Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Tiết 103: Các thành phần biệt lập (tiếp theo)

S:
G: 
 	 Tiết 103 
 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (Tiếp theo)
A. Mục tiêu cần đạt:
*KT: Nhận ra hai thành phần biệt lập là gọi đáp và phụ chú. Nắm được công dụng riêng của mỗi thành phần trong câu.
 *KN: Nhận diện được hai thành phần và đặt câu có hai thành phần ấy.
 *T§: Có ý thức sử dụng trong khi nói và viết.
B. Chuẩn bị :
 * Giáo viên: Giáo án; bảng phụ
 * Học sinh: Vở BTNV
C.PP: Nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
D.Tiến trình lên lớp
I. Ổn định lớp. 
II. Kiểm tra bài cũ: Thành phần tình thái và thành cảm thán được dùng để làm gì? Cho ví dụ.
III. Bài mới:
 Hoạt động của GV - HS
 Nội dung bài học
- GV treo bảng phụ. Gọi hs đọc ví dụ 
- HS quan sát và nhận xét.
? Những từ ngữ in đậm trong hai ví dụ: từ nào dùng để gọi? từ nào dùng để đáp?
? Những từ đó có tham gia nghĩa diễn đạt sự việc trong câu không ?
? Từ nào dùng để tạo lập cuộc thoại ? từ nào dùng để duy trì cuộc thoại đang diển ra?
àGV: Các từ in đậm đó là thành phần gọi đáp.
Hs ®äc ghi nhí
- Gọi hs đọc ví dụ sgk – Nêu nhận xét.
? Nếu lược bỏ các từ in đậm thì nghĩa sự các câu trên có thay đổi không? Vì sao?
-Nghĩa sự việc ở mỗi câu không thay đổi.
? Ở câu (a) từ ngữ in đậm chú thích cho phần nào? 
? Ở câu (b): cụm C- V chú thích cho đỉều gì?
-GV: Cụm C-V có ý giải thích thêm rằng “ điều lão không hiểu tôi” chưa hẳn đã đúng, nhưng ‘tôi’ cho đó là lí do làm cho “ tôi càng buồn lắm”
àGV: Các từ in đậm đó là thành phần phụ chú
Hs ®äc ghi nhí
HS thảo luận để hoàn thành các bài tập.
? Xác định thành phần phụ chú trong các đoạn văn sau và cho biết chúng bổ sung đièu gì? 
I.Thành phần gọi đáp.
1.Ví dụ: (sgk)
-Từ “này” -> dùng để gọi.
-Từ “thưa ông” -> dùng để đáp.
=> Các từ gọi đáp này không tham gia diễn đạt nghĩa sự việc trong câu.
+ “này” dùng để tạo lập quan hệ giao tiếp
+ “thưa ông” dùng để duy trì cuộc thoại đang diễn ra.
2. N/x:
Thành phần gọi đáp là thành phần biệt lập dùng để duy trì quan hệ giao tiếp.
3.Ghi nhí:
II. Thành phần phụ chú
1. Ví dụ: (sgk)
a)Chú thích cho cụm từ “đứa con gái đầu lòng”
b)Chú thích cho “lão không hiểu tôi”
2.N/x:
 Thành phần phụ chú được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
-§ược đặt giữa 2 dấu gạch ngang, 2 dấu phảy, 2 dấu ngoặc đơn hoặc giữa 1 dấu gạch ngang và 1 dấu phảy. Nhiều khi còn đ­îc đặt sau dấu hai chấm. 
3.Ghi nhí
II. Luyện tập.
1. Bài tập1. 
- “ Này” -> Gọi 
- “Vâng” -> Đáp 
 à quan hệ trên / dưới
2. Bài tập 2: 
 “Bầu ơi” -> Lời gọi đáp không hướng đến riêng ai
3. Bài tập3: Thành phần phụ chú.
a)KÓ c¶ anh: gi¶i thÝch cho côm tõ :Mäi ng­êi
b)C¸c thÇy c« gi¸o, c¸c bËc cha mÑ, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­ßi mÑ: gi¶i thÝch cho côm tõ: nh÷g ng­êi n¾m j÷ ch×a khãa cña c¸nh cöa nµy.
c)Nh÷ng ng­êi chñ thùc sù cña ®nc trong TK 21: gi¶i thÝch cho côm tõ: Líp trÎ.
d)-Thµnh phÇn phô chó: Cã ai ngê, thÓ hiÖn sù ng¹c nhiªn cña nvËt t«i
 -Thµnh phÇn phô chó th­¬ng th­¬ng qu¸ ®i th«i thÓ hiÖn t×nh c¶m tr×u mÕn cña nh©n vËt t«i víi c« bÐ nhµ bªn.
“ Mọi người” , “Những người nắm giữ chìa khoánày” và “lớp trẻ”
4.Liªn quan ®Õn nh÷ng tõ ng÷ mµ nã cã nvô gi¶i thÝch or cung cÊp th«ng tin phô vÒ th¸i ®é, suy nghÜ, t×nh c¶m cña c¸c nh©n vËt ®èi víi nhau.
IV. Củng cố: Nhắc lại k/niệm 2 thành phần biệt lập. 
V.Hướng dẫn về nhà: Học kĩ bài, làm bài tập 4, 5. 
 - Chuẩn bị : Viết bài văn số 5( Xem lại nội dung kiến thức Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.) 
E.RKN: