Giáo an Ngữ văn 9 - Tiết: 9: Tức nước vỡ bờ

BÀI 3: 
Tiết: 9 TỨC NƯỚC VỠ BỜ 
 Ngô Tất Tốá
A/MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
-Giúp hs thấy được bộ mặt tàn ác, bất nhân của chế độ phong kiến đương thời và cảnh đau thương của người nông dân cùng khổ trong xã hội ấy; cảm nhận được quy luật của hiện thực: có áp bức, có đấu tranh.
-Thấy được vẻ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm tàng của người nd.
-Thấy được những đặc săùc nghệ thuật viết truyện của tác giả.
B/TIẾN TRÌNH DẠY VÀ HỌC:
1/Ổn định
2/Kiểm tra bài cũ.
-Tình thương yêu của Hồng đ/v mẹ được biểu hiện qua những chi tiết nào ?
-Phân tích giá trị của hai h/ả so sánh: “nếungã gục giữa sa mạc” và “giá những cổ tụcmới thôi”
3/Giới thiệu bài mới.
 -Ngô Tất Tố là lá cờ đầu của dòng vhht 1930-1945.Oâng đặc biệt thành công về đề tài nông thôn Tắt đèn là tác phẩmtiêu biểu nhất trong sự nghiệp sáng tác của ông.
->giới thiệu đoạn trích
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Ghi bảng
ư Hoạt động 1:Tìm hiểu tg,tp.
-Gọi hs trình bày những nét chính về nhà văn NTT.
ư Hoạt động 2:gv tóm tắt cốt truyện và nhận xét chung về nd và nt của tp, nêu rõ vị trí văn bản trích.
-Hãyxác định thể loại vb?
-Nêu xuất xứ đoạn trích?
ưHoạt động 3:Hs đọc vb, gv giải từ khó.
ưHoạt động 4:Tìm hiểu vb
-Hãy phân tích tình thế của chị Dậu khi bọn tay sai xông đến?
Hs thaỏ luận:
Em hãy chứng minh rằng chị Dậu thực sự là người phụ nữ thông minh trong cách xử trí với bọn tay sai?
(lưu ý ở các mức độ: cự bằng lý -> cự bằng tay->lời lẽ khi xưng hô.)
+Em có đồng ý với hành động phản kháng quyết liệt 
cũa chị Dâïu không? Tại sao?
+Sức mạnh nào đem đến cho chị chiến thắng này?
+Thành công trong nghệ thuật của đoạn văn ?
-Thảo luận: Khi chị Dậu đánh nhau, anh Dậu can ngăn,em có đồng tình 
không / vì sao?
ưHoạt động 5:h/ả bọn tay sai.
-Hình ảnh bọn tay sai xuất hiệh trong đoạn trích là nỗi khinh hoàng của người nông dân, trong những ngày sưu thuế .Em hãy chứng minh.
->hs thảo luận ,gv chốt.
ưHoạt động 6:Tìm hiểu nhan đề cuả văn bản
-Em hiểu nhan đề của văn bản ntn? Em có đồng ý cách đặt tên đó không?
ư Hoạt động 7:Thảo luận tổng kết.
Nhận xét của Vũ Ngọc Phan “ Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo” Hãy CM ý kiến đó.
-Đoạn trích giúp em thấy cuôc sốnh người nông dân trong XH cũ ntn? vẻ đẹp trong tâm hồn họ ?
-Học sinh đọc ghi nhớ.
ư Hoạt động 8:luyện tập
Làm bt 7.
->Do xuất thân từ nhà nho gốc nông dân nên NTT có sự gắn bó vói họ.
->Giáoviên hướng dẫân hs đọc phân vai đúng ngữ điệu theo diễn biến tâm lý nhân vật, nhấn giọng ở những từ gợi tả, giọng hài hước ở cuối bài.
Gv cho hs giải thích từ khó cần giải thích từ thuế thân 
->nam từ 18-60 tuổi mỗi năm phải đóng thuế,là thứ thuế dã man nhất còn sót 
lại của thời trung cổ.
->Tình thế nguy kịch, tính mạng anh Dậu như ngàn cân treo trên sợi tóc -> bọn tay sai xông đến -> chị Dậu tìm cách cứu chồng.
(Vụ thuế đang trong thời điểm gay gắt nhất -> tay sai lùng sục -> anh Dậu mới được thả về -> chị van xin gợi lương tri của con người).
