Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Tiết học 1, 2

Tiết :1 PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
Ngày dạy: (Lê Anh Trà)
1. MỤC TIÊU:
a. Kiến thức:
- Giúp H thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, giữa dân tộc và nhân loại, giản dị và thanh cao. 
b. Kỹ năng:
- Rèn luyện kĩ năng đọc trôi chảy, diễn cảm, tính trang trọng trong văn bản.
c. Thái độ:
- Giáo dục học sinh lòng kính yêu, tự hào về Bác, có ý thức học tập, tu dưỡng, rèn luyện theo gương Bác. 
2. CHUẨN BỊ:
- Giáo viên: Sách giáo khoa, giáo án, tranh chân dung CTHCM, bảng phụ.
- Học sinh: Vở bài soạn, dụng cụ học tập.
3. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:
Sử dụng phương pháp diễn giảng, câu hỏi nêu vấn đề, thuyết trình, thảo luận nhóm.
4. TIẾN TRÌNH:
4.1/ Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số lớp.
4.2/ Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS .
4.3/ Bài mới: 
* Giới thiệu bài: “Sống chiến đấu ,lao động, học tập và rèn luyện theo gương Bác Hồ vĩ đại” đã và đang là một khẩu hiệu kêu gọi,thúc giục mỗi người chúng ta trong cuộc sống hằng ngày.Thực chất nội dung cuả khẩu hiệu là động viên mỗi chúng ta hãy noi theo tấm gương sáng ngời của Bác học theo PC sống và làm việc của Bác.Vậy vẻ đẹp văn hóa PCHCM là gì. Đoạn trích dưới đây sẽ phần nào trả lời cho câu hỏi đó.
* Bài mới: 
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
* Hoạt động 1: Hướng dẫn HS đọc, tìm hiểu chú thích 
- Sách giáo khoa trang 5.
- GV hướng dẫn H đọc: giọng chậm rãi bình tĩnh, khúc triết
- GV đọc một đoạn, gọi H đọc tiếp.
- Giáo viên nhận xét.
?: Dựa vào chú thích em hãy nêu sơ lược về tác giả và tác phẩm?
H nêu
G nhận xét chốt lại
- H tìm hiểu các từ khó trong Sgk/7
- G lưu ý từ “ phong cách”
?: Em cho biết văn bản này thuộc kiểu văn bản nào?
- H: văn bản nhật dụng
?: Nếu phải chia đoạn, theo em văn bản này chia làm mấy đoạn? Nội dung của mỗi đoạn là gì?
- HS trả lời, nhận xét, bổ sung; GV nhận xét, chốt ý.
 - Từ đầu đến “  rất hiện đại”: Quá trình hình thanh phong cách văn hoá Hồ Chí Minh.
- Tiếp đến “  tắm ao”: Những biểu hiện cụ thể trong sống và làm việc của Bác.
- Bình luận và khẳng định ý nghĩa của phong cách HCM 
* Hoạt động 2: Hướng dẫn HS đọc tìm hiểu văn bản 
 Thảo luận nhóm
Nhóm 1,2,3 câu 1
Nhóm 4,5,6 câu 2
GV treo bảng ghi câu hỏi,H thảo luận
GV gọi đại diện nhóm trình bày
Nhóm khác nhận xét, GV nhận xét chốt
1. Vốn tri thức văn hóa nhân loại của Chủ Tịch Hồ Chí Minh sâu rộng như thế nào?
+ Hiểu biết văn hóa ở nhiều nước cả phương Đông lẫn phương Tây.
+ Nói và viết thông thạo nhiều thứ tiếng trên thế giới.
?: Vì sao Người có được vốn tri thức sâu rộng như thế?
+ Đi nhiều nơi, tiếp xúc nhiều nước trên thế giới.
+ Học hỏi, tìm hiểu nền văn hóa các nước trên thế giới.
+ Bác tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa các nước, giữ lại vẻ đẹp truyền thống của dân tộc.
+ Phê phán cái xấu, cái tiêu cực. 
2. Lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông của Bác được biểu hiện như thế nào?
+ Nơi ở: Ngôi nhà sàn nhỏ, chỉ có vài phòng làm việc, phòng họp và phòng ngủ.
+ Đồ dùng rất đơn sơ, mộc mạc.
+ Trang phục hết sức giản dị thô sơ: Aùo bà ba, đôi dép lốp.
+ Tư trang ít ỏi: Chiếc va li con, vài bộ quần áo, vài vật làm kỉ niệm.
