Giáo án Ngữ Văn 9 - Tiết 61, 62: Làng

TUẦN 13	Ngày soạn :17/11/2012
TIẾT 61 - 62	 Ngày dạy : 22/11/2012
LÀNG
 	 - Kim Lân -	
A. Mục tiêu cần đạt:
- Có hiểu biết bước đàu về tác giả Kim Lân một đại diện của thế hệ nhà văn đã có những thành công từ giai đoạn trước Cách mạng tháng Tám
- Hiểu, cảm nhận được giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn Làng.
B. Kiến thức, kĩ năng, thái độ :
1. Kiến thức :
- Nhân vật, sự việc, côt truyện trong một tác phẩm truyện hiện đại
- Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm : sự kết hợp của các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự hiệ đại 
- Tình yêu làng, yêu nước, tinh thần kháng chiến của người nông dân Việt Nam trong thời kì kháng chiến chông thực dân Pháp.
2. Kĩ năng : 
- Đọc - hiểu văn bản truyện Việt Nam hiện đại được sáng tác trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp
- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thực biểu đạt trong tác phẩm truyện để cảm nhận một văn bản từ sự hiện đại.
3. Thái độ:
 - Biết yêu quê hương đất nước, tự hào về tinh thần cách mạng của thế hệ cha anh.
C. Phương pháp:
- Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề .
D. Tiến trình dạy học :
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số: Lớp 9A3 vắng ; P, KP.
2. Bài cũ : C Đọc thuộc lòng bài thơ Ánh trăng.Chủ đề của bài thơ là gì?
A. Tả đêm trăng, ánh trăng ở thành phố
B. Kể chuyện về những kỷ niệm cuộc đời chiến đấu và công tác của tác giả
C. Lời tự vấn lương tâm
D. Qua câu chuyện ánh trăng, vầng trăng, tác giả tự thấy giật mình vì lãng quên quá khứ gian khổ 
 C Phân tích, bình giảng cử chỉ giật mình của tác giả trong câu thơ cuối bài thơ Ánh trăng? 
C Thế nào là yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự ?
3.Bài mới:
* Giới thiệu bài : “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báu của ta . Từ xưa đến nay”. Lời khẳng định của Bác cũng là niềm tự hào của chúng ta về tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc mình. Tình yêu nước được biểu hiện hết sức đa dạng và có khi được biểu hiện ở niềm tự hào về làng của mình, là tình yêu kháng chiến, tình yêu cụ Hồ. Điều này được thể hiện cụ thể và sinh động qua nhân vật ông Hai ở truyện ngắn Làng . 
* Tiến trình bài học : 
Hoạt động của gv & hs 
Nội dung bài dạy
Hoạt động1:Tìm hiểu về tác giả và tác phẩm
-Gọi HS đọc lại mục chú thích * sgk/172
C Hãy nêu những hiểu biết của em về tác giả Kim Lân?
C Tác phẩm được sáng tác vào thời gian nào?
C Nêu xuất xứ của văn bản ?
C Tác phẩm Làng được sáng tác theo thể loại nào ? Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu văn bản:
-GV tóm tắt phần đầu của truyện mà Sgk lược bỏ. Và nêu yêu cầu giọng đọc: to, rõ ràng, chú ý phân biệt giọng tự tin của ông Hai ở đầu văn bản với giọng trầm buồn từ khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc; giọng sang sảng tự hào trở lại lúc nghe tin cải chính đọc mẫu từ “ nhớ cái làng quá”.
- Gọi HS đọc phân vai nối tiếp cho đến “Hà nắng gớm, về nào ”
- GV lưu ý HS phần còn lại của văn bản sẽ đọc khi phân tích .
-Giải thích từ khó: chú ý những từ ngữ địa phương , giải thích thêm một số từ: vạt: mảnh, vùng, khoảng (đất); gồng: gánh một đầu có hang (quang) còn một đầu không có gì (dùng tay chặn lên đòn gánh); liếp: phên; ghét thậm: ghét lắm; vưỡn: vẫn 
- Gọi một HS tóm tắt ngắn gọn văn bản .
C Đoạn trích này có thể chia bố cục làm mấy phần? Nêu nội dung từng phần?
- Từ đầu . Không nhúc nhích: tâm trạng của ông Hai khi nghe tin cả làng Dầu làm việt gian theo Pháp
- Đã ba bốn hôm nay .đôi phần: Tâm trạng xấu hổ, đau khổ, buồn bực của ông Hai trong ba bốn ngày sau đó
- Còn lại: Tình cờ ông Hai mới biết đó là tin đồn nhảm. Ông vô cùng sung sướng, lại yêu, lại tự hào cái làng mình hơn xưa 
C Những phương thức biểu đạt nào được tác giả kết hợp sử dụng chủ yếu trong văn bản?
C Nêu chủ đề của truyện ngắn Làng?
* Thả luận :C Để khắc hoạ nổi bật chủ đề của truyện, tính cách của nhân vật, Kim Lân đã đặt nhân vật chính vào một tình huống truyện ntn? Tình huống ấy có tác dụng gì? 
-HS chú ý đoạn 1
C Khi nghe tin do những người tản cư từ Gia Lâm cho biết: Cả làng chúng nó Việt gian theo Tây, thái độ và tâm trạng của ông Hai ntn? 
C Phân tích cử chỉ và những câu nói của ông? (HS tìm dẫn chứng, phân tích)
C Ngôn ngữ kể chuyện ở đoạn văn này có gì đáng chú ý ? Tác dụng ?
-Gv tích hợp với Tập làm văn : sử dụng ngôn ngữ độc thoại trong văn bản tự sự .
- Liên hệ, giáo dục HS về lòng tự trọng. 
TIẾT 2
C Về đến nhà nằm vật ra giường như bị cảm, nhìn lũ con chơi sậm chơi sụi với nhau, tâm trạng ông Hai diễn biến ntn? 
(HS chú ý đoạn văn: “nhìn lũ con. cái cơ sự này chưa?”
C Tâm trạng, thái độ của ông khi trò chuyện với vợ?
* Thảo luận : C Theo em vì sao ông Hai lại thấy đau đớn, tủi hổ khi nghe tin làng mình theo giặc? 
C Khi miêu tả về tâm trạng ông Hai, tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì? Tác dụng?
- Gv bình chốt ý và giới thiệu chuyển phần.
- Gv : Qua câu chuyện với mụ chủ nhà ( phần chữ nhỏ ), vợ chồng ông Hai đã bị đẩy đến thế khó xử : không biết sẽ sống nhờ ở đâu.
C Mấy ngày ở nhà ông Hai đã đặt ra và tự trả lời nhiều câu hỏi . Em hãy đọc lên những câu hỏi ấy và cho biết ngôn ngữ kể chuyện ở dậy có gì độc đáo ?
 C Cho biết cảm nhận của mình về tâm trạng của ông Hai lúc bấy giờ ?
C Ý nghĩ:Làng thì yêu thật; nhưng làng đã theo Tây rồi thì phải thù! Chứng tỏ điều gì đã diễn ra trong lòng ông Hai? 
=>Lòng yêu làng, yêu nước thực sự hoà quyện vào tâm hồn ông lão. ông quyết định dứt khoát, song cực kỳ đau khổ, uất hận: Muốn sao thì sao không thể bỏ về làng, phải thù cái làng theo giặc ấy mặc dù trước đây, dù cả cuộc đời ông đã gắn bó máu thịt với nó, vô cùng yêu thương, tự hào về nó. Thế là mâu thuẫn nội tâm trong ông Hai tạm thời tự ông tìm được hướng giải quyết trong tình thế thúc bách. Nhưng trong lòng ông đau đớn biết bao
C Đọc diễn cảm đoạn trò chuyện với thằng Húc. Nói cảm nhận của em về đoạn văn này?
-HS chú ý đoạn cuối cùng
C Đến diểm đỉnh của câu chuyện, tác giả tìm cách giải quyết mâu thuẫn và tâm trạng của nhân vật ông Hai ntn?
HS tìm chi tiết (làng ông Hai đã chiến đấu anh dũng, nhà ông bị đốt phá) 
C Tâm trạng và thái độ, cử chỉ, lời nói của ông Hai khi biết được sự thật về cái làng mình ra sao?
 =>HS tìm chi tiết vui mừng hớn hở, ông dường như không tiếc ngôi nhà , lại đi khoe tin nhà mình bị đốt .)
* Thảo luận : C Nét riêng của tình yêu làng của ông Hai là gì? 
=>Yêu làng đến say mê, hãnh diện, thành thói quen khoe làng; yêu làng đặt trong tình yêu nước, thống nhất với tinh thần kháng chiến. Kiên quyết chống giặc để bảo vệ làng quê, đất nước. Nếu làng theo giặc thì phải thù
CEm học tập được gì về nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật của tác giả?
C Nhận xét về cách kết thúc truyện? (vui, có hậu)
C Tóm lại, tâm trạng của ông Hai là tâm trạng của ai, trong hoàn cảnh nào?
=>Tâm trạng của người dân yêu làng, yêu nước phải rời dân đi tản cư được thử thách trong một tình huống đặc biệt bất ngờ
* Hướng dẫn tổng kết:
C Nhận xét về thành công trong việc miêu tả tâm trạng của nhân vật chính?
C Nêu ý nghĩa văn bản?
* Hướng dẫn luyện tập :
- GV yêu cầu HS làm miệng bài bài 1
Hoạt động 3: Hướng dẫn tự học :
- Gv hướng dẫn, HS chú ý lắng nghe.
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả (sgk/172)
2. Tác phẩm:
- Hoàn cảnh sáng tác : Sgk
- Xuất xứ : Văn bản trích từ tác phẩm cùng tên Làng ( chỉ lược bỏ phần đầu )
- Thể loại : Truyện ngắn 
II. Đọc- hiểu văn bản
1. Đọc và giải thích từ khó
2. Tìm hiểu văn bản :
2.1. Bố cục: 3 phần
2.2 Phương thức biểu đạt : Tự sự, miêu tả
2.3 Chủ đề : Tình yêu làng, yêu nước, tinh thần kháng chiến. 
2.4 Phân tích:
a. Tình huống truyện :Ông Hai tình cờ nghe tin làng chợ Dầu yêu quý của ông trở thành việt gian theo Pháp, phản lại kháng chiến, phản lại cụ Hồ
=>Tạo nên cái nút thắt của câu chuyện, gây ra một mâu thuẫn giằng xé tâm trí ông lão đáng thương
b. Diễn biến tâm trạng và hành động của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc 
* Khi vừa nghe tin làng chợ Dầu theo giặc :
+ Lúc đầu: Cổ ông lão nghẹn ắng lại, da mặt tê rân rân, lặng đi, tưởng như không thở được. Một lúc lâu ông mới rặn è è, nuốt một cái gì vướng ở cổ, cất tiếng hỏi, giọng lạc đi
=> Sững sờ, ngạc nhiên, hốt hoảng, đau đớn, bẽ bàng 
+ Sau đó: Lảng chuyện, cười nhạt thếch, nói: hà nắng gớm, về nào
+ Cúi gằm mặt, chột dạ, nơm nớp, trống ngực đập thình thịch, 
-> Miêu tả tâm lí nhân vật qua ngôn ngữ độc thoại 
=> Trốn tránh, xấu hổ, nhục nhã 
TIẾT 2
* Về đến nhà :
+ Về đến nhà nằm vật ra giừơng: nghĩ thương con, kiểm điểm từng người trụ lại ở làng, ..
+ Vợ hỏi chuyện : bực bội, gắt bà vô cớ, trằn trọc, lo lắng
+ Không dám ra khỏi nhà
=> Miêu tả tâm lý qua lời nói
=> Sự băn khoăn, đau khổ, tủi hổ, dằn vặt
*Tâm trạng ông Hai mấy ngày sau đó
- Những câu hỏi liên tiếp:
+ Biết đem nhau đi đâu bây giờ?
+ Biết đâu người ta chứa bố con ông già mà đi? 
+ Thật là tuyệt đường sinh sống
+ Hay là quay về làng
=> Độc thoại nội tâm, miêu tả tâm lí nhân vật qua suy nghĩ
=> Bế tắc, tuyệt vọng
+ Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây thì phải thù . 
=>Quyết định dứt khoát, song cực kỳ đau khổ, uất hận 
=> Sự chân thành, bộc trực, mộc mạc trong suy nghĩ mà tha thiết yêu làng yêu nước.
- Tâm sự với đứa con nhỏ 
- Cái lòng bố con ông như thế có bao giờ dám đơn sai
-> Giải bày tấm lòng, là người yêu làng, yêu nước, yêu kháng chiến, yêu cụ Hồ.
c. Tâm trạng ông Hai khi nghe tin cải chính :
- Vui mừng hớn hở, mua quà cho con
- Vội vàng đi cải chính tin làng cợ Dầu theo giặc : “ Toàn là sai sự mục đích cả”
- Khoe nhà mình bị đốt
=> Miêu tả tâm lí nhân vật qua lời nói, cử chỉ, lời văn mộc mạc.
=>Yêu làng đến say mê, hãnh diện, thành thói quen khoe làng; yêu làng đặt trong tình yêu nước, thống nhất với tinh thần kháng chiến.
3. Tổng kết:
a)NT:
b) ND:
 * Ý nghĩa văn bản: Đoạn trích thể hiện tình cảm yêu làng, tinh thần yêu nước của người nông dân trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp.
4. Luyện tập :
III.Hướng dẫn tự học :
- Nhớ một số chi tiết nghệ thuật đặc sắc miêu tả tâm lí nhân vật ông Hai trong truyện .
- Hoàn thành phần luyện tập.
-Chuẩn bị bài: Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
E.Rút kinh nghiệm :