Giáo án Ngữ văn lớp 9, kì II - Tuần 25

Giáo án Ngữ văn lớp 9, kì II - Tuần 25

Hướng dẫn đọc thêm: CON CÒ

 (Chế Lan Viên)

A.Mục tiêu cần đạt:

1. Kiến thức:

- Cảm nhận được vẻ đẹp và ý nghĩa của h/tượng con cò trong bài thơ được phát triển từ những câu hát ru xưa để ngợi ca tình mẹ và những lời ru ngọt ngào

- Tác dụng của việc vận dụng sáng tạo ca dao một cách sáng tạo trong bài thơ

2. Kĩ năng:

- Đọc hiểu một văn bản thơ trữ tình

- Cảm thụ những hình tượng thơ được áng tạo bằng liên tưởng, tưởng tượng

3. Thái độ:

- Giáo dục lòng kính yêu mẹ và thấy được giá trị của những lời hát ru đối với cuộc sống con người

 B.Chuẩn bị:

 GV: Đọc văn bản, tư liệu ( một số bài thơ,ca dao có hình ảnh con cò)

 HS : Đọc vb + soạn câu hỏi tìm hiểu.

 C.Tiến trình lên lớp:

1. Ổn định:

2.Kiểm tra bài cũ:

?Em cảm nhận được gì về nộidung, nghệ thuật văn bản: “Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của LaPhông-ten”?

 

doc 10 trang Người đăng honghoa45 Lượt xem 698Lượt tải 0 Download
Bạn đang xem tài liệu "Giáo án Ngữ văn lớp 9, kì II - Tuần 25", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tuần 25 Ngày soạn : 20/1/2011
Tiết: 121 Ngày dạy: /1/2011 
Hướng dẫn đọc thêm: 	CON CÒ
 (Chế Lan Viên)
A.Mục tiêu cần đạt: 
1. Kiến thức:
- Cảm nhận được vẻ đẹp và ý nghĩa của h/tượng con cò trong bài thơ được phát triển từ những câu hát ru xưa để ngợi ca tình mẹ và những lời ru ngọt ngào
- Tác dụng của việc vận dụng sáng tạo ca dao một cách sáng tạo trong bài thơ
2. Kĩ năng:
- Đọc hiểu một văn bản thơ trữ tình
- Cảm thụ những hình tượng thơ được áng tạo bằng liên tưởng, tưởng tượng
3. Thái độ: 
- Giáo dục lòng kính yêu mẹ và thấy được giá trị của những lời hát ru đối với cuộc sống con người 
 B.Chuẩn bị:
GV: Đọc văn bản, tư liệu ( một số bài thơ,ca dao có hình ảnh con cò)
HS : Đọc vb + soạn câu hỏi tìm hiểu.
 C.Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định:
2.Kiểm tra bài cũ: 
?Em cảm nhận được gì về nộidung, nghệ thuật văn bản: “Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của LaPhông-ten”?
3.Bài mới: 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
*Hoạt động 1: Khởi động
Gv giới thiệu bài
*Hoạt động 2: Sử dụng PP vấn đáp
? Em hãy trình bày những nét chính về t/giả ChếLan Viên?
GV:g/thiệu thêm:
? Bài thơ ra đời khi nào?có xuất xứ từ đâu?
GV: Giới thiệu thêm:Bài thơ khai thác và phát triển h/ảnh con cò trong những câu hát ru rất quen thuộc để ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa lời ru trong mỗi cuộc đời con người .
? Văn bản được sáng tác theo thể thơ gì? Đặc điểm của thể thơ ra sao?
? Xác định phương thức chính của VB? Ngoài ra,t/giả còn sử dụng p/thức biểu đạt nào khác? (m/tả,tự sự)
*Hoạt động 3: Sử dụng PP vấn đáp,thuyết trình
 GV: Hướng dẫn đọc:
-Giọng lắng đọng,thủ thỉ, tâm tình như lời hát ru,
-Chú ý đúng nhịp điệu từng câu,từng đoạn,những điệp từ,điệp ngữ,câu cảm, câu hỏi như là lời đối thoại, những câu thơ trong ngoặc kép,dựa ý ca dao.
 HS: đọc đoạn 1,3;
 GV : đọc đoạn 2
? Bài thơ có bố cục 3 đoạn rõ ràng. Vậy nội dung chính mỗi đoạn là gì?
? Em có nhận xét gì về bố cục 3 phần của bài thơ?
(Bố cục được dẫn dắt theo trình tự thời gian của một đời người: Từ ấu thơ đến lúc trưởng thành. Mỗi chặng đời đều gắn với hình ảnh con cò )
*.Hoạt động 4; Sử dụng PP vấn đáp,nêu vấn đề
HS: đọc đoạn 1 và nhắc lại nội dung chính
? Trong đoạn thơ,em thấy những câu thơ nào quen thuộc? Vì nó lại quen thuộc với em?
( Là những câu ca dao mẹ hát ru ta ngủ khi ta còn tấm bé )
? Vậy những câu thơ đó lấy ý từ những câu ca dao nào. Đọc lại những câu ca dao đó?
? Em có nhận xét gì về cách vận dụng ca dao của t/giả? GV:giảng thêm về cách vận dụng ca dao của t/g: 
Không trích dẫn nguyên văn câu ca dao mà chỉ vài từ để đưa vào mạch thơ , để khơi gợi cảm xúc
? Vậy h/ảnh con cò trong các bài ca dao trên mang ý nghĩa biẻu tượng gì?
(- Con cò bay lảĐồng Đăng :Gợi ra khung cảnh quen thuộc của c/s ngày xưa,từ làng quê đến phố xá. H/ảnh con cò gợi lên sự nhịp nhàng,thanh thản bình yên của c/s ít có biến động thửa xưa 
