Giáo án môn Ngữ văn lớp 9 - Tiết 21 đến tiết 145

Ngày so¹n: / /200
Ngµy gi¶ng : / /200
TiÕt 21	SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG.
A. MỤC TIÊU: 
Giúp HS nắm được:
- Từ vựng của một ngôn ngữ không ngừng phát triển
- Sự phát triển của từ vựng được diển ra trước hết theo cách phát triển nghĩa của từ thành nhiều nghĩa trên cơ sở nghĩa gốc. Hai phương thức chủ yếu phát triển nghĩa là ẩn dụ và hoán dụ.
B. PHƯƠNG PHÁP: Luyện tập
C. CHUẨN BỊ:
- Thầy: Nội dung bài dạy
- Trò: Đọc bài ở nhà
D. TIẾN HÀNH BÀI DẠY:
1. æn ®Þnh tæ chøc
2- KiÓm tra bµi cò:
Từ ngữ xưng hô và việc sử dụng từ ngữ xưng hô trong hội thoại có đặc điểm gì?
3- Bµi míi:
Hoạt động 1: Giới thiệu bài
Ngôn ngữ là một hiện tượng xã hội, nó không ngừng biến đổi theo sự vận động của xã hội. Sự phát triển của Tiếng Việt cũng như ngôn ngữ nói chung được thể hiện trên cả ba mặt: ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp. Bài học này chỉ đề cập đến sự phát triển của Tiếng Việt về mặt từ vựng.
Hoạt động 2: Triển khai bài
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung kiÕn thøc
- Từ "Kinh tế" trong bài "Cảm tác vào nhà ngục Quảng Châu" của Phan Bội Châu có nghĩa là gì?
Ngày nay chúng ta có hiểu theo cách mà Phan Bội Châu đã dùng hay không?
- Vậy em có nhận xét gì về nghĩa của từ?
->Nó có thể thay đổi theo thời gian 
- Đọc các câu thơ sau, chú ý các từ in đậm.
- Cho biết nghĩa của các từ "xuân" và tay trong các câu trên? Cho biết nghĩa nào là nghĩa gốc nghĩa nào là nghĩa chuyển?
- Trong các trường hợp có nghĩa chuyển thì nghĩa chuyển được hình thành theo phương thức chuyển nghĩa nào?
->Vậy em có nhận xét gì về sự phát triển nghĩa của từ ngữ?
Hoạt động 3: 
Bài 1:
Xác định nghĩa của từ chân?
Bài 2:
Cách dùng các từ trà trên là theo nghĩa gốc hay nghĩa chuyển?
Bài 3: 
Cách dùng các từ đồng hồ điện, đồng hồ nước là dùng theo nghĩa gốc hay nghĩa chuyển?
Bài 4:
- Tìm dẫn chứng để chứng minh các từ đã dẫn là từ nhiều nghĩa.
I. Sự biến đổi và phát triển của từ ngữ
 1. VD 1: Sgk
 2. Nhận xét:
- Kinh tế (của Phan Bội Châu): Trị nước, cứu đời.
- Kinh tế (ngày nay): Hoạt động của con người trong lao động sản xuất, trao đổi hàng hoá và sử dụng của cải làm ra.
 3. VD 2: Sgk
 4. Nhận xét:
- Xuân (1): mùa chuyển tiếp từ đông sang hạ, thời tiết ấm dần lên, thường được coi là mở đầu cho một năm (nghĩa gốc)
- Xuân (2): Tuổi trẻ (nghĩa chuyển)
- Tay (1): Bộ phận phía trên của cơ thể, dùng để cầm, nắm (nghĩa gốc)
- Tay (2): người chuyên hoạt động hay giỏi về một môn, một nghề nào đó (nghĩa chuyển)
- Xuân chuyển nghĩa theo phương thức ẩn dụ.
- Tay chuyển nghĩa theo phương thức hoán dụ (lấy bộ phận chỉ tổng thể)
* Ghi nhớ: Sgk
II. Luyện tập
Bài 1: 
a. Chân: nghĩa gốc
b. Chân: nghĩa chuyển - hoán dụ
c. Chân: chuyển - ẩn dụ
d. Chân: chuyển - ẩn dụ
Bài 2:
- Từ "trà' được dùng với nghĩa chuyển. Trà trong những cách dùng này là những sản phẩm từ thực vật, được chế biến thành dạng khô, dùng để pha nước uống, "Trà" ở đây được chuyển nghĩa theo phương thức ẩn dụ.
Bài 3:
- Cách dùng các từ đồng hồ như trên là dùng theo nghĩa chuyển và chuyển nghĩa theo phương thức ẩn dụ
Bài 4: 
- Hội chứng có nghĩa gốc là: Tập hợp nhiều triệu chứng cùng xuất hiện của bệnh. Ví dụ: "Hội chứng viêm đường hô hấp cấp rất phức tạp"
- Hội chứng nghĩa chuyển là: Tập hợp nhiều hiện tượng, sự kiện biểu hiện 1 tình trạng , 1 vấn đề xã hội cùng xuất hiện ở nhiều nơi.
Ví dụ: Lạm phát, thất nghiệp là hội chứng của tình trạng suy thoái kinh tế.
E. CỦNG CỐ DẶN DÒ:
* Củng cố:
- Sự biến đổi và phát triển của từ vựng như thế nào?
*Dặn dò:
 - Học kỷ nội dung bài.
- Làm bài tập vào vở bài tập ở nhà.
- Chuẩn bị bài mới: Tóm tắt văn bản tự sự.
Ngày so¹n: / /200
Ngµy gi¶ng : / /200
TiÕt 22	CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
 	(Phạm Đình Hổ)
 A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Gíup HS
- Thấy được cuộc sống xa hoa của vua chúa, sự nhũng nhiễu của quan lại thời Lê - Trịnh và thái độ phê phán của tác giả.
- Bước đầu nhận biết đặc trưng cơ bản của thể loại tuỳ bút đời xưa và đánh giá được giá trị nghệ thuật của của những dòng ghi chép đầy tính hiện thực này.
B. PHƯƠNG PHÁP:Đọc, phân tích
C. CHUẨN BỊ
- Thầy: Nghiên cứu tài liệu, tìm đọc tác phẩm, chuẩn bị một số kiến thức cần thiết về lịch sử để cung cấp cho HS.
- Trò: Đọc bài, soạn bài theo câu hỏi Sgk.
D- TiÕn t×nh lªn líp:
1. æn ®Þnh tæ chøc
2- KiÓm tra bµi cò:
- Những nét đẹp trong tâm hồn và tính cách của Vũ Nương.
3- Bµi míi:
 Hoạt động 1: Giới thiệu bài
"Chuyện củ trong phủ chúa Trịnh" là một trong 88 mẫu chuyện nhỏ mà tác giã "tuỳ theo ngọn bút viết trong mưa" một cách tự nhiên, thoải mái chân thưc, chi tiết xen kẽ những lời bình chú ngắn gọn, viết về những năm tháng cuối cùng của triều đình Lê - Trịnh, phê phán sự xa hoa hưởng lạc của chúa, sự tham nhũng, lộng hành thối nát của đám quan lại thừa cơ đục nước béo cò.
 Hoạt động 2: Đọc - hiểu văn bản
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung kiÕn thøc
- HS đọc chú thích ở SGK
- Nêu vài nét về tác giả và thời thế lúc bấy giờ?
- Tác phẩm được ra đời như thế nào?
- GV hướng dẫn đọc: Bình thản, chậm rãi, hơi buồn, hàm ý phê phán kín đáo.
- Gọi 2 HS đọc văn bản 2 lần.
- VB thuộc thể loại nào?
- VB ghi chép lại những chuyện gì?
- Có thể chia VB làm mấy phần?
( 2 phần: - Cuộc sống xa hoa hưởng lạc của Trịnh Sâm từ đầu đến "triệu bất tường"
 - Lũ hoạn quan thừa gió bẻ măng: Phần còn lại)
- Những cuộc đi chơi của Chúa Trịnh được tác giả miêu tả như thế nào?
- Thói ăn chơi xa xỉ còn thể hiện ở điểm nào nữa?
- Em có nhận xét gì về lời văn ghi chép sự việc của tác giả?
- Đoạn văn: "Mỗi khi đêm thanh cảnh vắng...kẻ thức giả biết đó là triệu bất tường"gợi ta nghĩ đến điều gì ?
->Điềm gở, điềm chẳng lành, Dự báo sự suy vong của một triều đại
- HS đọc phần còn lại
- Dựa thế chúa, bọn hoạn quan, thái giám đã làm gì? Vì sao chúng có thể làm được như vậy?
- Cách miêu tả của tác giả ở đoạn này có gì khác đoạn trên?
- Chi tiết cuối đoạn tác giả nêu ra nhằm mục đích gì?
(Tố cáo bọn cướp ngày nương bóng Chúa, làm tăng tính chân thực đáng tin cậy của câu chuyện)
 Hoạt động 3: 
- Đặc sắc nghệ thuật của bài văn là ở những điểm nào?
- Chủ đề tư tưởng của bài văn là gì?
 HS đọc ghi nhớ.
I. Tìm hiểu chung.
 1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
 *T.giả: Phạm Đình Hổ (1768-1839) quê ở Hải Dương
- Ông sống vào thời đất nước loạn lạc nên muốn ẩn cư
- Có làm quan thời Minh Mạng nhà Nguyễn
- Ông để lại cho đời nhiều công trình có giá trị.
 * Tác phẩm.
- "Vũ Trung tuỳ bút " được viết vào đầu thế kỷ XIX, gồm 88 mẫu chuyện nhỏ, viết theo thể tuỳ bút.
- Chuyện củ trong phủ chúa Trịnh là 1 trong 88 truyện của tác phẩm.
 2. Đọc - tìm hiểu chú thích.
 *Thể loại": Tuỳ bút
 3. Bố cục: 2 phần.
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cuộc sống của chúa Trịnh Sâm
- Những cuộc dạo chơi diễn ra liên miên, huy động rất nhiều người, bày nhiều trò giãi trí lố lăng, tốn kém.
- Xây dựng nhiều cung điện, đình đài ở khắp nơi, hao tiền, tốn của.
- Cướp đoạt những của quý trong thiên hạ để trang trí, tô điểm cho nơi ở của chúa.
 -> Cách kể, tả tỉ mỉ, khách quan, tác giả muốn để cho tự sự việc nói lên vấn đề.
2. Hành động của bọn hoạn quan, thái giám.
- Ra ngoài doạ dẫm.
- Cướp đoạt của quý trong thiên hạ
->Chúng được Chúa dung dưỡng
- Cách kể tỉ mỉ, chân thực, có vẽ như rất khách quan, lạnh lùng nhưng gửi gắm 1 cách kín đáo thái độ bất bình, phê phán.
III. Tổng kết .
- Cách ghi chép sự việc cụ thể, chân thực, sinh động.
- Phê phán đời sống xa hoa của vua chúa và sự nhũng nhiễu của bọn quan lại thời Lê Trịnh.
* Ghi nhớ: Sgk
E CỦNG CỐ DẶN DÒ:
* Củng cố:
- Qua câu chuyện trong phủ Chúa, có thể khái quát 1 trong những nguyên nhân chính quyền Lê - Trịnh suy tàn và sụp đổ không thể cứu vãn là gì?
* Dăn dò: 
 - Học kỷ nội dung bài.
 - Chuẩn bị bài mới: Hoàng Lê Nhất Thống Chí, tìm đọc tác phẩm và trả lời câu hỏi đọc hiểu trong SGK.
-------------------------
Ngày so¹n: / /200
Ngµy gi¶ng : / /200
TiÕt 23	HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ
	(Hồi thứ mười bốn) 
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Giúp HS
- Cảm nhận được vẽ đẹp hào hùng của người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong chiến công đại phá quân Thanh, sự thảm hại của bọn xâm lược và số phận của lũ vua quan phản dân hại nước.
- Hiểu sơ bộ về thể loại và giá trị nghệ thuật của lối văn trần thuật kết hợp miêu tả chân thực, sinh động.
B. PHƯƠNG PHÁP: Đọc, phân tích
D. CHUẨN BỊ:
- Thầy: Đọc tác phẩm, nghiên cứu về phần trích, tìm hiểu về tác giả và thời thế.
- Trò: Đọc, soạn bài theo câu hỏi SGK.
D- TiÕn t×nh lªn líp:
1. æn ®Þnh tæ chøc
2- KiÓm tra bµi cò:
Tại sao bà mẹ của tác giả lại cho chặt bỏ những cây quý, đẹp trước nhà mình? Chỉ một sự việc đó đã nói lên điều gì về Chúa Trịnh và chính quyền của ông ta?
3- Bµi míi:
 Hoạt động 1: Giới thiệu bài.
Cho đến nay, trong lịch sử văn học Việt Nam, chưa có tác phẩm văn học nào tái hiện lại một cách khoa học và sinh động một giai đoạn lịch sử nước nhà được như cuốn tiểu thuyết lịch sử "Hoàng Lê Nhất Thống Chí" của Ngô Gia Văn Phái. Hồi thứ 14 kể chuyện Quang Trung đại phá quân Thanh một cách chân thực và hào hùng. Nó không chỉ vẽ lên chân dung lẫm liệt của người anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn làm nổi rõ thất bại thảm hại của bọn xâm lược Thanh, sự đầu hàng phản bội nhục nhã của bè lũ vua quan hèn mạt Lê Chiêu Thống, đóng đinh chúng vào lịch sử.
Hoạt động 2:Triển khai bài.
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung kiÕn thøc
- HS đọc chú thích
- Em hiểu gì về tác giả và thời thế của ông?
- Đọc to, rõ, hào hùng.
- HS đọc và tóm tắt ý chính của từng đoạn.
- Nêu đại ý của đoạn trích.
- Thể loại của đoạn trích.
-Vì độc lập của dân tộc, việc Nguyễn Huệ quyết định lên ngôi Hoàng Đế có ý nghĩa như thế nào? quyết định này nói lên được điều gì về con người ông?
I. Tìm hiểu chung.
1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
 *. Tác giả
- Nhiều tác giả cùng dòng họ Ngô Thì ở Hà Tây
- Hai tác giả chính: Ngô Thì Chí và Ngô Thì Du.
 *. Tác phẩm.
- Hoàng Lê Nhất Thống Chí: Tiểu thuyết lịch sử (chử Hán) đầu thế kỷ XIX.
- Đoạn trích hồi thứ 14.
 2. Đọc - tìm hiểu chú thích.
 * Đại ý: Đoạn trích dựng lên bức tranh chân thực và sinh động, hình ảnh anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ và sự thảm bại tất yếu của bọn xâm lược 
 * Thể loại: Tiểu thuyết lịch sử chương hồi (chử Hán)
II. Tìm hiểu văn bản.
 1. Hình ảnh người anh hùng Nguyễn Huệ.
- 1/1789 Nguyễn Huệ lên ngôi Quang Trung.
->Ý nghĩa: củng cố lòng tôn phò của mọi người và để thu phục nhân tài.
-Họp tướng lĩnh.
- Định tự mình đốc binh đi ngay.
->Là người quyết đoán, không sợ nguy hiểm.
 E. CỦNG CỐ - DẶN DÒ:
 * Củng cố :
 - Tóm tắt nội dung đoạn trích.
 - Đặc điểm của thể loại chí và giá trị lịch sử của Hoàng Lê Nhất thống chí.
 * Dặn dò :
 - Đọc lại văn bản, tóm tắt nội dung, đại ý của văn bản.
 - Chuẩn bị phần nội dung còn lại để tiết sau học tiếp.
*******************
Ngày so¹n: / /200
Ngµy gi¶ng : / /200
 TiÕt 24	HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ
	(Hồi thứ mười bốn) 
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
	 Giống tiết 22
B. PHƯƠNG  ... h tế, hợp đồng lao động, hợp đồng cung cấp thiết bị, hợp đồng thuê nhà.
II. Cách làm hợp đồng:
- Phần mở đầu; Quốc hiệu, tiêu ngữ, tên hợp đồng, thời gian, địa điểm, họ tên, chức vụ, địa chỉ của các bên ký hợp đồng.
- Phần nội dung; Ghi lại nội dung của hợp đồng theo từng điều khoản đã được thống nhất.
- Phần kết thúc: Chức vụ, chữ ký, họ tên của các bên tham gai ký kết hợp đồng và xác nhận của cơ quan (nếu có)
- Lời văn hợp đồng phải chính xác, chặt chẽ.
III. Luyện tập:
Bài 1: Lựa chọn những tính huống cần viết hợp đồng
b, c, e
Bài 2: Về nhà làm vào vở nháp
E. Củng cố, dặn dò:
- Làm hợp đồng nhằm mục đích gì.
- Hợp đồng cần đạt những yêu cầu nào?
- Học kỹ nội dung làm bài tập vào vở
- Chuẩn bị bài mới.
--------------------
TUẦN 31
TiÕt 151 	 BỐ CỦA XI MÔNG 
Ngµy so¹n : 
Líp:
A. Mục tiêu.
Giúp HS:
- Giúp HS hiểu được Môpaxăng đã miêu trả sắc nét diễn biến tâm trạng của ba nhân vật chính trong văn bản này như thế nào, qua đó giáo dục HS lòng yêu thương bạn bè và mở rộng ra là lòng yêu thương con người.
B. Chuẩn bị:
 - Thầy: Đọc tác phẩm, nghiên cứu tài liệu
 - Trò: Đọc - soạn bài
C. Kiểm tra bài cũ:
- Nhân vật Rôbin xơn trong đoạn trích "Rôbin xơn ngoài đảo hoan" đã hiện lên trước mắt người đọc qua nghệ thuật miêu tả của Điphô như thế nào? Tại sao gọi anh là vị chúa đảo? Qua việc miêu tả, ta đã thấy thấp thoáng những phẩm chất, tính cách gì của nhân vật.
D. Tiến trình bài dạy:
 Hoạt động 1: Giới thiệu bài.
 Hoạt động 2: Triển khai bài.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức.
- Nêu vài nét về tác giả, tác phẩm?
- HS đọc văn bản
- Chuyện kể bằng ngôi thứ mấy?
- Tìm bố cục của đoạn trích?
- Tại sao Xi Mông mới tám tuổi lại muốn nhảy xuống sông cho chết đuối.
- Cảnh TN hiện ra như thế nào, khi Xi Mông ra đến bờ sông?
- Thiên nhiên tươi đẹp, lang thang 1 mình nơi bãi sông, thêm được ngủ trên mặt cỏ gợi lên một số phận như thế nào?
- Đáng thương, cần được che chở, giúp đỡ.
- Trò chơi với chú nhái đã tác động như thế nào đến tâm hồn Xi Mông?
=> Vui, bật cười.
Chính trò chơi đã khiến Xi Mông buồn và nhớ nhà rồi lại khóc, Vì sao em lại buồn bã khóc?
- Theo em ai là người có lỗi trong những đau khổi của Xi Mông.
- Bác PL xuất hiện như thế nào?
- Cử chỉ, giọng nói, ngoại hình của bác ra sao?
- Bác đã có hành động gì đối với Xi Mông, hành động đó nói lên được điều gì về con người Bác.
- Thái độ của Bác đối với nỗi khổ của Mẹ con chị XM như thế nào?
- Từ thái độ ấi cho thấy Bác là người đàn ông như thế nào?
1. Tác giả, tác phẩm:
* Guy đơ Mô pa xăng (1850 - 1893) là nàh văn Pháp với nhiều truyện ngắn nổi tiếng.
* Bố của Xi Mông trích từ truyện ngắn cùng tên của ông
2. Đọc, tóm tắt:
- Ngôi kể thứ 3.
- Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả, biểu cảm.
3. Bố cục: 4 phần
II. Phân tích văn bản:
1. Nhân vật Xi Mông:
- Lần đầu tiên đến trường bị bạn học chế giễu và bắt nạt vì không có bố.
- Em đi ra bờ sông 1 bức tranh TN khoáng đạt, mênh mông hiện ra trước em làm em thấy dễ chịu, khoan khoái.
=> TN nâng đỡ tâm hồn em
- Vui thích với trò chơi trẻ con
- Rồi lại buồn bã khóc nức nở, dồn dập => đau đớn, tuyệt vọng
2. Nhân vật Phi líp:
- Xuất hiện khi XM đang ở ngoài bờ sông với tâm trạng tuyệt vọng
- Cử chỉ đặt 1 bàn tay lên vai XM ân cần hỏi han, động viên
- Hình dáng: Cao lớn, khỏe mạnh
- Hành động: Nắm tay XM dắt về nhà -> là người thương yêu, nâng đỡ, cảm thông với nỗi khổ của người khác
- Nhận làm bố của XM => Là người đàn ông tử tế, có lòng vị tha, có tính cách hào hiệp.
E. Củng cố, dặn dò:
- Học kỹ nội dung làm bài tập vào vở
- Chuẩn bị bài mới.
--------------------
TiÕt 152
bè cña xi m«ng
A. Môc tiªu: Nh­ tiÕt 151
B. Ph­¬ng ph¸p: §µm tho¹i + thuyÕt gi¶ng
 C. chuÈn bÞ:
1. GV: Nghiªn cøu ra ®Ò 
2. HS : So¹n bµi theo c©u hái SGK h­íng dÉn cña gi¸o viªn. 
D. TiÕn tr×nh c¸c b­íc:
I. æn ®Þnh tæ chøc:
II. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng
 III. Néi dung bµi míi: 
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung chÝnh
GV: Nh©n vËt Xi M«ng lµ mét con ng­êi nh­ thÕ nµo?
GV: Nçi ®au ®ín tuyÖt väng cña Xi M«ng béc lé qua nh÷ng chi tiÕt nµo?
GV: Qua nh÷ng chi tiÕt ®ã cho thÊy Xi M«ng lµ ng­êi nh­ thÕ nµo?
GV: Bl¨ng - Sèt lµ ng­êi nh­ thÕ nµo?
ChÞ bÐ nh©n vËt nµo cho em thÊy ®iÒu ®ã?
GV: Phi - lÝp lµ con ng­êi nh­ thÕ nµo. B¶n chÊt cña Phi lÝp ®­îc buéc lé qua nh÷ng chi tiÕt nµo?
- Qua viÖc ph©n tÝch 3 nh©n vËt em thÊy truyÖn ng¾n nµy, muèn nh¾c nhñ chóng ta ®iÒu g×?
II. T×m hiÓu v¨n b¶n:
1. DiÔn biÕn sù viÖc:
2. Nh©n vËt Xi - M«ng:
- §é b»ng t¸m tuæi, xanh xao, s¹ch sÏ, nhót nh¸t.
- Nçi ®au béc lé qua suy nghÜ vµ hµnh ®éng.
+ Bá nhµ ra bê s«ng.
+ §Þnh nh¶y xuèng s«ng tù vÉn
+ Em khãc vµ l¹i khãc
+ Nãi n¨ng ®øt qu·ng.
-> ChÞu nhiÒu ®au khæ
3. Nh©n vËt Bl¨ng - Sèt:
- §øng ®¾n, ®øc h¹nh, ®Æc biÖt (ng«i nhµ nhá quÐt v«i tr¾ng s¹ch sÏ, chÞ cao lín, xanh xao, ®øng nghiªm nghÞ)
4. Nh©n vËt Phi - lÝp:
- Cao lín, r©u tãc ®en, sèng nghiªm tóc, nh©n hËu
*Ghi nhí: SGK
IV. Cñng cè: 
 V. DÆn dß:
- Xem l¹i bµi
- ChuÈn bÞ phÇn tiÕp theo.
TiÕt 153:
«n tËp vÒ truyÖn
A. Môc tiªu: Gióp häc sinh
- ¤n tËp cñng cè kiÕn thøc vÒ nh÷ng t¸c phÈm truyÖn hiÖn ®¹i ViÖt Nam ®· häc trong ch­¬ng tr×nh ng÷ v¨n líp 9.
- Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thÓ lo¹i truyÖn: TrÇn thuËt, x©y dùng nh©n vËt, cèt truyÖn vµ t×nh huèng truyÖn.
- RÌn luyÖn kÜ n¨ng tæng hîp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc.
B. Ph­¬ng ph¸p: HÖ thèng
 C. chuÈn bÞ:
1. GV: Nghiªn cøu ra ®Ò 
2. HS : So¹n bµi theo c©u hái SGK h­íng dÉn cña gi¸o viªn. 
D. TiÕn tr×nh c¸c b­íc:
I. æn ®Þnh tæ chøc:
II. KiÓm tra bµi cò: 
 III. Néi dung bµi míi:
1. LËp b¶ng thèng kª:
STT
Tªn t¸c phÈm
T¸c gi¶
N¨m s¸ng t¸c
Tãm t¾t néi dung
1
Lµng
Kim L©n
1948
Qua t©m tr¹ng ®au xãt, tñi hæ cña «ng Hai ë n¬i t¶n c­ khi nghe ®ån lµng m×nh theo giÆc. TruyÖn thÓ hiÖn t×nh yªu lµng yªu n­íc vµ tinh thÇn kh¸ng chiÕn cña ng­êi n«ng d©n
2
LÆng lÏ Sapa
NguyÔn Thµnh Long
1970
Cuéc gÆp gì t×nh c¬ cña «ng häa sÜ, c« kÜ s­ míi ra tr­êng vµ anh thanh niªn lµm viÖc mét m×nh t¹i tr¹m khÝ t­îng trªn nói Sapa. Qua ®ã truyÖn ca ngîi nh÷ng ng­êi lao ®éng thÇm lÆng, cã c¸ch sèng ®Ñp ®Ï, cèng hiÕn søc m×nh cho ®Êt n­íc.
