Giáo án Ngữ văn 9 - Tuần 20 đến 24 - GV: Bùi Thị Tân - Trường THCS Cương Sơn

NGỮ VĂN 9 HỌC KỲ II
Ngày soạn:15/12/2010
Ngày giảng: 3/1/2011
Tuần 20 - Tiết 91
BÀN VỀ ĐỌC SÁCH
 Chu Quang Tiềm
I.	Mục tiêu cần đạt:
1. KiÕn thøc: Gióp HS thÊy ®­îc t/g’ ®o¹n nghÞ luËn v¨n häc ®· dïng biÖn ph¸p so s¸nh hai h×nh t­îng con Cõu vµ con Chã sãi trong th¬ ngô ng«n cña La-ph«ng-ten víi nh÷ng dßng viÕt cña nhµ ®éng vËt häc Buy-ph«ng còng viÕt vÒ hai con vËt Êy nh»m lµm næi bËt ®Æc tr­ng s¸ng t¸c cña v¨n ch­¬ng nghÖ thuËt: in ®Ëm dÊu Ên c¸ch nh×n, c¸ch nghÜ riªng cña nghÖ sÜ.
2. KÜ n¨ng: §äc, ph©n tÝch luËn ®iÓm, luËn chøng trong v¨n nghÞ luËn.
3. Gi¸o dôc: HS ý thøc häc tËp bé m«n.
* Träng t©m: Ph©n tÝch
* TÝch hîp : V¨n: TiÕt 108 ; víi TV: TiÕt 109 vµ 110
II. Nh÷ng kü n¨ng sèng ®­îc gi¸o dôc c¬ b¶n trong bµi.
 1. Kiến thức.
	Giúp học sinh: 
 - Hiểu được sự cần thiết của việc đọc sách và phương pháp đọc sách
 - Rèn luyện thêm cách viết văn nghị luận qua việc lĩnh hội bài nghị luận sâu sắc, sinh động, giàu tính thuyết phục của Chu Quang Tiềm. 
 *Trọng tâm: Tiết 1:Đọc, pt phần 1
 *Tích hợp: TLV:Phép phân tích, tổng hợp
 2. Kĩ năng.
- Đọc, hiểu văn bản dịch, không sa đà vào phân tích ngôn từ.
- Nhận ra bố cục chặt chẽ, hệ thống lập luận rõ ràng trong một văn bản nghị luận.
- Rèn luyện thêm cách viết đoạn văn, bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội.
 3. Thái độ.
- Ý nghĩa và tầm quan trọng của việc đọc sách.
- Giáo dục những thói quen đọc sách.
II. Những kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài.
 - Kĩ năng giao tiếp: trình bày suy nghĩ về tầm quan trọng của sách trên con đường học vấn, tích lũy và nâng cao vốn tri thức.
 - Suy nghĩ sáng tạo: bày tỏ những nhận thức của mình về phương pháp đọc sách và tầm quan trọng của sách trên con đường học vấn.
 - Xác định giá trị bản thân: lựa chọn sách và phương pháp đọc sách đúng đắn.
III. Các phương pháp/kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng.
 - Kĩ thuật động não: suy nghĩ, phân tích đánh giá về nội dung và nghệ thuật của văn bản, phân tích tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách.
 - Kĩ thuật đặt câu hỏi: gợi mở, dẫn dắt hs tìm hiểu khám phá kiến thức.
 - Thảo luận nhóm, trình bày về phương pháp đọc sách.
IV. Phương tiện dạy học
 GV: Tư liệu về Chu Quang Tiềm.
 HS: Soạn bài theo yêu cầu
V. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
néi dung
* Ho¹t ®éng 1 : Khởi động – Giới thiệu bài ( 5’)
 1.Ổn định:
 2. Kiểm tra: 
- Vở soạn kì II
- Giới thiệu chương trình SGK kì II lớp 9
+ Văn: 	- Văn bản nhật dụng
	- Văn học hiện đại: thơ, truyện
	- Văn học nước ngoài
	- Kịch
+ TLV:	- Nghị luận 1 vấn đề về tư tưởng, đạo lí.
	- Nghị luận văn học
 3. Bài mới:
- Học trò nho TQ, VN thuộc lòng giáo huấn của thánh hiền.
	"Thiên tử trong hiền hào
	Văn chương giáo nhỡ tào
	Vạn bạn giai hạ phẩm
	Duy hữu độc như cao".
	(Nghĩa: Vua coi trọng người hiền đức, văn chương giáo dục con người, trên đời, mọi nghề đều thấp kém, chỉ có đọc sách là cao quý nhất ® bao ý kiến về đọc sách: Macxim Gorky - học giả Chu Quang Tiềm là một minh chứng).
* Ho¹t ®éng 2 : H­íng dÉn t×m hiÓu văn bản(35’)
- §äc chó thÝch. Giíi thiÖu vÒ nhµ lý luËn v¨n häc næi tiÕng cña Trung Quèc Chu Quang TiÒm ? 
 §äc hiÓu chó thÝch
GV h­íng dÉn c¸ch ®äc
- GV ®äc 1 ®o¹n
- HS ®äc
- V¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i nµo?
- §äc chó thÝch mét sè tõ khã?Bµi nghÞ luËn bµn vÒ vÊn ®Ò g× ?
 + Bµi viÕt cã ®Ò tµi nghÞ luËn rÊt gÇn gòi víi c«ng viÖc häc tËp hµng ngµy. Bµn vÒ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch vµ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch.
- §©y lµ mét bµi nghÞ luËn. Nªu bè côc cña bµi ?
 + Kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng, ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch.
 + Nªu c¸c khã kh¨n, nguy h¹i dÔ gÆp trong thùc tÕ khi ®äc s¸ch.
 + Bµn vÒ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch, lùa chän s¸ch vµ quy c¸ch ®äc s¸ch.
- NhËn xÐt vÒ bè côc cña bµi theo yªu cÇu cña mét bµi v¨n nghÞ luËn ?
- Dùa vµo bè côc h·y tãm t¾t c¸c luËn ®iÓm
. Ho¹t ®éng nhãm
. §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi- nhãm kh¸c nhËn xÐt 
Ph©n tÝch tÇm quan träng vµ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch 
- HS ®äc phÇn ®Çu. Trong ®o¹n nµy c©u nµo lµ luËn ®iÓm mang tÝnh kh¸i qu¸t nhÊt?
 + 2 c©u ®Çu : “§äc s¸ch lµ mét con ®­êng quan träng cña häc vÊn” vµ “Häc vÊn kh«ng chØ lµ viÖc c¸ nh©n mµ lµ viÖc cña toµn nh©n lo¹i”.
 + ý nghÜa c¶ ®o¹n : ý nghÜa cña s¸ch trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i.
- Tõ luËn ®iÓm ®­a ra t¸c gi¶ ®· nªu nh÷ng lý lÏ nµo ®Ó ph©n tÝch vµ kh¼ng ®Þnh luËn ®iÓm ?
 (gi¶i thÝch “häc thuËt” : hÖ thèng kiÕn thøc khoa häc).
- Ngoµi luËn ®iÓm nµy ®o¹n v¨n cßn cã luËn ®iÓm kh¸i qu¸t nµo n÷a ? (®äc c©u : §äc s¸ch lµ muèn tr¶ nî ......... ®· khæ c«ng t×m kiÕm míi thu nhËn ®­îc”) Gi¶i thÝch nghÜa cña c©u v¨n ®ã ? 
- Qua phÇn 1 t¸c gi¶ muèn nãi víi chóng ta ®iÒu g×?
- GV n©ng cao : §äc s¸ch lµ con ®­êng tÝch luü n©ng cao vèn tri thøc, víi mçi ng­êi ®äc s¸ch chÝnh lµ sù chuÈn bÞ ®Ó lµm cuéc tr­êng chinh v¹n dÆm trªn con ®­êng tÝch luü, kh«ng thÓ cã thµnh tùu míi trªn con ®­êng v¨n hãa häc thuËt nÕu kh«ng biÕt kÕ thõa thµnh tùu thêi ®· qua.
* Ho¹t ®éng 3 :Củng cố- Dặn dß
1. Cñng cè: ( 3phót)
 - Nªu tÇm quan träng vµ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸nh
2. H­íng dÉn häc ë nhµ( 2 phót)
 - N¾m ch¾c néi dung phÇn 1
 - Tr¶ lêi c©u hái cßn l¹i
I- §oc hiÓu chó thÝch
1- T¸c gi¶ :
Chu Quang TiÒm (1897-1986) Trung Quèc.
2. T¸c phÈm: 
- Bµi viÕt nµy lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tÝch lòy kinh nghiÖm dµy c«ng suy nghÜ cña ng­êi ®i tr­íc víi thÕ hÖ sau.
*. §äc:
- ThÓ lo¹i: NghÞ luËn
3- Bè côc :- 3 phÇn
- Bè côc hîp lý, chÆt chÏ : §i tõ nhËn thøc ý nghÜa qua liªn hÖ thùc tÕ vµ ®Ò ra gi¶i ph¸p.
II- §ächiÓuv¨n b¶n
1- TÇm quan träng vµ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch 
- LuËn ®iÓm : ý nghÜa cña s¸ch trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i.
- Lý lÏ :
+ Ghi chÐp, l­u truyÒn tri thøc.
+ Kho tµng di s¶n tinh thÇn.
+ Lµ cét mèc trªn con ®­êng tiÕn hãa häc thuËt.
=> S¸ch lµ kho tµng tri thøc cña nh©n lo¹i v× ®äc s¸ch lµ vÊn ®Ò v« cïng quan träng ®Ó tiÕp nhËn kiÕn thøc nh©n lo¹i 
 ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ™ & ˜ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯
Ngày soạn:15/12/2010
Ngày giảng: 4/1/2011
Tuần 20 - Tiết 92
BÀN VỀ ĐỌC SÁCH ( Tiếp)
 Chu Quang Tiềm
I.	Mục tiêu cần đạt
 1. Kiến thức.
	Giúp học sinh: 
 - Hiểu được sự cần thiết của việc đọc sách và phương pháp đọc sách
 - Rèn luyện thêm cách viết văn nghị luận qua việc lĩnh hội bài nghị luận sâu sắc, sinh động, giàu tính thuyết phục của Chu Quang Tiềm. 
 *Trọng tâm:Tiết 2:Phân tích phần 2,3,4
 *Tích hợp: TLV:Phép phân tích, tổng hợp
 2. Kĩ năng.
- Đọc, hiểu văn bản dịch, không sa đà vào phân tích ngôn từ.
- Nhận ra bố cục chặt chẽ, hệ thống lập luận rõ ràng trong một văn bản nghị luận.
- Rèn luyện thêm cách viết đoạn văn, bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội.
 3. Thái độ.
- Ý nghĩa và tầm quan trọng của việc đọc sách.
- Giáo dục những thói quen đọc sách.
II. Những kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài.
 - Kĩ năng giao tiếp: trình bày suy nghĩ về tầm quan trọng của sách trên con đường học vấn, tích lũy và nâng cao vốn tri thức.
 - Suy nghĩ sáng tạo: bày tỏ những nhận thức của mình về phương pháp đọc sách và tầm quan trọng của sách trên con đường học vấn.
 - Xác định giá trị bản thân: lựa chọn sách và phương pháp đọc sách đúng đắn.
III. Các phương pháp/kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng.
 - Kĩ thuật động não: suy nghĩ, phân tích đánh giá về nội dung và nghệ thuật của văn bản, phân tích tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách.
 - Kĩ thuật đặt câu hỏi: gợi mở, dẫn dắt hs tìm hiểu khám phá kiến thức.
 - Thảo luận nhóm, trình bày về phương pháp đọc sách.
IV. Phương tiện dạy học
 GV: Tư liệu về Chu Quang Tiềm.
 HS: Soạn bài theo yêu cầu
V. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
Ho¹t ®éng cña GV- HS
Néi dung
*Hoạt động 1: Khëi ®éng5’
 1.Ổn định:
 2. Kiểm tra: 
- Vở soạn kì II
- Tóm tắt văn bản.
 3. Bài mới:
* Ho¹t ®éng 2 :§äc hiÓu văn bản (30’)
- §äc ®o¹n 2 SGK 4. T×m luËn ®iÓm chÝnh cña ®o¹n v¨n ?
- T¸c gi¶ ®· nªu ra c¸c nguy h¹i nµo trong viÖc ®äc s¸ch hiÖn nay? C¸c luËn cø nªu ra g¾n víi nh÷ng h×nh ¶nh nµo ? Nªu t¸c dông ?
- NhËn xÐt c¸ch lËp luËn cña phÇn 2 :
 + Nªu luËn ®iÓm -> dïng lü lÏ ph©n tÝch luËn ®iÓm (diÔn dÞch)
- GV kh¸i qu¸t :
Tõ viÖc nªu ý nghÜa, kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña viÖc ®äc s¸ch, t¸c gi¶ ®· nªu ra nh÷ng nguy h¹i trong viÖc ®äc s¸ch hiÖn nay. Nh÷ng nguy h¹i ®ã ®Òu cã dÉn chøng b»ng c¸c h×nh ¶nh so s¸nh cô thÓ khiÕn chóng ta thÊy râ ®äc s¸ch cã hiÖu qu¶ lµ mét vÊn ®Ò cÇn quan t©m. 
- GV ®­a ra mét sè dÉn chøng vÒ lo¹i s¸ch kh«ng cã lîi
- HS ®äc ®o¹n 3 SGK 5. §o¹n 3 t×m hiÓu vÒ c¸ch chän s¸ch vµ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch. Cô thÓ bµn nh­ thÕ nµo ?
- Khi ®äc s¸ch chó ý mÊy lo¹i?
- Em hiÓu thÕ nµo vÒ s¸ch phæ th«ng vµ s¸ch chuyªn s©u?
+Ho¹t ®éng nhãm
.§¹i diÖn nhãm tr¶ lêi
. GV nhËn xÐt bæ xung.
- §Ó cho ng­êi ®äc dÔ hiÓu c¸ch chän vµ ®äc s¸ch còng nh­ Ých lîi vµ t¸c dông cña nã, t¸c gi¶ dïng c¸ch nãi nh­ thÕ nµo ?
 + TiÕp tôc dïng c¸ch lËp luËn diÔn dÞch : nªu luËn ®iÓm råi ph©n tÝch theo lý lÏ. Cô thÓ hãa lêi v¨n b»ng h×nh ¶nh : c­ìi ngùa qua chî, träc phó khoe cña, chuét chui vµo sõng tr©u ... vµ dïng sè liÖu ®Ó h¹n ®Þnh c¸ch chän s¸ch ...
- Em h·y gi¶i nghÜa c¸c h×nh ¶nh vµ thµnh ng÷ ?
- Lêi bµn cña Chu Quang TiÒm vÒ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch khiÕn ng­êi ®äc ph¶i suy nghÜ lµ g× ?
* Ho¹t ®éng 3 : H­íng dÉn tæng kÕt bµi häc ( 5 phót)
- HS nh¾c l¹i bè côc cña v¨n b¶n ? NhËn xÐt bè côc ?
 + C¸ch lËp luËn ph©n tÝch diÔn dÞch ®­îc dïng nhÊt qu¸n trong v¨n b¶n, c¸ch nªu lý lÏ g¾n víi so s¸nh, víi h×nh ¶nh, víi thµnh ng÷ quen thuéc.
- Theo Chu Quang TiÒm ®äc s¸ch ®Ó lµm g× ? §äc s¸ch nh­ thÕ nµo ? Chän nh÷ng nµo ®Ó ®äc ph¸t huy hiÖu qu¶ ?
- HS ®äc ghi nhí SGK (Trang7)
* Ho¹t ®éng 4 :Củng cố- dÆn dß
 1- Cñng cè : ( 3 phót)
- TÝnh thuyÕt phôc, søc hÊp dÉn cña v¨n b¶n “Bµn vÒ ®äc s¸ch” ? 
- ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch?
2- H­íng dÉn vÒ nhµ : ( 2 phót)
- ChuÈn bÞ bµi “Khëi ng÷” ? §äc c¸c vÝ dô vµ tr¶ lêi theo c©u hái.
II.
2- Nh÷ng khã kh¨n khi ®äc s¸ch vµ nh÷ng nguy h¹i nÕu kh«ng biÕt c¸ch ®äc s¸ch
- LuËn ®iÓm : §äc s¸ch kh«ng dÔ khi s¸ch ngµy cµng nhiÒu.
- LuËn cø :
+ S¸ch nhiÒu khiÕn ng­êi ta kh«ng chuyªn s©u.
. So s¸nh víi ng­êi x­a
. Gièng nh­ ¨n uèng nhiÒu kh«ng tiªu hao-> g©y h¹i
-> Lèi ®äc v« bæ, l·ng phÝ thêi gian n«ng c¹n -> häc ®Ó khoe khoang.
+ S¸ch nhiÒu, dÔ bÞ l¹c h­íng g©y l·ng phÝ thêi gian.
. So s¸nh víi ®¸nh trËn
. §äc s¸ch cã ý nghÜa
. Kh«ng ®äc nh¹t nhÏo, v« bæ.
3- C¸ch chän s¸ch vµ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch 
- Kh«ng ®äc nhiÒu mµ chän cho tinh, ®äc cho kü.
- §äc s¸ch phæ th«ng thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau ®Ó cã kiÕn thøc phæ th«ng vµ ®äc s¸ch chuyªn s©u.
- C¸ch viÕt giµu h×nh ¶nh, vÝ von cô thÓ t¹o søc hÊp dÉn, lêi khuyªn rÊt thiÕt thùc.
- §äc s¸ch kh«ng chØ lµ viÖc häc tËp tri thøc mµ ®ã lµ chuyÖn rÌn luyÖn tÝnh c¸ch, häc lµm ng­êi. 
III- Tæng kÕt :
1. NghÖ thuËt
- LËp luËn chÆt chÏ, giµu søc thuyÕt phôc.
2. Néi dung
- Lêi khuyªn chän s¸ch vµ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch.
¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ™ & ˜ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯
Ngày soạn:15/12/20 ...  tra
NghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
3. Giíi thiÖu
H§2: H×nh thµnh kiÕn thøc (35’)
I. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
GV trùc quan 10 ®Ò bµi trong SGK
1. Sù gièng nhau gi÷a c¸c ®Ò bµi:
HS ®äc c¸c ®Ò bµi.
- C¸c ®Ò ®Òu yªu cÇu nghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
GV: C¸c ®Ò bµi trªn cã ®iÓm g× gièng nhau? Kh¸c nhau? ChØ ra sù gièng nhau ®ã?
HS th¶o luËn ® tr¶ lêi.
2. Sù kh¸c nhau gi÷a c¸c ®Ò bµi.
- D¹ng ®Ò cã kÌm theo mÖnh lÖnh: ®Ò 1, 3, 10.
- D¹ng ®Ò kh«ng kÌm theo mÖnh lÖnh (®Ò më) ®Ò 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9.
GV bæ sung: - D¹ng mÖnh lÖnh th­êng cã c¸c lÖnh: suy nghÜ, b×nh luËn, gth, CM
- D¹ng kh«ng cã mÖnh lÖnh th­êng chØ cung cÊp mét c©u tôc ng÷, 1 kh¸i niÖm mang t­ t­ëng, ®ßi hái ng­êi lµm bµi suy nghÜ ®Ó lµm s¸ng tá.
GV y/c HS mçi em nghÜ ra mét ®Ò bµi t­¬ng tù?
II. C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ
GV nªu ®Ò bµi: Suy nghÜ vÒ ®¹o lÝ “Uèng n­íc nhí nguån”.
1. T×m hiÓu ®Ò
- Lo¹i ®Ò: NghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
GV: Lo¹i ®Ò? Yªu cÇu vÒ ND? Tri thøc cÇn cã?
- Y/c vÒ ND: Nªu suy nghÜ vÒ c©u tôc ng÷ “Uèng n­íc nhí nguån”.
- Tri thøc cÇn cã:
+ Vèn sèng trùc tiÕp: Tuæi ®êi, nghÒ nghiÖp, hoµn c¶nh, kinh nghiÖm
+ Vèn sèng gi¸n tiÕp: hiÓu biÕt vÒ TN ViÖt Nam, vÒ phong tôc tËp qu¸n, v¨n ho¸ d©n téc.
GVHD HS t×m ý.
- NghÜa ®en cña c©u tôc ng÷?
2. T×m ý
* Gi¶i thÝch nghÜa ®en cña c©u TN:
- N­íc: sv tù nhiªn, thÓ láng, trong m¸t, cã vai trß quan träng trong ®êi sèng.
- Nguån: n¬i b¾t ®Çu cña mäi dßng ch¶y
- NghÜa bãng cña c©u tôc ng÷?
* Gi¶i thÝch nghÜa bãng.
- N­íc: nh÷ng thµnh qu¶ mµ con ng­êi ®­îc h­ëng thô, b. gåm c¸c g.trÞ vÒ v.chÊt vµ tinh thÇn.
- Nguån: tæ tiªn, tiÒn nh©n, tiÒn bèi ®· t¹o dùng nªn nh÷ng g× tèt ®Ñp cña cuéc sèng.
- Bµi häc ®¹o lÝ?
* Bµi häc ®¹o lÝ: CÇn biÕt ¬n nh÷ng ng­êi ®· t¹o dùng lªn thµnh qu¶ cña d©n téc.
- ý nghÜa cña ®¹o lÝ?
* ý nghÜa cña ®¹o lÝ: Nh÷ng nh©n tè t¹o nªn søc m¹nh tinh thÇn cña d©n téc.
3. LËp dµn bµi:
GV HD HS lËp dµn bµi.
* MB: Gth chung vÒ c©u TN
*TB: - Gth nghÜa ®en, nghÜa bãng cña c©u TN.
- §¸nh gi¸ ND cña c©u TN
* KB:- K§ truyÒn tèt ®Ñp cña dt vµ nªu ý nghÜa c©u TN.
GV y/c HS viÕt phÇn MB
GV HD viÕt theo 2 c¸ch trong SGK
HS viÕt ® tr×nh bµy (®äc)
GV nhËn xÐt, söa ch÷a.
4. ViÕt bµi
- ViÕt phÇn MB:
+ C1: §i tõ chung ® riªng
+ C2: §i tõ thùc tÕ ® ®¹o lÝ.
H§3. Cñng cè (5’)
- GV hÖ thèng l¹i bµi.
 - VÒ häc bµi + ChuÈn bÞ phÇn luyÖn tËp.
* Ghi nhí (SGK/57)
¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ™ & ˜ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯
TuÇn: 24
So¹n: 20/01/2011
Gi¶ng: /2/2011
TiÕt 114: C¸ch lµm bµi ngÞ luËn 
VÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ (TiÕp)
I. Mục tiêu cần đạt: 
 1. Kiến thức.
 Giúp học sinh: 
 -	Biết cách làm bài nghị luận về một vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
 - Rèn kĩ năng viết một bài nghị luận xã hội.
 *Trọng tâm: HS biết cách làm mọt bài văn nghị luận về một vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
 *Tích hợp: Văn: TiÕt 111, 112.
2. Kĩ năng.
- Nắm được bố cục của kiểu bài nghị luận này.
- Quan sát các vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
- Làm bài nghị luận về một vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
3. Thái độ.
- Đánh giá về một vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
II. Những kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài.
- Suy nghĩ, phê phán, sáng tạo: phân tích, bình luận và đưa ra những ý kiến cá nhân về một số vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
- Tự nhận thức được một số vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
- Ra quyết định: lựa chọn cách thể hiện quan điểm trước những sự kiện, hiện tượng tích cực hay tiêu cực, những việc cần làm, cần tránh trong cuộc sống.
III. Các phương pháp/kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng.
- Thảo luận, trao đổi để xác định đặc điểm, cách tạo lập bài văn nghị luận về một số vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
- Thực hành có hướng dẫn: tạo lập bài văn nghị luận về một một số vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ theo các yêu cầu cụ thể. 
IV. Phương tiện dạy học.
 GV:Bảng phụ.
 HS: Đọc bài trước ở nhà.
V. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung
H§1: Khëi ®éng (5’)
1. æn ®Þnh tæ chøc
2. KiÓm tra
3. Giíi thiÖu
GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña HS
GV dÉn d¾t tõ bµi tr­íc.
H§2: H×nh thµnh kiÕn thøc (35’)
GV chÐp ®Ò bµi lªn b¶ng.
III. LuyÖn tËp
Cho ®Ò bµi: Tinh thÇn tù häc.
1) T×m hiÓu ®Ò – t×m ý
GV y/c HS t×m hiÓu ®Ò
- X¸c ®Þnh kiÓu ®Ò? (t/c)
a) T×m hiÓu ®Ò
- Lo¹i ®Ò: NghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ.
- X¸c ®Þnh y/c vÒ ND?
- Yªu cÇu vÒ ND: GthÝch vÒ vÊn ®Ò tù häc vµ tinh thÇn tù häc.
- Ph¹m vi sö dông?
- Ph¹m vi: Tõ thùc tÕ cuéc sèng.
b) T×m ý
GVHD HS t×m ý
* Gi¶i thÝch
- Häc lµ g×? (h/® thu nhËn KT vµ h×nh thµnh kÜ n¨ng cña mäi chñ thÓ ht nµo ®ã. H/® häc diÔn ra d­íi 2 h×nh thøc:
+ Häc d­íi sù HD cña thÇy c«.
+ Tù häc
* Tinh thÇn tù häc lµ g×?
- Lµ cã ý thøc tù häc. . .
GV y/c HS lËp dµn bµi.
2. LËp dµn bµi
* MB: Giíi thiÖu chung vÒ “tinh thÇn tù häc”: Cã nhiÒu tÊm g­¬ng cã tinh thÇn tù häc
* TB: Gi¶i thÝch
- Häc lµ g×? Häc diÔn ra d­íi h×nh thøc nµo?
- Tinh thÇn tù häc lµ g×?
§¸nh gi¸ tinh thÇn tù häc.
* KB: Kh¸i qu¸t l¹i vÊn ®Ò vµ K§ vai trß cña tù häc vµ tinh thÇn tù häc.
3. ViÕt bµi
GV y/c HS viÕt phÇn MB, KB
* ViÕt phÇn MB:
- §i tõ thùc tÕ:
HS viÕt ® ®äc
- Nªu ra nh÷ng tÊm g­¬ng hiÕu häc
GV nhËn xÐt, söa ch÷a
* ViÕt phÇn KB.
GV ®äc phÇn MB, KB mÉu cho HS nghe.
H§3: Cñng cè – DÆn dß (5’)
- GV hÖ thèng l¹i bµi.
- VÒ lµm BT (ViÕt phÇn TB vµ lËp dµn bµi mét trong c¸c ®Ò bµi trong SGK/54)
So¹n bµi míi.
- Kh¸i qu¸t vÊn ®Ò.
 ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ™ & ˜ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯
TuÇn: 24
So¹n: 20/01/2011
Gi¶ng: /2/2011
TiÕt 115 : Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 5
I.	Mục tiêu cần đạt
 1. Kiến thức.
-	Ôn tập tổng hợp các kiến thức đã học về văn nghị luận
-	Tích hợp các kiến thức đã học về Văn, Tiếng Việt, Tập làm văn
-	Kiểm tra kĩ năng viết văn bản nghị luận về một sự việc, hiện tượng xã hội (tìm ý, trình bày, diễn đạt, dùng từ, đặt câu).
 *Trọng tâm: Văn nghị luận
 *Tích hợp: Các kiến thức về văn và tiếng Việt đã học
 2. Kĩ năng.
 - Rèn kỹ năng thu thập tài liệu, hệ thống, chọn tài liệu, viết bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng xã hội 
 - Rèn luyện kĩ năng diễn đạt, trình bày.
 3. Thái độ.
 - Söa nh÷ng lçi th­êng m¾c.
 II.Các kĩ năng sống cơ bản được hình thành trong bài.
 - Kĩ năng tư duy phê phán: xác định đúng thể loại bài viết, so sánh đối chiếu, lí giải thông tin thu thập được.
 - Kĩ năng giải quyết vấn đề: tình huống trong bài viết .
 - Kĩ năng quản lí thời gian: đảm bảo thời gian của bài viết.
III. Các phương pháp/kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng: 
 - Kĩ thuật động não: sử dụng đề tìm ra phương án giải quyết vấn đề.
 - Kĩ thuật viết tích cực, sáng tạo
 IV. Phương tiện dạy học: 
 GV: Sæ chÊm , ch÷a bµi cho h.s
 HS: Ôn tập văn NL ở nhà
V. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học:
 Ho¹t ®éng cña gv vµ h.s
 Néi dung chÝnh
H§1: Khëi ®éng (5’)
æn ®Þnh
KiÓm tra : S­ chuÈn bÞ cña h.s
Bµi míi.
 H§2: NhËn xÐt chung (25’)
G/V: §äc l¹i ®Ò bµi, bµi viÕt sè 5
H/S: Ghi ®Ò vµo vë.
? KiÓu ®Ò thuéc thÓ lo¹inµo?
? Néi dung cña ®Ò Y/C?
? H×nh thøc cña bµi viÕt?
? §Æt nhan ®Ò ®Ó gäi ra hiÖn t­îng cña vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn?
G/V: Cho H/S nªu ý kiÕn tr­íc líp vÒ viÖc ®Æt nhan ®Ò.
G/V: §Þnh h­íng qua mét vÝ dô.
? Yªu cÇu cña viÖc më bµi ntn?
? T×m luËn ®iÓm ®Ó gi¶i quyÕt cho ®Ò bµi?
? ViÖc s¾p xÕp c¸c luËn ®iÓm ntn?
? Th¸i ®é, quan ®iÓm cña ng­êi viÕt tr­íc vÊn ®Ò nµy ntn?
? Qua v¨n b¶n ë líp 8 “Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000” cã nh÷ng th«ng tin g× em cÇn nhí?
(Dïng lµm luËn cø cho bµi v¨n)
? Em cã sù kh¼ng ®Þnh g× vÒ vÊn ®Ò?
? Bµi häc cho b¶n th©n lµ g×?
G/V: NhËn xÐt ­u ®iÓm, khuyÕt ®iÓm cña bµi viÕt.
+ VÒ néi dung?
+ VÒ h×nh thøc?
G/V: NhËn xÐt râ nh÷ng nh­îc ®iÓm cña bµi viÕt
+Nh­îc ®iÓm chñ yÕu trong bµi ch­a thùc hiÖn tèt vµ ch­a ®Çy ®ñ?
G/v: Tr¶ bµi cho häc sinh nhËn ®­îc cô thÓ kÕt qu¶ vÒ ®iÓm.
G/v: Tæng hîp ®iÓm cña bµi viÕt.
G/v: §äc 1 sè ®o¹n v¨n viÕt tèt cã nªu tªn H/S.
§äc 1 sè ®o¹n viÕt yÕu (Kh«ng nªu tªn häc sinh)
G/v: y/c H/S söa lçi bµi viÕt
H/S: Söa nh÷ng lçi ®· m¾c cô thÓ trong bµi viÕt cña m×nh.
H/S:Cã nh÷ng th¾c m¾c g× cÇn gi¶i ®¸p.
G/v: Nªu y/c cñng cè.
H/S: Thùc hiÖn nh÷ng yªu cÇu ch­a hoµn thµnh.
G/v: Nªu yªu cÇu vÒ nhµ cho H/S
*H§3:Söa lçi vµ gi¶i ®¸p th¾c m¾c (10’)
*H§4: Cñng cè, dÆn dß: (5’)
-KiÓm tra l¹i viÖc söa lçi cña H/S.
-ViÕt l¹i nh÷ng ®o¹n ®· m¾c lçi trong bµi viÕt.
-§äc tham kh¶o c¸c bµi v¨n nghÞ luËn vÒ sù viÖc hiÖn t­îng ®êi sèng
-ChuÈn bÞ bµi míi d¹ng nghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lý ®· häc phÇn lý thuyÕt. 
