Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Tiết 9: Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh

Tuần :2 
Bài :2
Tiết:9
SỬ DỤNG YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
1. Mục tiêu:
 1.1. Kiến thức: Giúp HS nhận thức được vai trò của miêu tả trong văn thuyết minh: yếu tố miêu tả làm cho vấn đề thuyết minh sinh động, cụ thể hơn.
 1.2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng làm văn bản thuyết minh, sử dụng yếu tố miêu tả sáng tạo và linh hoạt.
 1 3. Thái độ: Giáo dục HS ý thức kết hợp yếu tố miêu tả trong bài văn thuyết minh.
2.Trọng tâm :
 2.1.Kiến thức : Tác dụng của yếu tố miêu tả trong văn thuyết minh: làm cho đối tượng thuyết minh: làm cho đối tượng thuyết minh hiện lên cụ thể, gần gũi dễ cảm nhận ho8c5 nổi bật, gây ấn tượng .; vai trị của vmiêu tả trong văn thuyết minh: phụ trợ giới thiệu 
 2.2.. Kĩ năng :Quan sátcác sự vật hiện tượng ; sử dụng ngơn ngữ miêu tả phù hợp trong việc tạo lậo văn bản trong văn thuyết minh.
3. Chuẩn bị:
 3.1.Giáo viên: Một số văn bản thuyết minh có sử dụng yếu tố miêu tả.
 3 2. Học sinh: Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh.
4. Tiến trình dạy học:
 4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện :; 9A1: / ; 9A2: / 
 4.2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra phần bài làm ở nhà của HS.
 4.3.Bài mới:
 a)Giới thiệu bài:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung bài học 
 —Hoạt động 1: Vào bài ;Yếu tố miêu tả rất cần thiết trong văn bản thuyết minh Vì sao vậy?.Chúng ta sẽ được hiểu điều đo
 qua tiết học này. 
 - Hướng dẫn HS tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh.
 _ Gọi HS đọc văn bản: “Cây chuối trong đời sống Việt Nam”.
 _ Vấn đề thuyết minh ở đây là gì?
 _ Cây chuối trong đời sống Việt Nam.
 _ Em có nhận xét gì về nhan đề của bài thuyết minh? 
 _ Trình bày rất đúng, khách quan. Vì văn bản thuyết minh về cây chuối trong đời sống Việt Nam chứ không miêu tả về một cây chuối nào cụ thể.
 _ Tìm những câu thuyết minh về đặc điểm cây chuối trong bài?
 _ Các câu thứ nhất ba tư: “Đi khắp  cháu lũ” ; “Quả chuối  hấp dẫn” ; “Mỗi cây chuối  nghìn quả” ; “Quả chuối chín  hằng ngày”;
 “Chuối xanh nấu  chín”.
 _ Ngoài yếu tố thuyết minh văn bản còn có yếu tố miêu tả . Hãy xác định những câu văn miêu tả cây chuối ? Cho biết tác dụng của các yếu tố miêu tả?
 _Cho HS thảo luận nhóm trong 5 phút.
 Gọi đại diện nhóm trình bày. 
 Nhận xét.
 Giáo dục HS ý thức sử dụng yếu tố miêu tả trong văn thuyết minh.
 _ Trong những câu thuyết minh về cây chuối, em có thể bổ sung những chi tiết nào
 _ Phân loại chuối: chuối hột, chuối tiêu, chuối sứ Thân gồm nhiều lớp bẹ; Lá gồm cuống và lá; Nõn màu xanh; Hoa màu đỏ 
 _ Em có thể thêm những ý miêu tả nào về cây chuối? 
 _ Thân tròn, mát rượi, mọng nước.
Lá xanh rờn, bay xào xạc trong gió. 
 _ Hãy cho biết thêm công dụng của thân chuối, lá chuối, nõn chuối, bắp chuối?
 _Thân chuối hột thái ghém làm rau sống, ăn rất mát, có thể dùng thân chuối làm phao tập bơi, kết bè vượt sông.
 - Hoa chuối thái nhỏ ăn sống, làm nộm (gỏi), xào
 - Quả chuối tiêu xanh be ûđôi lấy nhựa làm thuốc chữa bệnh ngoài da. Quả chuối hột xanh thái lát mỏng phơi khô, tán thành bột, là một vị thuốc quý trong đông y .
 - Nõn chuối có thể ăn sống, khi đã mọc ra khỏi thân cây, hơ qua lửa gói xôi thịt, giữ hương vị.
 - Lá chuối tươi dùng để gói bánh chưng, bánh nếp, lá khô có thể dùng, để gói bánh gai, nút chum vò rượu.
 _ Qua phần tìm hiểu ở trên, em thấy trong bài thuyết minh giữa yếu tố thuyết minh và miêu tả, yếu tố nào là chủ yếu? Vì sao?
 _Yếu tố thuyết minh là chủ yếu. Vì yếu tố miêu tả chỉ nhằm mục đích gợi hình ảnh để thuyết minh về vấn đề tri thức khách quan ,khoa học.
 _Theo em ,những đối tượng nào cần miêu tả khi thuyết minh?
 _Gọi HS đọc ghi nhớ( SGK trang 25).
*GV củng cố lí thuyết : Gv giới thiệu với HS văn bản thuyết minh có sử dụng yếu tố miêu tả (Dừa sáp – SGK9 tập 1) để củng cố kiến thức cho HS .
- Yêu cầu HS nghe và tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản đó và cho biết tác dụng.
 - Tương tự: Rừng cúc phương.. 
I.Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh:
- Văn bản: Cây chuối trong đời sống Việt Nam
 a.Vai trò của cây chuối với đời sống vật chất và tinh thần của người Việt Nam từ xưa đến nay .
.b. Những câu TM đặc điểm:
 -Hầu như.. vô tận .
 - Người phụ nữ.hoa quả .
 - Quả chuối.
c. Những câu văn miêu tả:
+ Cây chuối rừng. 
+ Có một quốc.
+ Không thiếu cây
+ Chuối xanh gỏi.
 " Làm cho câu văn giàu hình ảnh, gợi hình tương dể hình dung sự vật.
d.Công dụng :
- Đối tương thuyết minh cần miêu tả: các sự vật và đồ vật như loài cây, di tích, thành phố, mái trường
 *Ghi nhớ : SGK trang 25.
 4.4. Câu hỏi , bài tập củng cố: 
- Bài 1:
Hướng dẫn luyện tập.
- Chia lớp thành 6 nhóm, mỗi nhóm thuyết minh 2 ý có vận dụng yếu tố miêu tả.
 _Cho HS thảo luận trong 5 phút.
 - Gọi đại diện nhóm trình bày.
 - Nhận xét .
- Cho HS làm bài vào vở bài tập.
 Thân chuối có hình dáng thẳng đứng, tròn như những cái cột, trông mọng nước.
 Lá chuối tươi như những chiếc quạt phe phẩy theo làn gió.
 Lá chuối khô có màu nâu sẫm
 Nõn chuối màu xanh non, cuốn tròn như một bức phong thư.
 Bắp chuối màu nâu sẫm, trông như búp sen khổng lồ.
 Quả chuối có màu xanh, lúc chín chuyển sang màu vàng rất hấp dẫn.
 - Bài 2:
 - Gọi HS đọc yêu cầu bài tập 2.
 _ Tìm yếu tố miêu tả trong đoạn văn.
 _ Nhậân xét chấm điểm.
 Cho HS làm bài vào vở bài tập
 Các yếu tố miêu tả:
 + Tách là  nó có tai.
 + Chén  không có tai
 + Khi mời  ai rất nóng.
 _ Yếu tố miêu tả có tác dụng gì trong văn thuyết minh?
 _ Làm cho đối tượng thuyết minh được nổi bật, gây ấn tượng, cụ thể, sinh động, hấp dẫn.
 Giáo dục HS ý thức sử dụng yếu tố miêu tả trong bài văn thuyết minh.
 4.5. Hướng dẫn tự học 
 - Học thuộc phần ghi nhớ SGK trang 25.
 - Làm bài tập số 3 trong vở bài tập.
 - Viết đoạn văn thuyết minh về một sự vật tự chọn có sử dụng yếu tố miêu tả (con vật hoặc loài cây )
 - Chuẩn bị bài tiết sau:Lập dàn ý cho đề bài: “Con trâu trong đời sống Việt Nam”.
 + Lập dàn ý 
 + Viết một số đoạn văn hoàn chỉnh
5.Rút kinh nghiệm 
.