Giáo án môn Ngữ văn lớp 9 - Tiết 141: Những ngôi sao xa xôi

NS: 
NG: 
 Tiết 141
Văn bản
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
A. Mục tiêu: Giúp học sinh.
 - Cảm nhận được tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên trong cuộc sống chiến đấu nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của các nhân vật nữ thanh niên xung phong trong truyện.
 - Thấy được nét đặc sắc trong cách MT nhân vật (đặc biệt là MT tâm lí, NN) và NT kể chuyện của TG.
 - Rèn luyện kĩ năng PT TP truyện (cốt truyện, nhân vật, NT trần thuật).
B. chuẩn bị: 
 - H: bài soạn. 
 - G: GA; SGK; bảng phụ; phiếu học tập.
C. phương pháp: 
 - G: PT; phát vấn; giảng bình;...
 - H: hoạt động độc lập; hoạt động nhóm;...
D. Tiến trình giờ dạy:
I. ổn định lớp: 
II. Kiểm tra bài cũ: 
 KT sự chuẩn bị của HS.
 ? Tóm tắt ngắn ngọn truyện ngắn “Bến quê” của Nguyễn Minh Châu và nêu những nét ND, NT chính của TP.
III. Nd bài mới: 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
* HĐ1: Tìm hiểu TG, TP (20 phút)
? Nêu đôi nét về TG?
? Nêu xuất xứ cảu TP?
G Điều tạo nên sức hấp dẫn của truyện ngắn này là ở sự am hiểu cặn kẽ cuộc sống cùng với tâm lí, TC và suy nghĩ của những CN trẻ tuổi trên tuyến đường Trường Sơn.
G Khi đọc chúng ta cần chú ý thể hiện được giọng điệu NN của truyện.
? Giải thích: cao điểm; trọng điểm; cao xạ?
* HĐ2: PT VB (15 phút)
? Túm tắt truyện?
? Ai là người kể chuyện? Kể theo ngôi thứ mấy?
G Nhân vật chính - Phương Định kể chuyện về mình và bạn bè.
? Việc lựa chọn ngôi kể đó có TD gì?
? Hãy NX về giọng điệu trần thuật của truyện?
? Truyện SD phương thức biểu đạt gì?
G Truyện được đặt tên là Những ngôi sao xa xôi đó là 1 cái tên mang YN ẩn dụ. Theo em YN ẩn dụ đó là gì?
? Theo nghĩa ẩn dụ đó thì những nhân vật nào trong truyện là “những ngôi sao xa xôi” 
? Ngôi sao nào sáng nhất, gợi nhiều yêu mến và cảm phục nhất?
? Cuộc sống nơi cao điểm diễn ra ở các không gian nào?
? Không gian mặt đường hiện lên qua các chi tiết nào?
? Em thấy 1 cuộc sống ntn gợi lên từ không gian ấy?
? Giữa không gian ấy, HA các cô thanh niên xung phong hiện lên ntn?
? Qua các chi tiết đó em có cảm nhận gì về cuộc sống nơi đây?
G Không gian trong hang đá là cảnh sinh hoạt thường nhật của những cô gái thanh niên xung phong. Không gian đó hiện lên qua các chi tiết nào?
? Em cảm nhận được 1 cuộc sống ntn qua các chi tiết trên?
? Có 1 sự tương phản giữa 2 không gian này, đó là gì?
? Qua đây, em hiểu gì về hiện thực chiến tranh trên tuyến lửa Trường Sơn trong những năm chóng Mĩ?
- Là thanh niờn xung phong trong khỏng chiến chống Mỹ
- Viết văn từ năm 1970
- Là cõy bỳt có sở trường về truyện ngắn, ngũi bỳt miờu tả tõm lý tinh tế, sắc xảo đặc biệt là khi viết về phụ nữ.
- Đề tài trước năm 75: đều viết về cuộc sống chiến đấu của thanh niờn xung phong và bộ đội trờn tuyến đường Trường Sơn, gõy được sự chỳ ý của bạn đọc.
- Sau năm 75: những sỏng tỏc của Lờ Minh Khuờ bỏm sỏt những biến chuyển của cuộc đời, cuộc sống - đề cập nhiều vấn đề bức xỳc của xó hội và con người với tinh thần đổi mới mạnh mẽ.
- Xuất xứ: viết năm 1971 – cuộc KC chống Mỹ cứu nước đang diễn ra ỏc liệt. Là 1 trong những TP đầu tay của Lờ Minh Khuờ.
- Tổ trinh sỏt mặt đường tại 1 trọng điểm trờn tuyến đường Trường Sơn gồm 3 cụ gỏi trẻ: Định - Nho - Chị Thao (lớn tuổi hơn 1 chỳt) nhiệm vụ của họ là QS địch nộm bom - đo khối lượng đất đỏ phải san lấp do bom địch gõy ra - đỏnh dấu những vị trớ bom chưa nổ và phỏ bom.
