Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 161: Văn bản: Bố của Xi-Mông (Trích) Guy-đơ Mô-pa-xăng

TUAÀN 33– BAØI 30– KEÁT QUAÛ CAÀN ÑAÏT (SGK/TRANG139)
* NS : 8/04/11 * ND : 13/04/11 * TIEÁT: 161*
Vaên baûn: 	BOÁ CUÛA XI-MOÂMG
 (Trích) 
 Guy-ñô Moâ-pa-xaêng
I. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: Giuùp HS: 
- Thấy được nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm trạng của các nhân vật trong văn bản, rút ra được bài học về lòng yêu thương con người.
- Trọng tâm:
 1/ Kiến thức: Nỗi khổ của một đứa trẻ không có bố và những ước mơ, những khao khát của em.
 2/ Kĩ năng:
Đọc - hiểu một văn bản dịch thuộc thể loại tự sự.
Phân tích diễn biến tâm lí của nhân vật.
Nhận diện được những chi tiết miêu tả tâm trạng nhân vật trong một văn bản tự sự.
II. CHUAÅN BÒ:
- GV: SGK, SGV, STK, TLTK, ĐDDH,
- HS: học bài cũ, nhớ lại những tác giả thuộc nhà văn Pháp và những văn bản truyện đã học; soạn bài theo hệ thống câu hỏi SGK,
III.TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC CAÙC H.Ñ :
GV
HS
K.T. CÔ BAÛN
*Hñ1:-KTBC- GTBM:
1/ Em có nhận xét gì về hoàn cảnh sống và bức chân dung tự hoạ của Rô-bin-xơn trong đoạn trích “Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang” ? Tinh thần của Rô-bin-xơn thể hiện như thế nào qua hoàn cảnh sống và bức chân dung tự hoạ đó đó?
2/ Nêu ý nghĩa của đoạn trích trên và liên hệ bản thân?
-GV g/t baøi môùi.
Cho Hs nhắc lại các văn bản đã học của cá nhà văn Pháp (lớp 6, 8) và chuyển vào bài mới. (hoặc cho Hs xem các hình ảnh về sự dìu dắt, thương yêu của cha đối với conà nêu ý nghĩa của tình phụ tửà vào bài học)
*Hñ2: H/d t/h muïc I.
-Hãy nêu sơ luợc về tác giả Mô-pa-xăng ?
- Chốt ý chính về tác giả như trong sách chuẩn kiến thức, kĩ năng (tr. 194)
- Nêu xuất xứ của đoạn trích được học?
- Cho HS đọc phân vai các nhân vật trong đoạn trích (chú ý giọng điệu của Xi-mông, những dấu chấm lửng,...)
- Cho Hs lưu ý 1 vài từ khó trong chú thích SGK (3, 4, 5, 6, 10, 11)
- Tóm tắt s/việc chính của đ/trích?
- Ngôi kể của đ/trích?
*Hñ3:H/d t/h muïc II.
- đĐ/trích có mấy n/vật, ai là n/v chính?
-Hãy nêu diễn biến của sự việc
(Neáu chia vb laøm 4 phaàn theo d/b thì em seõ chia ntn vaø ñaët tieâu ñeà cho töøng phaàn?)
- Đoạn trích có những n/v nào? Ai là n/v chính?
- Từ những sự việc đã tóm tắt trên, em có nhận xét gì về hoàn cảnh của bé Xi-mông (về cha mẹ? Khi đi học? Có ý định gì?
- Cho Hs đọc lại phần1
- Xi-mông ra bờ sông định tự tử nhưng có thực hiện ý định ấy không ?Tại sao? 
- Khi trò chơi kết thúc, Xi-mông lại nghĩ đến điều gì?
- Nhận xét về mức độ tiếng khóc của Xi-mông .
- Qua đó em hiểu tâm trạng của Xi-mông lúc này như thế nào?
- Liên hệ giáo dục HS phải cảm thông , yêu thương những bạn có hoàn cảnh như Xi-mông, không được trêu chọc...
- Cho Hs lại phần2
- Khi gặp bác Phi-líp Xi-mông trả lời bác Phi-líp trong trạng thái như thế nào?
 - Câu nói nào của Xi-mông được nhắc lại nhiều lần?
 - Từ đó em thấy Xi-mông có tâm trạng như thế nào?
- Cho Hs lại phần 3
- Khi về nhà gặp mẹ, Xi-mông có hành động gì?
- Xi-mông nói gì với bác Phi-líp? Câu hỏi của em thể hiện tâm trạng như thế nào?
 - Khi bác Phi-líp nhận lời làm bố, tâm trạng cậu bé ra sao? 
- Cho Hs lại phần 4
- Ngày hôm sau ở trường, trước sự trêu chọc như thường lệ của lũ bạn, thái độ của Xi-mông có gì thay đổi so với trước đây ? Tại sao có sự thay đổi đó? 
- Chị Blăng-sốt có nhan sắc như thế nào? Hoàn cảnh của chị?
- Qua hình ảnh ngôi nhà của chị và thái độ của chị đối với khách, em có nhận xét gì về phẩm chất của chị?
- Tìm những chi tiết miêu tả thái độ, tâm trạng của Blăng-sốt khi con oà khóc kể về việc định chết đuối vì nỗi đau không có bố và khi con hỏi bác Phi-líp: 
“ Bác có muốn làm bố cháu không ?”
- Chân dung của bác Phi-líp như thế nào?
Cho HS hoạt động nhóm nhỏ (3p)
* Nhóm 1,2: Khi gặp Xi-mông
 - Cử chỉ, hành động, lời nói của bác Phi-líp?
 - Cử chỉ, hành động, lời nói ấy cho thấy bác Phi-líp dành cho Xi-mông tình cảm như thế nào? 
 * Nhóm 3,4: Khi đưa Xi-mông về nhà
 - Bác Phi-líp có cử chỉ, hành động như thế nào với em?
 - Trên đường đi bác Phi-líp đã có suy nghĩ gì về Blăng-sốt?
* Nhóm 5,6: Khi gặp Blăng-sốt: Đứng trước Blăng-sốt, bác Phi-líp có thái độ, cử chỉ như thế nào? Tại sao?
*Nhóm 7,8: Trước lời đề nghị của Xi-mông, bác Phi-líp đã làm gì? Đánh giá lời hứa của bác Phi-líp? Căn cứ vào đâu mà em cho là như vậy?
- Việc Phi-líp nhận làm bố của Xi-mông theo phán đoán của em liệu có trở thành hiện thực không?
à Khái quát về phẩm chất của bác Phi-líp
- Cho Hs khái quát lại những thành công về nghệ thuật diễn đạt của đ/trích (xây dựng tâm lí các nhân vật, tình huống truyện)
- Đặt trong bối cảnh xã hội còn nhiều người có định kiến nằng nề với những người phụ nữ có con ngoài giá thú, câu chuyện có ý nghĩa như thế nào?
*Hñ3: -Cho HS ñoïc ghi/ nhôù -GV nhaán maïnh ghi/nhớ.
- Tóm tắt theo chú thích * (sgk/tr.142)
- Guy đơ Mô-pa-xăng (1850- 1893). Là nhà văn hiện thực nổi tiếng của nước Pháp. Thành công trong lĩnh vực truyện ngắn. Tác phẩm của ông thường phản ánh sâu sắc nhiều phương diện của xã hội Pháp nửa cuối thế kỉ XIX (phê phán xã hội đương thời, bênh vực những nạn nhân của xã hội). 
- In trong “Tuyển tập truyện ngắn Pháp thế kỉ XIX”. Đoạn trích nằm ở phần giữa của truyện.
- HS đọc theo phân vai (1 em dẫn chuyện, 1 em đọc vai Xi-mông, 1 em đọc vai bác Phi-líp, 1 em đọc vai chị Blăng-sốt)
- HS đọc chú thích từ khó sgk.
- Cậu bé Xi-mông khoảng 7 - 8 tuổi, lần đầu tiên đến trường. Em bị lũ bạn chế giễu vì không có bố. Xi-mông đã đánh nhau với những kẻ đã chế nhạo mình. Nhưng em vô cùng đau khổ vì sự thật em không có bố. Xi-mông ra bờ sông định tự tử. Cảnh vật ở bờ sông làm em nguôi ngoai đôi chút. Nhưng nghĩ đến nhà, đến mẹ, em lại khóc. Một bác thợ rèn (Phi-líp) gặp, an ủi và đưa em về nhà. Phi-líp đã nhận làm bố của em. Hôm sau, Xi-mông đến trường, lũ bạn xấu giễu cợt nhưng Xi-mông dám chống lại vì em tự tin rằng mình có bố là Phi-líp.
- Kể ở ngôi thứ 3
-HS neâu d/b theo boá cuïc 4 phaàn:
a. Töø ñaàu ñeán “maø chæ khoùc hoaøi”: Noãi tuyeät voïng cuûa Xi-moâng.
b. “Boãng 1 baøn tay” moät oâng boá”:Xi –moâng gaëp baùc Phi –líp.
c. “Hai baùc chaùu boû ñi raát nhanh”: Baùc Phi-líp ñöa Xi-moâng veà nhaø.
d.Coøn laïi: Ngaøy hoâm sau ôû tröôøng.
-Caùc nhv coù teân :Xi-moâng, chò Blaêng-soát, baùc Phi-líp. Ngoaøi ra coøn coù nhöõng nhv maø t/g k0 ñaët teân:caùc baïn cuûa Xi-moâng, caùc baùc thôï reøn vaø thaày giaùo.--> Xi-mông là n/v chính
 - Không có bố.
 - Bị bạn bè trêu chọc, đánh.
 => Đau khổ, muốn nhảy xuống sông cho chết đuối.
- Cảnh bờ sông đẹp khiến Xi-mông cảm thấy dễ chịu,khoan khoái, quên đi chuyện đau buồn : Đuổi bắt nhái ..mỉm cười
 - Chợt nhớ đến nhà, đến mẹ, nỗi khổ tâm lại trở về em lại khóc
 + Người rung lên
 + Cơn nức nở kéo đến dồn dập, xốn xang, choáng ngợp 
 ( Mức độ tiếng khóc tăng dần)
=>Tâm trạng Xi-mông vô cùng đau khổ, tuyệt vọng
- Tự do nêu ý kiến về sự cảm thông những hoàn cảnh như Xi-mông...
- Mắt đẫm lệ, giọng nghẹn ngào, lời nói đứt quãng: 
- Chúng nó đánh cháu vì cháu cháu không có bố không có bố. 
- Nói tiếp một cách khó khăn, giữa những tiếng nấc buồn tủi: 
- Cháu cháu không có bố.
à Chúng nó đánh cháu vì cháu cháu không có bố không có bố. Cháu cháu không có bố.
àTâm trạng buồn tủi, xấu hổ, bất lực
- Nhảy lên ôm cổ mẹ, oà khóc
- Nhắc lại ý định tự tử của mình vì không chịu được nỗi nhục không có bố 
- Hỏi Phi-líp: Bác có muốn làm bố của cháu không?
- Nói tiếp: Nếu bác không muốn, cháu sẽ quay trở ra sông và lại nhảy xuống
=> Sự khát khao có bố nhất định phải được thực hiện
- Được bác Phi-líp nhận lời cậu bé hết buồn, tâm trạng hoàn toàn khuây khoả, vui sướng
- Khi lũ bạn trêu chọc: Xi-mông quát vào mặt nó những lời như ném một hòn đá
 - Khi chúng chế giễu à Không trả lời à Đưa con mắt thách thức
 => Xi-mông kiêu hãnh, tự tin khi được bác Phi-líp nhận làm bố. Người bố đã cho em sức mạnh 
- Là một trong những cô gái đẹp nhất trong vùng.
- Từng lầm lỡ, khiến Xi-mông trở thành đứa con không có bố.
- Sống gọn gàng, ngăn nắp, sạch sẽ. 
- Đứng đắn, nghiêm túc.
* Khi con khóc vì không có bố:
 - Đôi má đỏ bừng à ngượng ngùng 
 - Cảm giác tê tái à đau đớn
 - Ôm con hôn lấy hôn để, nước mắt tuôn rơi à thương con
* Khi con hỏi bác Phi-líp: 
 - Im lặng à Không thể trả lời
 - Hổ thẹn , lặng ngắt, quằn quại àĐau đớn, nhục nhã, không thể chịu nổi
 - Dựa tường, tay ôm ngực 
=> Blăng-sốt là người phụ nữ đức hạnh, trót lỡ lầm do bị lừa dối à đáng thương, đáng được cảm thông, chia sẻ
- Cao lớn, bàn tay chắc nịch.
- Râu tóc đen và quăn.
=> Người đàn ông khoẻ mạnh.
*Khi gặp Xi-mông:
 - Đặt bàn tay lên vai à âu yếm
 - Mỉm cười nhìn đầy nhân hậu à thân thiện, trìu mến
 - Động viên, an ủi: Người ta sẽ cho cháu ...một ông bố à Cảm thông, thương Xi-mông
* Khi đưa Xi-mông về nhà: 
 - Mỉm cười dắt tay em à Gần gũi như bố con , mở đường giải thoát cho Xi-mông 
- Nghĩ về Blăng-sốt: Đã lầm lỡ rất có thể lỡ lầm lần nữa à Lúc đầu có ý xem thường 
* Khi gặp Blăng-sốt:
 - Thái độ , cử chỉ: E dè, bỏ mũ, ấp úng, xúc động à Thay đổi ý nghĩ về BLS : tôn trọng, không bỡn cợt 
 - Khi Xi-mông đề nghị làm bố:
 + Im lặng à Xúc động vì qđịnh đột ngột
 + Cười, nhận lời à Nửa đùa, nửa thật nhận lời 
 +Nhấc bổng em lên, Hôn vào hai má à Thương Xi-mông, cảm mến BLS 
 +Bỏ đi rất nhanh à Muốn dành thời gian để BlS suy nghĩ
- Trong tác phẩm Mô-pa-xăng đã để nhân vật Phi-líp ngỏ lời cầu hôn Blăng-sốt và trở thành người bố thực sự của Xi-mông
à Là người nhân hậu, giàu tình yêu thương con người. Là người dũng cảm vượt qua những định kiến của xã hội.
* Diễn biến tâm lí các n/vật:
- Xi-mông: buồn tủi, tuyệt vọng – ngạc nhiên, vui mừng – tự tin, tràn ngập hạnh phúc.
- Chị Blăng-sốt: ngượng ngùng – đau khổ – quằn quại hổ thẹn.
- Bác Phi-líp: ngạc nhiên – cảm thông – đùa cợt – 
nghiêm túc.
à Truyện ca ngợi tình yêu thương, lòng nhân hậu của con người.
- Đọc và ghi nhớ nội dung Ghi nhớ SGK
I. ÑOÏC- HIỂU CHUÙ THÍCH :
 1/Taùc giaû:sgk.
 2/Taùc phaåm: sgk
Xuất xứ:
- In trong “Tuyển tập truyện ngắn Pháp thế kỉ XIX”.
- Đoạn trích nằm ở phần giữa của truyện.
 b. Tóm tắt đoạn trích:
 3/ Từ khó: (3), (4), (5), (6), (10), (11)/ sgk.tr. 143
 4/ Ngôi kể : Kể ở ngôi thứ 3
II. ÑOÏC-HIEÅU VĂN BẢN:
 1/Dieãn bieán söï vieäc : ñöôïc saép xeáp theo boá cuïc 4 phaàn.
 2/Nhaân vaät Xi-moâng:
 a) Hoàn cảnh: 
- Không có bố.
 - Bị bạn bè trêu chọc, đánh.
 => Đau khổ, muốn nhảy xuống sông cho chết đuối.
 b) Tâm trạng:
 * Khi em ở ngoài bờ sông: 
à đau khổ, tuyệt vọng
* Khi gặp Phi-líp:
à buồn tủi, xấu hổ, bất lực
* Khi về nhà: 
à khát khao có bố càng mãnh liệt, được bác Phi-líp nhận lời : vui sướng, hạnh phúc...
 * Ngày hôm sau ở trường: 
à kiêu hãnh, tự tin... 
 3/ Nhaân vaät Blaêng-soát:
 - Hoàn cảnh:
bị lừa dối à cần được cảm thông
- Phẩm chất:
à đức hạnh, thương con hết mực.
 4/Nhaân vaät Phi-líp:
- Là người nhân hậu, giàu tình yêu thương con người.
- Là người dũng cảm vượt qua những định kiến của xã hội.
 5. Nghệ thuật:
- Tác giả thành công trong nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật thông qua ngôn ngữ, hành động,
- Tình tiết truyện bất ngờ, hợp lí.
 6. Ý nghĩa văn bản: Truyện ca ngợi tình yêu thương, lòng nhân hậu của con người.
III.GHI NHÔÙ : (SGK/ trang 144)
IV/ CỦNG CỐ - HƯỚNG DẪN HS TỰ HỌC Ở NHÀ (4-5’)
 1/ Củng cố:
CÂU 1: Hãy sắp xếp những n/dung sau đây theo đúng diễn biến của đoạn trích Bố của Xi-mông ?
 A/ Phi-líp gặp Xi-mông và nói sẽ cho em một ông bố
 B/ Xi-mông đến trường và nói với các bạn có bố là Phi-líp 
 C/ Phi-líp đưa Xi-mông về nhà trả cho chị Blăng-sốt và nhận làm bố
 D/ Xi-mông buồn chán, tuyệt vọng và lang thang ra bờ sông 
 à Đáp án: D ----- A ----- C ----- B
 CÂU 2: Nội dung tư tưởng nổi bật của đoạn trích Bố của Xi-mông là gì ?
 A/ Cảm thương cho những đứa trẻ sống lang thang, cơ nhỡ
 B/ Đồng cảm với nỗi khổ của những người phụ nữ lầm lỡ
 C/ Ca ngợi tình yêu thương giữa con người với con người à Đáp án: C 
 D/ Tố cáo thói vô tâm trong xã hội 
 2/ Hướng dẫn HS học ở nhà:
- Kể tóm tắt lại câu chuyện.
- Phân tích diễn biến tâm lí của các nhân vật trong đoạn trích Bố của Xi-mông.
 - Soạn bài: Ôn tập về truyện (Lập bảng thống kê; trả lời các câu hỏi trong SGK)./.