Giáo án môn Vật lý 9 - Bài 33: Dòng điện xoay chiều

Bài 33: DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU 
I. Mục tiêu:
- Nêu được sự phụ thuộc của chiều dòng điện cảm ứng vào sự biến đổi của số đường sức từ qua tiết diện S của cuôn dây.
- Phát biểu được đặc điểm của dòng điện xoay chiều là dòng điện cảm ứng có chiều luận phiên thay đổi.
- Bố trí được TN tạo ra dòng điện xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín theo hai cách, cho nam châm quay hoặc cho cuộn dây quay. Dùng đèn LED để phát hiện sự đổi chiều của dòng điện.
- Dựa vào quan sát TN để rút ra điều kiện chung làm xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều.
II. Chuẩn bị:
	* Đối với mỗi nhóm HS:
	- Một mô hình cuộn dây quay trong từ trường của nam châm.
	- Một nam châm vĩnh cửu có thể quay qanh 1 trục thẳng đứng.
	- Một cuộn dây dẫnkín có hai bóng đèn LED mắc song song, ngược chiều vào mạch điện.
III. Gợi ý tổ chức hoạt động của học sinh.
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ: 
 3. Bài mới: 
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
NỘI DUNG
Hoạt động 1: Phát hiện vấn đề mới cần nghiên cứu: Có một dòng điện khác với dòng điện một chiều không đổi do pin và acquy tạo ra.
- HS quan sát GV làm TN. Trả lời câu hỏi của GV.
- Phát hiện ra dòng điện trên lưới điện không phải là dòng điện một chiều.
+ Cho HS xem một bộ pin hay acquy 3V và một nguồn điện 3V lấy từ ổ cắm điện. Lắp bóng đèn vào hai nguồn điện trên, đèn đều sáng, chứng tỏ cả hai nguồn đều cho dòng điện.
+ Mắc vôn kế vào hai cực pin, kim vôn kế quay.
? Mắc vôn kế một chiều vào nguồn điện lấy từ lưới điện, kim vôn kế có quay không ?
+ Mắc một vôn kế vào mạch, kim vôn kế không quay. Đổi chỗ 2 chốt cắm vào ổ điện, kim vôn kế vẫn không quay.
? Tại sao trường hợp thứ 2 kim vôn kế không quay dù vẫn có điện ? hai dòng điện có giống nhau không ? dòng điện lấy từ mạng điện có phải là dòng điện một chiều hay không ?
+ Giới thiệu dòng điện mới phát hiện có tên là dòng điện xoay chiều.
Hoạt động 2: Phát hiện dòng điện cảm ứng có thể đổi chiều và tìm hiểu trong trường hợp nào thì dòng điện cảm ứng đổi chiều.
- HS làm việc theo nhóm.
- Làm TN như hình 33.1 SGK.
- Thảo luận nhóm, rút ra kết luận, chỉ rõ khi nào dòng điện cảm ứng đổi chiề ( khi số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn đang tăng mà chuyển sang hoặc ngược lại).
- Nhóm trình bày trên lớp, rút ra kết luận, các nhóm khác bổ sung.
+ Hướng dẫn HS làm TN, động tác đưa nam châm vào ống dây, rút nam châm ra phải nhanh và dứt khoát.
? Có phải cứ mắc đèn LED vào nguồn điện là nó sẽ phát sáng hay không ?
? Vì sao lại dùng hai đèn LED mắc song song ngược chiều ?
? Nhận xét về sự tăng giảm số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây và sự luân phiên bật sáng của hai đèn. Rút ra kết luận. 
I. Chiều của dòng điện cảm ứng.
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận: 
- Khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng thì dòng điện cảm ứng trong cuộn dây có chiều ngược với chiều dòng điện cảm ứng khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện đó giảm.
Hoạt động 3. Tìm hiểu khái niệm mới: Dòng điện xoay chiều.
- HS đọc mục 3 trong SGK.
- Trá lời câu hỏi của GV.
? Dòng điện xoay chiều có chiều biến đổi như thế nào ?
Hoạt động 4: Tìm hiểu hai cách tạo ra dòng điện xoay chiều.
- HS tiến hành TN để kiểm tra dự đoán.
- Quan sát TN như hình 33.3.
- Từng HS phân tích kết quả quan sát xem có phù hợp với dự đoán không.
- Trả lời câu hỏi của GV và rút ra kết luận.
? Khi nam châm quay thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S biến đổi như thế nào ?
? Chiều của dòng điện cảm ứng có đặc điểm gì ?
+ Phát dụng cụ để HS làm TN.
? Vậy qua TN hãy kiểm tra lời dự đoán.
+ GV biểu diễn TN. Gọi một số HS trình bày điều quan sát được (hai đèn vạch ra hai nửa vòng sáng khi cuộn dây quay).
? Hiện tượng trên chứng tỏ điều gì (dòng điện trong cuộn dây luôn phiên đổi chiều).
? TN có phù hợp với lời dự đoán không ?
? Hãy phát biểu kết luận.
? Vì sao khi nam châm (hay cuộn dây) quay thì trong cuộn dây lại xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều.
? Vậy có những cách nào để tạo ra dòng điện xoay chiều ?
II. Cách tạo ra dòng điện xoay chiều.
1. Cho nam châm quay trước cuộn dây dẫn kín.
2. Cho cuộn dây dẫn quay trong từ trường.
3. kết luận.
- Trong cuộn dây dẫn kín, dòng điện cảm ứng xoay chiều xuất hiện khi cho nam châm quay trước cuộn dây hay cho cuộn dây quay trong từ trường.
Hoạt động 5: Vận dụng.
- Cá nhân HS tự làm C4.
? Đọc và thực hiện C4.
III. Vận dụng.
Hoạt động 6: Củng cố.
- Cá nhân HS tự đọc phần nghi nhớ SGK. 
- Trả lời các câu hỏi củng cố của GV.
? trường hợp nào thì trong cuôn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện xoay chiều.
? Vì sao khi cho cuộn dây quay trong từ trường thì trong cuộn dây lại xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều.
* DẶN DÒ:
- Học thuộc ghi nhớ
- Làm bài tập trong SBT.
- Chuẩn bị bài 34. “MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU”.
* RÚT KINH NGHIỆM QUA TIẾT DẠY: