Giáo án Ngữ văn khối 6 - Tiết 88: Phương pháp tả cảnh

Soạn: 
Giảng: 
 Bài 21. tiết 88: Phương pháp tả cảnh
A. Mục tiêu cần đạt
- Nắm được cách tả cảnh và bố cục, hình thức của một đoạn văn, bài văn tả cảnh 
- Luyện tập kĩ năng quan sát, lựa chọn theo một thứ tự hợp lí
- GD học sinh yêu thích môn ngữ văn, yêu quê hương đất nước.
B. Chuẩn bị:
- GV: Bảng phụ ghi bố cục văn bản.
- HS: Chuẩn bị bài.
C. Các hoạt động dạy và học
1. ổn định tổ chức lớp
2. Kiểm tra
H. Thế nào là quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong văn miêu tả?
- Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh
3. Bài mới
* Hoạt động 1:
Cảnh vật xung quanh ta rất đẹp và sống động, làm thế nào để tả cảnh đó vào một trang giấy cũng sôi động và đẹp đẽ không kém thực tế chúng ta cùng tìm hiểu bài học để biết cách làm bài.
* Hoạt động 2:
- Học sinh đọc bài tập SGK - 45
(Mỗi HS đọc 1 văn bản)
H. Văn bản (a) tả ai ? Đang làm gì?
H. Tác giả đã tập trung tả những nét nào? 
H. Nhận xét của em về người vượt thác? Những chi tiết nào thể hiện điều đó?
H. Qua nhân vật DHT vượt thác em hình dung khúc sông đó như thế nào?
(Nguy hiểm, dữ dội -> ý chí quyết tâm, thực sự khoẻ mạnh mới chống đỡ được)
H. Đoạn văn (b) tả cảnh gì?
H. Tác giả đã lựa chọn cảnh nào để tả? Nhận xét về đối tượng miêu tả?
(Đối tượng tiêu biểu).
H. Người viết miêu tả quang cảnh theo trình tự nào? Có thể tả ngược theo thứ tự từ trên bờ xuống dưới sông được không? Vì sao?
(Có thể được. Nhưng theo điểm nhìn của tác giả tả như vậy hợp lý vì người miêu tả đang ngồi trên thuyền xuôi dòng. Tả kênh -> dòng sông -> nước chảy -> cảnh vật)
H. Văn bản c miêu tả cảnh gì?
H. Văn bản có thể chia ra làm mấy phần? Chỉ ra danh giới và ý chính của mỗi phần?
H. Em nhận xét gì về trình tự miêu tả ở đoạn 2?
H. Trong vb đã sử dụng những biện pháp NT gì? (ss nhân hoá, -> nhân hoá sẽ học ở tiết sau)
H. Qua tìm hiểu em thấy muốn tả cảnh được ta phải làm gì? (Xđịnh đối tượng, quan sát,trình bày)
H. Bố cục bài làm văn tả cảnh gồm mấy phần?
Học sinh đọc (SGK –47)
H. Tả cảnh giờ TLV em sẽ lựa chọn những hình ảnh tiêu biểu nào? 
H. Em sẽ chọn vị trí nào để quan sát?
H. Trong tất cả những hình ảnh ấy em sẽ đi sâu miêu tả hình ảnh nào? 
H. Em định miêu tả theo thứ tự nào?
- Học sinh thảo luận nhóm
H. Hãy viết phần mở bài kết bài cho đề trên?
- Học sinh đọc bài tập 2 -> nêu yêu cầu
H. Tả quang cảnh sân trường trong giờ ra chơi em sẽ miêu tả theo thứ tự nào?
- Học sinh chọn 1 cảnh để viết thành đoạn văn -> hướng dẫn học sinh về nhà viết.
- Học sinh đọc bài tập 3 -> nêu yêu cầu
H. Rút thành dàn ý cho bài “biển đẹp”
H. Theo em văn bản này có phần mở bài ko?
H. Phần thân bài giới hạn đến đâu? ý chính?
H. Giới hạn phần kết bài? nội dung?
I. Phương pháp viết bài văn tả cảnh
1. Bài tập
2. Nhận xét
* Đoạn văn a : Miêu tả dượng Hương Thư 
- Người vượt thác đã đem hết sức lực, tinh thần để chiến đấu cùng thác dữ.
- Các hình ảnh:
+ Hai hàm răng cắn chặt
+ Cặp mắt nảy lửa, quai hàm bạnh ra, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt
* Đoạn văn b : Tả quang cảnh dòng sông Năm Căn: Nướccáchiều rộng của sôngHai bên bờ..
- Miêu tả theo trình tự:
+ Thoát khỏi kênh đổ ra sông sau đó xuôi về Năm Căn
+ Từ dưới mặt sông nhìn lên bờ
+ Từ gần-> xa
* Đoạn văn 3 : Hình ảnh luỹ tre làng
- Dàn ý gồm 3 phần
+ Phần 1 (MB) -> Giới thiệu khái quát về luỹ tre.
+ Phần 2 (TB) -> không rõ. Miêu tả cụ thể, chi tiết từng luỹ tre, sự khác biệt của từng vòng luỹ.
+ Phần 3 (KB) : Cảm nghĩ và nhận xét về loài tre
 - Trình tự miêu tả: Từ ngoài vào trong, từ khái quát đến cụ thể
3. Ghi nhớ
II. Luyện tập
1. Bài tập 1
- Tả lại quang cảnh trong giờ viết TLV 
a. Những hình ảnh tiêu biểu
- Cô giaó, không khí lớp, quang cảnh chung (bảng, bàn, ghế)
- Các bạn (Tư thế, thái độ, công việc chuẩn bị viết bài)
- Cảnh viết bài
- Ngoài sân trường, tiếng trống
b. Thứ tự miêu tả
+ Ngoài -> trong
+ Trên bảng -> dưới lớp
+ Từ cảnh chung -> bản thân người viết
c. Viết mở bài, kết bài
* Mở bài:
- Sáu tiếng trống vang lê, bạn nào bạn nấy chay nhanh vào lớp chẳng là hôm nay có bài viết TLV
* Kết bài:
- Em rất thích những giờ viết bài như thế này, qua giờ học chúng ta đudược rèn luyện thêm kĩ năng cũng như ý thức
2. Bài tập 2
- Tả quang cảnh sân trường trong giờ ra chơi
* Phần thân bài
- Từ xa -> gần: hàng cây từng nhóm học sinh đá cầu, nhảy dây, đánh cầu lôngtiếng ồn ào
- Trướctrongvà sau khi ra chơi
+ Trước khi ra chới: Sân trường
+ Trong khi ra chơi: Sân trường
+ Sau khi ra chơi: Sân trường
* Chọn 1 cảnh để viết thành đoạn vă
- Yêu cầu: Cảnh tiêu biểu (trong giờ ra chơi)
-> viết đoạn văn (về nhà viết)
3. Bài tập 3
Dàn ý
* Mở bài: Tên vb “Biển đẹp”
* Thân bài
- Tả cảnh biển ở những góc độ, tiêu điểm khác
- Buổi sáng
-Buổi chiều: Lạnh, nắng tắt, chiều tàn mát dịu
- Buổi trưa
- Ngày mưa rào
- Ngày nắng
* Kết bài
Nhận xét, suy nghĩ về sự thay đổi cảnh sắc của biển
4. Củng cố:
- Gv hệ thống bài giảng.
H. Muốn tả cảnh được ta phải làm gì?
H. Bố cục bài văn tả cảnh gồm mấy phần? Yêu cầu từng phần?
5. HDH: 
- Học ghi nhớ.
- Làm bài tập (SBT ngữ văn)
- Chuẩn bị: Buổi học cuối cùng.
GV cho đề làm văn ở nhà:
 Đề bài: Hãy tả lại khu phố em vào mùa đông giá lạnh.