3
ChiÕc l­îc ngµ
NguyÔn Quang S¸ng
1966
C©u chuyÖn Ðo le vµ c¶m ®éng vÒ cha con «ng s¸u vµ bÐ Thu trong lÇn «ng vÒ th¨m nhµ vµ ë khu c¨n cø . Qua ®ã, truyÖn ca ngîi t×nh cha con th¾m thiÕt trong hoµn c¶nh chiÕn tranh
4
BÕn quª
NguyÔn Minh Ch©u
Trong tËp BÕn quª 1985
Qua nh÷ng c¶m xóc vµ suy ngÉm cña nh©n vËt NhÜ vµo lóc cuèi ®êi trªn gi­êng bÖnh, truyÖn thøc tØnh ë mäi ng­êi sù tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ vµ vÎ ®Ñp b×nh dÞ, gÇn giñ cña céng sèng, c¶u quª h­¬ng.
5
Nh÷ng ng«i sao xa x«i
Lª Minh Khuª
1971
Cuéc sèng, chiÕn ®Êu cña ba c« g¸i thanh niªn xung phong trªn mäi cao ®iÓm ë tuyÕn ®­êng Tr­êng S¬n trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh chèn Mü. TruyÖn lµm næi bËt t©m hån trong s¸ng, giµu méng m¬, tinh thÇn dòng c¶m, cuéc sèng, chiÕn ®Êu ®Çy gian khæ hy sinh nh­ng rÊt hån nhiªn, l¹c quan cña hä.
2. H×nh ¶nh vÒ con ng­êi ViÖt Nam:
Con ng­êi ViÖt Nam nhiÒu thÕ hÖ trong 2 cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ §Õ quèc Mü thÓ hiÖn sinh ®éng, qua h×nh t­îng c¸c nh©n vËt.
Nh÷ng nh©n vËt næi bËt vÒ phÈm chÊt cña tõng nh©n vËt.
- ¤ng Hai: T×nh yªu lµng thËt ®Æc biÖt, nh­ng ph¶i ®Æt trong tinh yªu n­íc vµ tinh thÇn kh¸ng chiÕn.
- Ng­íi thanh niªn: Yªu thÝch vµ hiÓu biÕt ý nghÜa c«ng viªn thÇm lÆng, mét m×nh trªn nói cao, cã suy nghÜ vµ t×nh c¶m tèt ®Ñp, trong s¸ng vÒ c«ng viÖc vµ ®èi víi mäi ng­êi.
- BÐ Thu: TÝnh c¸ch cøng cái, t×nh c¶m nång nµn, th¨m thiÕt víi ng­êi cha.
- ¤ng S¸u: T×nh cha con s©u nÆng, tha thiªt trong hoµn c¶nh Ðo le, xa c¸ch cña chiÕn tranh.
- Ba c« thanh niªn xung phong: Dòng c¶m, kh«ng sî hy sinh khi lµm nhiÖm vô nguy hiÓm, t×nh c¶m trong s¸ng, hån nhiªn, l¹c quan trong hoµn c¶nh chiÕn ®Êu ¸c liÖt.
3. §Æc ®iÓm nghÖ thuËt :
- KiÓu thø nhÊt: Nh©n vËt x­ng t«i (ChiÕc l­îc ngµ, nh÷ng ng«i sao xa x«i)
- KiÓu 2: Lµng, lÆng lÏ sapa, bÕn quª -> TrÇn thuËt theo c¸i nh×n cña nh©n vËt chÝnh.
- T×nh huèng truyÖn: Lµng, ChiÕc l­îc ngµ, bÕn quª
IV. Cñng cè: 
V. DÆn dß:
- Xem l¹i bµi
- ChuÈn bÞ kiÓm tra mét tiÕt.
TiÕt 154:
con chã bÊc
A. Môc tiªu: Gióp häc sinh.
- HiÓu ®­îc L©n - §¬n ®· cã nh÷ng nhËn xÐt tinh tÕ kÕt hîp víi trÝ t­ëng t­îng tuyÖt vêi khi viÕt vÒ nh÷ng con chã trong ®o¹n trÝch nµy, ®ång thêi qua t×nh c¶m cña nhµ v¨n ®èi víi con chã BÊc, båi d­ìng cho häc sinh lßng th­¬ng yªu loµi vËt.
