Giáo án môn Sinh học 9 năm 2009 - Tiết 39: Các phương pháp chọn lọc

Ngày soạn: 9.01.2010
Ngày dạy: 9a. 9b .12.01.2010
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
A. Mục tiêu.
1. Kiến thức - Học sinh nắm được phương pháp chọn lọc hàng loạt 1 lần và nhiều lần, thích hợp cho sử dụng đối với đối tượng nào, những ưu nhược điểm của phương pháp chọn lọc này.
- Trình bày được phương pháp chọn lọc cá thể, những ưu thế và nhược điểm so với phương pháp chọn lọc hàng loạt, thích hợp sử dụng với đối tượng nào.
2. Kĩ năng : Quan sát , phân tích, thảo luận nhóm 
3. Thái độ : Có ý thức học bài và tham gia các hoạt động dạy và học .
II. Đồ dùng dạy học
Tranh phóng to H 36.1 và 36.2 SGK.
III. Phương pháp : Quan sát , phân tích, thuyết trình , giảng giải vấn đáp tích cực .thảo luận nhóm 
IV Tổ chức dạy - học.
1. ổn định tổ chức (1 phút )
2 Khởi động : ( 8 phút )
mục tiêu: : Kiểm tra kiến thức cũ, và đặt vấn đề vào bài mới 
đồ dùng dạy học: 
Cách tiến hành :
Bước 1; Kiểm tra bài cũ
- Kiểm tra câu 1, 2, 3 SGK trang 104.
Bước 2: . Bài mới.
3. Các hoạt động dạy và học 
Hoạt động 1: Vai trò của chọn lọc trong chọn giống ( 5 phút )
mục tiêu: HS nêu được vai trò của chọn lọc hàng loạt 
Cách tiến hành .
Hoạt động của GV, HS 
Bước 1: HS hoạt động cá nhân 
- Yêu cầu HS nghiên cứu SGK mục I và trả lời câuhỏi:
- Vai trò của chọn lọc trong chọn giống?
- HS nghiên cứu SGK và trả lời câu hỏi:
+ Tránh thoái hoá
+ Phương pháp đột biến, phương pháp lai chỉ tạo ra nguồn biến dị.
Bước 2: 
- GV giúp HS hoàn thiện kiến thức.
- Tuỳ theo mục tiêu chọn lọc, hình thức sinh sản " lựa chọn phương pháp thích hợp. GV giới thiệu 2 phương pháp chọn lọc hàng loạt, chọn lọc cá thể.
- HS lắng nghe GV giảng và tiếp thu kiến thức.
Bước 3: Kl
I Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
Kết luận: 
- Đánh giá, chọn lọc nhiều lần mới có giống tốt đáp ứng yêu cầu sản xuất và tiêu dùng.
- Giống tốt bị thoái hoá do giao phối gần, do đột biến, do lẫn giống cơ giới cần chọn lọc.
- Các phương pháp gây đột biến, lai hữu tính chỉ tạo ra nguồn biến dị cho chọn lọc " cần được kiểm tra đánh giá, chọn lọc.
- Có 2 phương pháp: chọn lọc hàng loạt, chọn lọc cá thể.
Hoạt động 2: Chọn lọc hàng hoạt (15 phút )
mục tiêu: - Học sinh nắm được phương pháp chọn lọc hàng loạt 1 lần và nhiều lần, thích hợp cho sử dụng đối với đối tượng nào, những ưu nhược điểm của phương pháp chọn lọc này.
đồ dùng dạy học:
Hoạt động của GV, HS 
Nội dung 
Bước 1- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục II SGK, quan sát H 35.1 và trả lời câu hỏi:
- Nêu cách tiến hành chọn lọc hàng loạt 1 lần và 2 lần?
- HS nghiên cứu SGK, quan sát H 36.1 và nêu được kết luận.
- GV cho HS trình bày trên H 36.1, các HS khác nhận xét, đánh giá và rút ra kết luận.
-Yêu cầu HS Cho VD
-HS trình bày.
- HS lấy VD SGK.
Bước 2: 
- Yêu cầu HS trao đổi nhóm và trả lời câu hỏi:
- Chọn lọc hàng loạt 1 lần và 2 lần giống và khác nhau như thế nào?
- Cho biết ưu nhược điểm của phương pháp này?
- Phương pháp này thích hợp đối với đối tượng nào? 
- Trao đổi nhóm nêu được:
+ giống biện pháp tiến hành.
+ Khác nhau: chọn lọc 1 lần trên đối tượng ban đầu. Chọn lần 2 trên đối tượng đã qua ở năm I.
+ Kết luận.
Chọn lọc hàng loạt 1 lần. Năm thứ I, người ta gieo trồng giống khởi đầu, chọn 1 nhóm cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc. Hạt của cây ưu tú được thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau (năm II). ở năm II, người ta so sánh giống tạo ra với giống khởi đầu và giống đối chứng. Qua đánh giá, nếu giống chọn lọc hàng loạt đã đạt yêu cầu thì không cần chọn lọc lần 2.
- Nếu giống mang chọn lọc thoái hoá nghiêm trọng không đồng nhất về chiều cao và khả năng sinh trưởng ..... thì tiếp tục chọn lọc lần 2 cho đến khi nào vượt giống ban đầu.
Bước 4: 
Cho HS làm bài tập s SGK trang 106.
HS trao đổi nhóm, dựa vào kiến thức ở trên và nêu được: Giống lúa A chọn lọc lần 1, giống lúa B chọn lọc lần 2.
Bước 5: GV Kl chốt lại kiến thức
II .Chọn lọc hàng hoạt
Kết luận: 
Trong quần thể vật nuôi hay cây trồng dựa vào kiểu hình người ta chọn 1 nhóm cá thể phù hợp với mục tiêu chọn lọc để làm giống.
Tiến hành: Gieo giống khởi đ Chọn những cây ưu tú và hạt thu hoạch chung để giống cho vụ sau so sánh với giống ban đầu và giống đối chứng 
- Ưu điểm: đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, có thể áp dụng rộng rãi.
- Nhược điểm: chỉ dựa vào kiểu hình nên dễ nhầm với thường biến phát sinh do khí hậu và địa hình, không kiểm tra được kiểu gen.
- Phương pháp này thích hợp với cây giao phấn, cây tự thụ phấn và vật nuôi.
Hoạt động 3: Chọn lọc cá thể (10 phút )
mục tiêu: HS Trình bày được phương pháp chọn lọc cá thể, những ưu thế và nhược điểm so với phương pháp chọn lọc hàng loạt, thích hợp sử dụng với đối tượng nào.
đồ dùng dạy học: 
Hoạt động của GV 
Hoạt động của HS
Bước 1:- Yêu cầu HS quan sát H 36.2, đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi:
- Chọn lọc cá thể được được tiến hành như thế nào?
- HS nghiên cứu mục III, quan sát H 36.2 và nêu được cách tiến hành.
- Cách tiến hành
+ ở năm I trên ruộng chọn giống khởi đầu, người ta chọn ra những cá thể tốt nhất. Hạt của mỗi cây được gieo riêng thành từng dòng (năm II).
+ ở năm II, người ta so sánh các dòng với nhau, so với giống khởi đầu và giống đối chứng để chọn dòng tốt nhất, đáp ứng mục tiêu đặt ra.
- Nếu chưa đạt yêu cầu thì tiến hành chọn lần 2.
Bước 2: 
- Yêu cầu HS trình bày trên H 36.1 và choVD.
- Cho biết ưu, nhược điểm của phương pháp này?
- Phương pháp này thích hợp với loại đối tượng nào?
HS lấy VD SGK.
- HS nghiên cứu SGK để trả lời.
Bước 3: Kl 
III Chọn lọc cá thể
Trong quần thể khởi đầu chọn lấy 1 số ít cá thể tốt nhất rồi nhân lên 1 cách riêng rẽ theo từng dòng 
Cách tiến hành : 
Trên ruộng giống khởi đầu chọn những cá thể tốt nhất hạt của mỗi cây được gieo riêng so sánh với giống khởi đầu chọn được dòng tốt nhất 
+ Ưu: phối hợp được chọn lọc dựa trên kiểu hình với kiểm tra, đánh giá kiểu gen.
+ Nhược: theo dõi công phu, khó áp dụng rộng rãi.
- Chọn lọc cá thể thích hợp với đối tượng: cây tự thụ phấn, nhân giống vô tính. Với cây giao phấn phải chọn lọc nhiều lần.
Với vật nuôi: kiểm tra đực giống.
4. Tổng kết và HDVN (6phuts )
- Trắc nghiệm bài tập 22, 23, 24, 25, 26 (bài tập trắc nghiệm) hoặc cho HS trả lời 2 câu hỏi.
. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK trang 107.
- Nghiên cứu bài 37 theo nội dung trong bảng:
 Nội dung
Thành tựu
Phương pháp
Ví dụ
Chọn giống cây trồng
Chọn giống vật nuôi