn?
H? Gäi häc sinh nhËn xÐt
GV: Gîi ý: T«i thuéc hä bót lµ mét ®å dïng häc tËp thiÕt yÕu cña c¸c c« cËu häc trß. C¸c c« cËu häc trß dïng t«i ®Ó ghi chÐp nh÷ng kiÕn thøc tiÕp thu ®­îc vµ ®Ó l­u gi÷ nã l©u h¬n, ®«i khi c¸c c« cËu Êy dïng t«i ®Ó kÎ vÏ C¸c b¹n thÊy kh«ng, t«i qu¶ lµ cã Ých ®Êy chø.
 Gîi ý:
* §Ò 2: ThuyÕt minh chiÕc nón lá.
LÞch sö cña lµng nãn
CÊu t¹o cña chiÕc nãn
Quy tr×nh lµm ra chiÕc nãn
Gi¸ trÞ chiÕc nãn
Më bµi: ChiÕc nãn lµ ®å dïng quen thuéc ®Ó che n¾ng, che m­a cho c¸c bµ, c¸c chÞ, chiÕc nãn cßn gãp phÇn t«n lªn vÎ ®Ñp duyªn d¸ng cho c¸c thiÕu n÷.
Th©n bµi:
LÞch sö lµng nãn: 
+ Quª t«i vèn thuÇn n«ng nªn th­êng lµm theo mïa vô.
 + Th¸ng 3 n«ng nhµn ®Ó gãp phÇn thu nhËp thªm cho gia ®×nh, nhiÒu gia ®×nh ®· häc thªm 
nghÒ lµm nãn.
 + §¸p øng nhu cÇu sö dông ng­êi d©n quª t«i.
CÊu t¹o: 
+ X­¬ng nãn: 16 vµnh lµm b»ng tre, nøa + L¸ nãn: hai lo¹i: l¸ mo ®Ó lãt bªn trong vµ líp l¸ bªn ngoµi (l¸ mo ®­îc lÊy tõ bÑ l¸ c©y m¨ng rõng, l¸ nãn th× lÊy tõ l¸ cä rõng)
 + Sîi c­íc, chØ lµm nh«i
Quy tr×nh lµm nãn:
+ Lµm vµnh nãn theo khu«n ®Þnh tr­íc
+ L¸ bªn ngoµi ®­îc lµ ph¼ng: lãt mét líp l¸ xÕp ®Òu lªn vµnh, sau ®ã ®Õn mét líp mo vµ cuèi cïng lµ mét líp l¸ bªn ngoµi. Dïng d©y ch»ng chÆt vµo khu«n.
+ TiÕn hµnh kh©u: dïng c­íc x©u vµo kim vµ kh©u theo vµnh nãn tõ trªn xuèng d­íi.
+ ChØ mµu dïng ®Ó sá nh«i
Gi¸ trÞ chiÕc nãn:
+ Gi¸ trÞ kinh tÕ: rÎ, tiÖn dông ®Ó che n¾ng, che m­a cho c¸c bµ, c¸c mÑ, c¸c chÞ ®i lµm ®ång, ®i chî.
+ Gi¸ trÞ thÈm mÜ: Tr­íc kia ng­êi con g¸i ®i lÊy chång còng s¾m mét chiÕc nãn ®ÑpChiÕc nãn cßn ®­îc ®i vµo trong th¬ ca ViÖt Nam.
KÕt bµi: C¶m nghÜ chung vÒ chiÕc nãn trong thêi gian hiÖn t¹i.
* Cho häc sinh nhËn xÐt, bæ sung, söa ch÷a.
Hoạt động 3:
HS viết phần thân bài.
GV gọi 1 số em trình bày; HS nhận xét, bổ sung.
GV nhận xét, sửa chữa.
Thảo luận
II – luyện tập
Hoạt động 4:
Củng cố, dặn dò:
? Sử dụng 1 số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh có tác dụng gì?
Viết phần kết bài cho hai đề bài trên.
********************************************