-Con cò mà đi ăn đêm.xáo măng: h/ảnh tượng trưng cho người mẹ,người phụ nữ nhọc nhằn,vất vả kiếm sống)
? Từ h/ảnh con cò với những biểu tượng phong phú trong ca dao, người mẹ đã hát ru con như thế nào?
? Theo em,em bé sẽ đón nhận được gì từ lời ru của mẹ?
HS: đọc đoạn 2
? Con cò trong lời ru của mẹ đã gắn bó với những thời kỳ nào trong cuộc đời con?
? Ứng với mỗi thời kỳ đó,h/ảnh cò hiện lên ntn?
? Em có nhận xét gì về h/ảnh thơ và phép NT t/giả sử dụng ở đoạn thơ này?
? Vậy, qua đoạn thơ, em nhận thấy con cò đã trở thành biểu tượng cho điều gì? 
 GV: bình về nghệ thuật của khổ 2
 ( Sự thật thì làm gì có việc những con cò đứng quanh nôi đứa trẻ, cò ôm em bé ngủ? . Đó chỉ là một cách nói độc đáo với hình ảnh mới lạ xuất phát từ sự liên tưởng phong phú của tác giả mà thôi. Con cò ở đây là con cò trong lời ru của mẹ chứ không phải là con cò trong thực tế. Hình ảnh con cò bay quanh nôi, kết bạn với con: cùng con ngủ, cùng con đi học, bay vào trong vần thơ con viết chứng tỏ rằng lời ru của mẹ đã theo con suốt cuộc đời.. 
 =>Vì vậy, h/ả con cò trong khổ thơ là h/ả mang tính biểu tượng . H/ả biểu tượng đó đã khẳng định: Lời ru của mẹ có ý nghĩa sâu sắc vô cùng đối với cuộc đời mỗi con người. Những lời ru đã trở thành động lực tinh thần lớn lao để con thêm vững bước trên đường đời bởi nó chứa chan tình yêu thương, sự chăm chút, dìu dắt, chở che con của mẹ)
? Ngoài ýnghĩa trên, em thấy khổ thơ còn thể hiện ước mơ gì của mẹ?
(-Con được học hành
-Con được sống trong tình yêu thương ấm áp của bạn bè
-Con có tâm hồn trong sáng, có ích, làm đẹp cho đời) 
HS đọc đoạn 3
? Em hãy nhắc lại ước nguyện của người mẹ trong lời ru con ?
? Em có cảm nhận gì về âm điệu khổ thơ?
? âm điệu đó dược tạo nên bởi BPNT nào?
 ( Điệp ngữ)
? Hình ảnh con cò qua những chi tiết trên là h/a thực hay biểu tượng? Nó biểu tượng cho điều gì?
? Từ sự thấu hiểu nỗi lòng của mẹ, nhà thơ đã khái quát một quy luật tình cảm mẹ con qua câu thơ nào?
? Em hiểu gì về ý nghĩa của câu thơ đó?
?Phần cuối bài , t/g đúc kết ý nghĩa phong phú của h/ả con cò trong lời ru qua câu thơ nào? 
? Vậy em hiểu được ý nghĩa gì của những lời ru ở cuối 
 bài?
?Nêu ý nghĩa của bài thơ?
*.Hoạt động 5; Sử dụng PP vấn đáp
GV: Yêu cầu HS nhắc lại những nét NT đặc sắc của bài?
 (Gợi ý: - Thể thơ, nhịp, giọng điệu?
 - H/ả thơ ntn?
 - Cách vận dụng ca dao ra sao?)
? Qua những nét NT trên, em cảm nhận nội dung gì từ VB “ Con cò”ø?
HS đọc ghi nhớ/sgk
? Từ VB này, em hiểu gì về nhà thơ?
(- Am hiểu ca dao, biết trân trọng, gìn giữ những lời ru
- Có những suy ngẫm sâu sắc về cuộc dời
- Tài năng sáng tạo thơ ca về nhịp điệu, hình ảnh)
HS đọc phần đọc thêm/sgk
I.Tác giả, tác phẩm:
1.Tác giả: 
 -Chế Lan Viên quê ở Quảng Trị
- Nhà thơ nổi tiếng của phong trào Thơ mới, là tên tuổi hàng đầu của nền thơ hiện đại Việt Nam
-Phong cách suy tưởng,triết lý,đậm chất trí tuệ, chất hiện đại kết hợp chất dân gian
2.Tác phẩm: 
- Xuất xứ:Ra đời 1962 , In trong“Hoa ngày thường ,chim báo bão”(1967)
-Thể thơ : Tự do
- PTBĐ: Biểu cảm + tự sự + miêu tả
II.Đọc tìm bố cục:
1. Đọc
2.Bố cục:
Đoạn 1:H/ảnh con cò qua lời hát ru bắt đầu đến với tuổi thơ
 Đoạn 2:H/ảnh con cò đi vào tiềm thức tuổi thơ,trở nên gần gũi và theo cùng con người trên mọi chặng đường đời
 Đoạn 3:Suy ngẫm và triết lý về ý nghĩa lời ru và lòng mẹ đối với cuộc đời mỗi người 
III.Tìm hiểu văn bản:
1.Hình ảnh con cò qua lời hát ru tuổi thơ:
- Con cò bay lacon cò Cổng Phủ Đồng Đăng
- Con cò ăn đêm
->Vận dụng sáng tạo ca dao
=> Con cò trong câu hát ru của mẹ gợi hình ảnh về cuộc sống yên ả, thanh bình, vừa nhọc nhằn, vất vả
-Cò một mìnhcon có mẹ
-Cành mềmmẹ sẵn tay nâng
-Sữa mẹ nhiều , con ngủ chẳng phân vân
-> Con đón nhận hình ảnh con cò và tình mẹ qua lời ru ngọt ngào
2.Hình tượng cò với cuộc đời con người 
 -Khi ấu thơ:
+Cò đứng quanh nôi
+Cánh của co,ø hai đứa đắp chung đôi
+Con ngủ,cò ngủ
 -Khi con đi học:
+Con theo cò đi học
 -Khi trưởng thành:
+Lớn lên con làm thi sĩ
+Cánh còche mát hơi văn
->Hình ảnh thơ mới lạ qua sự liên tưởng,tưởng tượng phong phú,phép nhân hóa
=> Con cò là biểu tượng của lời ru, ước mơ của mẹ, sự dìu dắt chở che nâng đỡ của mẹ đối với con
3.Con cò- lòng mẹ và ý nghĩa lời ru:
- Dù gần con- xa con
 Lên rừng – xuống bể
- Cò mãi tìm con cò mãi yêu con
-> Điệp ngữ, hình ảnh biểu tượng
-> Con cò là biểu tượng cho đức hi sinh, quên mình của mẹ vì con
-Con dù lớn  vẫn theo con
-> Qui luật về tình mẹ con : Luôn bền vững, rộng lớn, sâu sắc
- Con cò mẹ hát
- Cũng là cuộc đời 
- Vỗ cánh qua nôi
-> Lời ru là biểu tượng cao cả của lòng mẹ và tình đời rộng lớn dành cho mỗi cuộc đời con người 
=>Ý nghĩa: Đề cao ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng và ý nghĩa lời ru 
IV.Tổng kết:
 1. Nghệ thuật
 - Thể thơ tự do thể hiện cảm xúc linh hoạt
- Sángt ạo những câu thơ gợi âm hưởng lời hát ru nhưng vẫn làm nổi bậy giọng suy ngẫm, triết lí
- Xây dựng hình ảnh thơ dựa trên liên tưởng, tưởng tượng độc đáo
 2. Nội dung
 => Ghi nhớ/sgk 
4. Củng cố:
5. Dặn dò:-Học bài
 -Làm câu luyện tập 2
 - Soạn bài:Cách làm bài nghị luận về tư tưởng, đạo lý
D.Rút kinh nghiệm:
**********************************
Tuần 25 Ngày soạn : 20/1/2011
Tiết: 122,123 Ngày dạy: /1/2011 
CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT 
VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÝ
A.Mục tiêu cần đạt: 
1. Kiến thức:
- Đặc điểm, yêu cầu của bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
2. Kĩ năng:
- Làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý
3. Thái độ: 
- Tích cực, tự giác học tập
B.Chuẩn bị: 
GV: Đọc sgk,sgv,tài liệu
 HS: Soạn bài,(bảng phụ-ghi 10 đề/sgk)
 C.Tiến trình lên lớp:
	1. Ổn định: Gv kiểm tra sĩ số HS
2.Kiểm tra bài cũ: ?Thế nào nghị luận mộtvấn đề tư tưởng,đạo lý? Những yêu cầu vè nội dung,hình thức của bài nghị luận này là gì?
3.Bài mới 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
*Hoạt động 1: Khởi động
Gv giới thiệu bài
*Hoạt động 2: Sử dụng PP vấn đáp
 HS: đọc 10 đề (bảng phụ)
? Các đề bài trên,có điểm gì giống nhau?Hãy chỉ ra những điểm giống nhau đó?
(VD:Đạo lý:+Biết ơn thầy cô(đề 9)biết ơn tổ 
 tiên(đề 2)
 +Yêu thương cha mẹ(đề 2)
 +Phẩm chất tốt(đề1,4,6)
 Tư tưởng:+Cái hại của hút thuốc(đề 8)
 +Bàn về tranh giành,nhường 
 nhịn(đề 6)
 +Ý chí học tập(đề 5,7))
? Tuy nhiên các đề ấy có điểm gì khác nhau?
(GV: lưu ý HS đề 1,3,10)
HS: lên bảng đặt 1 đề bài nghị luận (3 em đặt 3 đề)
*Hoạt động 3: Sử dụng PP vấn đáp, thuyết trình, nêu vấn đề
HS: đọc đề bài/sgk và xác định dạng đề
? Em hãy nhắc lại các bước cơ bản để hình thành 1 bài văn nghị luận?
? Công việc đầu tiên của tìm hiểu đề là gì? Sau đó tìm hiểu những yêu cầu gì của đề?
? Việc tìm hiểu đề có tác dụng gì cho bài văn?
? Dựa vào câu hỏi/sgk,em hãy cho biết có những ý nào cần tìm đối với đề bài trên?
? Trong câu TN có những từ ngữ nào cần giải nghĩa?
? Em hãy giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng của các từ và cả câu?
? Biểu hiện truyền thống của DT ta được thể hiện qua từ nào? (nhớ nguồn)
? Vậy truyền thống “nhớ nguồn”của DT được biểu hiện ntn trong c/s?
(+Lương tâm,trách nhiệm đ/v nguồn
 +Sự biết ơn,gìn giữ,phát huy,sáng tạo “nguồn”
 +Học theo “nguồn”đề sáng tạo thành quả mới
 +Không vong ân,bội nghĩa)
? Lấy 1 vài Vd minh chứng cho những biểu hiện đó?
? Câu tục ngữ có ý nghĩa ntn đốivới DT ta?
? Vì sao ta phải tìm ý?
(Có ý lớn,ý nhỏ,các ý sắp xếp theo trình tự hợp lý)
? Em hãy nhắc lại dàn ý chung của bài nghị luận?
HS: đọc dàn ý sơ lược/sgk
? Dựa vào phần tìm ý và dàn ý sơ lược,em hãy xây dựng dàn ý chi tiết của đề bài trên?
GV: nhấn mạnh lại những nội dung cơ bản của thân bài
? Dựa vào dàn ý,em thấy bài nghị luận này cần vận dụng những phép lập luận nào?
(Giải thích, c/minh, phân tích, tổng hợp)
? Phương tiện nào để ta thực hiện các phép lập luận đó?
(GV: tích hợp bài liên kết câu,đoạn tiết 109)
HS: đọc ghi nhớ ý 1,2/sgk
TIẾT 2
*.Hoạt động 4: Sử dụng PP thuyết trình, nêu vấn đề
? Theo em có mấy cách mở bài?
GV: G/thiệu 2 cách mở bài (sgk)và có thể g/thiệu  ... :
+Là học có ý thức,có chí vượt qua những khó khăn,trở ngại để đạt kết quả trong học tập
+Là học có phương pháp phù hợp với trình độ,hoàn cảnh sống,điều kiện bản thân
+Là thái độ khiêm tốn,học hỏi bạn bè,người khác
b.Nhận định,đánh giá:
-Mọi sự học luôn luôn là tự học
-Ai học thì người ấy có tri thức,có sức mạnh
-Chỉ có nêu cao tinh thàn tự học mới có thể nâng cao chất lượng học tập của mỗi người 
*.Dẫn chứng:-Các tấm gương trong sách báo
 -Bạn bè xung quanh
3.Kết bài:
Khẳng định vai trò của tự học,tinh thần tự học trong việc phát triển và hoàn thiện nhân cách con người (đạt được tiêu chuẩn con người VN mới)
4. Củng cố: Gv củng cố bài
5. Dặn dò :
 -Học bài
 -Dựa vào dàn ý viết thành từng đoạn phần luyện tập
 -Nhớ lại bài viết số 5 để trả bài
 D.Rút kinh nghiệm:
**********************************
Tuần 25 Ngày soạn : 20/1/2011
Tiết: 124 Ngày dạy: /1/2011 
TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 5
A.Mục tiêu cần đạt: 
1. Kiến thức:
-Củng cố lại kiến thức đã học về văn nghị luận
2. Kĩ năng:
-Nhận biết ưu,khuyết điểm trong bài làm của mình,biết sửa lỗi diễn đạt,chính tả
- Rèn kĩ năng viết văn nghị luận
3. Thái độ:
 - Tích cực, tự giác học tập
B.Chuẩn bị: 
GV: Bài văn của học sinh đã chấm
HS: Nhớ lại đề và bài làm
 C.Tiến trình lên lớp:
1.Ổn định lớp:
 2.Trả bài: 
*Hoạt động1: Sử dụng PP thuyết trình, nêu vấn đề
HS: đọc lại đề bài,GV ghi lên bảng, HS ghi vào vở
? Em hãy xác định thể loại,yêu cầu nội dung,mệnh lệnh của đề bài trên?
