Giáo án môn Ngữ văn lớp 9 - Tiết 117: Viếng lăng bác (Viễn Phương)

	KẾ HOẠCH BÀI HỌC
Tuần 24 Tiết :117 
Ngày soạn: 16/2 Ngày dạy:	 VIẾNG LĂNG BÁC
 	 (Viễn Phương)
I/ Mục tiêu: Giúp hs
- Cảm nhận được tấm lòng của tg dành cho Bác ,tấm lòng tha thiết thành kính vừa tự hào vừa đau xót khi MN mới được gp ra viếng lăng Bác 
-Thấy được đặc điểm nghệ thuật của bài thơ về giọng điệu trang trọng và thiết tha phù hợp với tâm trạng vả cảm xúc ,nhiều hình ảnh ẩn dụ có giá trị ,xúc tích gợi cảm ,lời thơ dung dị mà cô đúc,giào cảm xúc và lắng đọng 
 II/ Phương tiện:
- Gv: giáo án tài liệu tham khảo,bảng phụ
 - HS: Xem bài ở nhà,chuẩn bị bài hát ,dụng cụ học tập
	- PP:
III/ Các hoạt động chủ yếu lên lớp:
1/Ổn định lớp 1p
2/Ktbc: 5p
	- Đọc thuộc lòng bài thơ “ Mùa xuân nho nhỏ”.cho biết cảm xúc của tác giả trước mùa xuân và thiên nhiên
3/Bài mới
	a/ Đvđ: 2p Trong bài thơ “ Bác ơi” của Tố Hữu khóc đưa tiễn Bác có viết: “ Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà, Miền Nam mong Bác nỗi mong cha” . Đáp lại t/c của Bác đ/v miền Nam: “ Miền Nam luôn ở trong trái tim tôi”, nd miền Nam mong ước một lần “ Bác vô thăm “ nhưng ước nguyện đó không thành với cuộc ra đi của Bác năm 1969. Viễn Phương - người con của miền Nam- được ra viếng khi lăng Bác mới hoàn thành.
	b/ Nội dung:
HĐ1: hd tìm hiểu chung. 5p
 Hoạt động của GV
 Hoạt động của HS 
 Nội dung
? Hãy nêu vài nét về tác giả
GV Là một trong những cây bút xuất hiện sớm nhất của lực lượng văn nghệ gp ở MN thời chống Mỹ.Thời chống Mỹ ông hoạt động ở vùng ven SG và chiến trường NBộ
-Từng bị bắt giam ở nhà giam Gia Định
-Trưởng thành từ công tác tuyên huấn,văn nghệ 
?Hãy nêu vài nét về tp?
-Hs đọc sgk/59
-Được sáng tác vào 4/1976 khi công trình Lăng Bác vừa mới hòan thành 
-Bài thơ được in trong tập thơ “như mây mùa xuân’’1978
-Hd đọc văn bản ,tìm hiểu chú thích 
-Giọng đọc :ấm áp ,thể hiện tình yêu mến tha thiết ,lòng thương nhớ khôn nguôi,lòng kính trọng vô bờ đ/v Bác ,đọc nhanh hơn ở khổ thơ cuối
I/Gi ới thi ệu chung 
1/Tác giả 
-Phan Thanh Viễn 
-Quê: An Giang
b/ Tác phẩm
HĐ 2: Hd hs Đọc - hiểu văn bản: 29p
Gv: Hd hs đọc văn bản: giọng ấm áp, nhịp thơ dồn dập ở cuối khổ - Đọc mẫu - gọi hs đọc lại - nhận xét
- Yc hs đọc 3 chú thích từ.
? Theo em đâu là cảm hứng chủ yếu để tg sáng tác bài thơ?
?Cảm xúc ấy được thể hiện theo trình tự nào 
?Cảm hứng ấy có ảnh hưởng đến nội dung 
- Gọi hs đọc khổ 1
?Cách xưng hô(con, Bác) của tg thể hiện điều gì 
GV: “ Con” là cách xưng hô thong thường của người miền Nam. Cách xưng hô này đ/v Bác không phải là mới mẻ: - “ người không con mà có triệu con”- “ Bác kêu con đến bên bàn”à gợi lên sự xúc động mãnh liệt của 1 người con từ chiến trường miền nam sau bao năm mong mỏi, chò đọi được ra viếng Bác như đứa con được về thăm cha.
?Tại sao tác giả dùng từ “thăm’’ chứ không dùng từ viếng 
?Ấn tượng đầu tiên mà tác giả cảm nhận về lăng Bác là gì 
?Tại sao tg lại dùng từ “hàng tre’’,mà không là “bờ tre,khóm tre, lũy tre,rặng tre’’
?Hình ảnh cây tre còn biểu hiện điều gì
Gv: H/ảnh “ hang tre” vừa thực vừa ttượng trưng gợi tả được sự giản dị, gần gũi nhưng cũng rất thiêng liêng.
- gv gọi hs đọc khổ thơ 2
?Biện pháp nghệ thuật gì được sử dụng ở 2 câu thơ đầu của khổ 2?,tác dụng?
?Từ “ ngày ngày” được lặp lại có dung ý gì? 
? Cùng với dòng người ấy, tg 
còn cảm nhận điều gì? 
?Đúng trước lăng Bác tg có cảm xúc và suy nghĩ như thế nào?
? em hiểu ntn về hai câu thơ “Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim’’cho em suy nghĩ gì
?Cảm xúc của tác giả trước khi trở về MN? Tác giả ước muốn điều gì,nghệ thuật được sử dụng ?
?Hình ảnh cây tre ở khổ này có khác gì cây tre ở khổ đầu 
?Hãy nêu vài nét về nghệ thuật và nội dung của văn bản 
gv chốt 
Đọc văn bản.
- Niềm xúc động khi được viếng lăng Bác.
- Theo trình tự cuộc vào lăng.
-Chi phối gịong điệu thái độ của tg
-Sự kính trọng đối với Bác,đồng thời thể hiện sự gần gũi,thân mật như người con lâu ngày về thăm cha
Hs suy nghĩ trả lời.
Ấn tượng về hang tre.
Giải thích
- -Là biểu tượng của nhân dân VN kiên cường bất khuất,gan dạ dũng cảm thủy chung ,tre luôn đứng thẳng
- bp ẩn dụ:
-Mặt trời thiên nhiên soi sáng cho muôn loài
-Bác soi sáng cho nhân VN quét sạch mù sương những năm dài nô lệ
- “Ngày ngày” đúc kết sự thật dòng người như bất tận vô viếng Bác với lòng tiếc thương vô hạn
- tấm lòng thành kính của nhân dân ta đ/v Bác
- Ánh sáng trong trẻo dịu hiền của vầng trăng gợi cho ta nghĩ đến tâm hồn sáng trong cao thượng,và những vầng thơ tràn ngập ánh trăng của người .Ánh sáng bao la thanh bình tràn ngập yêu thương 
-Biết rằng Bác còn sống mãi với dt VN,nhưng vẫn thấy đớn đau trước sự ra đi của người.Dẫu biết rằng quy luật “sinh lão bệnh tử’’ nhưng vẫn cảm thấy xót xa
- Điệp ngữ: Muốn làm như muố hóa thân vào những cảnh vật thiên nhiên quanh lăng Bác để được gần gũi bên người 
-Hàng tre : Nói đến nhân dân 
-Cây tre : Là tấm lòng của tg ,của nhân dân MN đ/v Bác 
-Về nt: + Giọng điệu,thể thơ,những hình ảnh
ẩn dụ ,hình ảnh thơ ,điệp ngữ 
-Lòng thành kính niềm xúc động sâu sắc của tg đ/v Bác 
II/ Đọc hiểu văn bản:
1/ Đọc – chú thích từ.
2/ Cảm hứng bao trùm và mạch vận động của tâm trang nhà thơ:
- -Niềm xúc động ,lòng biết ơn ,tự hào pha lẫn xót xa khi viếng lăng Bác
-Trình tự mạch cảm xúc của tg
+Cảm xúc về cảnh bên ngoài lăng 
+Cảm xúc trước hiình ảnh dòng người như bất tận vào viếng Bác 
+Suy nghĩ về sự bất tử của Bác Và sự tiếc thương vô hạn
+Niềm mong ước thiết tha được ở mãi bên Bác khi sắp phải rời xa Bác
3/ Phân tích:
a/Tâm trạng ,cảm xúc khi viếng lăng Bác 
-K1:“Con ở MN..lăng Bác’’
..
 Bão táp mưa ..đứng thẳng hàng
-Cách xưng hô thể hiện sự tôn trọng gần gũi, than mật.
-Dùng từ “thăm’’ thay từ “viếng’’ như kìm nén đau thương ,như khẳng định Bác vẫn còn sống mãi 
-Hàng tre bát ngát →vừa giản dị vừa thiêng liêng
-Dùng từ “hàng tre’’ thể hiện được sự trang nghiêm như đội quân đứng canh gác cho Bác
-K2 : “Ngày ngày..lăng 
..
Kết tràng hoa dâng mùa xuân ’’
-Nghệ thuật ẩn dụ: Mặt trời trong lăng ngụ ý nói đến Bác
-Điệp ngữ :Ngày ngày đúc kết sự thật dòng người như bất tận vô viếng Bác với lòng tiếc thương vô hạn
-Hình ảnh ẩn dụ: Kết tràng hoa dâng bảy mưoi chín mùa xuân 
à,đó là tấm lòng thành kính của nhân dân ta đ/v Bác
-Hình ảnh ẩn dụ “trời xanh’’→Bác vẫn còn sống mãi,trường tồn
-K3: “Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
.
 Mà sao nghe nhói ở trong tim! ’’
- “ Vẫn biết” “mà sao”: được dung trong sự đối lập giữa vị trí và tình cảmà bật nỗi đau 1 cách cụ thể “ nhói ở trong tim” 
+ h/ảnh ẩn dụ: “ trời xanh” Bác vẫn còn mãi với non song đ/nc.
à Vùa tự hào than thương vừc xót xa thương tiếc.
-K4: “Mai..chốn này’’
--Nt: điệp ngữ: Muốn làm àỨơc muốn của tg như muốn hóa thân vào thiên nhiên để được gần gũi bên người
-Cây tre ở khổ cuối là tấm lòng tg,nhân dân MN đ/v Bác
III/Tổng kết ( ghi nhớ )
1/ Nghệ thuật
2Nội dung 
4/ Củng cố : 2p -Nêu cảm nhận của em khi học qua văn bản 
5/Dặn dò 1p -Học thuộc bài,
 - xem bài mới , “nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đọan trích’’ 
 -Đọc câu hỏi tìm hiểu
*Nhận xét: 
..
* Bổ sung: