Giáo án Ngữ Văn 9 - Tuần 20, 21, 22 - GV: Bùi Thị Tân - Trường THCS Cương Sơn

NGỮ VĂN 9 HỌC KỲ II
Ngày soạn:15/12/2010
Ngày giảng: 3/1/2011
Tuần 20 - Tiết 91
BÀN VỀ ĐỌC SÁCH
 Chu Quang Tiềm
I.	Mục tiêu cần đạt:
 1. Kiến thức.
	Giúp học sinh: 
 - Hiểu được sự cần thiết của việc đọc sách và phương pháp đọc sách
 - Rèn luyện thêm cách viết văn nghị luận qua việc lĩnh hội bài nghị luận sâu sắc, sinh động, giàu tính thuyết phục của Chu Quang Tiềm. 
 *Trọng tâm: Tiết 1:Đọc, pt phần 1
 *Tích hợp: TLV:Phép phân tích, tổng hợp
 2. Kĩ năng.
- Đọc, hiểu văn bản dịch, không sa đà vào phân tích ngôn từ.
- Nhận ra bố cục chặt chẽ, hệ thống lập luận rõ ràng trong một văn bản nghị luận.
- Rèn luyện thêm cách viết đoạn văn, bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội.
 3. Thái độ.
- Ý nghĩa và tầm quan trọng của việc đọc sách.
- Giáo dục những thói quen đọc sách.
II. Những kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài.
 - Kĩ năng giao tiếp: trình bày suy nghĩ về tầm quan trọng của sách trên con đường học vấn, tích lũy và nâng cao vốn tri thức.
 - Suy nghĩ sáng tạo: bày tỏ những nhận thức của mình về phương pháp đọc sách và tầm quan trọng của sách trên con đường học vấn.
 - Xác định giá trị bản thân: lựa chọn sách và phương pháp đọc sách đúng đắn.
III. Các phương pháp/kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng.
 - Kĩ thuật động não: suy nghĩ, phân tích đánh giá về nội dung và nghệ thuật của văn bản, phân tích tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách.
 - Kĩ thuật đặt câu hỏi: gợi mở, dẫn dắt hs tìm hiểu khám phá kiến thức.
 - Thảo luận nhóm, trình bày về phương pháp đọc sách.
IV. Phương tiện dạy học
 GV: Tư liệu về Chu Quang Tiềm.
 HS: Soạn bài theo yêu cầu
V. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
néi dung
* Ho¹t ®éng 1 : Khởi động – Giới thiệu bài ( 5’)
 1.Ổn định:
 2. Kiểm tra: 
- Vở soạn kì II
- Giới thiệu chương trình SGK kì II lớp 9
+ Văn: 	- Văn bản nhật dụng
	- Văn học hiện đại: thơ, truyện
	- Văn học nước ngoài
	- Kịch
+ TLV:	- Nghị luận 1 vấn đề về tư tưởng, đạo lí.
	- Nghị luận văn học
 3. Bài mới:
- Học trò nho TQ, VN thuộc lòng giáo huấn của thánh hiền.
	"Thiên tử trong hiền hào
	Văn chương giáo nhỡ tào
	Vạn bạn giai hạ phẩm
	Duy hữu độc như cao".
	(Nghĩa: Vua coi trọng người hiền đức, văn chương giáo dục con người, trên đời, mọi nghề đều thấp kém, chỉ có đọc sách là cao quý nhất ® bao ý kiến về đọc sách: Macxim Gorky - học giả Chu Quang Tiềm là một minh chứng).
* Ho¹t ®éng 2 : H­íng dÉn t×m hiÓu văn bản(35’)
- §äc chó thÝch. Giíi thiÖu vÒ nhµ lý luËn v¨n häc næi tiÕng cña Trung Quèc Chu Quang TiÒm ? 
 §äc hiÓu chó thÝch
GV h­íng dÉn c¸ch ®äc
- GV ®äc 1 ®o¹n
- HS ®äc
- V¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i nµo?
- §äc chó thÝch mét sè tõ khã?Bµi nghÞ luËn bµn vÒ vÊn ®Ò g× ?
 + Bµi viÕt cã ®Ò tµi nghÞ luËn rÊt gÇn gòi víi c«ng viÖc häc tËp hµng ngµy. Bµn vÒ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch vµ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch.
- §©y lµ mét bµi nghÞ luËn. Nªu bè côc cña bµi ?
 + Kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng, ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch.
 + Nªu c¸c khã kh¨n, nguy h¹i dÔ gÆp trong thùc tÕ khi ®äc s¸ch.
 + Bµn vÒ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch, lùa chän s¸ch vµ quy c¸ch ®äc s¸ch.
- NhËn xÐt vÒ bè côc cña bµi theo yªu cÇu cña mét bµi v¨n nghÞ luËn ?
- Dùa vµo bè côc h·y tãm t¾t c¸c luËn ®iÓm
. Ho¹t ®éng nhãm
. §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi- nhãm kh¸c nhËn xÐt 
Ph©n tÝch tÇm quan träng vµ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch 
- HS ®äc phÇn ®Çu. Trong ®o¹n nµy c©u nµo lµ luËn ®iÓm mang tÝnh kh¸i qu¸t nhÊt?
 + 2 c©u ®Çu : “§äc s¸ch lµ mét con ®­êng quan träng cña häc vÊn” vµ “Häc vÊn kh«ng chØ lµ viÖc c¸ nh©n mµ lµ viÖc cña toµn nh©n lo¹i”.
 + ý nghÜa c¶ ®o¹n : ý nghÜa cña s¸ch trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i.
- Tõ luËn ®iÓm ®­a ra t¸c gi¶ ®· nªu nh÷ng lý lÏ nµo ®Ó ph©n tÝch vµ kh¼ng ®Þnh luËn ®iÓm ?
 (gi¶i thÝch “häc thuËt” : hÖ thèng kiÕn thøc khoa häc).
- Ngoµi luËn ®iÓm nµy ®o¹n v¨n cßn cã luËn ®iÓm kh¸i qu¸t nµo n÷a ? (®äc c©u : §äc s¸ch lµ muèn tr¶ nî ......... ®· khæ c«ng t×m kiÕm míi thu nhËn ®­îc”) Gi¶i thÝch nghÜa cña c©u v¨n ®ã ? 
- Qua phÇn 1 t¸c gi¶ muèn nãi víi chóng ta ®iÒu g×?
- GV n©ng cao : §äc s¸ch lµ con ®­êng tÝch luü n©ng cao vèn tri thøc, víi mçi ng­êi ®äc s¸ch chÝnh lµ sù chuÈn bÞ ®Ó lµm cuéc tr­êng chinh v¹n dÆm trªn con ®­êng tÝch luü, kh«ng thÓ cã thµnh tùu míi trªn con ®­êng v¨n hãa häc thuËt nÕu kh«ng biÕt kÕ thõa thµnh tùu thêi ®· qua.
* Ho¹t ®éng 3 :Củng cố- Dặn dß
1. Cñng cè: ( 3phót)
 - Nªu tÇm quan träng vµ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸nh
2. H­íng dÉn häc ë nhµ( 2 phót)
 - N¾m ch¾c néi dung phÇn 1
 - Tr¶ lêi c©u hái cßn l¹i
I- §oc hiÓu chó thÝch
1- T¸c gi¶ :
Chu Quang TiÒm (1897-1986) Trung Quèc.
2. T¸c phÈm: 
- Bµi viÕt nµy lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tÝch lòy kinh nghiÖm dµy c«ng suy nghÜ cña ng­êi ®i tr­íc víi thÕ hÖ sau.
*. §äc:
- ThÓ lo¹i: NghÞ luËn
3- Bè côc :- 3 phÇn
- Bè côc hîp lý, chÆt chÏ : §i tõ nhËn thøc ý nghÜa qua liªn hÖ thùc tÕ vµ ®Ò ra gi¶i ph¸p.
II- §ächiÓuv¨n b¶n
1- TÇm quan träng vµ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch 
- LuËn ®iÓm : ý nghÜa cña s¸ch trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i.
- Lý lÏ :
+ Ghi chÐp, l­u truyÒn tri thøc.
+ Kho tµng di s¶n tinh thÇn.
+ Lµ cét mèc trªn con ®­êng tiÕn hãa häc thuËt.
=> S¸ch lµ kho tµng tri thøc cña nh©n lo¹i v× ®äc s¸ch lµ vÊn ®Ò v« cïng quan träng ®Ó tiÕp nhËn kiÕn thøc nh©n lo¹i 
 ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ™ & ˜ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯
Ngày soạn:15/12/2010
Ngày giảng: 4/1/2011
Tuần 20 - Tiết 92
BÀN VỀ ĐỌC SÁCH ( Tiếp)
 Chu Quang Tiềm
I.	Mục tiêu cần đạt
 1. Kiến thức.
	Giúp học sinh: 
 - Hiểu được sự cần thiết của việc đọc sách và phương pháp đọc sách
 - Rèn luyện thêm cách viết văn nghị luận qua việc lĩnh hội bài nghị luận sâu sắc, sinh động, giàu tính thuyết phục của Chu Quang Tiềm. 
 *Trọng tâm:Tiết 2:Phân tích phần 2,3,4
 *Tích hợp: TLV:Phép phân tích, tổng hợp
 2. Kĩ năng.
- Đọc, hiểu văn bản dịch, không sa đà vào phân tích ngôn từ.
- Nhận ra bố cục chặt chẽ, hệ thống lập luận rõ ràng trong một văn bản nghị luận.
- Rèn luyện thêm cách viết đoạn văn, bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội.
 3. Thái độ.
- Ý nghĩa và tầm quan trọng của việc đọc sách.
- Giáo dục những thói quen đọc sách.
II. Những kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài.
 - Kĩ năng giao tiếp: trình bày suy nghĩ về tầm quan trọng của sách trên con đường học vấn, tích lũy và nâng cao vốn tri thức.
 - Suy nghĩ sáng tạo: bày tỏ những nhận thức của mình về phương pháp đọc sách và tầm quan trọng của sách trên con đường học vấn.
 - Xác định giá trị bản thân: lựa chọn sách và phương pháp đọc sách đúng đắn.
III. Các phương pháp/kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng.
 - Kĩ thuật động não: suy nghĩ, phân tích đánh giá về nội dung và nghệ thuật của văn bản, phân tích tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách.
 - Kĩ thuật đặt câu hỏi: gợi mở, dẫn dắt hs tìm hiểu khám phá kiến thức.
 - Thảo luận nhóm, trình bày về phương pháp đọc sách.
IV. Phương tiện dạy học
 GV: Tư liệu về Chu Quang Tiềm.
 HS: Soạn bài theo yêu cầu
V. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
Ho¹t ®éng cña GV- HS
Néi dung
*Hoạt động 1: Khëi ®éng5’
 1.Ổn định:
 2. Kiểm tra: 
- Vở soạn kì II
- Tóm tắt văn bản.
 3. Bài mới:
* Ho¹t ®éng 2 :§äc hiÓu văn bản (30’)
- §äc ®o¹n 2 SGK 4. T×m luËn ®iÓm chÝnh cña ®o¹n v¨n ?
- T¸c gi¶ ®· nªu ra c¸c nguy h¹i nµo trong viÖc ®äc s¸ch hiÖn nay? C¸c luËn cø nªu ra g¾n víi nh÷ng h×nh ¶nh nµo ? Nªu t¸c dông ?
- NhËn xÐt c¸ch lËp luËn cña phÇn 2 :
 + Nªu luËn ®iÓm -> dïng lü lÏ ph©n tÝch luËn ®iÓm (diÔn dÞch)
- GV kh¸i qu¸t :
Tõ viÖc nªu ý nghÜa, kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña viÖc ®äc s¸ch, t¸c gi¶ ®· nªu ra nh÷ng nguy h¹i trong viÖc ®äc s¸ch hiÖn nay. Nh÷ng nguy h¹i ®ã ®Òu cã dÉn chøng b»ng c¸c h×nh ¶nh so s¸nh cô thÓ khiÕn chóng ta thÊy râ ®äc s¸ch cã hiÖu qu¶ lµ mét vÊn ®Ò cÇn quan t©m. 
- GV ®­a ra mét sè dÉn chøng vÒ lo¹i s¸ch kh«ng cã lîi
- HS ®äc ®o¹n 3 SGK 5. §o¹n 3 t×m hiÓu vÒ c¸ch chän s¸ch vµ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch. Cô thÓ bµn nh­ thÕ nµo ?
- Khi ®äc s¸ch chó ý mÊy lo¹i?
- Em hiÓu thÕ nµo vÒ s¸ch phæ th«ng vµ s¸ch chuyªn s©u?
+Ho¹t ®éng nhãm
.§¹i diÖn nhãm tr¶ lêi
. GV nhËn xÐt bæ xung.
- §Ó cho ng­êi ®äc dÔ hiÓu c¸ch chän vµ ®äc s¸ch còng nh­ Ých lîi vµ t¸c dông cña nã, t¸c gi¶ dïng c¸ch nãi nh­ thÕ nµo ?
 + TiÕp tôc dïng c¸ch lËp luËn diÔn dÞch : nªu luËn ®iÓm råi ph©n tÝch theo lý lÏ. Cô thÓ hãa lêi v¨n b»ng h×nh ¶nh : c­ìi ngùa qua chî, träc phó khoe cña, chuét chui vµo sõng tr©u ... vµ dïng sè liÖu ®Ó h¹n ®Þnh c¸ch chän s¸ch ...
- Em h·y gi¶i nghÜa c¸c h×nh ¶nh vµ thµnh ng÷ ?
- Lêi bµn cña Chu Quang TiÒm vÒ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch khiÕn ng­êi ®äc ph¶i suy nghÜ lµ g× ?
* Ho¹t ®éng 3 : H­íng dÉn tæng kÕt bµi häc ( 5 phót)
- HS nh¾c l¹i bè côc cña v¨n b¶n ? NhËn xÐt bè côc ?
 + C¸ch lËp luËn ph©n tÝch diÔn dÞch ®­îc dïng nhÊt qu¸n trong v¨n b¶n, c¸ch nªu lý lÏ g¾n víi so s¸nh, víi h×nh ¶nh, víi thµnh ng÷ quen thuéc.
- Theo Chu Quang TiÒm ®äc s¸ch ®Ó lµm g× ? §äc s¸ch nh­ thÕ nµo ? Chän nh÷ng nµo ®Ó ®äc ph¸t huy hiÖu qu¶ ?
- HS ®äc ghi nhí SGK (Trang7)
* Ho¹t ®éng 4 :Củng cố- dÆn dß
 1- Cñng cè : ( 3 phót)
- TÝnh thuyÕt phôc, søc hÊp dÉn cña v¨n b¶n “Bµn vÒ ®äc s¸ch” ? 
- ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch?
2- H­íng dÉn vÒ nhµ : ( 2 phót)
- ChuÈn bÞ bµi “Khëi ng÷” ? §äc c¸c vÝ dô vµ tr¶ lêi theo c©u hái.
II.
2- Nh÷ng khã kh¨n khi ®äc s¸ch vµ nh÷ng nguy h¹i nÕu kh«ng biÕt c¸ch ®äc s¸ch
- LuËn ®iÓm : §äc s¸ch kh«ng dÔ khi s¸ch ngµy cµng nhiÒu.
- LuËn cø :
+ S¸ch nhiÒu khiÕn ng­êi ta kh«ng chuyªn s©u.
. So s¸nh víi ng­êi x­a
. Gièng nh­ ¨n uèng nhiÒu kh«ng tiªu hao-> g©y h¹i
-> Lèi ®äc v« bæ, l·ng phÝ thêi gian n«ng c¹n -> häc ®Ó khoe khoang.
+ S¸ch nhiÒu, dÔ bÞ l¹c h­íng g©y l·ng phÝ thêi gian.
. So s¸nh víi ®¸nh trËn
. §äc s¸ch cã ý nghÜa
. Kh«ng ®äc nh¹t nhÏo, v« bæ.
3- C¸ch chän s¸ch vµ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch 
- Kh«ng ®äc nhiÒu mµ chän cho tinh, ®äc cho kü.
- §äc s¸ch phæ th«ng thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau ®Ó cã kiÕn thøc phæ th«ng vµ ®äc s¸ch chuyªn s©u.
- C¸ch viÕt giµu h×nh ¶nh, vÝ von cô thÓ t¹o søc hÊp dÉn, lêi khuyªn rÊt thiÕt thùc.
- §äc s¸ch kh«ng chØ lµ viÖc häc tËp tri thøc mµ ®ã lµ chuyÖn rÌn luyÖn tÝnh c¸ch, häc lµm ng­êi. 
III- Tæng kÕt :
1. NghÖ thuËt
- LËp luËn chÆt chÏ, giµu søc thuyÕt phôc.
2. Néi dung
- Lêi khuyªn chän s¸ch vµ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch.
¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ™ & ˜ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯
Ngày soạn:15/12/2010
Ngày giảng: 4/1/2011
Tuần 20-Tiết 93
 KHỞI NGỮ
I. Mục tiêu cần đạt:
 1. Kiến thức.
Giúp học sinh: 
-	Nhận biết khởi ngữ, phân biệt khởi ngữ với chủ ngữ của câu
-	Nhận biết công dụng của khởi ngữ là nêu đề tài của câu chứa nó (câu hỏi thăm dò như sau: "cái gì là đối tượng được nói đến trong câu này"?)
 * Tích hợp: TLV việc tạo lập văn bản.
 *Trọng tâm: Đặc điểm và công dụng của khởi ngữ trong câu.
 2. Kĩ năng.
- Nhận diện khởi ngữ trong câu.
- Biết đặt những câu có khởi ngữ
- Rèn kĩ năng sử dụng khởi ngữ trong câu.
 3. Thái độ.
- Có ý thức trong việc vận dụng khởi ngữ trong việ ...  sù viÖc cña c©u hay kh«ng?
HS tr¶ lêi.
GV: Trong nh÷ng tõ ng÷ in ®Ëm ®ã, tõ ng÷ nµo ®­îc dïng ®Ó t¹o lËp cuéc tho¹i, tõ ng÷ nµo ®­îc dïng ®Ó duy tr× cuéc tho¹i ®ang diÔn ra?
HS tr¶ lêi?
GV: Nh÷ng tõ ng÷ “nµy, th­a «ng” trong VD trªn, ng­êi ta gäi lµ thµnh phÇn gäi ®¸p. VËy thµnh phÇn gäi ®¸p ®­îc dïng ®Ó lµm g×? Cho VD?
HS kh¸i qu¸t.
GVtrùc quan VD
GV: NÕu l­îc bá c¸c tõ ng÷ in ®Ëm, nghÜa sù viÖc cña mçi c©u trªn cã thay ®æi kh«ng? V× sao?
HS tr¶ lêi.
GV: Trong c©u (a) c¸c tõ ng÷ in ®Ëm ®­îc thªm vµo ®Ó chó thÝch cho côm tõ nµo?
HS tr¶ lêi.
GV: Trong c©u (b) côm chñ – vÞ in ®Ëm chó thÝch ®iÒu g×?
HS tr¶ lêi?
GV: VËy qua phÇn t×m hiÓu VD trªn. Em thÊy thµnh phÇn phô chó ®­îc dïng ®Ó lµm g×? VÞ trÝ cña nã? DÊu hiÖu nhËn biÕt?
HS kh¸i qu¸t ghi nhí 2 SGK/32.
GV trùc quan ghi nhí ® HS ®äc ghi nhí.
H§3: LuyÖn tËp (15’)
GV y/c HS ®äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu BT1.
HS lµm BT ® tr×nh bµy.
A. Bµi häc
1. Thµnh phÇn gäi - ®¸p
a) VÝ dô
b) NhËn xÐt
* C¸c tõ in ®Ëm:
- Nµy: dïng ®Ó gäi
- Th­a «ng: dïng ®Ó ®¸p
- Kh«ng tham gia vµo viÖc diÔn ®¹t nghÜa sù viÖc cña c©u.
- Tõ “nµy” dïng ®Ó t¹o lËp cuéc tho¹i, më ®Çu sù giao tiÕp.
- Côm tõ “th­a «ng” dïng ®Ó duy tr× cuéc tho¹i, thÓ hiÖn sù hîp t¸c ®èi tho¹i.
c) Ghi nhí: Thµnh phÇn gäi - ®¸p ®­îc dïng ®Ó t¹o lËp hoÆc duy tr× quan hÖ giao tiÕp.
2. Thµnh phÇn phô chó
a) VÝ dô
b) NhËn xÐt
- NÕu l­îc bá c¸c tõ ng÷ in ®Ëm, nghÜa sv cña mçi c©u kh«ng thay ®æi v× nã kh«ng n»m trong cÊu tróc cña c©u.
- Tõ ng÷ in ®Ëm trong c©u (a) chó thÝch cho côm tõ “®øa con g¸i ®Çu lßng”.
- Côm C-V in ®Ëm trong c©u (b) chó thÝch ®iÒu suy nghÜ riªng cña n/v “t«i”.
c) Ghi nhí 2: Thµnh phÇn phô chó ®­îc dïng ®Ó bæ sung mét sè chi tiÕt cho ND chÝnh cña c©u. TP phô chó th­êng ®­îc ®Æt gi÷a 2 dÊu g¹ch ngang, 2 dÊu phÈy, 2 dÊu ngoÆc ®¬n hoÆc gi÷a 1 dÊu g¹ch ngang víi 1 dÊu phÈy. NhiÒu khi TPPC cßn ®­îc ®Æt sau dÊu hai chÊm.
B. LuyÖn tËp
B. Luyện tập:
 * Bài 1: Nhận diện thành phần gọi đáp, xác định từ dùng để gọi, từ dùng để đáp và kiểu quan hệ giữa người gọi và người đáp.
- Từ dùng để gọi: này
- Từ dùng để đáp: vâng
- Quan hệ : trên (nhiều tuổi) – dưới – ít tuổi.
- Thân mật: hàng xóm láng giềng, gần gũi, cùng cảnh ngộ
 *Bài tập 2: Nhận diện thành phần gọi đáp và nhận ra tính chất chung mà nó hướng đến: 
- Cụm từ dùng để gọi : bầu ơi
- Đối tượng hướng tới của sự gọi: tất cả các thành viên tổng cộng đồng người Việt.
 *Bài tập 3: Xác định thành phần phụ chú và chỉ ra công dụng.
a. Kể cả anh: giải thích cho cụm từ “mọi người”
b. Các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ: giải thích cho cụm từ “những người nắm giữ chìa khoá cánh cửa này”.
c. Những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ mới”: giải thích cho cụm từ “lớp trẻ”
d. Các thành phần phụ chú và tác dụng của nó:
- Thành phần phụ chú “ có ai ngờ thể hiện sự ngạc nhiên của nhân vật trữ tình “tôi” trước việc cô gái tham gia du kích.
- Thương quá đi thôi: thể hiện tình cảm trìu mến, xúc động của nhân vật trữ tình “tôi” với nhân vật “cô bé nhà bên”.
 *Bài tập 4: Tìm giới hạn tác dụng của thành phần phụ chú
- Các thành phần phụ chú ở bài tập 4 liên quan đến những từ ngữ mà nói có nhiệm vụ giải thích hoặc cung cấp thông tin phụ về thái độ, suy nghĩ, tình cảm của các nhân vật đối với nhau.
 *Bài tập 5: Viết một đoạn văn
 HS tự làm.
 *Hoạt động 4:Củng cố- Dặn dò: 5’
 - Học thuộc ghi nhớ và hoàn thành các bài tập còn lại
 - Chuẩn bị bài: Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông Ten.
¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ™ & ˜ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯
Ngày soạn: 2/1/2011
Ngày giảng: 9B: 20/1/2011
Tuần 22-Tiết 103
 HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ CHO CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG
 PHẦN TẬP LÀM VĂN (SẼ LÀM Ở NHÀ)
I. Mục tiêu cần đạt: 
 1. Kiến thức.
 Giúp học sinh: 
-	Tập suy nghĩ về một hiện tựng thực tế ở địa phương
- 	Viết một bài văn trình bày vấn đề đó với suy nghĩ, kiến nghị của mình dưới các hình thức thích hợp: tự sự, miêu tả, nghị luận, thuyết minh.
2. Kĩ năng.
- Thu thập thông tin về những vấn đề nổi bật, đáng quan tâm của địa phương.
- Suy nghĩ, đánh giá về một sự việc, một thực tế ở địa phương.
- Làm một bài văn trình bày một vấn đề mang tính xã hội nào đó với suy nghĩ, kiến nghị của riêng mình.
3. Thái độ.
- Tìm hiểu, ý thức, trách nhiệm của bản thân về sự việc, hiện tượng ở địa phương.
II. Những kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài.
 - Kĩ năng giao tiếp: trình bày suy nghĩ, đánh giá, thảo luận và chia sẻ kiến thức của cá nhân về những vấn đề nổi bật, đáng quan tâm của địa phương.
- Ra quyết định: lựa chọn vấn đề mang tính xã hội của địa phương với suy nghĩ, kiến nghị của riêng mình.
- Tự nhận thức được một số sự việc, hiện tượng tích cực trong cuộc sống.
III. Các phương pháp/kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng.
- Thảo luận, trao đổi để xác định đặc điểm, cách tạo lập bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống.
- Thực hành có hướng dẫn: tạo lập bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống theo các yêu cầu cụ thể. 
IV. Phương tiện dạy học.
 GV:ND hướng dẫn
 HS:Xem bài trước ở nhà
V. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học:
 *Hoạt động 1:5’
 1.Ổn định
 2. 	Kiểm tra : Hỏi các bước viết bài nghị luận về 1 sự việc, hiện tượng đời sống + dàn ý bài tập 4.
 3. Bài mới
 *Hoạt động 2: GV giới thiệu nhiệm vụ, yêu cầu của chương trình (5’)
 *Bước 1: nêu yêu cầu của chương trình và chép lên bảng
 - Chọn sự việc, hiện tượng có vấn đề, có ý nghĩa để viết.
 1.VD1: Vấn đề môi trường
- Hậu quả của việc phá rừng với các thiên tai như lũ lụt, hạn hán.
- Hậu quả của việc chặt phá cây xanh với việc ô nhiễm bầu không khí đô thị.
- Hậu quả của rác thải khó tiêu huỷ (bao bì, ni lông, chai lọ bằng nhựa tổng hợp...) đối với việc canh tác trên đồng ruộng ở nông thôn.
 2.VD2: Vấn đề quyền trẻ em: 
- Sự quan tâm của chính quyền địa phương: xây dựng, sửa chữa trường học, nơi vui chơi giải trí, giúp đỡ những trẻ em khó khăn...
- Sự quan tâm của nhà trường: xây dựng khung cảnh sư phạm, tổ chức dạy học và các hoạt động tham quan, ngoại khóa...
- Sự quan tâm của gia đình: cha mẹ có làm gương hay không, có những biểu hiện bạo hành hay không?
 3.VD3: Vấn đề xã hội:- Sự quan tâm, giúp đỡ đối với các gia đình chính sách (thương binh, liệt sĩ, bà mẹ Việt nam anh hùng); những gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn (bị thiên tai, tai nạn, bệnh hiểm nghèo...)
- Những tấm gương sáng về lòng nhân ái, đức hy sinh của người lớn và trẻ em.
- Những vấn đề có liên quan đến tham nhũng, tệ nạn xã hội...
 *Hoạt động3:30’
 *Bước 2; xác định cách viết
 a.Yêu cầu về nội dung: 
- Sự việc, hiện tượng được đề cập phải mang tính phổ biến trong xã hội
- Trung thực, có tính xây dựng, không cường điệu, không sáo rỗng
- Phân tích nguyên nhân phải đảm bảo tính khách quan và có sức thuyết phục
- Nội dung bài viết phải giản dị, dễ hiểu, tránh viện sách vở dài dòng, không cần thiết.
 b.Yêu cầu về hình thức:
- Bài viết phải đủ 3 phần: mở, thân, kết
- Bài viết phải có luận điểm, luận cứ, lập luận rõ ràng.
 *Bước 3: Gợi ý dàn bài chung
 a.Mở bài: Nêu sự việc, hiện tượng có vấn đề ở địa phương
 b.Thân bài: gồm 2 phần
- Nêu và trình bày sự việc, hiện tượng (rõ ràng, cụ thể, có dẫn chứng)
- Nêu ý kiến riêng của mình về sự việc, hiện tượng đó.
+ Nhận định đúng – sai, lợi – hại
+ Phân tích nguyên nhân
+ Bày tỏ thái độ tán thành hay phản đối.
 c.Kết bài: Khẳng định hoặc phủ định sự việc, hiện tượng, đề xuất giải pháp 
 *Bước 4: chú ý
- Trong bài viết tuyệt đối không được nêu tên người, tên cơ quan, đơn vị, cụ thể có thật liên quan đến sự việc, hiện tượng (bài viết sẽ mất tính chất của bài tập làm văn).
- Nên chia thời gian để chuẩn bị thực hiện tốt bài viết, đảm bảo nộp đúng hạn quy định (trước khi nộp bài 27).
 *Hoạt động 4: Củng cố-Dặn dò:5’
- Viết bài - > nộp trước bài theo qui định.
- Soạn bài: Chuẩn bị bài viết số 5
¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ™ & ˜ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ 
Ngày soạn: 2/1/2011
Ngày giảng: 9B: 21/1/2011
Tuần 22-Tiết 104,105
 VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 5
I.	Mục tiêu cần đạt
 1. Kiến thức.
-	Ôn tập tổng hợp các kiến thức đã học về văn nghị luận
-	Tích hợp các kiến thức đã học về Văn, Tiếng Việt, Tập làm văn
-	Kiểm tra kĩ năng viết văn bản nghị luận về một sự việc, hiện tượng xã hội (tìm ý, trình bày, diễn đạt, dùng từ, đặt câu).
 *Trọng tâm: Văn nghị luận
 *Tích hợp: Các kiến thức về văn và tiếng Việt đã học
 2. Kĩ năng.
 - Rèn kỹ năng thu thập tài liệu, hệ thống, chọn tài liệu, viết bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng xã hội 
 - Rèn luyện kĩ năng diễn đạt, trình bày.
 3. Thái độ.
 - Tích cực và trung tực trong viết bài.
 II.Các kĩ năng sống cơ bản được hình thành trong bài.
 - Kĩ năng tư duy phê phán: xác định đúng thể loại bài viết, so sánh đối chiếu, lí giải thông tin thu thập được.
 - Kĩ năng giải quyết vấn đề: tình huống trong bài viết .
 - Kĩ năng quản lí thời gian: đảm bảo thời gian của bài viết.
III. Các phương pháp/kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng: 
 - Kĩ thuật động não: sử dụng đề tìm ra phương án giải quyết vấn đề.
 - Kĩ thuật viết tích cực, sáng tạo
 IV. Phương tiện dạy học: 
 GV: Đề kiểm tra
 HS: Ôn tập văn NL ở nhà
V. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học:
 *Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu :1’’
- SGK nêu 4 đề để GV tham khảo, lựa chọn một đề phù hợp với đối tượng ở địa phương mình.
- Chọn đề 4: vấn đề ô nhiễm môi trường
 *Hoạt động 2: GV nhắc lại những yêu cầu của bài văn nghị luận xã hội :1’
- Phải phát hiện được vấn đề trong các sự việc, hiện tượng cần nghị luận
- Bài làm cần có một nhan đề tự đặt phù hợp với nội dung
- Bài làm có luận điểm rõ ràng, có luận cứ và lập luận phù hợp, nhấn quán.
- Các phần mở bài, thân bài, kết bài phải có cấu trúc rõ ràng và liên kết chặt chẽ
- Bài tự viết không sao chép ở các sách “bài văn mẫu”.
 *Hoạt động 3: Tổ chức, quản lý HS làm bài nghiêm túc 88’
Trong khi HS làm bài, GV không nên gợi ý để tôn trọng sự độc lập suy nghĩ và sáng tạo của HS.
 *Hoạt động 4:GV thu bài,nhận xét giờ viết bài.
 ĐÁP ÁN
 *Đặt tên: - Tiếng kêu cứu của môi trường.
 - Nỗi đau của môi trường.
 - Hãy dừng tay vì môi trường.........
 *Nội dung(8 điểm):
 - Nêu vấn đề NL: Bảo vệ môi trường(1 điểm)
 - Thực tế: Nhiều người chưa có ý thức bảo vệ môi trường(0,5 điểm)
 - Tác hại(2 điểm):
 + Ô nhiễm môi trường làm hại đến sự sống.
 + Ô nhiễm môi trường làm cảnh quan bị ảnh hưởng.
 - Đánh giá ( 2 điểm):
 + Những việc làm đó thiếu ý thức bảo vệ môi trường.
 + Chưa có trách nhiệm với cộng đồng.
 + Phải phê phán, lên án.
 - Hướng giải quyết ( 2 điểm):
 + Rèn cho mình ý thức bảo vệ môi trường.
 + Tuyên truyền cho mọi người cùng làm theo.
 + Đây là vấn đề cấp bách của toàn xã hội.
 *Hình thức ( 2 điểm):
 - Bài viết có đủ ba phần,mạch lạc,liên kết.
 - Có luận điểm,luận cứ rõ ràng,lập luận xác đáng.
 *Củng cố-dặn dò: -Tiếp tục ôn tập văn NL
 - Soạn tiết 106, 107.
¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ™ & ˜ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