Giáo án môn Ngữ văn lớp 9 - Trường THCS Sài Sơn

 PHONG CÁCH
 HỒ CHÍ MINH
Bài 1 
 Tiết 1, 2
 (Lê Anh Trà)
Mục tiêu bài học:
Giúp học sinh: 
Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, vĩ đại và bình dị
‚Luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản có chủ đề đề cập đến những vấn để thiết thực trong đời sống thường nhật.
ƒÝ thức tu dưỡng rèn luyện theo gương Bác.
II.Chuẩn bị
+HS: Đọc và soạn bài theo những câu hỏi gợi ý của SGK
+GV:-Chuẩn bị bài soạn và những tư liệu liên quan(văn bản ,tranh ảnh về cuộc đời và lối sống của Bác)
IIITiến trình lên lớp
Ổn định.
Kiểm tra: Phần soạn bài của học sinh.
Bài mới: 
*Trong tiến trình phát triển và hội nhậpHCM là tấm gương về học tập ,giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc,về lối sống giản dị mà thanh cao
Hoạt động của thầy-trò
Nội dung kiến thức
Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm.
Đọc, tìm hiểu chung.
µXuất xứ tác phẩm có gì đáng chú ý?
Xuất xứ: Trích trong }Phong cách H.C.M, cái vĩ đại gắn với cái giản dị.~-in trong tập: HCM và văn hóa Việt Nam (Xb 1990)
µEm còn biết những văn bản nào trong chương trình Ngữ Văn THCS viết về Bác?
µHướng dẫn đọc văn bản và phần chú thích, giải thích một số từ khó )
µNêu chủ đề của văn bản?
2.Chủ đề:Vẻ đẹp của phong cách HCM là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại,dân tộc và nhân loại,vĩ đại và bình dị.
.µVăn bản viết theo phương thức biểu đạt nào?
µNêu trình tự các luận điểm trong đoạn trích?
3.Bố cục văn bản
Phần 1: Phong cách văn hóa của H.C.M 
Phần 2: Nét đẹp trong phong cách sinh hoạt H.C.M.
Hoạt động 2: Phân tích
Tìm hiểu văn bản
Bước 1:Tìm hiểu phần 1
µNêu ý chủ đề của đoạn?
Vẻ đẹp trong phong cách văn hóa HCM
µNhững tinh hoa văn hoá nhân loại đến với H.C.M trong hoàn cảnh nào? Và bằng cánh nào
*Hoàn cảnh tiếp thu: (không hề thuận lợi)
Qua cuộc đời hoat động Cách mạng
GV: Hoàn cảnh Bác tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại trong chính những ngày tháng bôn ba của cuộc đời hoạt động Cách mạng đầy gian khổ bắt đầu từ khát vọng tìm đường cứu nước .Người ra đi với hai bàn tay trắng
 .
µTrong hoàn cảnh đó làm thế nào Bác có được một vốn văn hóa uyên thâm?
=>HCM từng nói:học thêm một ngoại ngữ là có thêm chìa khóa để mở cửa một kho tàng tri thức..
*Con đường tiếp thu tri thức văn hóa của Bác: rất đa dạng
+Đi nhiều,tiếp xúc nhiều
+Học nói ,viết thạo nhiều thứ tiếng
+Ham học hỏi và tìm hiểu thế giới xung quanh
+Làm nhiều nghề
µHCM có được vốn văn hóa sâu sắc chủ yếu là do yếu tố khách quan hay chủ quan quyết định ?
=>Do sự nỗ lực và ý chí phi thường của bản thân quyết định 
µTìm dẫn chứng?
+tự tìm cách thức học tập riêng không hề có sự hỗ trợ, đỡ dầu
+ra đi với hai bàn tay trắng
+gặp vô vàn khó khăn thậm chí nguy hiểm
nếu không có bản lĩnh ,nghị lực,không
*Đặc điểm.
thể có kết quả phi thường như vậy
µKết quả Bác đã có vốn tri thức?
+Am hiểu đến mức sâu sắc (khá uyên thâm)về các dân tộc và các nền văn hóa trên thế giới
µNgoài đặc điểm trên, điểm 
nào nữa làm nên vẻ đẹp trong PC 
văn hóa của Bác? khiến UESCO 
công nhận Người là danh nhân 
văn hóa thế giới?
 +Tiếp thu mọi caí đẹp,cái hay , đồng thời với việc phê phán cái tiêu cực
 +Kết hợp gốc văn hóa dân tộc với tinh hoa văn hóa nhân loại
µEm có suy nghĩ gì về hiện tượng: ngày càng có nhiều thanh thiếu niên VN đi du học nước ngoài nhưng lại có rất ít muốn trở lại VN phục vụ cho đất nước thậm chí có người còn quay lưng lại miệt thị dân tộc mình,chạy theo lối sống Phương Tây và ca tụng nó
µĐiều kì lạ tạo nên phong cách H.C.M? Câu văn nào nói rõ điều đó?
“Nhưng điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đókhông gì lay chuyển được ở Người”
µEm hiểu như thế nào là một nhân cách rất Việt Nam,lối sống rất VN,rất Phương Đông?
-Gợi ý:
+phẩm chất,lối sống ,cách ứng xử mang những nét truyền thống rất đặc trưng của người VN,rộng hơn là người châu Á (nội tâm thâm trầm ,kín đáo phong phú,cần cù v..v không thích khoa trương,vị tha,nhân hậu
Þ Tạo nên một nhân cách rất Việt Nam ,một lối sống rất bình dị,rất việt Nam,rất Phương Đông nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại. 
Bước 2: Tìm hiểu nét đẹp trong lối sống của Bác
Nét đẹp trong lối sống H.C.M.
*Biểu hiện:
 +Nơi ở & làm việc: vẻn vẹn vài phòng
µTác giả đã tập trung khai thác những khía cạnh nào, phương diện nào để thể hiện những nét đẹp trong lối sống của Bác? (hãy tìm dẫn chứng).
+Đồ đạc :đơn sơ mộc mạc.
+Trang phục: giản dị, đơn sơ.
 +Ăn uống :đạm bạc
µNhững dẫn chứng này nói lên điều gì ở con người Bác?
Þ H.C.M có lối sống giản dị mà thanh cao một cách tự nhiên
GV: Cách sống của Bác giản dị, thanh cao. Đó không phải là lối sống khắc khổ của người tự vui trong cảnh nghèo khó. Cũng không phải là cách tự thần thánh hoá để khác đời Þ Mà đó là lối sống có văn hoá thể hiện quan niệm thẩm mĩ: Cái đẹp là sự giản dị tự nhiên.
µCách sống của Bác có gợi tác giả nhớ đến cách sống của danh nho nào?Vì sao ?
Gợi ý:
+Họ đều là những con người có vốn văn hóa sâu rộng
+Sống cuộc sống giản dị nhưng tinh thần phong phú vì không câu nệ ,kiểu cách ,không chạy theo lối sống vật chất,danh lợi tầm thường
+Họ đều là những con người sống chan hòa với thiên nhiên, gần gũi với nhân dân và được nhân dân kính trọng,tôn vinh
µ Văn bản thể hiện được vẻ đẹp nào trong phong cách H.C.M ?
Hoạt động 3: Tìm hiểu đặc sắc nghệ thuật của văn bản.
Chỉ ra các biện pháp nghệ thuật góp phần làm nổi bật chủ đề?
Gợi ý:
Tìm những câu văn cho thấy rõ nhất điểm khác biệt ,vẻ đẹp riêng trong lối sống của Bác cũng như thể hiện niềm tự hào cảm phục của tác giả
III.Tổng kết:
1.Nội dung: Vẻ đẹp của phong cách HCM là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại,dân tộc và nhân loại,vĩ đại và bình dị.
2.Nghệ thuật
+Kết hợp kể + bình luận 
+Chọn lọc chi tiết tiêu biểu
+Thủ pháp so sánh đối lập: Vĩ nhân mà giản dị, gần gũi, am hiểu sâu rộng mọi nền văn hoá nhân loại mà vẫn hết sức dân tộc, hết sức Việt Nam
µÝ nghĩa của việc học tập, rèn luyện theo phong cách Bác?
 Liên hệ cách sống học sinh
3.Ý nghĩa của việc học tập, rèn luyện theo phong cách Bác.
Hội nhập với khu vực, Quốc tế , cần giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc
Ghi nhớ: SGK trang 8.
Dặn dò:
 +Qua bài học cần nắm được:
 -Về kiến thức: Đặc điểm phong cách HồChí Minh
 -Về kĩ năng:Nhận diện được trình tự các ý,so sánh với văn bản cùng đề tài 
(Đức tính giản dị của BH-lớp 7)
 -Về thái độ:liên hệ thực tế và rút ra bài học cho bản thân
 +Thuộc ghi nhớ.
 +Sưu tầm những câu thơ ,bài thơ nói về đức tính giản dị của Bác
 +Xem lại các kiến thức về hội thoại đã học ở lớp 8
 vvvvvvvvvvvvvvvvvvvv
Tiết 3 
Mục tiêu bài học:
Học sinh: 
Nắm được nội dung phương châm về lượng & về chất
Biết vận dụng hai phương châm này trong giao tiếp.	
Chuẩn bị: thiết bị đồ dùng:.
Tiến trình lên lớp
Ổn định.
Kiểm tra: 
Bài mới:
 GV giới thiệu bài.
Trong giao tiếp có những nguyên tắc bất thành văn nhưng nếu chúng ta không nắm được thì giao tiếp không những không đạt hiệu quả thậm chí còn làm cho quan hệ đổ vỡ.Chương trình SGK mới đã tập hợp các nguyên tắc đó trong cụm bài PCHTchúng ta sẽ học 
Hoạt động của thầy-trò
Nội dung kiến thức
Hoạt động 1: Tìm hiểu phương châm về lượng.
GV: Giải thích phương châm? (tư tưởng trở thành nguyên tắc chỉ đạo hành động.)
Phương châm về lượng
HS đọc đoạn hội thoại?Phân tích
1Ví dụ SGK
VD1a/8
?An muốn biết cụ thể điều gì về việc học bơi của Ba ? 
?Quan sát lại đoạn hội thoại: Câu trả lời của Ba có đáp ứng điều An muốn biết? Vì sao?
_”Học bơi ở dưới nước”
=>Không đáp ứng đúng yêu cầu .
 +Thừa:ở dưới nước
 +Thiếu :địa điểm học bơi(ao hay hồ)
GV: Trong giao tiếp nói như Ba là không có nội dung vì chưa đáp ứng đủ, đúng thông tin mà giao tiếp đòi hỏi. 
Trong cuộc sống gặp rất nhiềuÔng nói gà, bà nói vịt.
Ví dụ 1b / 9: Lợn cưới áo mới.
b)VD1b / 9: Lợn cưới áo mới.
? Nếu em là Ba em sẽ trả lời bạn như thế nào để đáp ứng đúng yêu cầu? Hãy hoàn thiện?
?Từ câu chuyện cười rút ra nhận xét thứ 2 cần tuân thủ trong giao tiếp?
GV: Từ 2 nhận xét trên em hãy cho biết 
phương châm về lượng yêu cầu người tham gia giao tiếp điều g ì?
*KL:
Trong giao tiếp nói phải có nội dung đúng với yêu cầu giao tiếp ® không nói ít hơn cũng không nói nhiều hơn yêu cầu giao tiếp.
=>Yêu cầu của phương châm về lượng
GV: Chốt lại cho Hs đọc ghi nhớ 1/ 9.
Hoạt động 2: Tìm hiểu phương châm về 
chất
* Ghi nhớ 1 SGK/ 9
II.Phương châm hội thoại về chất
HS đọc câu chuyện
Ví dụ: Quả bí khổng lồ.
?Câu nói nào trong chuyện không thể có bằng chứng xác thực?Cách nói này thường bị dân gian gọi là gì?
 Nói:quả bí to bằng cái nhà
=>không có trong thực tế(khoác lác)
GV: Gợi “Con rắn vuông”
+nói :cái nồi to bằng cái đình làng
=>không có trong thực tế nhưng nhằm phê phán thói khoác lác
GV: Giảng chốt lại kiến thức. Sau đó đưa ra tình huống bất kì có liên quan đến phương châm hội thoại về chất. Hỏi Hs rồi đặt câu hỏi chốt laị kiến thức.
FTrong giao tiếp cần tránh điều gì? 
KL:
Trong giao tiếp không nên nói:
+Điều mình tin là không đúng
+Điều không có bằng chứng xác thực.
=>đảm bảo phương châm về chất.
GV: Đưa ra bài tập 1. Sau đó củng cố nhắc lại kiến thức 
*Bt1 SGK
Hs đọc ghi nhớ 2.
* Ghi nhớ 2 SGK/ 10
Hoạt động 3: 
Hướng dẫn làm bài tập
Luyện tập
+Nhớ lại kiến thức lí thuýêt trong bài 
+đọc kĩ yêu cầu bài tập
+Làm vào vở
Chia nhóm thảo luận ,ghi kết quả ra giấy
GV thu thập kết quả làm việc của các nhóm rồi nhận xét và có thể cho điểm cá nhân ,nhóm xuất sắc
Bài 1: Yêu cầu:
+Thừa :Nuôi ở nhà(Vì nghĩa của “gia súc’ đã bao hàm “thú nuôi ở nhà”)
+Thừa:”có hai cánh”(cách giải thích tượng tự )
Bài 2: 
+a.nói có sách ,mách có chứng
+b.nói dối
+c.nói mò
+d.nói nhăng nói cuội
+e.nói trạng
Bài 3: Thừa câu hỏi cuối.
-Rồi có nuôi được không?
=>Không tuân thủ phương châm về lượng
Bài 4: 
Phương châm hội thoại về chất.
Phương châm hội thoại về lượng.
Những cách nói xác nhận thông tin chưa được kiểm chứng nhằm mục đích cho người nghe biết người nói vẫn có ý thức tuân thủ phương châm về chất hoặc về lượng
Bài 5: Chia nhóm lên bảng.
1. ăn đơm nói đặt :bịa đặt những chuyện không hay gán cho người 
2. ăn ốc nói mò :nói không có căn cứ xác thực,không đáng tin
3. ăn không nói có:nói dối một cách trơ trẽn,trắng trợn
4.cãi chày cãi cối: cố cãi bằng được dù không đủ lí lẽ thuyết phục
5. khua môi múa mép :nói năng ba hoa,khoác lác
6.hứa hươu hứa vượn:hứa lấy lòng rồi để đấy không thực hiện
Dặn dò:
+T ìm thêm những thành ngữ hoặc câu chuyện minh họa cho bài học.
+Xem lại các kiến thức cơ bản về kiểu văn thuyết minh(đắc điểm,Phương pháp)
+soạn bài:Sử dụng một số BPNT trong văn bản thuyết minh
vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv
Tiết 4:
I/Mục tiêu bài học:
Học sinh: 
+Hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh làm cho văn bản thuyết minh sinh động, hấp dẫn.
+Biết cách sử dụng một số biện pháp nghệ thuật vào vă ... ­êi bÞ n¹n
KL:Nh©n vËt «ng Ng­ ®èi lËp hoµn toµn víi tÝnh Ých kû, ®éc ¸c cña Tr×nh H©m, thÓ hiÖn niÒm tin cña t¸c gi¶ vµo c¸i tèt ®Ñp n¬i nh÷ng ng­êi lao ®éng b×nh th­êng
-Lêi nãi:
+”Ng­êi ë cïng tacho vui”
+Dèc lßng nh¬n nghÜa h¸ chê tr¶ ¬n
=> s½n sµng c­u mang , kh«ng hÒ tÝnh to¸n ,träng nghÜa khinh tµi.
-Cuéc sèng:
+ N­íc trong röa ruét s¹ch tr¬n ...
=>¢n dô vÒ mét cuéc ®êi trong s¹ch ,n»m ngoµi vßng danh lîi
+gÇn gòi giao hßa víi thiªn nhiªn:
Rµy doi mai vÞnh
Ngµy..høng giã,®ªm ch¬i tr¨ng
..t¾m m­a ch¶i giã
+:vui vÇy,thong th¶ ,nghªu ngao,vui thÇm,thung dung,vui say “
=>phong th¸i ung dung thanh th¶n, tù do tù t¹i
KL:Víi ng«n ng÷ chän läc ,giµu søc biÎu c¶m,h×nh ¶nh th¬ ®Ñp mét vÎ dÑp phãng kho¸ng cïng víi ©m ®iÖu thanh tho¸t ,uyÓn chuyÓn nhµ th¬ ®· thi vÞ hãa cuéc sèng lao ®éng,gi¸n tiÕp ph¸t ng«n vÒ lÏ sèng vµ cuéc sèng lÝ t­ëng cña m×nh
III.Tæng kÕt:
1.NghÖ thuËt:
2.Néi dung
H§ 3 :HDVN:
+Häc thuéc lßng ®äan trÝch
+Ph¸t biÓu c¶m nhËn cu¶ em vÒ cuéc sèng cña «ng Ng­
+Lµm bµi tËp trong SBT
+So¹n Bµi: “§ång chÝ”
'&$!'&$!'&$!'&$!'&$!
TiÕt 42: 
 TÕ Hanh
I. Môc tiªu cÇn ®¹t: 
Gióp häc sinh:
-C¶m nhËn ®­îc kØ niÖm g¾n bã vµ t×nh c¶m s©u s¾c cña nhµ th¬ vÒ miÒn quª s«ng §¸y
-B­íc ®Çu biÕt c¸ch s­u tÇm, t×m hiÓu vÒ tg’, t¸c phÈm ®Þa ph­¬ng.
-H×nh thµnh sù quan t©m vµ yªu mÕn ®èi víi v¨n häc cña ®Þa ph­¬ng.
II.ChuÈn bÞ:
1.ThÇy:v¨n b¶n trÝch trong cuèn Phô lôc ch­¬ng tr×nh ®Þa ph­¬ng,Gi¸o ¸n
2.Trß: t×m ®äc v¨n b¶n
II. TiÕn tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng::
1.¤n ®Þnh tæ chøc
2.Bµi míi:
 Ho¹t ®éng ThÇy –Trß
 KiÕn thøc c¬ b¶n
FEm biÕt g× vÒ nhµ th¬ TÕ Hanh?
FNªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ nµy?
FEm biÕt ®Õn bµi th¬ nµo cña «ng ®· ®­îc häc trong ch­¬ng tr×nh?
GV:Nªu hoµn c¶nh ra ®êi cña bµi th¬ ®Ó thÊy sù g¾n bã vµ t×nh c¶m cña nhµ th¬ víi con ng­êi vµ c¶nh vËt miÒn quª s«ng §¸y
GV ®äc diÔn c¶m bµi th¬ vµ h­íng dÉn HS c¸ch ®äc
Hs ®äc diÔn c¶m 
FT¸c gi¶ béc lé c¶m xóc theo tr×nh tù nµo?
FH×nh ¶nh dßng s«ng §¸y hiÖn lªn nh­ thÕ nµo ?qua nh÷ng chi tiÕt nµo mµ em cã c¶m nhËn nh­ vËy?
FMiÒn quª s«ng §¸y ®­îc nh¾c dÕn víi nh÷ng ®Þa danh cô thÓ nµo? g¾n víi nh÷ng kØ niÖm nµo cña nhµ th¬ ?
FT×nh c¶m cña nh©n d©n ë ®©y ®èi víi nhµ th¬ trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng mÜ ntn?
FT©m tr¹ng nhµ th¬ béc lé trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp?§ã lµ t©m tr¹ng ra sao?
FKhæ th¬ nµo ®äng l¹i s©u l¾ng nh÷ng tæng kÕt cña nhµ th¬ vÒ vÎ ®Ñp cña cña miÒn quª s«ng §¸y?
=>Khæ cuèi
FNhan ®Ò bµi th¬ lµ S«ng §¸y nh­ng néi dung bµi th¬ cã ph¶i chØ nãi vÒ vÎ ®Ñp cña dßng s«ng nµy kh«ng?
FLµ mét ng­êi con cña miÒn quª s«ng §¸y ,em cã suy nghÜ g× khi ®äc bµi th¬ nµy cóng nh­ nh÷ng bµi th¬ kh¸c cã cïng ®Ò tµi ca ngîi vÒ c¶nh vËt vµ con ng­êi quª h­¬ng? 
I.§äc –t×m hiÓu chung:
1.T¸c gi¶:
-TÕ Hanh:1921-Quª B×nh S¬n-Qu¶ng Ng·i
Gi÷ nhiÒu träng tr¸ch trong héi v¨n häc nghÖ thuËt ViÖt Nam
-NhËn ®­îc nhiÒu gi¶i th­ëng v¨n häc:Gi¶i Tù lùc v¨n ®oµn,gi¶i th­ëng Hå ChÝ MInh 
2.T¸c phÈm:1972
II§äc hiÓu v¨n b¶n:
(1)H×nh ¶nh S«ng §¸y:
-Bê s«ng ®Êt b·i båi
-vÉn nh­ x­a
-mïa n­íc ®ôc n­íc xanh trong
-n¬i ®©u còng m¸t lßng
-b·i ng« chen mÝ©
nh·n .v¶i d©u xanh soi n­íc biÕc
t¬ vµng t¬ tr¾ng
Lóa xu©n chÝn ngËp ®«i bê
+Nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp vÒ mét vïng quª trï phó,®Êt ®ai mµu mì ph× nhiªu
(2)Nh÷ng kØ niÖm vµ t©m tr¹ng nhµ th¬
a)Nh÷ng kØ niÖm:
-LÇn s¬ t¸n th¨m con
-Cuéc sèng vµ t×nh c¶m cña nh©n d©n vïng s«ng §¸y:”nh­êng gi­êng ,nh­êng chiÕu”
-Phong trµo s¶n xuÊt vµ chiÕn ®Êu:
“thanh niªn líp lípruéng v­ên c¸c chÞ”
=>Thêi k× cïng víi c¶ n­íc võa s¶n xuÊt võa kh¸ng chiÕn chèng MÜ
*T©m tr¹ng ,håi t­ëng:
-Båi håi xóc ®éng
-tù hµo, tr©n träng(khæ th¬ cuèi):
 §¸nh MÜ hai lÇn ®Òu cã s«ng
Mïa thªm xanh tèt m¸u thªm nång
=>Bµi th¬ thÓ hiÖn mét c¸ch ch©n thùc,gi¶n dÞ kh«ng kÐm phÇn xóc ®éng t×nh c¶m cña nhµ th¬ víi dßng s«ng §¸y nãi riªng vµ con ng­êi ,truyÒn thèng miÒn quª Hµ T©y nãi chung
III.LuyÖn tËp:
Ph¸t biÓu c¶m nghÜ miÖng
H®éng 3.H­íng dÉn häc ë nhµ:
-s­u tÇm nh÷ng bµi th¬ nãi vÒ miÒn quª s«ng §¸y vµ nh÷ng ®Þa danh kh¸c trªn quª h­¬ng Hµ T©y
-Xem vµ soan tr­íc bµi Tæng kÕt vÒ tõ vùng
'&$!'&$!'&$!'&$!'&$!
TiÕt 43-44
I . Môc tiªu cÇn ®¹t : 
Gióp häc sinh : 
 - N¾m v÷ng h¬n , biÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vÒ tõ vùng ®· häc tõ líp 6 ®Õn líp 9 : tõ ®¬n , tõ phøc , nghÜa cña tõ, thµnh ng÷, tõ nhiÒu nghÜa, hiÖn t­îng chuyÓn nghÜa cña tõ, tõ ®ång ©m, ph©n biÖt tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn t­îng tõ ®ång ©m.
II.ChuÈn bÞ :
-ThÇy: bµi tËp cho häc sinh,Gi¸o ¸n,t×nh huèng s­ ph¹m
-Trß:Xem l¹i c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc liªn quan ®Õn bµi häc
III.Bµi míi:
(1)¤n ®Þnh tæ chøc:
(2)KiÓm tra bµi cò:
Trong 2 vÝ dô sau vÝ dô nµo tõ xu©n ®­îc dïng theo nghÜa chuyÓn?
ChuyÓn theo ph­¬ng thøc nµo?
Nªu nghÜa chuyÓn ®ã cña tõ xu©n?
a)Xu©n ®ang tíi nghÜa lµ xu©n ®­¬ng qua 
Xu©n cßn non nghÜa lµ xu©n sÏ giµ! (Xu©n DiÖu)
b) Em nh­ c« g¸i h·y cßn xu©n 
Trong tr¾ng th©n ch­a lÊm bôi trÇn 
(3)Bµi míi:
*Giíi thiÖu bµi 
 Ho¹t ®éng cña ThÇy -Trß
KiÕn thøc c¬ b¶n
(1)Bµi 1: 
Cho s½n c¸c tõ sau: (nghÜa )chuyÓn,tõ ®¬n,Tõ l¸y,tõ ghÐp ,nghÜa cña tõ,(nghÜa ) ph¸i sinh,hai,ba.
§iÒn tõ ®· cho vµo chç trèng thÝch hîp 
a)(1)lµ tiÕng cã mét ©m tiÕt
b)NghÜa(1) lµ nghÜa ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së nghÜa gèc ,cßn gäi lµ nghÜa(2) .C¸c nghÜa(3)cïng víi nghÜa gèc t¹o nªn hiÖn t­îng tõ nhiÒu nghÜa
c)(1)lµ tõ ®­îc t¹o thµnh b»ng c¸ch ghÐp (2) .hoÆc (3).tiÕng cã nghÜa
d)(1)lµ mét kiÓu tõ phøc cã sù hßa phèi ©m thanh gi÷a c¸c tiÕng cã t¸c dông t¹o nghÜa 
e)(1).lµ néi dung mµ tõ biÓu thÞ
2.Bµi 2:
XÕp c¸c tõ sau vµo b¶ng ph©n lo¹i:
ch«m ch«m,thÒu thµo,bu«n b¸n,quÇn ¸o,¸o s¬ mi,må m¶,tæ tiªn,buån bùc,xÊu xÝ,nhµ cöa,ruéng n­¬ng,gia sóc,lª ki ma,®u ®ñ,t¾c kÌ ,thoi thãp,lÆng lÏ
Tõ ®¬n
Tõ ghÐp
Tõ l¸y
§¬n ©m
§a ©m
ChÝnh phô
§¼ng lËp
L¸y hoµn toµn
L¸y bé phËn
3)Bµi 3:
§iÒn vµo m« h×nh c¸c kiÓu cÊu t¹o tõ t­¬ng øng cho thÝch hîp
CÁC KIỂU CẤU TẠO TỪ
1
2
1.2
1.1
2.1
2.1.a
4.Bµi 4:
Trong bµi th¬ vui ng«n ng÷ sau ,tõ ch¹y dïng theo nghÜa chuyÓn ?§ã lµ nh÷ng nghÜa cô thÓ nµo?
Ch¹y chî kiÕm ®ång rau d­a
Ch¹y tiÒn cho ®ñ ®Ó mua ®å mõng
Ch¹y v¹y vay m­în lung tung
Ch¹y ¨n tõng b÷a cßng l­ng ngoµi ®­êng
Ch¹y trèn tr¸nh kÎ s¨n lïng
Ch¹y chät nÞnh bî ®Ó mong ®æi ®êi
Ch¹y chç tham gia trß ch¬i
Ch¹y ch÷a bÖnh tËt kÞp thêi cøu ngay
Ch¹y lµng mang tiÕng c­êi chª
Ch¹y ®ua ai còng mong vÒ ®Çu tiªn
5.Bµi 5.
Trong nh÷ng tõ in ®Ëm sau,tõ nµo lµ tõ ®ång ©m ,tõ nµo lµ tõ nhiÒu nghÜa
1.a)Nã «m mét chång s¸ch b¸o ®Æt tr­íc mÆt t«i
b)Chång c« Êy lµ kÜ s­ 
c)Lóa mïa lµ chång lóa chiªm
Lóa chiªm lµ duyªn lóa mïa
2.a.mét nong t»m lµ n¨m nong kÐn
b)KÐn c¸ chän canh
c)Vua Hïng muèn kÐn cho MÞ N­¬ng mét ng­êi chång xøng ®¸ng
6.Bµi 6:
Chän c¸ch hiÓu ®óng trong nh÷ng c¸ch hiÓu sau?
Gi¶i thÝch v× sao em cã ý kiÕn nh­ vËy?
A.§ång nghÜa lµ hiÖn t­îng chØ cã ë mét sè ng«n ng÷ trªn thÕ giíi
B.§ång nghÜa bao giê còng lµ quan hÖ nghÜa gi÷a hai tõ,kh«ng cã quan hÖ ®ång nghÜa gi÷a ba hoÆc h¬n ba tõ
C.C¸c tõ ®ång nghÜa víi nhau bao giê còng cã nghÜa hoµn toµn gièng nhau
D.C¸c tõ ®ång nghÜa víi nhau cã thÓ kh«ng thay thÕ nhau ®­îc trong nhiÒu tr­êng hîp sö dông
7.Bµi 7.
T×m tõ tr¸i nghÜa vµ c¸c thµnh ng÷ ®­îc sö dông trong c¸c tr­êng hîp sau:
a) §­êng v« xø NghÖ quanh quanh
 Non xanh n­íc biÕc nh­ tranh häa ®å
 (ca dao)
b) Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßn
 B¶y nèi ba ch×m víi n­íc non
 R¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆn
 Mµ em vÉn gi÷ tÊm lßng son 
(Hå Xu©n H­¬ng)
c) Cïng trong mét tiÕng t¬ ®ång
 Ng­êi ngoµi c­êi nô,ng­êi trong khãc thÇm
(NguyÔn Du)
8.Bµi 8.
T×m nh÷ng tõ thuéc mét tr­êng tõ vùng cã trong ®o¹n v¨n sau: 
 “Chóng lËp ra nhµ tï nhiÒu h¬n tr­êng häc.Chóng th¼ng tay chÐm giÕt nh÷ng ng­êi yªu n­íc th­¬ng nßi cña ta.Chóng t¾m c¸c cuéc khëi nghÜa cña nh©n d©n ta trong bÓ m¸u”
?Ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông tr­êng tõ vùng trong vÝ dô trªn?
I.Bµi tËp «n tËp:
(1)Bµi 1: 
a)Tõ ®¬n
b)(nghÜa )chuyÓn
,(nghÜa ) ph¸i sinh
,chuyÓn
c)Tõ ghÐp,hai,ba
d)Tõ l¸y
e)nghÜa cña tõ
2.Bµi 2:
+Tõ ®¬n ®a ©m:
ch«m ch«m,lª ki ma,®u ®ñ, t¾c kÌ.
+Tõ ghÐp chÝnh phô:
¸o s¬ mi,gia sóc
+Tõ ghÐp ®¼ng lËp:
bu«n b¸n,quÇn ¸o,må m¶,tæ tiªn,buån bùc
+tõ l¸y:
thÒu thµo,thoi thãp,lÆng lÏ
3)Bµi 3:
1.Tõ ®¬n
1.1.§¬n ®¬n ©m
1.2.§¬n ®a ©m
2.Tõ phøc
2.1.Phøc ghÐp
2.1.a.ghÐp chÝnh phô
2.1.b.ghÐp ®¼ng lËp
2.2.phøc l¸y
2.2.a.l¸y bé phËn
2.2.a.1.l¸y vÇn
2.2.a.2.l¸y phô ©m
2.2.b.l¸y hoµn toµn
4.Bµi 4
ch¹y dïng theo nghÜa chuyÓn:
+lµ ho¹t ®éng mua b¸n(ch¹y chî)
+vay,m­în(ch¹y tiÒn,ch¹y v¹y)
+kiÕm ¨n,kiÕm sèng(ch¹y ¨n)
+cËy côc,cÇu c¹nh(ch¹y chät)
+t×m thÇy, t×m thuèc (ch¹y ch÷a)
+chÞu bá,chÞu thua,kh«ng tiÕp tôc(ch¹y lµng)
+thi ,c¹nh tranh ®Ó giµnh th¾ng lîi
5.Bµi 5.
