Giáo án Ngữ văn 7 - Trường THCS Trần Quý Cáp

Tuần 2 
Tiết 5,6
CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ
Ngày soạn:18/8/10
Ngày giảng:20/8/10
I/Mục tiêu cần đạt: Giúp HS
-Thấy được những tình cảm chân thành, sâu nặng của hai anh em trong câu chuyện. Cảm nhận được nỗi đau đớn , xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh ,biết thông cảm và chia sẻ với những người bạn ấy.
-Thấy được cái hay của truyện là ở cách kể rất chân thực và cảm động.
II/Chuẩn bị:
 1)Giáo viên: đọc kĩ sgk và “Những điều lưu ý” trong sgv
 Tích hợp TLV: văn tự sự, văn miêu tả.	
 Bảng phụ ghi câu hỏi.
 2)Học sinh: Đọc văn bản và chú thích – Soạn bài –Trả lời câu hỏi ở mục “Đọc- Hiểu văn bản”.
 Giấy to bản, bút dạ.
III/Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: (Tiết 1)
ổn định:
Kiểm tra bài cũ: -TN:Tại sao người bố không nói trực tiếp với En-ri-cô mà lại viết thư cho con? a.Vì ở xa nên phải viết thư.
 b.Vì quá giận con, không muốn nhìn con nên viết thư.
 c.Vì nói trực tiếp sẽ xúc phạm đến con.
 d.Vì qua bức thư, người bố sẽ nói đầy đủ hơn và người con sẽ cảm nhận ,hiểu điều cha nói thấm thía hơn.
 -Sau khi học văn bản “Mẹ tôi”, em rút ra được bài học gì? Hãy chọn trong văn bản một đoạn có nội dung thể hiện vai trò vô cùng to lớn của người mẹ đối với con?
 3)Bài mới: 
 *Giới thiệu bài: Tình cảm gia đình là tình cảm thiêng liêng,cao quý.Nếu chẳng may phải chia tay với người thân, mỗi người sẽ rất đau đớn ,xót xa nhất là những em nhỏ.Để thấy được tình cảm anh em sâu nặng ,thắm thiết ta cùng tìm hiểu văn bản...	
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động 1: Đọc văn bản và tìm hiẻu chú thích 
Hướng dẫn đọc : Khi đọc cần phân biệt giọng kể, lời đối thoại, diễn biến tâm lí của các nhân vật
GV đọc mẫu và gọi HS đọc
?Em hãy nêu xuất xứ của truyện?
GV giới thiệu về tác giả Khánh Hoài
-Tìm hiểu chú thích
Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản
?Hãy kể tóm tắt văn bản
Có thể tóm tắt theo bố cục:
-Tâm trạng của hai anh em Thành và Thuỷ trong đêm trước và sáng hôm sau khi mẹ giục chia đồ chơi
Hoạt động của học sinh
Đọc diễn cảm	
Truyện ngắn “Cuôc... bê” của tác giả Khánh Hoài được trao giải nhì trong cuộc thi thơ văn viết về quyền trẻ em do Viện Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Rát-đa Bác-nen Thuỵ điển tổ chức năm 1992
-Đọc chú thích từ 2...6
-Tóm tắt truyện: Hai anh em Thành và Thuỷ rất thương yêu nhau.Do bố mẹ li hôn ,hai anh em phải chia tay.Tài sản của hai anh em là những đồ chơi giờ cũng phải chia đôi.Trước khi theo mẹ,Thuỷ cùng anh đến chia tay lớp học, cô giáo và bạn bè. Trước khi chia
Ghi bảng
I/ Đọc văn bản và tìm hiểu chú thích:
II/Đọc và tìm hiểu văn bản:
 1) Tóm tắt văn bản:
-Thành đưa em Thuỷ đến chia tay lớp học.
-Cuộc chia tay đột ngột giữa hai anh em.
?Nội dung truyện viết về việc gì ?Ai là nhân vật chính?
GV chuyển ý
*Tích hợp văn tự sự
?Nêu các ngôi kể trong văn tự sự?
?Truyện được kể theo ngôi kể thứ mấy?
?Việc lựa chọn ngôi kể có tác dụng gì?
GV giảng và kết luận
?Hãy tìm những chi tiết trong truyện cho thấy hai anh em Thành vàThuỷ rất yêu thương nhau? HS phát hiện, GV ghi bảng phụ
?Chi tiết nào khiến em cảm động nhất?
?Qua những chi tiết đó , em có nhận xét gì về tình cảm của hai anh em Thành và Thuỷ?
?Vì sao nghe mẹ yêu cầu chia đồ chơi, Thuỷ “bất giác run bần bật và kinh hoàng nhìn Thành”?
?Vì sao Thành nghĩ: “Lạy trời đây chỉ là giấc mơ. Một giấc mơ thôi.”?
Gọi HS đọc đoạn “Đồ chơi....đã ứa ra.”
Câu hỏi thảo luận: Lời nói và hành động của Thuỷ khi thấy anh trai chia đồ chơi có gì mâu thuẫn?
?Theo em, có cách nào giải quyết mâu thuẫn ấy không?
GV giảng
 tay với anh, Thuỷ quyết định để hai con búp bê lại vì Thuỷ không muốn chúng phải rời xa.
-Truyện viết về hai anh em Thành và Thuỷ.Do bố mẹ li hôn nên hai anh em phải chia tay.
-Thành và Thuỷ là hai nhân vật chính.
-Ngôi kể thứ nhất và thứ ba
-Truyện kể theo ngôi thứ nhất , người xưng tôi là nhân vật Thành – là người chứng kiến những sự việc xảy ra và cùng chịu nỗi đau như em gái.
-Việc lựa chọn ngôikể thể hiện sâu sắc những suy nghĩ, tình cảm và tâm trạng của nhân vật nhằm tăng tính chân thực của truyện vì thế truyện có sức thuyết phục cao.
Chi tiết:-Thuỷ vá áo cho anh.
-Chiều nào Thành cũng đi đón em,hai anh em vừa đi vừa trò chuyện.-Thành nhường hết đồ chơi cho em, Thuỷ nhường con Vệ sĩ cho anh.;-Anh đưa em đến trường.
-Hình ảnh hai anh em nhường đồ chơi thật cảm động.
-Tình cảm thật chân thành, sâu nặng và thắm thiết
-Thuỷ không thể tưởng tượng nổi cảnh hai anh em phải chia đồ chơi, phải xa anh trai.
-Thành không tin vào tai hoạ nặng nề giáng xuống gia đình, không tin vào việc hai anh em phải xa nhau..
HS thảo luận và trả lời: Một mặt Thuỷ rất giận dữ không muốn chia rẽ hai con búp bê mặt khác Thuỷ rất thương anh Thành, Thuỷ sợ đêm đêm không có con Vệ sĩ canh giấc ngủ cho anh nên Thuỷ bối rối sau khi đã “ tru tréo lên giận dữ”
-Chỉ có cách gia đình đoàn tụ, hai anh em không phải chia xa.
2)Phân tích:
 a.Tình cảm của hai anh em Thành và Thuỷ:
-Nghệ thuật: Chọn ngôi kể thứ nhất làm tăng tính chân thực và truyện có sức thuyết phục cao.
-Hai anh em rất thương yêu nhau. Đó là tình cảm cao đẹp, trong sáng.
 b.Những cuộc chia tay:
 *Cuộc chia tay của búp bê.
 4)Củng cố: -Em có suy nghĩ gì về tình cảm của hai anh em Thành và Thuỷ? (Luôn yêu thương nhau,luôn quan tâm, săn sóc cho nhau)
 -Theo em, truyện được sáng tác theo đề tài nào? (Đề tài quyền trẻ em, quyền được có bố mẹ, được sống với người thân yêu, ruột thịt )
 5)Dặn dò: -Tóm tắt truyện. –Chọn đoạn văn hay tập đọc diễn cảm. –Soạn tiếp phần còn lại.
Tiết 2:
I, II :Giống tiết 1
III/Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học:
ổn định:
Kiểm tra bài cũ:-Hãy tóm tắt truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê”?
 -Tìm những chi tiết thể hiện tình cảm yêu thương của hai anh em? Em có nhận xét gì về tình cảm đó?
3)Bài mới: 
 * Giới thiệu bài:
Hoạt động của giáo viên 
Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
Hoạt động của GV và HS
Hoạt động 1: Tìm hiểu cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học
GV gọi HS đọc đoạn “Gần trưa ... cảnh vật”
?Nội dung chính của đoạn vừa đọc là gì?
?Chi tiết nào trong cuộc chia tay của thuỷ với lớp học khiến cô giáo bàng hoàng?Chi tiết nào khiến em cảm động nhất? Vì sao?
?Vì sao cô giáo bàng hoàng?
GV:Cô giáo quá bất ngờ vì HS của mình không chỉ phải chia lìa người thân mà còn không được hưởng niềm vui được cắp sách đến trường
?Từ chi tiết này,em hãy cho biết tác giả muốn đề cập đến vấn đề gì về quyền lợi của trẻ em?
Câu hỏi thảo luận: Hãy giải thích vì sao sau khi dắt Thuỷ ra khỏi cổng trường, Thành lại có tâm trạng “kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật”?.
GV giảng: Đây là diễn biến tâm lí được tác giả miêu tả chính xác làm tăng thêm nỗi buồn sâu thẳm của nhân vật.
?Như vậy tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì ở chi tiết này?
Hoạt động 2: Tìm hiểu cuộc chia tay đột ngột giữa hai anh em
*Gọi HS đọc đoạn “Cuộc chia tay... hết”
?Nội dung của đoạn vừa đọc là gì?
?Khi ở trường về, Thuỷ đã làm gì với hai con búp bê?
GV: Thuỷ đã trách anh khi chia lìa hai con búp bê nhưng bây giờ vì thương anh nên Thuỷ chia con Vệ sĩ cho anh.
?Kết thúc truyện Thuỷ đã làm gì?
?Hành động đó nói lên mong muốn gì của Thuỷ?
?Chi tiết này gợi lên trong lòng em những suy nghĩ, tình cảm gì đối với Thuỷ?
GV giảng: Hành động của Thuỷ gợi 
cho ta thấy Thuỷ là em bé nhân hậu, trong sáng, giàu lòng vị tha.
Hoạt động 3: Tổng kết
? Trong truyện có bao nhiêu cuộc chia tay? Thực tế búp bê có chia tay không?Vì sao tên truyện là “Cuộc chia tay của những con búp bê”?
GV: Tên truyện gợi tình huống buộc người đọc suy nghĩ: đừng để những con búp bê-những em bé ngây thơ, vô tội phải chịu cảnh chia lìa vì bố mẹ chia tay, vì gia đình tan vỡ.
?Hãy nhận xét cách kể chuyện của tác giả? Cách kể chuyện này có tác dụng gì trong việc làm nổi rõ nội dung , tư tưởng của truyện?
?Qua câu chuyện này, tác giả muốn nhắn gửi mọi người điều gì?
GV treo bảng phụ có ghi phần tổng kết và gọi HS đọc ghi nhớ.
Đọc diễn cảm và chú ý ngôn ngữ đối thoại.
-Cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học.
-Khi cô giáo tặng Thuỷ cuốn sổ cùng chiếc bút máy và lời chúc thì Thuỷ từ chối và cho biết sẽ bỏ học để đi bán hoa quả ở chợ.
-Có lẽ vì cô giáo quá bất ngờ trước nỗi bất hạnh của Thuỷ.
-Quyền được bố mẹ nuôi dạy và chăm sóc.
-Quyền được đến trường học tập.
HS thảo luận và trả lời:Trong khi mọi sự việc vẫn diễn ra bình thường mà hai anh em phải chịu đựng sự mất mát, chia li.Thành kinh ngạc vì trong tâm hồn đang nổi giông bão khi biết sắp phải xa lìa em gái.
Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật
Đọc diễn cảm
-Cuộc chia tay đột ngột giữa hai anh em
-Thuỷ chạy vội vào nhà ,mở hòm đồ chơi, lấy con Vệ sĩ đặt lên giường và dặn dò anh trong tiếng khóc nức nở.
-Lên xe rồi, Thuỷ lại trèo xuống và đặt con Em nhỏ cạnh con Vệ sĩ.
-Thuỷ mong hai con búp bê mãi mãi bên nhau không phải chia tay như hai anh em .
-Thương em Thuỷ- một em bé giàu lòng vị tha, thà mình chịu chia lìa, thiệt thòi chứ không muốn búp bê phải chia tay.
HS thảo luận nhóm và trả lời:
-Có ba cuộc chia tay: chia tay giữa bố và mẹ, chia tay với lớp học, chia tay giữa hai anh em.
Thực tế búp bê không chia tay.Hình ảnh búp bê gợi sự ngộ nghĩnh,ngây thơ, đáng yêu.Những con búp bê cũng như hai anh am Thành và Thuỷ không có tội lỗi gì mà phải chia tay.Tên truyện thể hiện tư tưởng mà tác giả muốn thể hiện: Hãy để những em bé mãi mãi được sống bên nhau.
-Kể chuyện xen miêu tả tâm lí nhân vật
Hãy giữ gìn tổ ấm gia đình,đừng bao giờ để hạnh phúc gia đình tan vỡ, đừng để các em nhỏ ngây thơ ơhải chịu cảnh chia li.
Những cuộc chia tay: (tt)
*Cuộc chia tay ở lớp học	
-Việc Thuỷ không được đi học khiến cô giáo vàbạn bè xúc động, bàng hoàng.
-Nghệ thuật : Miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật chính xác.
*Cuộc chia tay đột ngột giữa hai anh em:
III/ Tổng kết:
 1)Nghệ thuật:
-Kể chuyện kết hợp miêu tả cảnh vật và tâm lí nhân vật.
-Lời kể chân thành ,giản dị.
 2)Ghi nhớ: Sgk tr.27
4)Củng cố:-Đọc thêm “Trách nhiệm của bố mẹ” và “Thế giới rộng vô cùng” Sgk tr. 27, 28.
5)Dặn dò: -Học thuộc ghi nhớ.
 -BT về nhà: Viết đoạn văn nêu suy nghĩ, cảm xúc của em sau khi học văn bản “Cuộc chia tay của những con búp bê”.
 -Soạn bài “Bố cục trong văn bản” và “Mạch lạc trong văn bản”
 -Làm BT vào vở soạn: Viết đơn xin gia nhập Đội.
Tuần 2 
Tiết 7
BỐ CỤC TRONG VĂN BẢNG
 Ngày soạn:18/8/10
 Ngày giảng:20/8/10
I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp HS hiểu rõ:
 -Tầm quan trọng của bố cục trong văn bản. Trên cơ sở đó, có ý thức xây dựng bố cục trong khi tạo lập văn bản. 
 -Thế nào là bố cục rành mạch , hợp lí để bước đầu xây dựng được bố cục rành mạch ,hợp lí cho bài TLV.
 -Tính phố biến và sự hợp lí của dạng bố cục ba phần, nhiệm vụ của mỗi phần trong bố cục để từ đó có thể làm mở bài, thân bài, kết bài đúng hướng hơn, đạt kết quả tốt hơn.
II/Chuẩn bị:
 1)Giáo viên: - Nghiên cứu Sgk, Sgv để soạn bài.
 -Bảng phụ ghi n ... ,30.
III/Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học:
 1)ổn định:
 2)Kiểm tra bài cũ: - Thế nào là liên kết trong văn bản? Nêu các phương tiện liên kết trong văn bản?
 -Bài tập: (Ghi bảng phụ) Chọn cụm từ thích hợp sau đây để điền vào chỗ trống trong đoạn văn sau: trăng đã lên rồi,cơn gió nhẹ, từ từ lên ở chân trời, vắt ngang qua, rặng tre đen, những hương thơm ngát ... “ Ngày chưa tắt hẳn,... Mặt trăng tròn, to và đỏ,...sau... của làng xa. Mấysợi mây con ..., mỗi lúc mảnh dần rồi đứt hẳn.Trên quãng đồng ruộng,...hiu hiu đưa lại, thoang thoảng... (Thạch Lam)
 3)Bài mới: a. Giới thiệu bài:?Trước khi làm bài TLV em phải làm gì? (Xây dựng dàn bài, lập dàn ý) GV: Dàn bài chính là bố cục.Tuy nhiên, trong thực tế vẫn còn nhiều HS chưa quan tâm đến bố cục và rất ngại khi phải làm bố cục. Nội dung bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ tầm quan trọng của bố cục trong văn bản.
 b.Tổ chức các hoạt động:
Hoạt động của GV
Hoạt động 1:Tìm hiểu bố cục của văn bản 
Đèn chiếu lên màn hình: Đơn xin gia nhập Đội 
?Hãy nêu những nội dung chính trong đơn?
?Những nội dung trên được sắp xếp theo trật tự như thế nào?
?Có thể tuỳ ý ghi nội dung nào trước cũng được hay không?Nếu viết lí do xin vào đội rồi mới ghi tên họ được không?Vì sao?
?Vậy việc sắp xếp nội dung các phần theo một trình tự hợp lí được gọi là gì?
?Bố cục là gì?
?Vì sao khi xây dựng văn bản cần quan tâm đến bố cục?
Gọi HS đọc ghi nhớ – Chấm 1.
Bài tập: Tìm ví dụ để chứng tỏ rằng: Nếu chúng ta biết chú ý đến việc sắp xếp các ý cho rành mạch thì bài viết sẽcó hiệu quả hơn?(Có thể cho ví dụ về lời nói, về câu chuyện)
Hoạt động 2:Tìm hiểu những yêu cầu về bố cục trong văn bản
Gọi 2HS đọc ví dụ –hai văn bản trong Sgk tr29.
?Mỗi văn bản gồm mấy đoạn?Nội dung giữa các đoạn có thống nhất không?
?Cách kể như văn bản 1 có hiẻu được không?Em thử kể lại theo trình tự?
?Van bản2 là câu chuyện cười kể về anh chàng khoe của nhưng cách kể này có khiến người nghe bật cười không?Vì sao?
Từ hai câu chuyện trên, em rút ra bài học gì về viẹc xây dựng bố cục trong văn bản?
? “Rành mạch” nghĩa là gì?
?Theo em,bố cục như hai câu chuyện trong Sgk đã hợp lí chưa? Vì sao?
?Vậy, các yêu cầu để bố cục được rành mạch, hợp lí là gì? 
Gọi HS đọc ghi nhớ chấm 2.
Hoạt động 3: Tìm hiểu các phần của bố cục
?Bố cục một bài văn tự sự hoặc miêu tả mà em đã học gồm mấy phần?
?Nếu có bạn cho rằng: phần mở bài chỉ là sự tóm tắt, rút gọn của phần thân bài,phần kết bài chẳng qua là sự lặp lại một lần nữa của mở bài. Nói như vậy có đúng không ? Tại sao?
?Một bạn khác lại cho rằng: Nội dung chính của văn bản tự sự, miêu tả dồn cả vào thân bài nên mở bài, kết bài không cần thiết.Em có đồng ý như vậy không?
?Vậy bố cục một văn bản được xây dựng như thế nào?
Gọi HS đọc ghi nhớ chấm 3
Hoạt động của HS
HS nhìn màn hình và đọc.
-Phần đầu: Tiêu ngữ và tên đơn.
-Phần chính: Đơn gửi ai? Tên người gửi đơn,địa chỉ,yêu cầu,nguyện vọng của người viết đơn.
-Phần cuối: lời hứa,kí tên.
Nội dung đơn được sắp xếp trật tự, trước sau một cách hợp lí, chặt chẽ, rõ ràng.
-Không được tuỳ ý.
-Không hợp lí.
-Bố cục.
-Bố cục là sự bố trí,sắp xếp các phần,các đoạn theo một trình tự,một hệ thống rành mạch,hợp lí.
-Có bố cục giúp các ý được trình bày thành các mục rõ ràng nên người đọc dễ tiếp nhận, dễ hiểu văn bản hơn.
-Câu chuyện về Dê đen và Dê trắng.Nếu kể: Con nào cũng muốn tranh sang trước, không con nào nhường con nào. Chúng húc nhau, cả hai rơi tòm xuống suối. Dê đen và Dê trắng cùng qua một chiếc cầu hẹp...(Câu chuyện sẽ khó hiểu, không thích hợp)
Đọc văn bản.
Hai đoạn. Nội dung tương đối thống nhất như trong bản kể ở Sgk Ngữ văn 6
-Lộn xộn, khó hiểu. HS kể lại.
-Sự thay đổi về trình tự khiến câu chuyện mất đi yếu tố bất ngờ, tiếng cười không bật ra được, không tập trung vào việc phe phán nhân vật chính có tính khoe của.
-Nội dung các phần,các đoạn phải thống nhất,chặt chẽ.Muốn vậy, bố cục phải rành mạch ,hợp lí.
-Rành mạch là rõ ràng từng phần,từng đoạn.
-Chưa hợp lí vì trình tự các đoạn lộn xộn nên câu chuyện trở nên khó hiểu
-Rành mạch về nội dung, các đoạn phải thống nhất
-Hợp lí về trình tự sắp xếp các câu, các đoạn.
HS đọc ghi nhớ - chấm 2.
-Ba phần: mở bài, thân bài, kết bài.
-HS thảo luận nhóm và trả lời: Nói như vậy là không đúng vì mở bài là giới thiệu sự việc,đối tượng còn kết bài nêu cảm nghĩ, bộc lộ cảm xúc.
-Không đúng vì mỗi phần có nhiệm vụ riêng. Phần mở bài giúp người đọc đi vào đề tài dễ dàng, phần kết bài là cảm xúc,ấn tượng để lại trong lòng người đọc.
-Văn bản thường được xây dựng theo bố cục ba phần: MB,TB,KB.
Ghi bảng
I/Bố cục và những yêu cầu về bố cục trong văn bản
 1)Bố cục của văn bản::
Ghi nhó: Sgk tr.30- 
(Chấm 1)
Bài tập: Sgk tr. 30
-Ghi nhớ: (Chấm 2) Sgk tr 30
-Ghi nhớ:(Chấm 3) Sgk tr 30.
Hoạt động 4:Luyện tập
Tích hợp với Văn.
Bài tập 2: Gọi HS đọc đề bài.
?Đề bài yêu vầu làm gì?(Ghi lại bố cục của truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê”)
?Theo em bố cục đó đã rành mạch, hợp lí chưa?Có thể kể câu chuyện theo bố cục khác được không? 
Bài tập 3:
(Bảng phụ ghi nội dung bài tập)
?Bố cục trong bảng báo cáo đã hợp lí chưa? Vì sao? Cần bổ sung thêm điều gì?
-Bố cục gồm :
 Mẹ bắt chia đồ chơi.
 Hai anh em thương yêu nhau.
 Chuyện về hai con búp bê.
 Thành vàThuỷ đến lớp học.
 Hai anh em chia tay.
-Bố cục tuy đã hợp lí nhưng người kể vẫn có thể xây dựng bố cục theo cách khác
-HS đọc bài tập 3
-Bố cục đó chưa hợp lí vì các mục 1,2,3 ở phần thân bài chỉ nêu việc học tốt. Mục 4 không nên nêu thành tích về hoạt động Đội, văn nghệ
-Có thể bổ sung:Thay mục 4 bằng mục nói về kinh nghiệm học tập.
II/ Luyện tập: 
 Bài tập 2: Sgk tr.30.
 Bài tập 3: Sgk 
 Tr.30, 31.
4)Củng cố:
 -Thế nào là bố cục ? Những yêu cầu của bố cục là gì? Bố cục gồm những phần nào?
 -GV lưu ý cụm từ “ thường được xây dựng” ở phần ghi nhớ để giúp HS hiểu rằng: Không phải văn bản nào cũng bắt buộc có bố cục ba phần.
5)Dặn dò: Làm ba bài tập vào vở.
 Học thuộc ghi nhớ.
 Soạn bài “Mạch lạc trong văn bản”.
Tuần 2 
Tiết 8
MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢNG
 Ngày soạn:18/8/10
 Ngày giảng:20/8/10
I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp HS
 -Có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết phải làm cho văn bản có tính mạch lạc, không bị đứt đoạn hoặc quẩn quanh.
 -Chú ý đến tính mạch lạc trong các bài TLV.
II/Chuẩn bị:
Giáo viên: -Đọc kĩ Sgk, những điều lưu ý trong Sgv để soạn bài.
 -Bảng phụ ghi ví dụ
 -Tích hợp với phần Văn bài “Cuộc chia tay...bê”
 2)Học sinh: -Đọc SGk và trả lời câu hỏi
III/Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học:
ổn định lớp:
Kiểm tra bài cũ: -Trắc nghiệm:Dòng nào sau đây nói đúng khái niệm bố cục trong văn bản?
 a.Là tất cả các ý được trình bày trong văn bản.
 b.Là nội dung nổi bật của văn bản.
 c.Là sự sắp xếp ý theo trình tự hợp lí.
 d.Là ý lớn- ý bao trùm văn bản.
 -Nêu các điều kiện để có một bố cục rành mạch ,hợp lí?
 3)Bài mới: 
Giới thiệu bài:
Tổ chức các hoạt động:
Hoạt động của GV và HS
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm mạch lạc
GV: Trong Đông y mạch lạc vốn có nghĩa là mạch máu trong thân thể còn mạch lạc trong văn bản có những tính chất nào trong các tính chất sau?
GV kết luận: mạch lạc có tất cả những tính chất trên.
?Có người cho rằng: mạch lạc trong văn bản là sự tiếp nối các câu, các ý theo một trình tự hợp lí. Em có tán thành ý kiến đó không ? Vì sao
Vậy mạch lạc trong văn bản là gì?
Hoạt động 2: Tìm hiểu các điều kiện để một văn bản có tính mạch lạc
?Em hãy nêu các sự việc được kể đến trong văn bản “Cuộc... bê”?
HS trả lời, GV ghi bảng phụ
?Toàn bộ những chi tiết đó xoay quanh sự việc chính nào?
?Sự việc chính đó có giống như mạch máu chảy khắp các phần, các đoạn trong văn bản không?
GV:Trong văn bản, mạch văn được thể hiện dần dần, người viết dẫn dắt nó đi theo con đường sao cho không bị đứt đoạn, quẩn quanh.
GV treo bảng phụ có ghi câu hỏi 2(b)
Gọi HS đọc câu hỏi và thảo luận nhóm để trả lời.
Câu hỏi 2(c) Sgk tr 32
?Các đoạn trong văn bản “Cuộc...bê”
được nối với nhau theo mối liên hệ nào?
GV:Một văn bản vẫn có thể mạch lạc khi các đoạn được liên hệ với nhau về không gian, về tâm lí, về ý nghĩa miễn là sự lien hệ ấy tự nhiên ,hợp lí.
?Vậy, theo em một văn bản có tính mạch lạc là văn bản nhu thế nào?
Gọi HS đọc ghi nhớ – chấm 2.
Hoạt động 3:Luyện tập
Bài tập 1: Hãy tìm hiểu tính mạch lạc trong văn bản “Mẹ tôi”?
?Chủ đề xuyên suốt trong văn bản “Mẹ tôi” là gì?
?Nội dung các sự việc mà người bố đề cập đến trong bức thư là gì?
Bài tập 1 (b)
Gọi HS đọc bài thơ “Lão nông và các con” 
?Đề tài hoặc chủ đề mà bài thơ đề cập đến là gì?
?Bài thơ gồm mấy phần? Nội dung các phần là gì?
Gọi HS đọc văn bản 2(b)
?Chủ đề xuyên suốt văn bản là gì?
?Trình tự các phần, các đoạn như thế nào?
-Trôi chảy thành dòng,thành mạch.
-Tuần tự đi khắp các phần, các đoạn trong văn bản.
-Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn.
ý kiến đó hoàn toàn chính xác.
-Mẹ bắt hai anh em chia đồ chơi.
-Việc chia hai con búp bê.
-Chia tay lớp học.
-Hai anh em chia tay.
-Thuỷ để lại búp bê cho anh.
_Sự việc chính:Hai anh em phải chia tay nhưng tình cảm của hai anh em thì mãi mãi không bao giờ chia lìa.
-Truyện xoay quanh sự việc chính: sự chia tay- Không một bộ phận nào trong truyện lại không liên quan đến chủ đề chia tay
- Các từ ngữ:chia tay, chia đồ chơi...xoay quanh một chủ đề thống nhất, xuyên suốt -Đó chính là sự mạch lạc trong văn bản.
-Liên hệ thời gian-Sự việc xảy ra trước kể trước,sự việc xảy ra sau kể sau..
-Văn bản nói về một đề tài, biểu hiện một chủ đề chung, xuyên suốt. Các phần, các đoạn được tiếp nối rõ ràng, hợp lí.
HS đọc đề bài tập.
Chủ đề: Ca ngợi đức hi sinh của người mẹ.
Các sự việc:
- Bố đau lòng vì con thiếu lễ độ với mẹ.
- Bố nói về mẹ. 
- Bố khuyên con xin lỗi mẹ.
Trình tự các đoạn xoay quanh chủ đề của văn bản. Đó chính là sự mạch lạc
Đọc diễn cảm bài thơ
Chủ đề : Ca ngợi lao động “Lao động là vàng”
Bố cục ba phần:
-Mở bài:Lời khuyên hãy cần cù lao động.
-Thân bài:Kể nội dung sự việc lão nông dặn dò các con.
-Kết bài: Lời khuyên khôn ngoan của ông bố.
Đọc văn bản 2(b)
Chủ đề:Tả màu vàng của làng quê-Một sắc vàng trù phú, đầm ấm.
Nội dung: -Câu đầu giới thiệu bao quát màu vàng.
-Các câu tiếp theo tả nhiều màu vàng khác nhau.
-Hai câu cuối nhận xét và cảm xúc về màu vàng.
Trình tự ba phần rõ ràng làm bài văn thông suốt mạch lạc.
Ghi bảng
I/Mạch lạc và những yêu cầu về mạch lạc trong văn bản:
Mạch lạc trong văn bản:
-Mạch lạc là sự tiếp nối các câu ,các đoạn theo một trình tự hợp lí.
2)Các điều kiện để văn bản có tính mạch lạc:
Ghi nhớ: Sgk tr.32
 (Chấm 2)
II/Luyện tập:
 Bài tập 1: Sgk tr 32
4)Củng cố:-Thế nào là mạch lạc? Một văn bản mạch lạc phải có những điều kiện gì?
 -Gọi HS đọc ghi nhớ 
5)Dặn dò: -Làm tiếp bài tập 2
 -Soạn ca dao – Những câu hát về tình cảm gia đình.
 -Sưu tầm thêm một số bài ca dao khác cùng chủ đề.