Giáo án môn Vật lý lớp 9 - Tiết 33: Hiện tượng cảm ứng điện từ

Soạn ngày:06/12/2007 
Giảng ngày:24/12/2007
Tiết 33: Hiện tượng cảm ứng điện từ.
I/ Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
- Nắm được cách tạo ra dòng điện cảm ứng từ nam châm vĩnh cửu và từ nam châm điện.
- Mô tả được hiện tượng xảy ra.
- Hiểu được thế nào là dòng điện cảm ứng, hiện tượng cảm ứng điện từ.
2. Kỹ năng:
- Tiến hành TN làm xuất hiện dòng điện cảm ứng.
- Sử dụng đúng thuật ngữ mới: dòng điện cảm ứng, hiện tượng cảm ứng điện từ.
3. Thái độ:
- Ham tìm hiểu,tinh thần đoàn kết và vận dụng kiến thức vào cuộc sống.
II/ Chuẩn bị:
* Chuẩn bị cho cả lớp: Tranh giáo khoa về đi namô xe đạp.
* Chuẩn bị cho mỗi nhóm: 1 cuộn dây dẫn kín có gắn hai bóng đèn LED ngược chiều nhau, 1 nam châm vĩnh cửu, 1 nam châm điện, 1 nguồn điện, 1 khoá K và dây nối.
III/ các hoạt động dạy học
Trợ giúp của GV
tg
Hoạt động của HS
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
a) Hãy xác định chiều của dòng điện trong dây dẫn?
b) Hãy xác định chiều của đường sức từ và cực của Nam Châm?
Hoạt động 2: Tình huống học tập
Muốn tạo ra dòng điện ta phải dùng Pin hay ắc quy. Em có biết trường hợp nào không dùng pin hay ắcquy mà vẫn tạo ra được dòng điện không ? Giới thiệu đinamô xe đạp ?
Hoạt động 3: Phát hiện ra cách khác để tạo ra dòng điện ngoài cách dùng pin hay ắcquy
Gv treo tranh và yêu cầu Hs quan sát tranh giáo khoa và mô tả cấu tạo của đinamô xe đạp.
* Cấu tạo của đinamô xe đạp gồm những bộ phận nào?
* Bằng cách nào mà đinamô xe đạp phát ra dòng điện?
Hoạt động 4: Tìm hiểu cách dùng nam châm vĩnh cửu để tạo ra dòng điện. Xác định xem trường hợp nào nam châm vĩnh cửu có thể tạo ra được dòng điện.
 Gv yêu cầu Hs đọc tài liệu
Gv lưu ý Hs: Làm TN động tác nhanh rứt khoát 
Gv phát dụng cụ 
Gv yêu cầu các nhóm làm TN theo yêu cầu C1 và C2. Thảo luận trả lời câu C1 và C2
Gv yêu cầu Hs mô tả rõ dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín trong trường hợp nào ?
Hoạt động 5: Tìm hiểu cách dùng nam châm điện tạo ra dòng điện. Xác định trường hợp nào nam châm điện có thể tạo ra dòng điện trong cuộn dây dẫn kín.
Gv yêu cầu Hs đọc tài liệu
Gv phát dụng cụ 
Gv yêu cầu các nhóm làm TN theo yêu cầu C3. Thảo luận trả lời câu C3 
* Trong khi đóng hay ngắt mạch điện từ trường của Nam Châm như thế nào?
* Khi nào thì xuất hiện dòng điện trong cuộn dây dẫn kín ?
Hoạt động 6: Tìm hiểu thuật ngữ mới: dòng điện cảm ứng, hiện tượng cảm ứng điện từ.
 * Qua những TN trên hãy cho biết dòng điện cảm ứng xuất hiện khi nào ?
* Hiện tượng cảm ứng điện từ là gì ?
Gv yêu cầu Hs trả lời câu C4
Gv mời Hs trả lời tình huống đầu bài
5/
3/
7/
20/
5/
Hai Hs lên bảng trả lời
HS1 trả lời yêu cầu 1 
HS 2 trả lời yêu cầu 2
Hs khác nhận xét, bổ xung 
Hs lắng nghe
Hs suy nghĩ, trả lời
i- cấu tạo và hoạt động của đinamô xe đạp, 
Hs quan sát tranh để chỉ ra bộ phận chính của đinamô xe đạp.
Hs trả lời
 Hs dự đoán.
ii- dùng nam châm để tạo ra dòng điện. 
1. Dùng Nam Châm vĩnh cửu
* Thí nghiệm 1:
Hs nghiên cứu TN1.
Hs các nhóm lưu ý
Nhóm trưởng nhận dụng cụ
Các nhóm làm TN theo hướng dẫn.
Qua TN các nhóm thảo luận trả lời C1 và C2 
Nhóm cử đại diện nhóm nêu kết quả và chỉ ra trong trường hợp nào nam châm vĩnh cửu có thể tạo ra dòng điện.
* Nhận xét 1: Dòng điện xuất hiện trong cộn dây dẫn kín khi một cực của Nam Châm lại gần hay ra xa một đầu dây dẫn đó và ngược lại
2. dùng nam châm điện
* Thí nghiệm 2:
Hs đọc tài liệu
Nhóm trưởng nhận dụng cụ 
Các nhóm làm TN theo hướng dẫn và thảo luận trả lời câu C3
Hs trả lời
Hs rút ra nhận xét
* Nhận xét 2: Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín trong thời gian đóng và ngắt mạch điện của Nam Châm điện
iii- hiện tượng cảm ứng điện từ.
Cá nhân Hs đọc tài liệu 
Hs trả lời
Hs làm việc các nhân để trả lời C4
Hs trả lời câu C5: Đúng là nhờ nam châm ta có thể tạo ra dòng điện.
iv- củng cố – dặn dò (5/)
1. Củng cố:
- Có những cách nào có thể tạo ra được dòng điện ? Dòng điện đó gọi là dòng điện gì ?
- Hiện tượng cảm ứng điện từ là gì ?
2. Dặn dò:
- VN Học thuộc “ghi nhớ”- Làm bài tập trong SBT.
- VN Đọc trước bài 32