*tõ ®ång ©m:
1.a)chång (s¸ch b¸o)
2.a.kÐn (t»m)
*tõ nhiÒu nghÜa:
1.b+c
 2.b+c
6.Bµi 6:
ý kiÕn ®óng :A
Kh«ng thÓ chän A v× ®ång nghÜa lµ hiÖn t­îng phæ qu¸t cña ng«ng ng÷ nh©n lo¹i
Kh«ng chä Bv× ®ång nghÜa cã thÓ lµ gi÷a quan hÖ hai tõ trë lªn
C.kh«ng ®óng v×kh«ng ph¶i bao giê c¸c tõ ®ång nghÜa còng cã nghÜa hoµn toµn gièng nhau
7.Bµi 7.
*tõ tr¸i nghÜa:
b)næi - ch×m;r¾n n¸t 
c)ngoµi-trong;
khãc -c­êi
*thµnh ng÷:
a)non xanh n­íc biÕc
b)ba ch×m b¶y næi
8.Bµi 8.
*tr­êng tõ vùng:
+t¾m+bÓ
+nhµ tï,chÐm giÕt,m¸u
=>t¨ng gi¸ trÞ biÓu c¶m vµ søc tè c¸o chÝnh s¸ch cai trÞ hµ kh¾c ,tµn b¹o cña thùc d©n Ph¸p 
 H§ 4:H­íng dÉn häc ë nhµ:
-Hoµn thiÖn c¸c bµi tËp trong SGK
-Ghi nhí c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc lÝ thuyÕt
-So¹n bµi §ång chÝ	
TiÕt 45:
. Môc tiªu cÇn ®¹t: 
Gióp häc sinh:
 - Gióp Hs ®¸nh gi¸ bµi lµm, rót kinh nghiÖm, söa c¸c sai sãt vÒ c¸c mÆt ý tø, bè côc, c©u, tõ
 ng÷, chÝnh t¶.
II. ChuÈn bÞ:
-ThÇy:gi¸o ¸n,sæ chÊm ch÷a,bµi viÕt cña Hs
-Trß:Vë cã ghi l¹i dµn bµi thùc hiÖn trong giê kiÓm tra
III.TiÕn tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng:
1.¤n ®Þnh tæ chøc
2.Tr¶ bµi
H® cña thÇy- trß
Ghi b¶ng
* H§ 1: Gv chÐp ®Ò bµi lªn b¶ng
Yªu cÇu hs x¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò
Yªu cÇu hs xem l¹i dµn ý ®· x©y dùng
Trong tiÕt häc nµy, GV tËp trung chñ yÕu vµo nhËn xÐt bµi lµm cña hs.
*yªu cÇu chung:
+N¾m ®­îc ph­¬ng ph¸p tù sù d­íi h×nh thøc t­ëng t­înginh, biÕt kÕt hîp yÕu tè miªu t¶:t¶ c¶nh vËt,t¶ sinh ho¹t ,t¶ con ng­êi
+Bè côc râ rµng, biÕt tr×nh tõng ý râ rµng trong th©n bµi.
H§ 2:NhËn xÐt-rót kinh nghiÖm:
*¦u ®iÓm 
*Tån t¹i:
Chi tiÕt trong sæ chÊm ch÷a
H§ 3:GV tr¶ bµi: 
Yªu cÇu hs xem vµ söa lçi(. Dµnh thêi gian kho¶ng 15 phót.)
Tuyªn d­¬ng nh÷ng bµi viÕt hay cã c¶m xóc ch©n thùc
Gi¶i quyÕt nh÷ng b¨n kho¨n th¾c m¾c cña häc sinh
Ghi ®iÓm
I/ X¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò:
T×m hiÓu ®Ò
1/ ThÓ lo¹i: tù sù (t­ëng t­îng) kÕt hîp miªu t¶ c¶nh 
2/ Néi dung:
Buæi th¨m tr­êng hai m­¬i n¨m sau
II/ Dµn bµi:
(Chi tiÕt trong sæ chÊm ch÷a)
III/ NhËn xÐt -rót kinh nghiÖm qua bµi viÕt
1. ¦u ®iÓm:
2. Nh­îc ®iÓm:
H§ 4.DÆn dß:
§äc l¹i bµi viÕt ,tù söa nh÷ng lçi sai chÝnh t¶,dÊu c©u,lçi c©u.
Tù rót kinh nghiÖm cho m×nh sau 2 bµi viÕt vµo vë