Giáo án môn Vật lý 9 - Bài 10: Biến trở – điện trở dùng trong kĩ thuật

Tiêt 10. Bài :10 BIẾN TRỞ – ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I/ Mục tiêu :
- Nêu được biến trở là gì và nêu được nguyên tắc hoạt động của biến trở.
- Mắc được biến trở vào mạch điện để điều chỉnh cường độ dòng điện chạy qua mạch.
- Nhận ra được các điện trở dùng trong kỹ thuật ( không yêu cầu xác định trị số của điện trở theo các vòng màu.
II/ Chuẩn bị :
+ Đối với học sinh: 
- Một biến trở con chạy loại (20W - 2A). 
- 1 biến trở than (20W - 2A); 1 nguồn điện 3V.
- 1 bóng đèn 2,5V-1W; 1 khoá k; dây nối.
- 3 điện trở kỹ thuật loại có nghi trị số; 3 điện trở kỹ thuật loại có các vòng màu.
III/ Gợi ý tổ chức hoạt động của học sinh.
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
TRỢ GIÚP CỦA GV
NỘI DUNG
Hoạt động 1:Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
+ Từng HS thực hiện C1 để nhận dạng các loại biến trở.
+ Từng HS thực hiện C2 và C3 để tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở con chạy.
+ Từng HS thực hiện C4 để nhận dạng ký hiệu sơ đồ của biến trở.
? Cho HS quan sát hình 10.1 hoặc các biến trở thật để HS nhận dạng và nêu tên ?
? Nêu cấu tạo của từng loại biến trở ?
? Chỉ ra đâu là cuộn dây, đâu là 2 đầu ngoài cùng AB của nó và đâu là con chạy ?
- Cho HS thực hiện C1, C2, C3, C4.
I.Biến trở.
1.Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
Hoạt động 2: Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.
+ Từng HS thực hiện C5.
+ Nhóm HS thực hiện C6 và rút ra kết luận.
- Theo dõi HS vẽ sơ đồ mạch điện hình 10.3 SGK và hướng dẫn HS khó khăn.
Yêu cầu mỗi nhóm mắc 1 mạch điện như hình 10.3 (GV hướng dẫn HS tiến hành dựa theo những gợi ý )
? Đẩy C về sát N để điện trở có R lớn nhất.
? Đóng K rồi dịch chuyển con chạy C để đèn sáng hơn? Tại sao?
? Để đèn sáng mạnh nhất thì phải dịch chuyển con chạy của biến trở tới vị trí nào ? Vì sao?
2.Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.
3.Kết luận.
- Biến trở có thể được dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch khi thay đổi trị số điện trở của nó.
Hoạt động 3: Nhận dạng hai loại điện trở dùng trong kĩ thuật.
+ Từng HS đọc câu C7 và thực hiện yêu cầu của mục này.
+ Từng HS thực hiện câu C8 để nhận biết hai loại điện trở kỹ thuật theo cách nghi trị số của chúng.
- HS thực hiện câu C9.
- GV gợi ý câu C7: 
? Nếu lớp than hay lớp kim loại dùng để chế tạo các điện trở KT mà rất mỏng thì các lớp này có tiết diện nhỏ hay lớn?
? Khi đó tại sao lớp than hay lớp kim loại này lại có trị số điện trở lớn?
+ Treo hình 10.4 a, b cho HS quan sát và nêu cách ghi trị số các R kĩ thuật.
-C8: Đưa cho HS quan sát và nhận dạng các biến trở đã chuẩn bị trước nếu có ghi trị số thì cho đọc?
+ Đề nghị một số HS đọc trị số của điện trở H10.4a SGK và một số HS khác thực hiện câu C9.
- Cho HS quan sát vòng màu có trong điện trở in ở SGK bìa 3.
II. Các điện trở dùng trong kĩ thuật.
Hoạt động 4: Củng cố và vận dụng.
- Từng HS thực hiện C10 theo hướng dẫn.
Nếu HS có khó khăn có thể gợi ý như sau:
+ Tính chiều dài của dây điện trở của biến trở này.
+ Tính chiều dài của một vòng dây quấn quanh lõi sứ tròn
+ Từ đó tính số vòng dây của biến trở.
III.vận dụng.
* DẶN DÒ:
- Học thuộc ghi nhớ.
 - Làm BT 10.1 đến 10.4 SBT
 - Ôn lại Định luật ôm và công thức tính R của dây dẫn tiết sau giải các BT vận dụng.