Giáo án môn Sinh học 9 - Tiết 9: Nguyên phân

TuÇn: 5
Ngµy gi¶ng: Líp: 9A/
 Líp: 9B/
 Líp: 9C/
 TiÕt 9 - Bµi 9: nguyªn ph©n
I. Môc tiªu:
 1. KiÕn thøc: Häc xong bµi, häc sinh ph¶i:
- Tr×nh bµy ®­îc nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST qua c¸c k× cña qu¸ tr×nh nguyªn ph©n 
	- Nªu ®­îc ý nghÜa cña nguyªn ph©n ®èi víi sù sinh s¶n vµ sinh tr­ëng cña c¬ thÓ.
	- Tr×nh bµy ®­îc sù biÕn ®æi h×nh th¸i cña NST trong chu k× tÕ bµo..
 2. KÜ n¨ng: 
	- TiÕp tôc ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh.
	- RÌn kÜ n¨ng ho¹t ®éng nhãm.
 3. Th¸i ®é:
	- HS cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ c¸c hiÖn t­îng di truyÒn.
II. chuÈn bÞ: 
 1. GV: - B¶ng phô ghi ND b¶ng 9.1 (H§1); B¶ng phô ghi ND b¶ng 9.2 (H§2)
 2. HS: - §äc tr­íc bµi tõ nhµ; KÎ b¶ng 9.1, 9.2 vµo vë.
III. ho¹t ®éng d¹y häc.
 1. Tæ chøc: (1')
	9A:
	9B:
	9C:
 2. KiÓm tra: (1')
	? Tr×nh bµy cÊu tróc vµ chøc n¨ng cña NST?
3. Bµi míi: 
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
TG
Néi dung
* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu møc ®é ®ãng, duçi xo¾n vµ tr¹ng th¸i ®¬n kÐp cña NST.
GV: Yªu cÇu h/s nghiªn cøu ¡ sgk, quan s¸t h9.1 tr¶ lêi c©u hái:
? Chu k× tÕ bµo gåm nh÷ng giai ®o¹n nµo? 
HS: K× trung gian, qu¸ tr×nh nguyªn ph©n.
? NÕu coi chu k× tÕ bµo lµ chu k× thêi gian th× em cã nhËn xÐt g× vÒ k× trung gian? (TG dµi)
GV: Yªu cÇu h/s quan s¸t h9.2, t×m hiÓu ND:
 + Nªu sù biÕn ®æi h×nh th¸i NST.
 + Hoµn thµnh b¶ng 9.1 (tr 27)
HS: ­NST cã sù biÕn ®æi h×nh th¸i d¹ng ®ãng xo¾n, d¹ng duçi xo¾n)
 ­ Hoµn thiÖn b¶ng 9.1:
H×nh th¸i NST
K× trung gian
K×
®Çu
K× gi÷a
K×
sau
K× cuèi
Møc ®é duçi xo¾n
NhiÒu nhÊt
Ýt
NhiÒu
Møc ®é ®ãng xo¾n
Ýt
Cùc ®¹i
? TÝnh chÊt chu k× cña sù ®ãng vµ duçi xo¾n thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo?
HS: K× trung giangk× gi÷a: NST ®ãng xo¾n.
K× saugk× trung gian tiÕp theo: NST duçi xo¾n.
 Sau ®ã l¹i tiÕp tôc ®ãng vµ duçi xo¾n qua chu k× tÕ bµo tiÕp theo.
GV: ChuÈn x¸c kiÕn thøc.
*Ho¹t ®éng 2: X¸c ®Þnh ®­îc c¸c diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST qua c¸c k×.
GV: Yªu cÇu h/s quan s¸t h9.2 vµ 9.3 tr¶ lêi c¸c c©u hái:
? H×nh th¸i NST ë k× trung gian?
? Cuèi k× trung gian NSt cã ®Æc ®iÓm g×?
HS: Quan s¸t h×nh nªu ®­îc: NST cã d¹ng sîi m¶nh; NST tù nh©n ®«i. Ph©n biÖt: Trung tö, NST, mµng nh©n, t©m ®éng, thoi ph©n bµo.
GV: Yªu cÇu h/s nghiªn cøu th«ng tin (tr28), quan s¸t c¸c h×nh ë b¶ng 9.2, th¶o luËn ®iÒn néi dung thÝch hîp vµo b¶ng 9.2.
GV:H­íng dÉn cho h/s: yªu cÇu quan s¸t tõng k× .
? §iÓm míi xuÊt hiÖn thªm trong k× ®Çu lµ g×?
(t­¬ng tù nh­ vËy ë c¸c k× kh¸c)
HS: Trao ®æi nhãm thèng nhÊt ý kiÕn, ghi l¹i nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST ë c¸c k×.
HS: §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu, c¸c nhãm kh¸c bæ sung.
GV: Chèt l¹i kiÕn thøc qua tõng k×.
10'
15'
I.BiÕn ®æi h×nh th¸i NST trong chu k× tÕ bµo.
*Chu k× tÕ bµo gåm: 
+ K× trung gian: TÕ bµo lín lªn vµ cã nh©n ®«i NST.
+ Nguyªn ph©n: Cã sù ph©n chia NST vµ chÊt tÕ bµo t¹o ra 2 tÕ bµo míi.
*Møc ®é ®ãng vµ duçi xo¾n cña NST thÓ hiÖn qua c¸c k× cña chu k× tÕ bµo:
 + D¹ng sîi: (duçi xo¾n) ë k× trung gian.
 + D¹ng ®Æc tr­ng (®ãng xo¾n cùc ®¹i) ë k× gi÷a.
II. Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST qua c¸c k× cña nguyªn ph©n.
1.K× trung gian: 
- NST dµi, m¶nh, duçi xo¾n.
- NST nh©n ®«i thµnh NST kÐp.
- Trung tö nh©n ®«i thµnh 2 trung tö.
2. Nguyªn ph©n.
 (B¶ng 9.2)
 B¶ng 9.2: Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST ë c¸c k× cña nguyªn ph©n.
C¸c k×
Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST
K× ®Çu
- NST kÐp b¾t ®Çu ®ãng xo¾n vµ co ng¾n nªn cã h×nh th¸i râ rÖt
- C¸c NST kÐp ®Ýnh vµo c¸c sîi t¬ cña thoi ph©n bµo ë t©m ®éng
K× gi÷a
- C¸c NST kÐp ®ãng xo¾n cùc ®¹i.
- C¸c NST kÐp xÕp thµnh hµng ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo.
K× sau
- Tõng NST kÐp chÎ däc ë t©m ®éng thµnh 2 NST ®¬n ph©n li vÒ 2 cùc cña tÕ bµo.
K× cuèi
- C¸c NST ®¬n gi·n xo¾n dµi ra, ë d¹ng sîi m¶nh dÇn thµnh nhiÔm s¾c chÊt.
GV: NhÊn m¹nh: 
 + ë k× sau cã sù ph©n chia tÕ bµo chÊt vµ c¸c bµo quan.
 + K× cuèi cã sù h×nh thµnh mµng nh©n kh¸c nhau gi÷a tÕ bµo ®éng vËt vµ thùc vËt.
? Nªu kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph©n bµo?
HS: T¹o ra 2 tÕ bµo con gièng hÖt tÕ bµo mÑ. 
* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu ý nghÜa cña NP.
GV: C¬ thÓ chóng ta ®Çu tiªn chØ lµ mét hîp tö qua qu¸ tr×nh sinh tr­ëng, ph¸t triÓn tÕ bµogc¬ thÓ.
? Do d©u mµ sè l­îng NST cña tÕ bµo con gièng mÑ?
HS: do NST nh©n ®«i 1 lÇn vµ ph©n chia 1 lÇn.
? Trong nguyªn ph©n sè l­îng tÕ bµo t¨ng mµ bé NST kh«ng ®æi, ®iÒu ®ã cã ý nghÜa g×?
HS: Bé NST cña loµi ®­îc æn ®Þnh.
? ý nghÜa cña qu¸ tr×nh nguyªn ph©n lµ g×?
Gv: Cã thÓ nªu ý nghÜa thùc tiÔn trong gi©m, chiÕt, ghÐp, nu«i cÊy m«)
10'
* KÕt qu¶: Tõ 1 tÕ bµo ban ®Çu t¹o ra 2 tÕ bµo con cã bé NST gièng nhau vµ gièng tÕ bµo mÑ.
III. ý nghÜa cña nguyªn ph©n.
- Nguyªn ph©n lµ h×nh thøc sinh s¶n cña tÕ bµo vµ sù lín lªn cña c¬ thÓ.
- Nguyªn ph©n duy tr× sù æn ®Þnh bé NST ®Æc tr­ng cña loµi qua c¸c thÕ hÖ tÕ bµo.
*KÕt luËn chung: (sgk)
 4. Cñng cè: (4')
*Bµi tËp: Khoanh trßn vµo c¸c ch÷ c¸i chØ c©u tr¶ lêi ®óng:
 1. ThÕ nµo lµ nguyªn ph©n?
	a. Lµ qu¸ tr×nh ph©n bµo mµ bé NST gi¶m ®i mét nöa.
	b. Lµ ph­¬ng thøc sinh s¶n cña tÕ bµo vµ sù lín lªn cña c¬ thÓ.
	c. Lµ ph­¬ng thøc duy tr× æn ®Þnh bé NST ®Æc tr­ng qua c¸c thÕ hÖ tÕ bµo.
 	d. C¶ b vµ c.
 2. ý nghÜa c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh nguyªn ph©n lµ g×?
	a. Sù ph©n chia ®ång ®Òu chÊt nh©n cña tÕ bµo mÑ cho 2 tÕ bµo con.
	b. Sù sao chÐp nguyªn vÑn bé NST cña tÕ bµo mÑ cho 2 tÕ bµo con.
	c. Sù ph©n li ®ång ®Òu cña 2 cr«matit vÒ 2 tÕ bµo con.
	d. Sù ph©n chia ®ång ®Òu chÊt tÕ bµo cña tÕ bµo mÑ cho 2 tÕ bµo con.
3. ë ruåi giÊm 2n=8. Mét tÕ bµo ruåi giÊm ®ang ë k× sau cña nguyªn ph©n. Sè NST trong tÕ bµo ®ã lµ:
	a. 4 NST. b. 8 NST. c. 16 NST. d. 32 NST.
	* §¸p ¸n: 1 - d; 2 - b; 3 - c.
5. DÆn dß: (1')
	- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái sgk.
	- §äc tr­íc bµi 10.
	- KÎ b¶ng 10 (tr32) vµo vë bµi tËp./.