Giáo án Ngữ văn 9 - Tuần 11 - Tiết 36-37: Văn bản Mã Giám Sinh mua Kiều

Tuần 11 - Tiết 36-37.
Ngày soạn: Ngày giảng 
 Văn bản : Mã Giám Sinh mua Kiều .
A.Mục tiêu :
1.KT: Giúp học sinh hiểu:Tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du :Khinh bỉ và căm phẫn sâu sắc bọn buôn người ,đau đớn và xót xa trước thực trạng con người bị chà đạp thấy được nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du :Khắc hoạ nhân vật qua diện mạo ,cử chỉ ,hành động .
2.KN: phát hiện ,phân tích nhân vật phản diện trong Truyện Kiều .
3.Giáo dục: thái độ cảm thông trước cảnh đời đau khổ ,căm ghét thế lực đồng tiền chà đạp lên quyền sống con người .
B.Chuẩn bị :
GV:Nội dung bài giảng .
HS:đọc,soạn văn bản.
C.Phương pháp :Phân tích ,đánh giá nhân vật .
D.Tiến trình bài dạy :
I Ôn định lớp :
II.Kiểm tra bài cũ : 
?Đọc thuộc lòng đoạn trích Cảnh ngày xuân .
Phân tích bức tranh mùa xuân được Nguyễn Du miêu tả trong văn bản
-Khung cảnh trong sáng tươi đẹp ->Bức tranh mùa xuân mang nét đặc trưng hài hoà ,tươi sáng (Xanh điểm trắng)đường nét mảnh mai sinh động ->Bức tranh mùa xuan mới mẻ tinh khôi giàu sức sống .
IIIBài mới :
GV:Bên cạnh thành công về mặt tả cảnh ,Truyện Kiều còn có thành công lớn về nghệ thuật xây dựng nhân vật .Thế giới nhân vật của Truyện Kiều vô cùng phong phú có người tốt kẻ xấu nhân vật chính ,nhân vật phụ ...Nhưng mỗi nhân vật đều để lại 1 dấu ấn riêng không phai mờ trong lòng người đọc .
Chúng ta đã biết tài năng miêu tả của Nguyễn Du qua 2 bức chân dung giai nhân tuyệt sắc .Chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu tài năng xây dựng nhân vật của Nguyễn Du qua đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều .
 HĐ CỦA GV
HĐ CỦA HS
NỘI DUNG GHI BẢNG
?Hãy xác định vị trí của đoạn trích :
?Kể lại Truyện Kiều từ đoạn trích Cảnh ngày xuân bằng lời văn của em .
GV đọc mẫu .
Gọi 2 học sinh đọc .
?Giải nghĩa :
?Nêu đại ý đoạn trích.
Đoạn trích có thể chia làm mấy đoạn ?Nêu nội dung chính của đoạn ?Đoạn trích có sự kết hợp các phương thức biểu đạt nào ?Phương thức nào là chủ yếu :
 TS+MT+BC.
?Đoạn trích có những nhân vật nào ?nhân vật naò là nhân vật trung tâm Nvật nào là nhân vật chính ?Vì sao :
:?Nhân vật MGS được miêu tả trong những tình huống nào 
?Hãy đọc những câu thơ miêu tả MGS khi mới đến nhà Kiều (Sự lòng .....Kíp ra )
?ở hai câu thơ đầu MGS được giới thiệu qua những từ ngữ nào :
?Em có nhận xét gì về cách giới thiệu của tác giả
GV : Vậy con người được giới thiệu trang trọng ấy thực chất là kẻ như thể nào ?Nguyễn Du đã khắc hoạ bản chất của họ Mã như thế nào qua ngôn ngữ ,ngoại hình .cử chỉ ,hành động và ngoại cảnh ?
?Vậy ngôn ngữ của Mã Giám Sinh như thế nào :
?Nhận xét của em về ngôn ngữ của MGS:?Vì sao ....
?Về ngoại hình MGS được miêu tả ra sao ?Em hình dung như thế nào về MGS:
?Nhận xét từ :Nhẵn nhụi -Bảnh bao tác dụng của nó trong việc thể hiện nội dung :
?Từ đó em rút ra nhận xét gì về con người MGS qua trang phục tuổi tác :
?Từ diện mạo ấy tác giả khắc hoạ bản chất gì của MGS: 
?MGS xuất hiện trong ngoại cảnh như thế nào .Em có nhận xét gì về chi tiết ngoại cảnh này :
?Đến nhà Kiều ,Mã đã có hành động gi?em có nhận xétgì về hành động này :
?Em hiểu thế nào là ngồi tó?Từ cái ngồi đó Nguyễn Du lột trần chân tướng gì ở hắn :
?Hs đọc :Mặn nồng .....Bớt một thêm hai .
?Trước môt Thuý Kiều tài sắc đáng thương, họ Mã đã có cử chỉ hành động nào ?
?Qua đó ta thấy MGS là kẻ như thế nào :
?MGS nói là đi hỏi vợ nhưng thực chất hắn có quan tâm tới tiêu chuẩn một người vợ không ?Vậy hắn quan tâm tới điều gì :
?Khi bước vào cuộc mua bán ngôn ngữ của hắn có gì khác trước :
?Từ ngữ nào bộc lộ bản chất của hắn 
?Em hình dung như thế nào qua từ cò kè (Túi tiền được mở ra thắt vào ,kẻ mua người tên buôn người mặc cả bớt xén từng đồng )
?Qua đó tác giả khắc hoạ bản chất nào của MGS(Keo kiệt bủn xỉn )
?Nthuật xây dựng nhân vật MGS có gì khác với ng/thuật xây dựng nhân vật TV ,TK:
?Vì sao có sự khác nhau đó (Vì MGS là nhân vật phản diện ) 
?Qua việc miêu tả nhân vật MGS tác giả đã bộc lộ thái độ gì (Khinh bỉ căm phẫn sâu sắc bọn buôn thịt bán người )
?Thái độ đó được biểu hiện như thế nào qua việc miêu tả MGS:
?Cảm nhận của em vềnhân vật MGS (Là tên buôn thịt bán người bản chất con buôn giả dối bất nhân chỉ vì tiền .Hắn chính là kẻ đại diện cho thế lực đồng tiền chà đạp lên quyền sống của người phụ nữ )
?Tìm những từ ngữ miêu tả Kiều :
?Có gì đặc sắc trong lối văn miêu tả ấy 
?Qua đó em hình dung như thế nào về tâm trạng của Thuý Kiều trong cảnh ngộ này 
?Vì sao nàng đau đớn xót xa tủi nhục 
?Vì sao nàng lại câm lặng làm theo lời mụ mối như một cái máy 
?Qua đó em hiểu gì về phẩm chất Thuý Kiều :
?Khi miêu tả nhân vật Thuý Kiều Nguyễn Du đã bộc lộ tình cảm gì 
?Đọc 2 câu cuối 
?Thái độ của Ng Du thể hiện như thế nào qua 2 câu cuối 
GV :Cùng với Tú Bà ,Sở Khanh ...những kẻ kiếm lời trên thân xác của người phụ nữ ,sẵn sàng làm những việc xấu xa ghê tởm đẩy người phụ nữ vào cuộc sống bùn nhơ không lối thoát .
Trước một nhân vật MGS như vậy ,thái độ cuả Kiều ntn
?Khái quát nghệ thuật chủ yếu của đoạn trích :
?Nêu nội dung cơ bản của đoạn trích 
?Xác định nhân vật chính, n/v trung tâm trong đoạn trích .
?Trước một nhân vật MGS như vậy ,thái độ cuả Kiều ntn
IV,Củng cố :So sánh làm nổi rõ bút pháp xây dựng nhân vật phản diện và chính diện .
V,Hướng dẫn về nhà :Học thuộc thơ -Phân tích nhân vật MGS-Giá trị nhân đạo –Tốm tắt đoạn trích .
-Soạn Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga .
- Nằm ở phần II Gia biến và lưu lạc .
-Gia đình Thuý Kiều bị vu oan ,cha và em bị đánh đập tàn nhẫn ,nhà cửa bị lục soát vơ vét mọi của cải .Thuý Kiều quyết định bán mình cứu cha và em .Được tin mụ mối mách bảo ,Mã Giám Sinh đến nhà Kiều .
-Giám sinh :+Tên gọi học trò học trường QTGiám +Chức quan nhỏ người ta mua của triều đình 
Cụm từ :ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ :ép gẩy đàn ,thử tài làm thơ .
--Qua cuộc mua bán Nguyễn Du khắc hoạ chân thực bản chất của Mã Giám Sinh và tâm trạng Thuý Kiều .
3 đoạn :
Đ1 :Từ đầu đến Sỗ sàng (MGS đến nhà Kiều )
Đ2 :Tiếp đến Như mai (Nỗi đau đớn tủi nhục của Thuý Kiều )
Đ3: Còn lại (Cuộc mua bán ) 
-Ba nhân vật :MGS,Kiều ,mụ mối .Nhân vật trung tâm MGS(Được miêu tả nhiều )NV chính Thuý Kiều .
2 tình huống :
+Khi mới đến nhà Kiều .
+Trong cuộc mua bán .
Viễn khách :khách ở xa 
Vấn danh :Đến hỏi xin cưới Kiều .
Giới thiệu một cách trang trọng bằng những từ HánViệt.
Rằng Mã Giám Sinh 
Rằng huyện Lâm Thanh cũng gần .
+Cái tên Mã Giám sinh không cho ta biết dược rõ ràng thông tin nào cụ thể về gã .
+ƠLâm Tri nhưng lại nói là gần huyện Lâm Thanh .
+Nói rất ít :Hỏi nói goị thưa.
->Ngôn ngữ :cộc lốc ,kiệm lời ,mập mờ gian trá
-Vì hắn sợ lộ chân tướng con buôn 
Tuổi :Ngoại tứ tuần .
Diện mạo :Mày râu nhẵn nhụi .
Trang phục :áo quần bảnh bao .
Tuổi đã nhiều .
Diện mạo :Râu ria cạo nhẵn ,tỉa tót trai lơ .
Trang phục :áo quần chưng diện khoe sự sang giàu trẻ trung .
Nghệ thuật :Từ láy 
Nhẵn nhụi :Thường để chỉ đồ vật ->Ko biểu đạt t/c trang nhã lịch sự ->sự thiếu tự nhiên ->Sự trơ ,phẳng lì 
Bảnh bao :Thường dùng khen áo quần trẻ em đẹp ->Hàm ý chế giễu mỉa mai .
Con người :Diện mạo trang phục không phù hợp với tuổi tác ->Người nhiều tuổi cố ăn mặc tô vẽ cho trẻ ->Vẻ ngoài chải chuốt kệch cỡm lố bịch
GV:Khi đọc câu naỳ người ta nhớ đến câu thành ngữ :Nam vô tu bất nghì :Theo quan niệm thẩm mĩ tướng mạo người đàn ông thủa trước :Người đàn ông không râu là kẻ bất nghĩa bất nghì ->Chân dung MGS là chân dung kẻ bất nghĩa bất nghì .
Bản chât trai lơ đàng điếm chuyên đi dụ dỗ lừa gạt các cô gái nhà lành .
-Trước thầy sau tớ lao xao ->Lao xao :Tiếng to tiếng nhỏ ,nhố nháo ,ô hợp ,thiéu nghiêm túc không giống một dám hỏi vợ.
GV:M đóng vai chú rể đến xin cưới Kiều ,nhưng thực chất là mua Kiều về lầu xanh của Tú Bà làm gái làng chơi .Đám người đi theo là tay chân của hắn nhưng lại đóng vai người nhà chú rể nhưng vẫn bị lộ chân tướng bởi những lời nói cử chỉ hành động thiếu nghiêm túc trang trong mà xuồng xã xô bồ tiếng to tiếng nhỏ .
TK là người nhạy cảm ,trước khi theo họ Mã về Lâm trị nàng đã nói với cha :
Xem gương con .........con buôn 
-Hành động :Ngồi tót .
->Ngồi nhảy lên ,ngồi nhanh .
Chân tướng của kẻ xấc xược ,vô học ,cậy của khinh người .
GV :Chỉ bằng từ ngồi tót Ng Du đã bóc trần bản chất của Mã Giám Sinh .Trong truyện Kiều ,Nguyễn Du đã khắc hoạ bản chất nhân vật qua những từ ngữ rất thần tình :Cái ngồi Vắt nóc nanh nọc của mụ chủ chứa Tú bà luôn sống trên thân xã người phụ nữ .Điêụ bộ hứa hẹn giả dối:Lặng nghe lẩm nhẩm gật đầu cuả Sở Khanh khi rủ Kiều đi trốn....Ng/D đã khắc hoạ bản chất của nhân vật phản diện qua những từ ngữ có giá trị biểu đạt cao 
 -Ep cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ .->Bắt Kiều đánh ,thử tài làm thơ đề quạt .
-Lạnh lùng,tàn nhẫn vô cảm .Coi Thuý Kiều là một món hàng .Lạnh lùng thử chất lượng món hàng .Không hề thương xót cảm thông .
-Quan tâm tới việc mua món hàng sao cho rẻ nhất hời nhất .
-Cố tỏ ra là người có văn hoá ,lời lẽ hoa mĩ .
- Dạy bao nhiêu ,Cò kè .
-TVân TKiều bút pháp ước lệ ẩn dụ .
-MGS bút pháp hiện thực hoá :Để nhân vật tự bộc lộ bản chất tính cách qua diện mạo ngôn ngữ ,cử chỉ ,hành động
- Qua cái nhìn mỉa mai châm biếm lên án :
+Bộ mặt mày râu nhẵn nhụi cho thấy sự thiếu tự nhiên râu cạo nhẵn ,lông mày tỉa tót trai lơ 
+Sự đả kích ngầm càng sâu cay khi một người dàn ông ngoại tứ tuần lại cố tỉa tót công phu tô vẽ cho mình ra dáng trẻ
 +Hành động của MGS khi gật gù tán thưởng món hàng mặn nồng mỗi vẻ một ưa thật đê tiện .
-Hs đọc :Buồng trong .....như mai .
Thềm hoa –lệ hoa 
Buồn như cúc –gầy như mai 
Dín gió e sương 
Thẹn ....mặt dày 
Bút pháp ước lê.,ẩn dụ ,nghệ thuật so sánh.
-Đau đớn xót xa tủi nhục , nỗi khổ đau câm lặng ,nhất nhất làm theo lời mụ mối như một cái máy -Từ một cô gái trong trắng say sưa trong mối tình đầu ->trở thành món hàng mua bán .ý thức được nhân phẩm ,đau xót trước cuộc đời ngang trái .
-Vì nàng chủ động chập nhận hi sinh cứu cha và em .
Là người con hiếu thảo ,một con người giàu lòng vị tha và đức hi sinh 
:Dùng nghệ thuật ẩn dụ ước lệ ,lấy thiên nhiên cao quí để miêu tả tâm trạng nhân vật mà mình yêu thương .
Như hoá thân vào nhân vật ,đồng cảm với nỗi dau đớn xót xa của Kiều .
I.Giới thiệu đoạn trích.
1.Vị trí :Nằm ở đầu phần II Gia biến và lưu lạc .
-Tóm tắt :Gia đình bị vu oan ,cha và em bị đánh đập tàn nhẫn ,Kiều quyết định bán mình cứu gia đình .
2.Đọc hiểu chú thích .
a.Đọc .
b.Chú thích .
II.Phân tích .
1.Đại ý và kết cấu .
a.Đại ý :Qua cuộc mua bán Nguyễn Du khắc hoạ chân thực bản chất của Mã Giám Sinh và tâm trạng Thuý Kiều.
b.Kết cấu : 3 phần .
2.Phân tích .
a.Nhân vật Mã Giám Sinh .
-Được giới thiệu trang trọng:Là khách ở xa đến hỏi xin cưới Kiều .
-
Ngôn ngữ :cộc lốc ,kiệm lời ,mập mờ gian trá
*Ngoại hình :Diện mạo trang phục không phù hợp với tuổi tác :Người nhiều tuổi cố ăn mặc tô vẽ cho trẻ .Vẻ ngoài chải chuốt kệch cỡm lố bịch. 
->Bản chất trai lơ đàng điếm .
*Ngoại cảnh :thiếu nghiêm túc ,nhốn nháo ô hợp không giống một đám hỏi .
*Hành động: xấc xược ,vô học ,cậy của khinh người .
-Không hề thương xót cảm thông TK ,coi K là một món hàng ,lạnh lùng tàn nhẫn thử món hàng.
->Bản chất con buôn ,keo kiệt bủn xỉn chỉ vì tiền . 
Nghệ thuật :Xây dựng nhân vạt bằng bút pháp hiện thực để nhân vật tự bộc lộ bản chất qua diện mạo ,ngôn ngữ cử chỉ hành dộng ->Thể hiện thái độ mỉa mai châm biếm kín đáo .
b.Nhân vật Thuý Kiều .
-Đau đớn xót xa tủi nhục ,hiện thân củanỗi khổ đau câmlặng.Chủ động chấp nhận hi sinh cứu cha và em .Là người con hiếu thảo,con người giàu lòng vị tha đức hi sinh
->Nhà thơ đã hoá thân vào nỗi đau đớn tủi nhục của nhân vật .Qua đó thể hiện niềm cảm thương sâu sắc trước thực trạng con người bị hạ thấp bị chà đạp,Tố caó thế lực đồng tiền chà đạp lên nhân phẩm người phụ nữ 
III/Tổng Kết :
1Nghệ thuật :
2.Nội dung :
IV.Luyện tập :Xác định nhân vật chính ,nhân vật trung tâm trong đoạn trích