GV: hướng dẫn HS lập dàn ý
*.Hoạt động 2: GV đọc bài làm tốt HS tham khảo
GV: trả bài ,HS đổi cho nhau để nhận xét,
*.Hoạt động 3: GV nhận xét bài làm của HS có kèm VD minh họa- Phần lớn là chưa hiểu đề, nắm được cách làm bài văn nghị luận vấn đề, htượng đời sống, XH
 1. Ưu điểm:
- Một số bài làm lập luận chặt chẽ, có luận điểm, luận cứ rõ ràng, cụ thể
( Nêu biểu hiện, các mặt của hiện tượng: Rác thải là gì? biểu hiện, h/cảnh vứt rác? Tác hại? Nguyên nhân, hướng khắc phục?)
- Lý lẽ phân tích xác đáng, có sức t/phục, đẫn chứng cụ thể, tiêu biểu
Câu, đoạn có sự liên kết chặt chẽ
- Nêu được thái độ q/điểm bản thân về v/đề ở các mặt đúng, sai, lợi, hại có ý thức cùng xdựng, htập
- Một số bài trình bày sạch, khoa học, rõ ràng
2. Tồn tại: 
- Sa vào văn tự sự: 
- Một số bài làm chưa đảm bảo y/c mệnh lệnh
 - Bố cục bài làm chưa rõ ràng (chưa có giới hạn mở bài và kết bài). Bài sơ sài hoặc mở bài chưa nêu được v/đ nghị luận :
 - Hệ thống luận điểm chưa cụ thể, rành mạch (chưa phân thành từng đoạn) giữa các đoạn thiếu liên kết 
 - Luận cứ nghèo nàn chưa tiêu biểu, phù hợp
 - Lý lẽ phân tích còn dài dòng, lủng củng, 
 - Câu chưa đúng cấu trúc ngữ pháp(thiếu t/p chính, hoặc quá dài)
 - Còn viết tắt, số, sai ctả, chữ cẩu thả, tẩy xóa: 
 * Hoạt động 4: GV nhắc nhở HS một số điều lưu ý khi làm bài:
 +Xác định đúng yêu cầu của đề(nội dung,mệnh lệnh)
 +Trình bày hệ thống luận điểm,luận cứ rõ ràng,cụ thể,lý lẽ xác đáng,liên hệ thực tế địa phương
 +Thái độ rõ ràng khi đánh giá vấn đề
 +Lưu ý cách dùng từ,đặt câu,diễn đạt
*Hướng dẫn về nhà: 
 -Tập làm những đề còn lại
 -Soạn bài:Mùa xuân nho nhỏ
 * Rút kin h nghiệm:
*********************************
Tuần 25 Ngày soạn : 20/1/2011
Tiết: 125 Ngày dạy: /1/2011 
MÙA XUÂN NHO NHỎ
 (Thanh Hải)
A.Mục tiêu cần đạt: 
1. Kiến thức:
- Vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên và mùa xuân đất nước
- Lẽ sống cao đẹp của một con người chân chính
2. Kĩ năng:
a. Kĩ năng bài học:
- Đọc hiểu một văn bản thơ trữ tình hiện đại
- Trình bày những suy nghĩ, cảm nhận về một hình ảnh thơ, một khổ thơ, một văn bản thơ
b. Kĩ năng sống:
-Suy nghĩ sáng tạo: bày tỏ nhận thức và hành động của mỗi cá nhân để đóng góp vào cuộc sống.
3. Thái độ:
-Giáo dục lòng kính yêu những người tạo ra mùa xuân,giữ mãi mùa xuân tươi đẹp cho đất nước,lòng yêu thiên hiên,thái độ khiêm tốn cống hiến cho đời “mùa xuân nho nhỏ”của mỗi người 
 B.Chuẩn bị:
GV: Đọc văn bản, tư liệu 
HS : Đọc vb + soạn câu hỏi tìm hiểu.
 C.Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định: Gv kiểm tra sĩ số HS
2.Kiểm tra bài cũ
GV kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS(3 em)
3.Bài mới: 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
*Hoạt động 1: Khởi động
Gv giới thiệu bài
*Hoạt động 2: Sử dụng PP vấn đáp, thuyết trình
? Qua chú thích,em hãy khái quát những nét chính về cuộc đời nhà thơ Thanh Hải?
GV: g/thiệu thêm: Là t/g của bài thơ: ” Mồ anh hoa nở”, “ Cháu nhớ Bác Hồ”
? Có gì đặc biệt trong h/cảnh ra đời của bài thơ?
 Gv giới thiệu thêm về hoàn cảnh sáng tác:
+ Thanh Hải lâm bệnh mấy tuần lễ-> 15/12/1980 thì qua đời
-+ Hoàn cảnh đất nước: Chiến tranh biên giới, kinh tế bao cấp lạc hậu, nghèo nàn-> Công cuộc xây dựng, đổi mới đất nước trỗi dậy khắp mọi miền đấtt nước
? Bài thơ được làm theo thể thơ gì?Đặc điểm thể thơ ra sao? 
 (thể thơ 5 chữ,4->6 câu /khổ; gieo vần chân: liền,cách)
*Hoạt động 3: Sử dụng PP vấn đáp, thuyết trình
GV: hướng dẫn đọc:Nhịp phổ biến trong thơ này là nhịp 2/3 hoặc 3/2(nhưng không bắt buộc bởi có 1 số bài không ngắt nhịp trong từng câu) và các khổ thơ không đều đặn. Nhịp điệu của bài có biến đổi theo mạch c/ xúc: 
 -Say sưa trìu mến đoạn đầu, khi diễn tả cảm xúc về mùa xuân th/nhiên ,đất trời
 -Nhịp nhanh, hối hả, phấn chấn khi nói về mùa xuân đất nước
 -Thiết tha trầm lắng khi nói về suy nghĩ, ước nguyện được góp 
“mùa xuân nho nhỏ”của đời mình vào mùa xuân lớn của đất nước
GV: đọc đoạn đầu,HS đọc phần còn lại
? Với mạch cảm xúc ấy,em hãy xác định phương thức biểu đạt 
của VB? (b/cảm+m/tả+nghịluận)
? Dựa vào mạch c/xúc của t/giả,em hãy tìm bố cục bài thơ?Gồm 
mấy phần?ý chính mỗi phần?
*Hoạt động 4: Sử dụng PP vấn đáp
HS: đọc lại khổ thơ đầu
? Theo em,tín hiệu nào trong bài báo hiệu đất trời đã chuyển sang xuân?
 (Đây chính là những h/ảnh phác họa bức tranh xuân)
? Có gì đăc biệt trong cách diễn đạt những h/ảnh đó?
 Gợi ý: Chú ý về từ loại, trật tự cú pháp
? Từ những h/ảnh,âm thanh đó đã gợi lên trước mắt chúng ta 1 bức tranh mùa xuân ntn?
GV: phân tích thêm về vẻ đẹp thiên nhiên xứ Huế vào xuân:
? Trước cảnh mùa xuân như vậy,cảm xúc của t/giả được miêu tả qua câu thơ nào?
? Em hiểu “giọt long lanh”là giọt gì?
?Qua đó,thể hiện cảm xúc gì của nhà thơ trước cảnh mùa xuân?
*Hoạt động 4: Sử dụng PP vấn đáp, nêu vấn đề, thuyết trình
? Từ cảm xúc trước mùa xuân TN,t/giả liên tưởng đến mùa xuân đất nước qua những h/ảnh nào?
?H/ả “ người cầm súng”, “ người ra đồng” biểu tượng cho những hoạt động nào của con người?
? Em hiểu gì về từ từ “lộc”trong câu thơ?(Sức sống đang trỗi dậy trong lòng của những người lính, người lao động sản xuất )
? Em có nhận xét gì về từ ngữ , nhịp diệu và các BPTT được t/g sử dụng trong câu thơ trên?
?Từ những câu thơ trên, em cảm nhận được gì về nhịp sống của đất nước- con người khi mùa xuân đến?
GV: Phân tích thêm về mùa xuân đất nước
? Từ mùa xuân của đất nước,t/giả nghĩ đến mùa xuân của lịch sử dân tộc ,vậy em cảm nhận được gì về mùa xuân LSDT qua khổ thơ thứ 3?
? Phương thức biểu đạt trong 2 khổ 2,3 là gì?Thể hiện cảm xúc của t/giả ra sao trước mùa xuân của đất nước?
 Gv bình về sức vươn lên mạnh mẽ của đất nước:
 ( Đất nước vừa trải qua chiến tranh, đã và đang đương đầu với những gian lao, vất vả-> Vẫn phơi phới niềm tin dựng xây đất nước đẹp giàu => Dân tộc dang vươn lên với sức trẻ mạnh mẽ, đất nước ta đang có mùa xuân tươi đẹp )
GV: chuyển ý->?Tâm niệm nhà thơ “Mùa xuân lòng người”
*Hoạt động 5: Sử dụng PP vấn đáp, nêu vấn đề, thuyết trình
HS: đọc khổ thơ 4,5
?Thanh Hải đã bộc lộ tâm niệm của mình qua những câu thơ nào?
? Em có nhận xét gì về nhịp điệu, h/ảnh, phép NT trong khổ thơ?
? Từ những h/ảnh trên,em đọc được điều gì trong tâm niệm t./giả?
 ( + Cành hoa, con chim, chiếc lá, nốt trầm, bài ca.-> Sự vật làm đẹp cho cuộc đời
+ Mong làm MXNN -> Cống hiến vào mùa xuân lớn của dân tộc bằng sự đóng góp về tài năng sáng tạo nghệ thuật, thi ca
+ Mong ước bình dị, khiêm nhường nhưng rất có ý nghĩa vì không có nốt trầm thì không thành bản nhạc, không có sự đóng góp tài năng của mỗi cá nhân thì đất nước không thể đi lên được)
HS: đọc khổ thơ cuối
? Em hiểu gì về nội dung khổ thơ cuối?
( Ca ngợi quê hương qua làn điệu dân ca Huế
+ H/ả thơ: Âm hưởng, tên làn điệu dân ca xứ Huế gợi nỗi niềm man mác, buồn thương, vấn vít, xao xuyến lòng người
+ T/g ngợi ca nét đẹp của con người, văn hoá xứ Huế -> Trân trọng vẻ đẹp văn hoá truyền thống của quê hương)
*.Hoạt động 6: Hướng dẫn tổng kết
? Em hãy nhắc lại những nét NT thành công của VB ?
(Gợi ý:Thể thơ,h/ảnh.cấu tứ,giọng điệu?) 
? Nêu nội dung, chủ đề của bài thơ?
? Mùa xuân thiên nhiên trong khổ thơ đầu có phải là mùa xuân thực không? Vì sao? Từ đó em hiểu thêm đièu gì về tác giả Thanh Hải?
HS: đọc ghi nhớ/sgk
? Từ tâm niệm của nhà thơ,em có suy nghĩ gì về thái độ sống và trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với cuộc đời?(KNS/ PP vấn đáp)
? Em hiểu ntn về nhan đề “Mùa xuân nho nhỏ”?
I.Tác giả, tác phẩm:
1.Tác giả:(1930-1980)
 -Tên thật Phạm Bá Ngoãn,quê ở Huế
-Là cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng ở miền Nam từ những ngày đầu kháng chiến
2.Tác phẩm:
- Ra đời 11/1980 khi tác giả đang nằm trên giường bệnh
-Thể thơ: Năm chữ
II.Đọc tìm bố cục: 
1. Đọc, chú thích
2. Bố cục:4 phần:
+Khổ 1: Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời
 +Khổ 2,3: Cảm xúc về mùa xuân đất nước
 +Khổ 4,5: Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ trước mùa xuân của đất nước
 +Khổ 6: Lời ngợi ca quê hương đất nước qua điệu dân ca Huế
III.Tìm hiểu văn bản:
1.Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên,đất trời:
-Mọc giữa dòng sông xanh
-Một bông hoa tím biếc
-Ơí con chim chiền chiện
-Hót chi mà vang trời!
->Tính từ,câu cảm,đảo trật tự cú pháp
=>Bức tranh xuân đẹp,thơ mộng,khoángđãng,tươi tắn,rộn rã
 -Từmg giọt long lanh rơi
-Tôi đưa tay tôi hứng
->Hình ảnh thơ giàu chất tạo hình
=>Cảm xúc say sưa,ngây ngất trước vẻ đẹp mùa xuân
2.Cảm xúc về mùa xuân đất nước:
-Người cầm súng->chiến đấu
-Người ra đồng->lao động
- Tất cả như hối hả.xôn xao
->Hình ảnh tượng trưng, từ láy gợi tả điệp cấu trúc câu
=>Mùa xuân đến khắp mọi nơi , đến trong lòng người với không khí khẩn trương, náo nức, nhịp sống sôi động
- Đất nước như vì sao
 Cứ đi lên phía trước
->Miêu tả,nghị luận
=>Tin tưởng vào tương lai sáng ngời của đất nước, dân tộc 
3.Tâm niệm nhà thơ:
-Ta làm con chim hót
-Ta làm một nhành hoa
-Ta nhập vào hòa ca
-Một nốt trầm xao xuyến
-Một mùa xuân nho nhỏ
- Lặng lẽ dâng cho đời
-Dù là tuổi hai mươi
-Dù là khi tóc bạc
->Nhịp dồn dập,h/ảnh thơ đẹp,tự nhiên,điệp ngữ
=>Ước mong giản dị, tha thiết, khiêm tốn được cống hiến trọn đời cho đất nước, cuộc đời
4.Lời ngợi ca quê hương,đất nước:
IV.Tổng kết:
Ghi nhớ/sgk
4. Củng cố: Gv củng cố bài
5. Dặn dò :-Học bài thuộc bài thơ
-Làm câu luyện tập 2
-Soạn bài :Viếng lăng 
 D.Rút kinh nghiệm:
**********************************

Tài liệu đính kèm:

  • docTuần 25.doc