I.§Ò bµi:
Mét hiÖn t­îng kh¸ phæ biÕn hiÖn nay lµ vøt r¸c ra ®­êng hoÆc n¬i c«ng céng. Ngåi bªn hå dï lµ hå ®Ñp næi tiÕng, ng­êi ta còng tiÖn tay vøt r¸c xuèng....Em h·y ®Æt mét nhan ®Ò ®Ó gäi ra hiÖn t­îng Êy vµ viÕt bµi v¨n nªu suy nghÜ cña m×nh.
II.Ph©n tÝch ®Ò, dµn ý
1.Ph©n tÝch ®Ò:
-ThÓ lo¹i: NghÞ luËn vÒ sù viÖc, hiÖn t­îng §S.
-Néi dung: §Æt nhan ®Ò cho mét vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn; HËu qu¶ ghª gím cña viÖc vøt r¸c thai rbõa b·i.
-H×nh thøc: Bè côc chÆt chÏ, c¸c luËn ®iÓm râ rµng, nghÞ luËn m¹ch l¹c vµ cã søc thuyÕt phôc.
2.Dµn ý:
a.Më bµi:
*§Æt tiªu ®Ò cho hiÖn t­îng cÇn nghÞ luËn
VÝ dô:
-H·y gi÷ s¹ch m«i tr­êng 
-B¹n ®· lµm g× cho cuéc sèng cña chóng ta?
-Con ng­êi cÇn ®èi xö víi m«i tr­êng nh­ thÕ nµo?
*Më bµi:
Giíi thiÖu viÖc vøt r¸c bõa b·i hiÖn nay lµ mét thãi quen xÊu g©y t¸c h¹i nh­ thÕ nµo?
b.Th©n bµi:
-C¸c luËn ®iÓm cÇn nghÞ luËn
+HiÖn thùc cña viÖc vøt r¸c th¶i bõa b·i cña con ng­êi g©y t¸c h¹i ghª gím ®Õn m«i tr­êng, ¶nh h­ëng ®Õn cuéc sèng cña con ng­êi.
+VÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng kh«ng ph¶i lµ mét vÊn ®Ò cña quèc gia mµ cña toµn cÇu.
+Nh÷ng viÖc lµm cô thÓ ®Ó b¶o vÖ m«i tr­êng, gi÷ s¹ch m«i tr­êng. ý nghÜa lín lao cña vÊn ®Ò nµy.
-Cã luËn cø s¸t thùc, phï hîp cho c¸c luËn ®iÓm ®· nªu.
c.KÕt bµi:
-Kh¼ng ®Þnh l¹i sù cÇn thiÕt ph¶i hµnh ®éng cña mçi ng­êi ®Ó gi÷ s¹ch m«i tr­êng.
-Bµi häc cho b¶n th©n.
III.NhËn xÐt ­u, khuyÕt ®iÓm:
1.¦u ®iÓm:
-H/S ®· nghÞ luËn ®­îc ®óng thÓ lo¹i mµ ®Ò bµi yªu cÇu; vÊn ®Ò ®ã rÊt bøc xu¸c vµ cã ý nghÜa víi cuéc sèng, nghÞ luËn râ hiÖn thùc vµ t¸c h¹i cña viÖc vøt r¸c th¶i bõa b·i, lªn ¸n phª ph¸n.
-Bè côc ®Çy ®ñ, chÆt chÏ, c¸c luËn ®iÓm râ rµng.
2.Nh­îc ®iÓm
-ViÖc s¾p xÕp c¸c luËn ®iÓm ë mét sè bµi ch­a hîp lý, cßn thiÕu.
-ViÖc ®Æt nhan ®Ò cho vÊn ®Ò cßn ch­a cã tÝnh kh¸i qu¸t ë mét sè bµi.
-LÝ lÏ ®Ó bµn b¹c sau mçi dÉn chøng vµ lÝ lÏ ®Ó kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò ch­a s©u.
3.Tr¶ bµi cho häc sinh:
-Tr¶ bµi; tæng hîp c¸c ®iÓm cña bµi viÕt.
-Nªu tªn mét sè bµi kh¸, giái, ®äc mét sè ®o¹n v¨n viÕt tèt.
-Mét sè ®o¹n m¾c lçi ®äc tr­íc líp tr¸nh nªu tªn häc sinh.
IV.Söa lçi vµ gi¶i ®¸p th¾c m¾c:
-Y/c häc sinh söa lçi vÒ néi dung, vÒ h×nh thøc trong bµi viÕt cña m×nh.
-Lçi vÒ dïng tõ, viÕt c©u, viÕt ®o¹n
-Lçi vÒ ch÷ viÕt
-Tù viÕt l¹i nh÷ng ®o¹n v¨n ®· m¾c lçi.
*Gi¶i ®¸p th¾c m¾c cho häc sinh (nÕu cã).
-KiÓm tra: y/c gi¶i quyÕt ®Ò bµi bµi viÕt sè 5.
¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ™ & ˜ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ¯