-> Chị Dậu bị dồn ép tới 1 tình thế không thể chịu được: Đóng 2suất sưu, bán con, bán chó -> bi kịch trở nên bi thảm hơn khi tay sai sầm sạp xông vào nhà
-> diễn biến tâm lý của chị Dậu hợp lý,cách xử trí thông minh: khi cai lệthét, chửi, hầm hè->phản ứng tâm lý của chị được biểu hiện từ lời nói, giọng nói vẻ mặt (giọng run run khất nợ, thiết tha van lơn, xám mặt lo sợ -> lời lẽ thiết tha mềm mỏng “nhà cháu” -> chị gắng nhẫn nhục để cứu chồng nhung vô ích -> cai lệ tát, sấn đến)
=>uất ức, căm giận, phản kháng bùng nổ dữ dội ở người phụ nữ dịu hiền này.
->tình thế bỗng đảo ngược, đầy kịch tính hả dạ người đọc. Từ ông hóa mày ,từ nhà cháu thành “bà cho mày xem” ->h/ả
chị nghiến hai hàm răng thách thức ,túm cổ cai lệ dúi ngã chỏng quèo, lẳng hầu cận .. -> h/ả ngùn ngụt hận thù.
-Nghệ thuật tăng tiến, giọng điệu trào phúng ,một loạt động từ mạnh diễn tả lòng căm thù
=>Đây là bọn tay sai chuyên nghiệp - công cụ đắc lực cho xhtd. Hắn chỉ là tay sai mạt hạng trong bộ máy thống trị đương thời nhưng lại mang ý nghĩa tiêu biểu.
->nhân danh cho nhà nước và phép nước để hành động -> tính cách hung bạo của hắn được thể hiện một cách nhất quán từ hành động đến ngôn ngữ,cử chỉ.
-Sự tuyệt khéo dược thể hiện ở:
+Nghệ thuật khắc hoạ nv làm nổi bật bản chất(với cai lệ:lời lẽ,giọng nói ,hành động, hình tư thế; ở chị Dậu: tính cách đa dạng diễn biến tâm lý hợp lôgich.
-Cảnh đánh nhau sống động với những hành động dồn dập
-Ngôn ngữ đối thoại ,miêu tả đặc sắc ,cách sử dụng khẩu ngữ nhuần nhuyễn
I/Giới thiệu
 1/Tác giả:
-NTT(1893-1954)
-Xuất thân trong gia đình nhà Nho nghèo.
-Là cây bút tiêu biểu nhất của dòng vh HTPP.
-Nhà tiểu thuyết ,phóng sự, nhà báo ,nhà dịch thuật có tài,nhà khảo cứu tài ba.
-Là nhà văn xuất sắc của nông thôn với lòng yêu thương mãnh liệt,thái độ trân trọng thật sư với ND lao động nghèovà sự tố cáo đanh thép chế đô TDPK.
 2/ Tác phẩm
-Thể loại :tiểu thuyết
-Xuất xứ: trích trong chương XVIII của tiểu thuyết “tắt đèn”.
II/Tìm hiểu VB:
 2/Hình ảnh chị Dậu:
 -rón rénchờ xem chồng ăn->yêu thương.
 -Khi bọn sai nha đến:
 +Run run nhà cháu đã túng
 +Cháu van ông
=>thái độ nhún nhường,hạ mình(là bản chất của người nông dân)
 +bị dồn nén->chị liều cự lại.
* Cự bằng lý: 
-Chồng tôi đau ốm
->lấy đạo làm người làm lý lẽ =>thái độ ngang hàng.
*Cự bằng tay:
 -Mày trói chồng bà đi
 -túm lấy cổ lẳng..ngã nhàoTư thế hiên ngang,phảh kháng quyết liệt.
=>Sức mạnh bắt nguồn từ lòng căm thù ,từ tình yêu thương.
-Thà ngồi tù -> không muốn sống cúi đầu,sự phản kháng tiềm tàng nhưng mạnh mẽ.
2/Hình ảnh bọn tay sai:
 -Thét bằng giọng khàn khàn
 -Trợn ngược hai mắt,,quát
 -Giọng hầm hè chạy sầm sậpbịch vào ngực chị Dậu
->là kẻ trịch thượng bất nhân=>bộ mặt tàn bạo của XHthực dân nửa PK.
-Nhan đề phản ánh đúng quy luật->dự báo được cơn bão táp CM của quần chứng sau này.
III/Ghi nhớ
(SGK trang 30)
IV/Luyện tập
Làm bài tập 7
 *Giải bài tập:
 -Không khí ngột ngạt căng thẳng trong vụ thuếă’
 -Tình cảnh cùng đường của chị Dậu .
 -Sự tàn bạo ,bất nhân của xh thực dân nửa PK.
 -Chị Dậu vùng dậy phản kháng quyết liệt
4/ Củng cố
-Vẻ đẹp của hình tượng nv chị Dậu qua đó
5/ Dặên dò:
-Soạn “lão Hạc”->tìm đọc tp.
 *Rút kinh nghiệm