Giáo án môn Vật lý 9 - Tuần 30

Ngày soạn : 1 / 4 Tuần 30
Ngày giảng : 8 / 4
Tiết 59 : ánh sáng trắng và ánh sáng mầu
I . Mục tiêu.
 - Nêu được ví dụ về việc tạo ra ánh sáng trắng và nguồn phát ánh sáng màu. 
 - Nêu được ví dụ về việc tạo ra ánh sáng mầu bằng các tấm lọc mầu.
 - Giải thích được sự tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc mầu trong một số ứng dụng thực tế.
II . Chuẩn bị.
 - Hộp đốn tương đương 3 nguồn phỏt ỏnh sỏng trắng ( dựng hệ gương phẳng). cỏc cỏnh gương hai bờn cú thể điều chỉnh gúc để thay đổi vị trớ nguồn sỏng, ở cả 3 vị trớ nguồn sỏng cú khe gài cỏc kớnh lọc màu. Nguồn tiờu thụ 12V, 25W.
 - Một bộ cỏc tấm lọc màu: đỏ, xanh lục, xanh lam.
 - Nguồn điện 12V xoay chiều ( dựng mỏy biến ỏp hạ ỏp).
 - Cỏc dõy nối.
III . Hoạt động dạy học
 1 . ổn định tổ chức. Lớp 9 / 
 2 . Kiểm tra bài cũ
 Nguồn sáng là gì? Vật sáng là gì? Cho VD? 
 3 . Bài mới
Trợ giúp của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Yờu cầu HS đọc tài liệu và quan sỏt nhanh vào dõy túc búng đốn đang sỏng bỡnh thường ( chỳ ý khụng cho HS nhỡn lõu vào dõy túc búng đốn đang sỏng bỡnh thường→dễ làm nhức mắt).
? Nguồn sỏng là gỡ? Nguồn sỏng trắng là gỡ? Hóy nờu vớ dụ?
 ? Nguồn ỏnh sỏng màu là gỡ? Tỡm hiểu đốn lade và đốn lade trước khi cú dũng điện chạy qua: Kớnh của đốn màu gỡ? Khi cú dũng điện đốn phỏt ỏnh sỏng màu gỡ?
-Hóy tỡm thờm nguồn sỏng màu trong thực tế.
? Yờu cầu HS làm TN như tài liệu yờu cầu ghi lại kết quả vào vở.
- Chiếu 1 chựm sỏng trắng qua tấm lọc màu đỏ 
- Chiếu 1 chựm sỏng đỏ qua tấm lọc màu đỏ.
- Chiếu 1 chựm sỏng đỏ qua tấm lọc màu xanh.
Dựa vào kết quả thu được qua TN, yờu cầu HS thực hiện C1.
-Thay tấm lọc màu đỏ bằng tấm lọc màu xanh, đặt tiếp tấm lọc màu đỏ sau tấm lọc màu xanh-So sỏnh kết quả TN.
HS phỏt biểu→Cả lớp trao đổi, GV chuẩn hoỏ lại kiến thức.
-Yờu cầu HS trả lời C2.
? Y/c hs suy nghĩ trả lời câu hỏi C3, C4 ?
? Trình bày trước lớp ?
Hoạt động 1 : Tìm hiểu các nguồn phát ánh sáng trắng, nguồn phát ánh sáng màu:
- Hs đọc SGK trả lời các câu hỏi của GV
1.Cỏc nguồn sỏng phỏt ra ỏnh sỏng trắng.
Nguồn sỏng phỏt ra ỏnh sỏng trắng:
- Mặt trời ( trừ buổi bỡnh minh, hoàng hụn).
- Cỏc đốn dõy đốt khi núng sỏng bỡnh thường.
- Cỏc đốn ống ( ỏnh sỏng lạnh).
2. Cỏc nguồn sỏng màu.
- Nguồn sỏng màu là nơi tựu phỏt ra ỏnh sỏng màu.
Vớ dụ: Nguồn sỏng màu như bếp củi màu đỏ, bếp ga loại tốt màu xanh, đốn hàn: màu xanh sẫm.
Hoạt động 2 : Nghiên cứu cách tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc màu
1.Thớ nghiệm:
Thớ nghiệm 1:
Chiếu 1 chựm sỏng trắng qua tấm lọc màu đỏ→được ỏnh sỏng màu đỏ.
Thớ nghiệm 2:
Chiếu ỏnh sỏng đỏ qua tấm lọc màu đỏ→được ỏnh sỏng đỏ.
Thớ nghiệm 3:
Thay tấm lọc màu đỏ bằng tấm lọc màu xanh→ta thấy tối.
2.Cỏc thớ nghiệm tương tự
3.Kết luận
- Chiếu ỏnh sỏng trắng qua tấm lọc màu được ỏnh sỏng cú màu của tấm lọc.
- Chiếu ỏnh sỏng màu qua tấm lọc cựng màu ta được ỏnh sỏng vẫn cú màu đú.
- Chiếu ỏnh sỏng màu qua tấm lọc khỏc màu sẽ khụng được ỏnh sỏng màu đú nữa.
→Tấm lọc màu nào thỡ hấp thụ ớt ỏnh sỏng cú màu đú, nhưng hấp thụ nhiều ỏnh sỏng cú màu khỏc.
Hoạt động 3 : Vận dụng
- Hs suy nghĩ trả lời
C3: Ánh sỏng đỏ, vàng ở cỏc đốn sau và cỏc đốn bỏo rẽ của xe mỏy được tạo ra bằng cỏch chiếu ỏnh sỏng trắng qua vỏ nhựa màu đỏ hay màu vàng. Cỏc vỏ nhựa này đúng vai trũ như tấm lọc màu.
C4: Một bể nhỏ cú thành trong suốt, đựng nước màu, cú thể coi là một tấm lọc màu.
4 . Củng cố _ dặn dò.
Qua bài học hôm nay ta cần ghi nhớ kiến thức cơ bản nào?
Gv chốt lại kiến thức cơ bản
Về nhà học bài , làm bài tập trong SBT
IV . Bài học kinh nghiệm.
Ngày soạn : 4 / 4 Tuần 30
Ngày giảng : 10 / 4
Tiết 60 : Sự phân tích ánh sáng trắng
I . Mục tiêu.
 - Phát biểu được khẳng định: Trong chùm sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng mầu khác nhau. 
 - Trình bày và phân tích được TN phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính để rút ra kết luận: Trong chùm sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng mầu. 
 - Trình bày và phân tích được TN phân tích ánh sáng trắng bằng đĩa CD .
II . Chuẩn bị.
 - 1 lăng kớnh tam giỏc đều. - 1 tấm chắn trờn cú khoột 1 khe hẹp.
 - 1 bộ cỏc tấm lọc màu. - 1 đĩa CD.
1 đốn phỏt ỏnh sỏng trắng. - 1 màn màu trắng để hứng ảnh.
 - Giỏ TN quang học để lắp hệ thống như hỡnh vẽ.
III . Hoạt động dạy học
 1 . ổn định tổ chức. Lớp 9 / 
 2 . Kiểm tra bài cũ
 Cho VD về các nguồn phát ra ánh sáng trắng; Các nguồn phát ra ánh sáng màu
 3 . Bài mới
Trợ giúp của giáo viên
Hoạt động của học sinh
? Yờu cầu HS đọc tài liệu để tỡm hiểu lăng kớnh là gỡ?
GV yờu cầu HS làm TN, 
 ? Quan sát sự bố trớ của cỏc khe của lăng kớnh và của mắt; mụ tả xem as chiếu đến lăng kớnh là as gỡ, as mà ta thấy được sau lăng kớnh là ỏ/s gỡ?→C1.
GV yờu cầu HS hoạt động nhúm TN 2.
? mục đớch TN, tiến hành TN, quan sỏt hiện tượng, rỳt ra nhận xột. 
-HS cú nhận xột gỡ?
-Yờu cầu HS trả lời C3, C4.
-Yờu cầu HS rỳt ra kết luận
GV giới thiệu tác dụng phân tích ánh sáng của mặt ghi của đĩa CD và cách quan sát ánh sáng đã được phân tích 
? Yêu cầu HS quan sát và Trả lời câu hỏi C5, C6
? ánh sáng chiếu lên đĩa CD là ánh sáng gì? (trắng)
? ánh sáng từ đĩa CD đến mắt ta có màu gì? (tùy theo phương nhìn có thể thấy có màu này hay màu khác)
? Trước khi đến đĩa CD chúm sáng là chùm sáng gì? (trắng). Sau khi phản xạ trên mặt ghi của đĩa CD ta thu được gì? 
Yờu cầu HS trả lời C7, C8
Hoạt động 1 : Tìm hiểu việc phân tích một chùm ánh sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thớ nghiệm 1:
- HS hoạt động cỏ nhõn tìm hiểu SGK
- Lăng kớnh là một khối trong suốt cú 3 gờ song song.
Thớ nghiệm 1: 
(HS hoạt động nhúm)
Kết quả: - Ánh sỏng chiếu đến lăng kớnh là ỏnh sỏng trắng
 -Quan sỏt phớa sau lăng kớnh thấy một dải ỏnh sỏng nhiều màu.
C1: Dải màu từ đỏ, da cam, vàng, lục, lam, chàm, tớm.
2.Thớ nghiệm 2:
- Hs nêu mục đích, cách làm TN
- Kết quả:
 - Khi chắn khe K bằng tấm lọc màu đỏ thỡ ta thấy cú vạch đỏ, bằng tấm lọc màu xanh cú vạch xanh; hai vạch này khụng nằm cựng một chỗ.
 - Khi chắn khe K bằng tấm lọc nửa trờn màu đỏ, nửa dưới màu xanh thỡ ta thấy đồng thời cả hai vạch đỏ và xanh nằm lệch nhau.
- Nhận xột: Ánh sỏng màu qua lăng kớnh vẫn giữ nguyờn màu đú.
- Hs suy nghĩ trả lời
C3: Trong chựm sỏng trắng cú chứa sẵn cỏc ỏnh sỏng màu. Lăng kớnh chỉ cú tỏc dụng tỏch cỏc chựm sỏng màu đú ra, cho mỗi chựm sỏng đi theo một phương vào mắt.
C4: Trước lăng kớnh ta chỉ cú 1 dải sỏng trắng. Sau lăng kớnh ta thu được nhiều dải sỏng màu. Như vậy, lăng kớnh đó phõn tớch từ dải sỏng trắng núi trờn ra nhiều dải sỏng màu, 3.Kết luận
 ( SGK/140 )
Hoạt động 2 : Tìm hiểu việc phân tích ánh sáng trắng bằng đĩa CD
Thớ nghiệm: Quan sỏt mặt ghi của đĩa CD dưới ỏnh sỏng trắng.
C5: Trờn đĩa CD cú nhiều dải màu từ đỏ đến tớm.
C6: - Ánh sỏng chiếu tới đĩa CD là ỏnh sỏng trắng.
- Ánh sỏng từ đĩa CD đến mắt ta là ỏnh sỏng màu (đỏ→tớm).
- Ánh sỏng qua đĩa CD→phản xạ lại là những chựm ỏnh sỏng màu→TN 3 cũng là TN phõn tớch ỏnh sỏng trắng.
Hoạt động 3 : Vận dụng
- HS suy nghĩ trả lời C7, C8, trình bày trước lớp
4 . Củng cố _ dặn dò.
Qua bài học hôm nay ta cần ghi nhớ kiến thức cơ bản nào?
Gv chốt lại kiến thức cơ bản
Về nhà học bài , làm bài tập trong SBT
IV . Bài học kinh nghiệm.