Giáo án Ngữ văn khối 6 - Tiết 74: Bài học đường đời đầu tiên (tiếp)

Soạn: 14.1.2006
Giảng: 16.1.2006
Tiết 74. Bài 18: Bài học đường đời đầu tiên (tiếp)
A/ Mục tiêu cần đạt
Học sinh tiếp tục kể lại truyện, ý nghĩa bài học đường đời đầu tiên, nắm được nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả và kể chuyện của tác giả
Rèn kĩ năng kể chuyện sáng tạo
Giáo dục lòng yêu thiên nhiên, yêu đồng loại
B/ Các hoạt động dạy và học
ổn định tổ chức lớp
Kiểm tra bài cũ
Bài mới
* Hoạt động 1:
Mèn thật đẹp trai, khoẻ mạnh, tự tin, yêu đời, song tính cách của mèn ko được mấy ai ưa? Với tính cách ấy Mèn đã gây ra hậu quả gì? Bài học đường đời đầu tiên của Mèn được rút ra từ đâu? chúng ta cùng tìm hiểu bài.
* Hoạt động 2:
- Học sinh kể lại truyện: Đoạn từ Câu chuyện ân hận đầu tiên. 
H. Đoạn văn miêu tả dế Choắt ntn? Nhận xét cách miêu tả? ) 
H. Diễn biến tâm lí của Mèn trong truyện có thay đổi ko? cụ thể như thế nào?
H. Mèn đã xưng hô với Choắt ntn? Nhận xét về cách xưng hô đó?
H. Khi nghe choắt nhờ đào ngách thông sang tổ của Mèn thì thái độ của Mèn ra sao?
H. Em có nhận xét gì về cách kể ở đoạn này? 
H. Qua thái độ và lời nói của Mèn em có nhận xét gì về Dế Mèn?
H. Thấy chị Cốc đang kiếm ăn, Mèn nghĩ ra kế gì ? 
H. Xuất phát từ đâu Mèn lại nghĩ ra như vậy? 
(Từ tính hay nghịch ranh)
H. Thái độ sau khi trêu chị Cốc?
H. Thái độ với Choắt và với chị Cốc có đối lập nhau không? Vì sao lại như vậy?
(Đối lập: Với những người yếu đuối thì bắt nạt. Với những kẻ mạnh: sợ hãi)
H. Khi choắt chết, thái độ và việc làm của Mèn ra sao? Vì sao mèn lại có thái độ như vậy
H. Vậy bài học đường đời đầu tiên của Mèn là gì? Qua lời nói của ai, hãy đọc lại câu văn đó?
H. Em có nhận xét gì về nhân vật Dế Mèn qua đoạn này?
- Học sinh đọc câu văn cuối cùng.
H. Câu cuối cùng của đoạn văn có gì đặc sắc. ?
(Câu văn vừa thuật lại sự việc, vừa gợi lại tâm trạng mang ý nghĩa suy ngẫm sâu sắc)
H. Theo em Mèn có phải là một kẻ ác, kẻ xấu hay không? Vì sao?
(Chưa phảiVì: Mèn đã nhận ra lỗi lầm, biết ăn năn khi Choắt chết, biết rút ra bài học đường đờiTừ bài học đó người đọc tin rằng Mèn sẽ sống tốt hơn)
H. Em có nhận xét gì về nghệ thuật kể, tả của Tô Hoài?
(Nét dặc sắc về NT: Thể loại truyện đồng thoại rất phù hợp với lứa tuổi thiếu niên.
+ Nhân vật Mèn, Choắt được miêu tả sống động phù hợp với tâm lý người mà ko xa lạ với đặc điểm của loài vật
+ Ngôi kể thứ 1 tạo cho truyện có không khí thân mật gần gũi giữa người đọc với nhân vật chính. Người kể chuyện )
H. Qua đoạn trích vừa học em học tập được gì ở Dế mèn và cần tránh xa những đức tính gì của Dế Mèn?
- Học sinh thảo luận nhóm bàn.
- Đại diện nhóm trình bày kết quả.
- GV kết luận.
- Học sinh đọc ghi nhớ
H. Em có biết tác phẩm nào viết về loài vật có cách viết tương tự như truyện này?
H. Hãy tìm hiểu những câu văn liên kết giữa đoạn 1 và đoạn 2 và nói rõ vai trò, chức năng của những câu văn ấy.?
(Chao ôi! Có biết đâu rằng lại được -> Liên kết hai đoạn văn và câu truyện ở sau là minh chứng và hệ quả của thói hung hăng xốc nổi của Dế Mèn.)
* Hoạt động 3:
Gv chia thành hai nhóm là 2 bài tập
Các nhóm cử đại diện trình bày?
Yêu cầu: Đoạn văn hoàn chỉnh (4-5 câu)
Nội dung: Theo từng bài tập.
III. Tìm hiều văn bản (tiếp)
2. Câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên của Mèn:
a. Anh chàng Dế Choắt:
+ Người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện
+ Cánh ngắn củnnhư người cởi trần mặc áo gi- lê
+ Đôi càng bè bè, râu tia cụt một mẩu, mặt mũi ngẩn ngẩn ngơ ngơ, tính nết ăn xổi ở thì
 Dùng hàng loạt các tính từ, biện pháp so sánh đắt giá.
 Choắt là anh chàng xấu xí, yếu đuối, ốm đau.
b. Bài học đường đời đầu tiên của Mèn:
+ Xưng hô: “ Chú mày có lớn mà chẳng có khôn", chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được.
 Mày bảo tao sợ cái gì?.
+ Thái độ: hếch răng xì một hơi rõ dàikhinh khỉnhmắng: đào tổ nông thì cho chết.
 Nghệ thuật đối thoại.
 Mèn kẻ cả, hách dịch, coi thường người hàng xóm yếu đuối của mình.
+ Nghĩ kế trêu chị Cốc
 Chui tọt vào hang, nằm khểnh bụng nghĩ thú vị.
 Khi chị Cốc mổ dế Choắt Mèn sợ hãi nằm im thin thít.
+ Khi choắt chết: Mèn hoảng hốt nâng đầu Choắt lên mà than:"tôi hối hận lắm" đứng hồi lâu trước mộ Dế Choắt nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.
- Mèn hống hách với người yếu đuối, hèn nhát trước kẻ mạnh, Mèn vô tình giết chết dế Choắt từ hành động ngỗ nghịch, tính kiêu căng tự phụ và rút ra bài học về sự ngu xuẩn của mình.
IV. ghi nhớ (SGK- 11)
V. Luyện tập
1. Viết đoạn văn diễn tả tâm trạng của Mèn sau khi chôn cất dế Choắt
2. Viết đoạn văn cảm nhận nhân vật Dế Choắt về câu nói cuối đời cà cái chết thảm thướng
4.Củng cố
GV hệ thống bài giảng
Học sinh kể tóm tắt nội dung câu truyện
5.Hướng dẫn học
Học phần phân tích và ghi nhớ
Chuẩn bị bài Phó từ