- Họ ở trong 1 cỏi hang dưới chõn cao điểm - tỏch xa đơn vị, cuộc sống gian khổ khú khăn nhưng họ vẫn cú những nột vui vẻ hồn nhiờn của tuổi trẻ, mơ mộng, yờu thương, gắn bú trong tỡnh đồng đội.
- Truyện tập trung MT nhõn vật Phương Định – nhõn vật chớnh – cụ gỏi giàu cảm xỳc, mơ mộng, hồn nhiờn luụn nhớ về những kỷ niệm đẹp của tuổi thiếu nữ, GĐ thành phố phõn yờu.
- Phần cuối tập trung MT hành động và tõm trạng của cỏc nhõn vật trong 1 lần phỏ bom - Nho bị thương và sự lo lắng chăm súc của 2 người.
- Phương Định - Ngôi thứ nhất.
- Tạo tính khách quan cho câu chuyện vì nhân vật là “người trong cuộc”.
- Việc MT tâm lí thuận lợi vì nhân vật có thể giãi bày mọi trạng thái TC của mình 1 cách tự nhiên của những cụ gỏi thanh niờn xung phong.
- Giọng điệu hồn nhiên, nhanh, SD khẩu ngữ.
- TS kết hợp với MT và BC.
- Là những cô gái thanh niên xung phong hồn nhiên trong sáng, dũng cảm trong chiến tranh chống đế quốc Mĩ trên tuyến lửa Trường Sơn.
- Phương Định; chị Thao; Nho.
- Phương Định; chị Thao.
- Không gian mặt đường và trong hang đá.
- Con đường: bị đánh lở loét... han gỉ nằm trong đất.
- Máy bay rít: tiếng máy bay trinh sát rè rè; phản lực gầm gào; rót vào tai 1 cảm giác khó chịu và căng thẳng.
- Bom nổ: đất dưới chân chúng tôi rung; 1 thứ tiếng kì quái đến váng óc; đất rơi lộp bộp; mảnh bom xé không khí, lao và rít vô hình trên đầu.
- Bom nổ chậm: quả bom nằm lạnh lùng trên 1 bụi cây khô, 1 đầu vùi xuống đất. Đầu này có vẽ 2 vòng tròn màu vàng.
- Sau đợt bom vắng lặng: chỉ có Nho và chị Thao. Và bom. Và tôi ngồi đây.
- Căng thẳng, ác liệt, hiểm nguy đe doạ sự sống CN và con đường.
- Số người: 3 cô gái.
- Công việc: Việc của chúng tôi ngồi đây; khi có bom nổ thì chạy lên; nếu cần thì phá bom.
- Bị bom vùi: Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khyi bò trên cao điểm về chỉ thấy 2 con mắt lấp lánh.
- Chạy đến bom giữa ban ngày: Chúng tôi chạy trên cao điểm giữa ban ngày. Thần chết là 1 tay không thích đùa. Hắn ta lẩn trong ruột những quả bom.
- Cảm giác căng thẳng: Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ.
- Đổ máu: Máu túa ra từ cánh tay Nho, túa ra, ngấm vào đất.
- Cuộc sống chiến đấu của thanh niên xung phong trên mặt đường thật nguy nan, khẩn trương, chấp nhận hi sinh.
- Nghỉ ngơi: Cái mát lạnh làm toàn thân rung lên đột ngột; nằm dài trên nền ẩm; có thể nghĩ lung tung.
- Hát: Tôi ngồi dựa vào thành đá và khe khẽ hát; bịa ra lời mà hát; Chị Thao hát “Đây Thăng Long, đây Đông Đô,... Hà Nội.”
- Đòi ăn kẹo: Nho vừa tắm ở dưới suối lên. Cứ quần áo ướt, Nho ngồi, đòi ăn kẹo. Tôi móc trong túi, may còn 2 cái kẹo tranh, dính đầy cát.
- Dáng vẻ trẻ trung: Nho chống tay vào đằng sau,... trông nó nhẹ, mát mẻ như 1 que kem trắng.
- Đón mưa đá: “Mưa đá! Cha mẹ ơi! Mưa đá!” Tôi chạy vào vui thích cuống cuồng.
- Êm dịu, bình yên, tươi trẻ.
- Khốc liệt - Bình yên.
- Căng thẳng - Êm dịu.
- Đe doạ sự sống – Bảo toàn sự sống. 
I. Tìm hiểu TG, TP:
1. TG:
- Lê Minh Khuê (1949) là nhà văn có sở trường về truyện ngắn.
- Quê: Tĩnh Gia - Thanh Hoá.
2. TP:
- Sáng tác năm 1971.
3. Đọc - Chú thích:
II. PT VB:
1. Kết cấu, bố cục:
2. PT:
a. Cuộc sống ở cao điểm:
- Nơi diễn ra cuộc chiến tranh tàn phá ác liệt cũng là nơi quân và dân ta dũng cảm đương đầu với giặc Mĩ.
IV. Củng cố: 
 G Khái quát lại ND tiết học.
V. Hướng dẫn: 
 - Đọc lại truyện và xem bài PT.
 - Soạn: Tiết 2: Tìm hiểu về các nhân vật.
E. Rút kinh nghiệm: