Giáo án Ngữ văn 9 - Năm học 2009 - 2010 - Tuần học 31

Tuần 31
Tiết 141, 142	 Những ngôi sao xa xôi
	 ( Lê Minh Khuê )
Ngày soạn: 15/3/2010
Ngày dạy:
I) Mục tiêu cần đạt
	Giúp học sinh cảm nhận được tam hồn trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên và cuộc sống nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của cô gái TNXP.
	Thấy dược nét đặc sắc trong xây dựng nhân vật và nghệ thuật kể chuyện của tác giả.
	Rèn luyện kĩ năng phân tích tác phẩm truyện.
II) Chuẩn bị
	Thầy: Nhiên cứu soạn bài
	Trò : Học bài
III) Lên lớp
Tổ chức lớp
Kiểm tra bài cũ: 5 phút.
 ? Tóm tắt và nêu ý nghĩa của truyện ngắn “ Bến quê” của Nguyễn Minh Châu.
Bài mới
H2
GV
H2
GV
H2
?
?
?
?
GV
H2
GV
H2
GV
H2
GV
H2
GV
H2
GV
H2
GV
H2
GV
H2
H?
H?
GV
H2
GV
H2
Em hãy trình bày vài nét cơ bản về nhà văn Lê Minh Khuê?
Bổ sung
Em hãy nêu hoàn cảnh sáng tác của văn bản trên?
Trong trực tiếp sống 4 năm trên tuyến đường. Viết tác phẩm này đã sáng tạo nên những nhân vật qua những con người tôi đã sống cùng trên trọng điểm ở đường 20. Quyết thắng tuyến đường xuất phát từ động Phong Nha đi trong rừng Trường Sơnà về phía Tây.
- Đây là truyện ngắn duy nhất của nhà văn được tuyển chọn và in trong tập “ Nghệ thuật truyện ngắn Thế giới” quy tụ nhiều tác giả từ cổ điển đến hiện đại 2005 của NXB Houghton Mifflin Mĩ .
Yêu cầu đọc: Giọng tâm tình, phân biệt lời kể, lời đối thoại ngắn gọn giữa các nhân vật.
- Gv đọc + học sinh+ nhân xét.
Nghe đọc và chuẩn bị bài ở nhà em hãy tóm tắt truyện.
- Gv hướng dẫn tóm tắt theo sgk
Theo em văn bản này có thể chia làm mấy phần?
- P1 từ đầu à sao trên mũ: P/định kể về công việc và cuộc sống của bản thân và tổ 3 nữ trinh sát mặt đường.
- P2 tiếp à chị Thao bảo: Một lần phá bom Nho bị thương, hai chị em lo lắng, săn sóc.
- P3: Còn lại: Sau phút hiểm nguy hai chị em nối nhau hát. Niềm vui của ba người trước trận mưa đá.
 Truyện ngắn này được kể theo ngôi thứ mấy?
- Chuyện kể theo ngối thứ nhất nhân vật chính.
Truyện kể theo ngôi thứ nhất có tác dụng gì?
- Diễn tả một cách tự nhiên và sinh động cảm xúc tâm trạng, ý nghĩa của các cô gái trẻ luôn đối mặt với kẻ thù, hiểm nguy và cái chết mà vẫn hồn nhiên, lạc quan, mơ mộng giữa chiến trường.
Truyện được viết theo thể loại nào?
- Theo thể loại truyện ngắn
Phương thức biểu hiện chính của truyện ngắn này là gì?
- Phương thức tự sự
Đọc từ đầu à sao trên mũ
Nêu nội dung của đoạn văn?
- Cuộc sống của 3 TNXP trên cao điểm
Ba cô gái sống trên một vị trí ntn?
- Sống trong một cái hang dưới chân cao điểm.
Đó là nằm giữa một vùng trọng điểm giữa tuyến đường Trường Sơn.
Công việc của họ phải làm là gì?
- Khi có bom nổ chạy đo khối lượng đất lắp vào hố bom  cần phá bom à gọi là tổ trinh sát mặt đường.
Một công việc diễn ra tập trung nơi có nhiều bom đạn.
Em có nhận xét gì về nơi làm việc của những cô TNXP? 
Không những thế công việc của họ lại càng đặc biệt.
Em tìm những chi tiết miêu tả công việc của họ?
- Có ở đâu như thế này không: đất bốc  chạy về hang.
Em suy nghĩ gì về công việc họ làm?
Với công việc như thế đòi hỏi thần kinh làm việc ntn?
Nhưng trên thực tế các cô gái những công việc này ntn?
- Đây là những công việc diễn ra hàng ngày.
Tìm những chi tiết thể hiện tinh thần làm việc của họ?
- Phân công phá bom
- Nghe hiệu còi để châm ngòi
- Nghe còi để tìm chỗ ẩn nấp
à Một ngày phá bom 5 lần: có nghĩ đến cái chết nhưng mờ nhạt, mà chỉ nghĩ liệu mìn có nổ, bom có nổ không?
Qua chi tiết này em cảm nhận được gì về tinh thần làm việc của họ?
Các cô gái có sở thích ntn?
- Nho thích thêu thùa
- Chị Thao chăm chép bài hát
- Định thích ngắm mình trong gương, ngồi mơ mộng và hát  nhiều lúc thích trầm tư.
Khi Nho bị thương thì chị Thao, Định ntn?
- Ra sức chăm chút, xốt xắng lo cho Nho.
Qua đây em thấy những TNXP có những nét gì chung?
Họ là những cô gái còn rất trẻ, cá tính và hoàn cảnh riêng không giống nhau, nhưng điều có phẩm chất chung có tinh thần cao trong công việc, sống trẻ trung, yêu đời.
Chuyển: Dù trong một tập thể nhỏ rất gắn bó với nhâ nhưng mỗi người vẫn có nét cá tính riêng.
Phương Định là cô gái ở địa phương nào?
- Là cô gái Hà Nội vào chiến trường
Cô vào chiến trường với một thời gian ntn?
Vào chiến trường 3 năm.
Với một thời gian như vậy đã quen với thử thách và nguy hiểm.
Điểm cá tính nổi bật của Phương Định là gì?
- Mê hát, thương thuộc một nhạc điệu.
- Thích nhiêu bài: những hành khúc quân đội, thích dân ca quan họ, Ca chiu sa, dân ca ý
Đối với mọi người Phương Định có thái độ ntn?
- Những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục.
- Có thái độ thân thiện với những người đồng đội qua việc nhìn nhận “ Đại đội trưởng  Lò Đúc”
- Đưa kẹo cho Nho.
Qua những chi tiết đó em có cảm nhận gì về tính cách của Phương Định?
Vào chiến trường đã 3 năm, đã làm quen với thử thách và nguy hiểm nhưng Phương Định không đánh mất sự hồn nhiên, mơ mộng. Có tinh yêu mến những đồng đội, đặc biệt cô dành tình yêu và cảm phục cho tất cả những chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên trọng điểm của con người vào mặt trận.
Bản thân Phương Định nhìn về nhận mình ntn?
- “Nói một cách khiêm tốn  hoa loa kèn”
- “ Cô có cái nhìn sao xa xăm”
- “Tôi không săn sóc vồn vã  tôi thường đứng ra xa”
Qua đây em thấy Phương Định còn là một cô gái ntn?
Cũng như các cô gái mới lớn Phương Định nhạy cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Cô tự đánh giá “Tôi là cô gái Hà Nội  hoa loa kèn!”. Còn mắt tôi các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn  xa xăm”. Cô biết mình được nhiều người để ý nhất là các anh lính để ý và có thiện cảm. Điều đó cô rất vui nhưng chưa dành tình cảm cho ai. Cô tỏ ra kín đáo giữa đám đông, tưởng như là kiêu kì.
Với công việc Phương Định có thái độ ntn?
- Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy tôi không sợ nữa.
- Tôi không đi khom.
- Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom một dấu hiệu chẳng lành.
- Tôi có nghĩ đến cái chết bom có nổ không?
Em có nhận xét gì về ngòi bút miêu tả tâm lí nhân vật Phương Định qua lần phá bom?
- Miêu tả cụ thể, (sinh động) tinh tế đến từng cảm giác, ý nghĩ dù chỉ thoáng qua trong giây lát.
Với cách miêu tả đó giúp em cảm nhận được thêm điều gì về tính cách của Phương Định?
Mặc dù quen với công việc nhưng mỗi lần phá bom thần kinh vẫn căng thẳng nhưng lòng dũng cảm của cô trỗi dậy kích thích bởi lòng tự trọng khi trong ý nghĩ các anh chiến sĩ đang theo dõi mình. 
Trong cuộc sống chị Thao được miêu tả ntn?
- Sợ máu và vắt.
- áo lót thêu chỉ màu, lông mày tỉa nhỏ như cái tăm.
- Dễ xúc động “Chị nghẹn ngào, không nước mắt”
- Thích chép bài hát.
Còn trong công việc chị ntn?
- Chị là người bình tĩnh.
- Phân công công việc rõ ràng.
- Làm việc hết mình.
Qua cuộc sống sinh hoạt và công việc em thấy chị Thao là người ntn?
Thao cũng là cô gái trẻ, mặc dù lớn tuổi hơn và cô cùng tổ trinh sát 1 chút nhưng Thao tỏ ra cứng cỏi và gương mẫu quan tâm đến Nho, Phương Định. Cô cũng là người giàu tình cảm, dũng cảm trong công việc.
Qua phân tích nhân vật em có nhận xét gì về ngòi bút miêu tả của Lê Minh Khuê qua truyện ngắn này?
- Miêu tả sinh động, chân thật tâm lí nhân vật, làm hiện lên thế giới nội tâm phong phú, nhưng trong sáng không phức tạp.
Nhưng không đơn giản, công thức mà tác giả miêu tả được cuộc sống nội tâm với những nét tâm lí của nhân vật.
Nêu những nét tiêu biểu của truyện ngắn này?
Gợi ý:
- Truyện kể theo ngôi thứ mấy?
- Truyện kể theo ngôi thứ nhất và là nhân vật chính để nhân vật tự bộc lộ thế giới nội tâm của mình.
Em nhận xét gì về cách miêu tả nhân vật?
- Cách miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc.
- Ngôn ngữ và giọng điệu tự nhiên không cầu kì.
Với những thành công về nghệ thuật làm nổi bật lên nội dung gì?
- Truyện ca ngợi những cô gái TNXP trên những nẻo đường Trường Sơn thời kí kháng chiến chống Mĩ với tâm hồn trong sáng mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan yêu đời.
 Học sinh đọc ghi nhớ.
Vì sao tác giả lại đặt tên truyện là “Những ngôi sao xa xôi”?
- Từ ánh mắt của Phương Định, lời các anh bộ đội, lái xe ca ngợi họ, hình ảnh mơ mộng, lãng mạn, đẹp và trong sáng lại phù hợp với những cô gái mơ mộng đang sống và chiến đấu trên cao điểm.
Đọc truyện ngắn này, em có hình dung và cảm nghĩ ntn về tuổi trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ?
- Thế hệ trẻ Việt Nam dũng cảm kề bên cái chết mà vẫn lạc quan yêu đời.
I) Vài nét về tác giả-tác phẩm
 7 phút.
1. Tác giả:
 Lê Minh Khuê là nhà văn nữ có sở trường về truyện ngắn, với ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, sắc sảo, đặc biệt là tâm lí nhân vật nữ.
2. Tác phẩm: 
 Năm 1971 lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác liệt.
II) Đọc, tìm hiểu văn bản 
 20 phút.
1. Đọc
- Tóm tắt
- Bố cục
- Ngôi kể
III) Tìm hiểu chi tiết văn bản
 38 phút.
1. Cuộc sống nơi cao điểm
- Họ làm việc ở nơi trọng điểm tập trung nhiều bom đạn sự nguy hiểm và ác liệt.
- Công việc những TNXP làm mạo hiểm với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh.
- Đòi hỏi sự dũng cảm và bình tĩnh hết sức.
- Các cô có tinh thần trách nhiệm cao với công việc, lòng dũng cảm không sợ hi sinh.
- Trong cuộc sống:
 + Họ lẫn cô gái trẻ xúc động, nhiều mơ mộng dễ trầm tư, thích làm dẹp cho cuộc sống của mình.
2. Nhân vật Phương Định
- Phương Định là người hồn nhiên, trong sáng mà hay mơ mộng.
- Phương Định yêu mến những người đồng đội dành nhiều tình yêu và niềm cảm phục cho tất cả những chiến sĩ.
- Phương Định nhạy cảm quan tâm đến hình thức của mình. Cô vui và tự hào khi nhiều người để ý đến mình. Nhưng cô không hay biểu lộ tình cảm của mình tỏ ra kín đáo giữa đám đông.
- Phương Định trong công việc cũng dũng cảm không sợ nguy hiểm mà chỉ lo hoàn thành công việc.
3. Nhân vật Thao
- Chị Thao yêu đời giàu tình cảm.
- Trong công việc là người kiên quyết, cứng cỏi.
IV) Tổng kết: 8 phút.
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
V) Luyện tập: 5 phút.
- Bài tập 1
D.Củng cố và hướng dẫn về nhà : 7 phút.
 - Đọc phần ghi nhớ sgk
 - Phân tích nhân vật Phương Định.
 - Soạn bài : Rô bin sơn trên đảo hoang
 Soạn bài theo câu hỏi ở sgk 
Tuần 31 
Tiết 143	 Chương trình địa phương
(Tập làm văn)
Ngày soạn: 15/3.2010
Ngày dạy:
I)Mục tiêu cần đạt
	Giúp học sinh tập suy nghĩ về một hiện tượng thực tế ở địa phương.Viết một bài văn trình bày vấn đề đó với suy nghĩ kiến nghị của mình dưới các hình thức thích hợp: tự sự, miêu tả, nghị luận, thuyết minh.
	Rèn luyện kĩ năng viết bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng xã hội ở địa phương.
II) Chuẩn bị
	Thầy: Thu bài chuẩn bị tiết 101
	Trò : Nộp bài
III) Lên lớp
Tổ chức lớp
Kiểm tra bài cũ : Kết hợp trong giờ
Bài mới
H2
GV
H2
GV
Em hãy nêu vấn đề môi trường mà trong tiết 101 chúng ta chuẩn bị là gì?
- Hậu quả vấn đề rác thải.
Em hãy trình bày vấn đề trên?
- Gọi học sinh rình bày và nhận xét.
Gợi ý:
A. Mở bài:
- Giới thiệu rác thải để lại hậu quả nặng nề cho môi trường.
B. Thân bài:
- Luận điểm 1:Rác thải khắp nơi
+ Đường dong, ngõ hẻm.
+ Nơi công cộng, sông hồ, mương máng.
- Luận điểm 2:Rác thải làm ô nhiễm môi trường
+ Đất đai sói mòn, xác xơ.
+ Nước nhiễm bẩn, tắc nghẽn dòng chảy
- Luận điểm 3: ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ.
C. Kết bài: 
- Rác thải là vấn đề đáng quan tâm .
- Kêu gọi mọi người phải có ý thức về vấn đề này.
Vấn đề quyền trẻ em , em chuẩn bị những gì?
- Cần có nhiều nơi vui chơi giải trí lành mạnh để thu hút trẻ em.
Em hãy trình bày phần chuẩn bị của mình?
Gợi ý:
A. Mở bài: Giới thiệu hiện tượng khá phổ biến hiện nay trẻ em không có chỗ vui chơiàđề xuất tạo nhiều sân chơi cho trẻ em.
B. Thân bài:
- Luận điểm 1: Hiện tượng trẻ em nêu lổng, tụ tập nghịchxa vào những tệ nạn do thiếu sân chơi.
- Luận điểm 2: Cần tạo ra nhiều sân chơi cho trẻ em.
C. Kết bài: Sân chơi lành mạnh là hình thức cho trẻ em tu dưỡng và hình thành nhân cách.
Trình bày vấn đề xã hội trước chúng ta nêu về tấm gương vượt khó?
- Gọi học sinh làm
A. Mở bài: Giới thiệu tấm gương vượt khó bạn Vũ Văn Trình.
B. Thân bài:
- Luận điểm 1:Hoàn cảnh gia đình
+ Bố thương binh nặng
+ Mẹ ốm và qua đời
+ Anh học tập và làm việc ở xa
- Luận điểm 2: Nghị lực của bản thân
+ Nhà xa vẫn thi vào trường điểm để học
+ Làm mọi việc trong gia đình
+ Đạt được kết quả cao trong học tập
d, Kết bài: Tấm gương đáng được mọi ng
 Lười học tập và noi theo.
Cho học sinh nhận xét bổ sung.
I) Trình bày
1. Vấn đề môi trường: 10 phút.
2. Vấn đề quyền trẻ em: 
10 phút.
3. Vấn đề xã hội: 10 phút.
D.Củng cố và hướng dẫn về nhà: 5 phút.
- Tìm hiểu thêm một số vấn đề của địa phương.
- Soạn bài : Trả bài tập làm văn số 7
 Chuẩn bị theo yêu cầu của gv
Tuần 29	
Tiết 144 Trả bài tập làm văn số 7
 Nội dung đã soạn ở sổ chấm trả
Tuần 31	
Tiết 145 Biên bản
Ngày soạn: 15/3/2010
Ngày dạy:
I) Mục tiêu cần đạt
	Giúp học sinh nắm vững một biên bản thông dụng.
	Tích hợp với Văn qua văn bản “ Những ngôi sao xa xôi” với Tiếng Việt qua các bài đã học.
	Rèn luyện kĩ năng viết một văn bản hành chính theo mẫu.
II) Chuẩn bị
	Thầy: Nghiên cứu soạn giáo án
	Trò : Xem bài trước khi học
III) Lên lớp
Tổ chức lớp
Kiểm tra bài cũ: 2 phút. 
 ? Kiểm tra vở 2 học sinh
Bài mới
GV
H2
GV
H2
GV
H2
GV
H2
Giới thiệu: Biên bản là văn bản ghi chép những sự việc đã xảy ra hoặc đang xảy ra. Nó không có hiệu lực pháp lí để thi hành, mà chủ yếu được dùng làm chứng cứ, làm cơ sở để xem xét, kết luận một sự việc
Gọi hs đọc 2 văn bản mẫu trong sgk?
Hai văn bản trên ghi lại sự việc gì?
- Biên bản ghi lại nội dung diễn biến sinh hoạt chi Đội lớp 9D trường THCS Kết Đoàn.
- Biên bản ghi lại nội dung và các thành phần tham dự một cuộc trao đổi giấy tờ, tang vật, phương tiện cho người vi phạm sau khi đã xử lí.
Văn bản phải đảm bảo yêu cầu gì về nội dung và hình thức?
- Về nội dung:
+ Số liệu phải chính xác, cụ thể.
+ Ghi chép phải trung thực, đầy đủ, không suy diễn khách quan.
+ Ghi rõ thời gian, địa điểm.
+ Lời văn ngắn gọn, chính xác, chỉ có một cách hiểu, tránh mập mờ tối nghĩa.
- Về hình thức:
+ Phải viết đúng mẫu quy định.
+ Không trang trí các hoạ tiết.
Ngoài 2 mẫu biên bản trong sgk, em hãy kể tên 1 số biên bản thường gặp?
- Biên bản vi phạm về nề nếp, nội quy.
- Biên bản vi phạm về luật lệ giao thông.
- Biên bản kiểm kê thư viện.
- Biên Bản Đại hôi chi Đoàn.
Qua đay em có nhận xét gì về văn bản?
- Có rất nhiều biên bản.
Trong các biên bản ta chia theo nhiều loại như biên bản hội nghị, biên bản sự vụ
 Qua đây em hiểu thế nào là biên bản, yêu cầu người ghi biên bản?
Căn cứ vào đâu ta có thể chia biên bản thành nhiều loại?
- Tuỳ nội dung của biên bản mà chia biên bản ra thành nhiều loại: biên bản hội nghị, biên bản sự việc
Yêu cầu học sinh xem lại 2 biên bản trên.
Theo em những biên bản trên có thể chia làm mấy phần?
- Mở đầu, nội dung và phần kết thúc.
Phần mở đàu của văn bản gồm những mục gì?
- Mở đầu biên bản gồm quốc hiệu, tiêu ngữ, tên biên bản, thời gian, địa điểm, thành phàn tham dự lập biên bản.
Tên biên bản được viết ntn?
- Tên biên bản nêu rõ nội dung của biên bản và viết chữ in hoa.
Tuỳ từng biên bản mà có tên khác nhau: biên bản vi phạm giao thông, biên bản sinh hoạt chi Đoàn.
Phần nội dung biên bản gồm những mục gì?
- Ghi lại diễn biến và kết quả sự việc.
Phần nội dung phải đảm bảo yêu cầu gì?
- Cách ghi biên bản phải trung thực, khách quan, không được thêm vào những ý kiến chủ quan của người viết.
- Đảm bảo tính chính xác, cụ thể của biên bản giúp cho người có trách nhiệm làm cơ sở xem xét để đưa ra những kết luận đúng đắn.
Phần kết thúc của văn bản gồm những mục gì?
- Thời gian kết thúc.
- Họ tên, chữ kí của chủ toạ, thư kí hoặc các bên tham gia lập biên bản.
Mục kí tên dưới biên bản nói lên điều gì?
- Chữ kí thể hiện tư cách pháp nhân của những người có trách nhiệm lập biên bản.
Qua bài học cần ghi nhớ điều gì? 
Gọi học sinh đọc ghi nhớ.
Đọc và nêu yêu cầu của bài tập?
- Lựa chọn những tình huống cần viết biên bản.
Muốn lựa chịn đúng ta căn cứ vào đâu?
- Căn cứ vào sự việc.
Em hãy lựa chọn tình huống để viết
 a, c, d
Tại sao em không chọn trường hợp b và e?
- b: viết bản đề nghị
- e: viết bản kiểm điểm
Yêu cầu bài tập 2 là gì?
- Ghi lại phần mở đầu, nục lớn phần nội dung, phần kết của biên bản giới thiệu đội viên
Phần mở đầu em ghi những gì?
- Trường THCS Đoàn Kết
- Đội TNTP HCM
 Biên bản giới thiệu
- Thời gian
- Thành phần: chị phụ trách và 41 đội viên
- Người điều hành: Chi đội trưởng
- Thư kí
I) Đặc diểm của biên bản
 15 phút.
1. Ví dụ
- Văn bản 1: Biên bản sinh hoạt chi Đội.
- Văn bản 2: Biên bản trả lại tang vật.
2. Kết luận
- Biên bản là loại văn bản ghi chép một cách trung thực, chính xác đầy đủ một sự việc đang xảy ra hoặc vừa xảy ra.
- Người ghi biên bản phải chịu trách nhiệm về tính xác thực của biên bản.
II) Cách viết biên bản: 
15 phút
- Phần mở đầu
- Phần nội dung
- Phần kết thúc
III) Luyện tập: 10 phút.
- Bài tập 1
- Bài tập 2
 D.Củng cố và hướng dẫn về nhà: 3 phút.
	- Đọc thuộc ghi nhớ.
	 Làm hoàn chỉnh bài 2.
 - Soạn bài: Rô bin xơn ngoài đảo hoang
 Chuẩn bị theo yêu cầu sgk