Giáo án Ngữ văn khối 9 - Tiết học 9: Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh

Tiết: 9-Tuần: 2
Ngày soạn:
Ngày dạy:
SỬ DỤNG YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN
BẢN THUYẾT MINH
I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1-Kiến thức:
-Tác dụng của yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh: làm cho đối tượng thuyết minh hiện lên cụ thể, gần gũi, dễ cảm nhận hoặc nổi bật, gây ấn tượng.
-Vai trò của miêu tả trong văn bản thuyết minh: phụ trợ cho việc giới thiệu nhằm gợi lên hình ảnh cụ thể của đối tượng cần thuyết minh.
2.Kĩ năng:
--Quan sát các sự vật, hiện tượng.
-Sử dụng ngôn ngữ miêu tả phù hợp trong việc tạo lập văn bản thuyết minh.
II-CHUẨN BỊ:
Giáo viên: Kế hoạch tiết dạy. Bảng phụ để viết ví dụ. Một số bản thuyết minh có miêu tả.
Học Sinh: Đọc kĩ bài ở SGK và soạn bài theo câu hỏi đã hướng dẫn ở tiết trước.
III-TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC:
Nội dung bài học
Hoạt động của giáo viên
Hoạt đông của học sinh
Hoạt động 1 : Khởi động 
1-Ổn định: 
2-Kiểm tra: 
3 Giới thiệu bài mới:
-Những đối tượng thuyết minh nào cần sử dụng lập luận?Nêu ví dụ cụ thể? Tác dụng của lập luận trong văn bản thuyết minh?
-Khi thuyết minh những vấn đề có tính chất trừu tượng, không dễ cảm thấy của đối tượng.
-Văn bản: Hạ Long – Đá và nước.(Sự kì lạ của Hạ Long)
-Tạo sự chặt chẽ và có tính thuyết phục cao.
Hoạt động 2: Tìm hiểu bài mới.
1-Tìm hiểu VD
 -Vb: Cây chuối trong đời sống VN.
+Vai trò tác dụng của cây chuối trong đời sống con người.
-Đặc điểm của cây chuối
+ Công dụng của chuối
-Miêu tả:
+Câu1:Thân chuối mềm vươn lên như những trụ cột.
Câu 3: Gốc chuối tròn như đầu người. 
-Tác dụng:
+ Giàu hình ảnh, gợi hình tượng, hình dung về sự vật.
II- BÀI HỌC:
-Miêu tả trong thuyết minh: làm cho bài văn sinh động-> sự vật được tái hiện cụ thể.
-Đôùi tượng thuyết minh + miêu tả: các loài cây, di tích, thành phố, mái trường
- Đặc điểm thuyết minh: khách quan tiêu biểu.
+Chú ý đến ích và hại của đối tượng.
+Yếu tố miêu tả có tác dụng làm cho đối tượng thuyết minh được nỗi bật gây ấn tượng
 *Đọc , tìm hiểu VD
 Giải thích nhan đề văn bản?
 Tìm và gạch dưới những câu thuyết minh về đặc điểm tiêu biểu của cây chuối?
 Những câu văn nào miêu tả cây chuối?
Việc sử dụng các câu miêu tả có tác dụng gì? 
Hình thành nội dung bài học
Vai trò, ý nghĩa của yếu tố miêu tả trongVB thuyết minh ?
Theo em những yếu tố nào cần sự miêu tả khi thuyết minh?
Nhận xét gì về đặc điểm thuyết minh qua bài cây chuối? Rút ra yêu cầu gì về các đặc điểm thuyết minh?
=> GV khái quát cho HS đọc ghi nhớ.
Vai trò của MT trong VB TM là gợi lên hình ảnh cụ thể về vấn đề tri thức khách quan , khoa học . MT cần thiết nhưng chỉ đóng vai trò phụ trợ . Lạm dụng MT sẽ làm lu mờ nội dung tri thức TM trong bài.
-HS đọc VD “ Cây chuối trong đời sống VN”
- trả lời ->nhận xét .
+Vai trò tác dụng của cây chuối trong đời sống con người.
 - Đặc điểm của cây chuối
+Chuối nơi nào cũng có.
+Cây chuối là thức ăn thức dụng từ thân lá đến gốc.
+Công dụng của chuối
-Miêu tả:
+Câu 1:Thân chuối mềm vươn lên như những trụ cột.
Câu 3: Gốc chuối tròn như đầu người. 
 +Giàu hình ảnh, gợi hình tượng, hình dung về sự vật.
-HS trả lời -> nhận xét 
+Miêu tả trong thuyết minh làm cho bài văn sinh động-> sự vật được tái hiện cụ thể.
Đôùi tượng thuyết minh + miêu tả: các loài cây, di tích, thành phố, mái trường
+ Đặc điểm thuyết minh: khách quan tiêu biểu.
+Chú ý đến ích và hại của đối tượng.
Hoạt động 3 :Luyện tập
*Bài tập 1: Bổ sung yếu tố miêu tả vào các chi tiết thuyết minh.
+Thân cây chuối thẳng đứng tròn như những chiếc cột nhà sơn màu xanh.
+Lá chuối tươi như chiếc quạt phẩy nhẹ theo làn gió. Trong những ngày nắng nóng đứng dưới những chiếc quạt ấy thật mát.
+Sau mấy thámg chắt lọc dinh dưỡng tăng diệp lục cho cây, những chiếc lá gia ømệt nhọc héo úa dần rồi khô lại. Lá chuối khô gói bánh gai thơm phức.
*Bài tập 2:
(HS về nhà làm theo hướng dẫn)
Bài tập 3:
Đánh dấu những câu miêu tả trong văn bản:
+Câu 1: Lân được trang trí công phu
+Câu 2: Những người tham gia chia làm 2 phe
+Câu 3: Hai tướng của từng bên đều mặc trang phục của thời xưa lộng lẫy
+Câu 4: Sau hiệu lệnh những con thuyền lao vun vút. 
Bài tập 1:
-GV phân nhóm, mỗi nhóm thuyết minh một đặc điểm của cây chuối, yêu cầu vận dụng miêu tả.
Bài tập 2:
GV hướng dẫn cho HS tham khảo ở nhà. Chú ý 2 mặt: 
+ Yêu cầu thuyết minh.
+ Yếu tố miêu tả.
Bài tập 3:
-Yêu cầu HS đọc văn bản “Trò chơi ngày xuân”
-Tìm những câu miêu tả trong văn bản đó?
-HS đọc và xác định yêu cầu BT
- 6 nhóm thảo luận – cử đại diện trả lời.
+Thân cây chuối thẳng đứng tròn như những chiếc cột nhà sơn màu xanh.
+Lá chuối tươi như chiếc quạt Phất phơ nhẹ theo làn gió. Trong những ngày nắng nóng đứng dưới những chiếc quạt ấy thật mát.
+Sau mấy thámg chắt lọc dinh dưỡng tăng diệp lục cho cây, những chiếc lá giàmệt nhọc héo úa dần rồi khô lại. Lá chuối lhô gói bánh gai thơm phức
-HS đọc đề bài
-Cả lớp lấy bút chì đánh dấu các câu miêu tả trong văn bản.
+Câu 1: Lân được trang trí công phu
+Câu 2: Những người tham gia chia làm 2 phe
+Câu 3: Hai tướng của từng bên đều mặc trang phục của thời xưa lộng lẫy
+Câu 4: Sau hiệu lệnh những con thuyền lao vun vút. 
Hoạt động 4: Củng cố -Dặn dò.
Nhắc lại vai trò của yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh ? nếu văn bản thuyết minh không có yếu tố miêu tả thì nó sẽ như thế nào ? 
- Học kĩ phần ghi nhớ –Làm BT VN
- Chuẩn bị các bài tập tiết 10: Luyện tập sử dụng yếu tố miêu tả trong văn thuyết minh. 
-Tìm hiểu đề , tìm ý, lập dàn ý cho đề bài : Con trâu ở làng quê Việt Nam.