B. Ph­¬ng ph¸p: Nªu vÊn ®Ò + thuyÕt gi¶ng
 C. chuÈn bÞ:
1. GV: Nghiªn cøu ra ®Ò 
2. HS : So¹n bµi theo c©u hái SGK h­íng dÉn cña gi¸o viªn. 
D. TiÕn tr×nh c¸c b­íc:
I. æn ®Þnh tæ chøc:
II. KiÓm tra bµi cò: 
 III. Néi dung bµi míi: 
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung chÝnh
GV: Cho häc sinh ®äc chó thÝch ®Êu * s¸ch gi¸o khoa trang 153 - 154
GV: V¨n b¶n nµy cã bè côc 3 phÇn nh­ s¸ch gi¸o khoa ®· nªu, em h·y cho biÕt ranh giíi cña mçi phÇn?
GV: C¨n cø vµo néi dung vµ dung l­îng mçi phÇn trong bè côc. em cã nhËn xÐt nh­ thÕ nµo vÒ ý ®å cña t¸c gi¶.
GV: C¸ch c­ sö cña Thoãc - T¬n ®èi víi con chã BÊc cã g× ®Æc biÖt
Qua nh÷ng chi tiÕt trªn cho ta thÊy t×nh c¶m cña Thoãc - T¬n ®èi víi BÊc?
GV: T¹i sao tr­íc khi diÔn t¶ t×nh c¶m cña BÊc ®èi víi chñ nhµ v¨n ®· diÔn t¶ t×nh c¶m cña chñ ®èi v¬i BÊc?
GV: T×nh c¶m cña BÊc ®èi víi chñ ®­îc biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo?
GV: T×m hiÓu chi tiÕt béc lé t©m hån cña BÊc.
GV: ViÖc miªu t¶ "T©m hån" con chã BÊc nh­ vËy cho thÊy ®iÒu g× ë nhµ v¨n?
GV: Qua ph©n tÝch em h·y cho biÕt gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt næi bËt cña ®o¹n trÝch. 
I. §äc- t×m hiÓu chung:
1. T¸c gi¶ - t¸c phÈm: (SGK)
2. §äc:
3. T×m hiÓu chó thÝch:
II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 
1. Bè côc v¨n b¶n vµ ý ®å cña t¸c gi¶: 
- Bè côc: 3 phÇn
(phÇn 1: ®o¹n 1. PhÇn 2, ®o¹n 2. PhÇn 3, ®o¹n 3 cßn l¹i)
- ý ®å cña t¸c gi¶:
Nãi lªn t×nh c¶m cña BÊc ®èi víi chñ.
2. T×nh c¶m cña Thoãc - T¬n ®èi víi con chã BÊc:
- Coi BÊc nh­ lµ con c¸i
- Chµo hái th©n mËt, nãi chuyÖn tÇm phµo víi nã.
-Rña yªu "tiÕng rña rñ rØ bªn tai"
- Tr©n träng "Trêi ¬i! §»ng Êy hÇu nh­ biÕt nãi"
=> Sù yªu th­¬ng vµ lßng nh©n tõ cao c¶.
- Lµm râ t×nh c¶m cña BÊc ®èi víi anh (anh lµ 1 «ng chñ nh©n tõ)
3. Nh÷ng biÓu hiÖn t×nh c¶m cña con chã BÊc.
- "N»m phôc" d­íi ch©n chñ hµng ngµy.
- Theo dâi, quan s¸t tõng hµnh ®éng cña chñ.
- C¾n vê Thoãc - T¬n
- T«n thê chñ (kh«ng rêi chñ 1 b­íc, kh«ng ®ßi hái g× c¶)
=> Yªu mÕn, trung thµnh víi chñ
4. "T©m hån" cña con chã BÊc.
- "BÊc thÊy kh«ng cã g× vui s­íng b»ng c¸i «m ngh× m¹nh mÏ Êy"
- " T­ëng chõng tr¸i tim m×nh s¾p nh¶y khái c¬ thÓ"
- " BÊc kh«ng muèn rêi Thoãc - T¬n 1 b­íc 
- Lo sî "sî Thoãc - T¬n l¹i biÕn khái cuéc ®êi nã"
- N»m m¬ "ngay c¶ ban ®ªm trong c¸c giÊc m¬, nã còng bÞ næi lo sî nµy ¸m ¶nh"
=> TrÝ t­ëng t­îng tuyÖt vêi vµ lßng yªu th­¬ng loµi vËt cña nhµ v¨n.
*Ghi nhí: SGK
IV. Cñng cè: 
 V. DÆn dß:
- Xem l¹i bµi
- ChuÈn bÞ phÇn tiÕp theo.