Giáo án Ngữ văn 7 - Năm học: 2005 - 2006 - Tuần 2 - Tiết 5, 6: Cuộc chia tay của những con búp bê

Tuần: 2 Tiết: 5, 6
Ngày soạn: 10/9/2005
Ngày dạy: 12/9/2005
Văn bản: CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ
A/ KẾT QUẢ CẦN ĐẠT.
Kiến thức:
Giúp HS thấy được tình cảm anh em ruột thịt chân thành sâu nặng của hai em bé trong câu chuyện. Cảm nhận được nỗi đau đớn xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh và biết thông cảm, chia sẻ với những bạn ấy. Từ đó thấy rõ mái ấm gia đình là hạnh phúc của tuổi thơ mọi người phải có ý thức giữ gìn và bảo vệ.
Thấy được nghệ thuật kể chuyện nhỏ nhẹ tự nhiên, xen nhiều đối thoại chân thực, cảm động.
Rèn kĩ năng:
Rèn kỹ năng kể chuyện ở ngôi thứ nhất, kỹ năng miêu tả và phân tích.
Chuẩn bị:
Tích hợp với phân môn Tiếng Việt ở khái niệm từ ghép, với tập làm văn ở bố cục và mạch lạc trong văn bản (Tự sự và miêu tả).
B/ CÁC BƯỚC LÊN LỚP.
Ổn định.	(1’)
Kiểm tra bài cũ. (5’)
Thế nào là liên kết , làm thế nào để văn bản có tính liên kết.
Bài mới.
Hoạt động của thầy và trò
Ghi bảng
Hoạt động 1:Đọc hiểu văn bản.
Hỏi: Ta cần đọc văn bản với giọng điệu như thế nào?
Gv đọc mẫu một đoạn rồi gọi HS đọc tiếp.
Cho HS giải thích một số từ khó.
Hỏi:VB được viết theo phương thức biểu đạt nào mà em đã được học? VB sử dụng ngôi kể thứ mấy?Việc sử dụng ngôi kể này có tác dụng gì? Nhân vật chính trong truyện là người anh, người em hay cả hai anh em?
TL: Phương thức tự sự - Ngôi kể thứ nhất ; người anh xưng tôi.Việc lựa chọn ngôi kể này có tác dụng để nhân vật bộc lộ suy nghĩ, biểu lộ tình cảm một cách chân thực, sâu sắc gợi nỗi xót xa cho người đọc trước hoàn cảnh bất hạnh của các em bé tăng thêm sức thuyết phục của truyện. Nhân vật chính trong truyện là cả hai anh em.
Hỏi: Có mấy sự việc chính trong VB? Em hãy nêu các sự việc ấy và chỉ ra những đoạn văn tương ứng?
TL: HS tự bộc lộ
Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết.
GV cho HS thảo luận nhóm về tên truyện.
HS thảo luận và trình bày ý kiến
( cần trình bày được những ý chính sau )
Búp bê là những đồ chơi thân thiết của trẻ nhỏ gợi lên sự ngộ nghĩnh đáng yêuvậy mà hai con búp bê trong truyện cũng giống như hai anh em Thành Thuỷ rốt cuộc cũng phải chia tay nhau. 
Tên truyện đã tạo ra được một tình huống khiến mọi ngườitheo dõi đồng thời cũng góp phần thể hiện chủ đề của truyện.
Hỏi: Bức tranh thứ nhất tr22 minh hoạ cho sự việc nào?
TL: Minh hoạ cho việc chia búp bê của hai anh em
Hỏi: Thái độ và tâm trạng của hai anh em như thế nào khi nghe mẹ giục chia đồ chơi?
TL:Nghe mẹ về phần mình. 
Hỏi: Tại sao hai anh em lại có thái độ như thế? 
TL: Vì chúng hiểu chia đồ chơi là giờ chia tay của hai anh em đã đến. Chúng rất thương yêu nhau, gắn bó với nhau mà nay phải rời xa nhau đối với chúng điều này thật khủng khiếp
Hỏi: Tìm những chi tiết chứng tỏ 2 anh em Thành và Thuỷ rất thương yêu nhau? 
TL: Chúng rất quan tâm lẫn nhau , em vá áo cho anh vì sợ anh bị mẹ mắng , anh thì chiều nào cũng đi đón em, trò chuyện với em 
Hỏi: Vì sao hai anh em không thể mang búp bê chia ra? Quan sát cuộc chia búp bê của hai anh em em thấy hai anh em có mong ước gì ? Hình ảnh 2 con búp bê của hai anh em luôn đứng cạnh nhau mang ý nghĩa tượng trưng gì?
TL: Vì với hai anh em búp bê gắn với gia đình xum họp đầm ấm, là kỷ niệm êm đềm tuổi thơ, là hình ảnh anh em ruột thịt yêu thương gắn bó với nhau. Cả hai anh em đều mong muốn được sống bên nhau mãi mãi. Hình ảnh hai con búp bê luôn đứng cạnh nhau mang ý nghĩa tình anh em bền chặt không gì có thể chia rẽ.
(Hết tiết 1 chuyển tiết 2)
Hỏi: Tại sao khi đến trường Thuỷ lại bật lên khóc thút thít?
TL: Vì trường học là nơi khắc ghi những niềm vui của Thuỷ mà giờ đây Thuỷ phải vĩnh viễn rời xa 
Hỏi: Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học làm cô giáo bàng hoàng tái mặt và nước mắt giàn giụa?
TL: Chi tiết cô giáo trao tặng Thuỷ quyển sổ và cây bút,Thuỷ không dám nhận vì em sẽ không được đi học nữa.
GV nêu thêm về nỗi bất hạnh của Thuỷ trong tương lai khi không còn được đi học cho dù tuổi còn rất nhỏ để nhấn mạnh hơn nữa tác hại của những cuộc ly hôn. 
Hỏi: Em thấy mọi cô giáo và các bạn đã dành cho Thuỷ tình cảm như thếá nào?
TL: Cô và các bạn đều rất thương Thuỷ, một tình thưong yêu thắm thiết, chân thành giữa thầy trò, bè bạn. Họ không phải là ruột thịt nhưng khi chia tay lại đau đớn xót xa.Một cuộc chia tay đầy nước mắt.
Hỏi: Cảm nghĩ của em trước cuộc chia tay này? Em sẽ làm gì nếu phải chứng kiến cuộc chia tay đầy nước mắt này? 
TL: HS tự bộc lộ
CHTL: Tại sao khi dắt em ra khỏi trường, Thành lại kinh ngạc khi thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật?
TL: Chi tiết này làm tăng thêm nỗi đau buồn thấm thía và cảm giác bơ vơ,cô đơn, lạc lõng của nhân vật trước sự vô tình của người và cảnh.
Hỏi: Cuộc chia tay diễn ra vô cùng đột ngột, hình ảnh Thuỷ hiện lên như thế nào trong giây phút ấy? 
TL: Mặt tái xanh như tàu lá chuối - chạy vội vào nhà ghì lấy con búp bê khóc nức lên - dặn dò búp bê - nắm tay áo anh dặn dò - đột ngột nhường hết búp bê cho anh đặt con em nhỏ quàng tay vào con vệ sĩ - nhắc anh không bao giờ được để chúng rời xa nhau.
 GV: Tất cả những chi tiết ấy cho thấy Thuỷ là một cô bé có tâm hồn trong sáng, nhạy cảm, yêu thương anh thắm thiết.Thật bất công khi cô bé phải chịu một nỗi đau không đáng có
Hỏi: Viết về những cuộc chia tay không đáng có VB này gửi đến chúng ta thông điệp gì về quyền trẻ em? 
TL:- Không thể để trẻ em vào tình cảnh bất hạnh. Cần phải chú trọng nhiều hơn nữa đến vai trò của gia đình trong sự phát triển của trẻ thơ. 
 - Người lớn và xã hội hãy chăm lo và bảo vệ hạnh phúc của tuổi thơ.
Hỏi: Theo em có cách nào để tránh được nỗi đau không đáng có như anh em Thành Thuỷ?
TL: HS tự bộc lộ
Hỏi: Em học tập được gì từ cách kể truyện của tác giả?
TL: - Cách chọn ngôi kể phù hợp.
 - Kể theo trình tự hợp lý.
 - Kể phù hợp với tâm lý trẻ em.
II/ LUYỆN TẬP.
- Đọc bài đọc thêm tr27,28 sgk
- Làm nhóm đề bài sau : Tượng tượng và kể tiếp câu chuyện về cuộc sống của hai anh em 
I/ ĐỌC HIỂU VĂN BẢN.
1/ Đọc và giải thích từ khó.
Đọc giọng nhỏ nhẹ tự nhiên,giọng đối thoại chân thành cảm động.
2/ Thể loại.
Truyện ngắn - Phương thức biểu đạt chính là tự sự. 
3/ Bố cục.(3 đoạn)
 * Đ1 từ đầu đến “ hiếu thảo như vậy.”- Tâm trạng của2 anh em đêm trước và sáng hôm sau khi mẹ giục chia đồ chơi.
 * Đ2 tiếp đến “ trùm lên cảnh vật.” - cuộc chia tay giữa bé Thuỷ với cô giáo và các bạn.
 * Đ3 phần còn lại - cuộc chia tay đột ngột giữa hai anh em.
4/ Phân tích.
a/ Cuộc chia tay búp bê.
Khi mẹ giục chia đồ chơi hai anh em sợ hãi và đau khổ vô cùng vì chia đồ chơi đồng nghĩa với việc chia tay nhau. Thương nhau chúng nhường nhau búp bê. Chúng chỉ vui vẻ khi 2 con búp bê ở bên nhau. Hình ảnh hai con búp bê bên nhau tượng trưng cho tình anh em bền chặt không gì chia rẽ. 
b/ Cuộc chia tay với lớp học.
Diễn ra bất ngờ và cảm động thắm thiết tình cảm thương yêu, nỗi xót xa chân thành củacô giáo và bạn bè dành cho Thuỷ
c/ Cuộc chia tay của hai anh em.
Diễn ra thật đột ngột cảm động và đau đớn. Cả hai anh em đều phải chịu những nỗi đau không đáng có.
5/ GHI NHỚ (sgk) 
Củng cố 
Cảm nghĩ của em sau khi học xong VB này.
Dặn dò
- Tập kể lại truyện; học bài.
 - Xem trước bài: “ Bố cục trong văn bản”