+ Aên uống đạm bạc: Cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo hoa
GV cho H xem ảnh nhà sàn
_ Bác là một lãnh tụ của một nước mà sống rất bình dị, rất Việt Nam, trong sạch, thanh cao như các nhà hiền triết ngày xưa. 
I/ Đọc và tìm hiểu chú thích:
Đọc:
2. Chú thích:
- Tác giả:
Tác phẩm:
- Chú thích:
3. Bố cục: 3 đoạn 
II/ Đọc - tìm hiểu văn bản:
1. Vốn tri thức văn hóa nhân loại của Bác Hồ:
- Bác Hồ có vốn tri thức văn hóa nhân loại rất sâu rộng từ phương Đông đến phương Tây. Đọc thông viết thạo nhiều thứ tiếng trên thế giới.
- Tiếp thu cái hay, cái đẹp của nhân loại.
- Phê phán cái tiêu cực, hạn chế. 
- Giữ lại truyền thống văn hóa của dân tộc.
2. Lối sống của Bác Hồ:
- Rất giản dị, đơn sơ từ nới ăn chốn ở, cách làm việc, trang phục, ăn uống.
- Không cầu kì, xa hoa, không kiểu cách.
4.4/ Củng cố :
1. Phong cách Hồ Chí Minh được thể hiện qua những yếu tố nào?
a. Có vốn tri thức văn hóa nhân loại sâu rộng.
b. Lối sống giản dị, trong sạch, thanh cao.
c. Tiếp thu có chọn lọc tinh hoa của thế giới, giữ lại vốn văn hóa truyền thống của dân tộc.
d. Các ý trên đều đúng.
2. Ý nào nói lên việc tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nước ngoài của Hồ Chí Minh không được nêu trong bài viết?
a. Không ảnh hưởng một cách thụ động.
b. Tiếp thu mọi cái đẹp, cái hay đồng thời phê phán những hạn chế tiêu cực.
c. Luôn luôn đề cao bản sắc văn hóa của dân tộc.
d. Trên nền tảng văn hóa dân tộc mà tiếp thu những ảnh hưởng của quốc tế.
4.5/ Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
- Bài cũ: Đọc kỹ văn banû, nghiên cứu bố cục và phần II.1, II.2 
- Bài mới: Tiết 2: Phong cách Hồ Chí Minh (tt) : Phân tích phần còn lại; Nghiên cứu ghi nhớ; thực hiện phần luyện tập 
5. Rút kinh nghiệm:
Tiết: 2 PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH ( tt )
Ngày dạy: 27/08/08 (Lê Anh Trà)
1. MỤC TIÊU:
Giống tiết 1
2. CHUẨN BỊ:
a. Giáo viên:
- Sách giáo khoa, giáo án, bảng phụ.
b. Học sinh: 
- Vở bài soạn, dụng cụ học tập.
3. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:
- Sử dụng phương pháp diễn giảng, câu hỏi nêu vấn đề, hoạt động nhóm, thuyết trình.
4. TIẾN TRÌNH:
4.1/ Oån định tổ chức:Kiểm tra sĩ số lớp 
4.2/ Kiểm tra bài cũ:
?: Vốn tri thức của Hồ Chí Minh sâu rộng như thế nào? Vì sao Người có được vốn tri thức sâu rộng như thế? 
- Bác Hồ có vốn tri thức văn hóa nhân loại rất sâu rộng từ phương Đông đến phương Tây. Đọc thông viết thạo nhiều thứ tiếng trên thế giới. (2,5đ )
- Tiếp thu cái hay, cái đẹp của nhân loại. (2,5đ )
- Phê phán cái tiêu cực, hạn chế. (2,5đ )
- Giữ lại truyền thống văn hóa của dân tộc. (2,5đ )
?: Lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông của Bác được biểu hiện như thế nào?
- Rất giản dị, đơn sơ từ nới ăn chốn ở, cách làm việc, trang phục, ăn uống.(5đ)
- Không cầu kì, xa hoa, không kiểu cách. (5đ)
4.3/ Bài mới: 
* Giới thiệu bài: Chúng ta đã biết vốn tri thức của Hồ Chí Minh rất phong phú, lối sống, nhân cách của Bác rất giản dị rất Việt Nam, rất phương Đông. Nhưng chúng ta cũng biết Bác có 30 năn hoạt động chủ yếu là ở các nước ở châu Âu, châu Mỹ. Vậy nhân cách của Bác đã chịu ảnh hưởng của các nền văn hoá Âu - Mỹ như thế nào, tiết nay ta sẽ cùng tìm hiểu vấn đề đó
* Bài mới: 
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
?:Vì sao có thể nói lối sống của Bác Hồ là sự kết hợp giữa giản dị và thanh cao?
- GV cho H trình bày, H nhận xét. GV nhận xét và chốt ý.
+ Lối sống giản dị của Bác vô cùng thanh cao trong sạch.
+ Không phải tự thần thánh hóa cho khác đời, khác người, mà sự giản dị như vốn có của một con người Việt Nam.
+ Sống có văn hóa đã trở thành nếp: Cái đẹp là sự giản dị, tự nhiên không phải cố tỏ ra khắc khổ của con người tự vui trong cảnh nghèo khó.
?: Em hãy tìm những câu thơ, bài thơ thể hiện lối sống, PC sống của Người?
- Chia HS làm 6 nhóm, thảo luận 5 phút, nhóm trưởng điều khiển, thơ kí ghi kết quả ra bảng con, HS treo bảng con, trình bày.
- HS nhận xét, bổ sung.
- GV nhận xét, chốt kết quả.
 Dẫn chứng:
+ Bài “ Tức cảnh Pắc Bó”
+ Anh dắt em vào cõi Bác xưa
Đường xoài hoa trắng , nắng đu đưa
Có hồ nước lặng sôi tăm cá
 Có bưởi cam thơm, mát bóng dừa.
?: Cách sống của Bác rất giản dị làm cho tác giả nghĩ tới các vị hiền triết ngày xưa cũng có cách sống ở quê nhà rất thuần đức. Em hãy tìm dẫn chứng để CM?
 H tìm ý Sgk và tìm dc thơ trả lời
 G nhận xét , phân tích, bình :
- Với Nguyễn Trãi:
+ Bữa ăn dầu có dưa muối
Áo mặc nài chi gấm là
+ Côn Sơn suối chảy rì rầm
---------------------------------
Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm.
-Với N.B.Khiêm:
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao. 
+ Cách sống của Bác như các vị hiền triết ngày xưa trong lịch sử: Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm Sống vui với thú quê đạm bạc mà thanh cao.
?: Em hãy nêu vài nét về nghệ thuật?
- Tự sự
- Nghị luận
- Chọn lọc các chi tiết tiêu biểu
- Đan xen thơ văn Nguyễn Bỉnh Khiêm.
- Từ Hán Việt
- Nghệ thuật đối lập.
- GV gọi học sinh đọc ghi nhớ.
- GV hướng dẫn HS chốt ghi nhớ 
3. Sự kết hợp về lối sống của Bác Hồ:
- Ở Bác có sự kết hợp giữa giản dị và thanh cao, trong sạch, đẹp đẽ.
- Cái đẹp gắn với truyền thống, nhưng cũng rất mới, rất hiện đại.
4. Nghệ thuật: 
- Kể kết hợp với bình luận. 
- Chọn lựa chi tiết tiêu biểu.
- Sự đối lập: Vĩ nhân >< giản dị.
 Biết nhiều >< chọn lọc lại.
* Kết luận: Ghi nhớ sgk trang 8.
* Ghi nhớ (SGK,tr.8) 
4.4/ Củng cố và luyện tập:
a) Củng cố: 
1. Chọn từ ngữ thích hợp để điền vào chỗ trống trong câu văn sau:
Đó là cách sống giản dị đạm bạc nhưng rất của Hồ Chí Minh.
a. Khác đời, hơn người. b.Đa dạng, phong phú.
c. Thanh cao. d. Cầu kì, phức tạp.
2. Trong bài viết tác giả không sử dụng biện pháp nghệ thuật nào?
a. Kết hợp giữa kể, bình luận và chứng minh.
b. Sử dụng phép đối lập.
c. So sánh và sử dụng nhiều từ Hán Việt.
d. Sử dụng phép nói quá.
b) Luyện tập: 
Bài tập 1
- Đọc truyện Về lối sống giản dị của 
- Kể chuyện Bác Hồ
- GV yêu cầu H lấy vở bài tập GV hướng dẫn H làm.
- H làm bài tập, GV sửa.
4.5/ Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
-Học thuộc ghi nhớ, làm bài tập trong VBT.
- Chuẩn bị bài mới : Tiết 3: Các phương châm hội thoại; Tìm hiểu các phương chân về chất và về lượng; Tập giải các bài tập 1,2,3,5 
5. Rút kinh nghiệm: