Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Tổng kết văn bản nhật dụng

Tuần 29	Ngày soạn: 05/03/2011
Tiết 141+142	Ngày dạy: 07/03/2011
TỔNG KẾT VĂN BẢN NHẬT DỤNG
I Mục tiêu: Giúp HS:
1. Kiến thức:
-Đặc trưng của văn bản nhật dụng là tính cập nhật và nội dung.
-Những nội dung cơ bản của các văn bản nhật dụng đã học 
 2. Kĩ năng: 
-Tiếp cận một văn bản nhật dụng 
-Tổng hợp và hệ thống hóa kiến thức 
 3. Thái độ:
 -Giáo dục học sinh năng lực viết bài nhật dụng về các chủ đề xung quanh cuộc sống.
II. Chuẩn bị :
 - GV: Nghiên cứu kĩ văn bản ở sách chuẩn kiến thức,SGK + SGV để soạn bài.
 - HS: Đọc kĩ bài học,trả lời câu hỏi trong bài.Ôn tập kiến thức văn bản nhật dụng đã học từ lớp 6 - 9. Lập bảng tổng kết theo mẫu sgk. 
III. Tiến trình tổ chức các hoạt động:
1.Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: - Kiểm tra sự chuẩn bị nội dung tổng kết về văn bản nhật dụng
3. Bài mới: 
Hoạt động của giáo viên 
Nội dung
*Hoạt động 1:Phương pháp thuyết trình
 *Hoạt động 2:Phương pháp thuyết trình ,vấn đáp tái hiện ,giải thích-minh họa 
- GV cho HS đọc phần đầu trong SGK trang 93. Sau đó giải thích các ý về chức năng đề tài, tính cập nhật của văn bản nhật dụng.
-Học sinh trả lời ,lớp nhận xét bổ sung 
-GV nhận xét bổ sung 
? Vậy thế nào là văn bản nhật dụng?
--Học sinh trả lời ,lớp nhận xét bổ sung 
-GV nhận xét bổ sung 
 ? Làm rõ giá trị văn chương của văn bản nhật dụng?
-Học sinh trả lời ,lớp nhận xét bổ sung 
-GV nhận xét bổ sung 
 *Hoạt động 3:Phương pháp thuyết trình ,vấn đáp tái hiện 
- GV yêu cầu HS kể tên các văn bản nhật dụng đã học từ lớp 6 - 9. Nêu nội dung và phương thức biểu đạt của các văn bản ấy.
-Học sinh tái hiện lại kiến thức qua việc trả lời 
-Lớp nhận xét ,bổ sung 
-GV nhận xét ,bổ sung 
I- Ôn tập về khái niệm văn bản nhật dụng
- Cập nhật : Có nghĩa là kịp thời đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của cuộc sống hàng ngày, cuộc sống hiện tại. Tính cập nhật thể hiện rõ nhất ở chức năng và đề tài : Đề cập, bàn luận, thuyết minh, tường thuật, miêu tả, đánh giá những vấn đề, những hiện tượng gần gũi, bức thiết đối với cuộc sống trước mặt của con người và cộng đồng.
- Giá trị văn chương của văn bản nhật dụng : Vì văn có hay mới làm cho người đọc thấm thía về tính chất thời sự nóng hổi của mình, vấn đề được đặt ra và còn giúp cho việc bồi dưỡng, rèn luyện không ít kiến thức, kỹ năng, đặc thù của môn ngữ văn.
II. Bảng tổng kết văn bản nhật dụng
Lớp
Tên văn bản nhật dụng
Nội dung
Phương thức biểu đạt
6
Cầu Long Biên chứng nhân lịch sử
Nơi chứng kiến những sự kiện lịch sử, hào hùng, bi tráng
Tự sự miêu tả và biểu cảm.
Động phong Nha
Là kì quân thế giới,thu hút khách du lịch, tự hào và bảo vệ danh thắng này.
Thuyết minh, miêu tả
Bức thư của thủ lĩnh da đỏ
Con người phải sống hoà hợp với thiên nhiên trong bảo vệ môi trường
Nghị luận và biểu cảm
7
Cổng trường mở ra
Tình cảm thiêng liêng của cha mẹ với con cái. Vai trò của nhà trường đối với mỗi con người
Tự sự, miêu tả thuyết minh, nghị luận, biểu cảm
Cuộc chia tay của những con búp bê
Tình cảm thân thiết của 2 anh em và nỗi đau chua xót khi ở trong hoàn cảnh gia đình bất hạnh
Tự sự nghị luận, biểu cảm
Ca Huế trên sông Hương
Vẻ đẹp của sinh hoạt văn hoá và những con người tài hoa xứ Huế
Thuyết minh nghị luận và biểu cảm
8
Thông tin về ngày trái đất năm 2000
Tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông đối với môi trường.
Nghị luận và hành chính
Ôn dịch thuốc lá
Tác hại của thuốc lá đến kinh tế và sức khoẻ
Thuyết minh nghị luận và biểu cảm
Bài toán dân số
Mối quan hệ giữa dân số và sự phát triển của xã hội 
Thuyết minh và nghị luận
9
Tuyên bố thế giới về sự sống còn,quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em 
Trách nhiệm chăm sóc và bảo vệ phát triển của trẻ em , của cộng đồng quốc tế.
Nghị luận, thuyết minh và biểu cảm
Đấu tranh cho một thế giới hoà bình
Nguy cơ chiến tranh hạt nhân và trách nhiệm ngăn chặn chiến tranh vì hoà bình thế giới
Nghị luận và biểu cảm
Phong cách Hồ Chí Minh
Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh, kính yêu và tự hào về Bác
Nghị luận và biểu cảm
CHUYỂN SANG TIẾT 2
*Hoạt động 4:Phương pháp thuyết trình ,vấn đáp tái hiện ,vấn đáp giải thích –minh họa 
- HS đọc thông tin sgk.
?Nêu một số hình thức văn bản nhật dụng ?đưa ra văn bản minh họa?
-Học sinh trả lời ,lớp nhận xét ,bổ sung 
-GV nhận xét ,bổ sung 
*Hoạt động 5:Phương pháp thuyết trình ,vấn đáp giải thích –minh họa 
- HS đọc thông tin sgk.
? Yêu cầu khi học văn bản nhật dụng là gì?
- HS trả lời
- GV nhận xét, nhấn mạnh lại 5 nội dung về phương pháp học văn bản nhật dụng.
? Tiêu chuẩn hàng đầu của văn bản nhật dụng là gì?
 ?Điều đó đòi hỏi khi học văn bản nhật dụng cần chú ý điều gì?
 ?Văn bản nhật dụng có quy định một hình thức cụ thể nào không?
- HS đọc ghi nhớ sgk
III. Hình thức văn bản nhật dụng.
-Phương thức biểu đạt như :
+ tự sự và miêu tả(Cuộc chia tay của những con búp Bê)
+tự sự và miêu tả và biểu cảm (
+thuyết minh và mêu tả(Động phong Nha,Ca Huế trên sông Hương)
+nghị luận và biểu minh (Cuộc chia tay của những con búp bê)
+nghị luận và biểu cảm Đấu tranh cho một thế giới hoà bình,Đấu tranh cho một thế giới hoà bình
Yếu tố nghị luận (Thông tin về ngày trái đất năm 2000,Tuyên bố thế giới về sự sống còn,quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em )
IV. Phương pháp học văn bản nhật dụng
1.Lưu ý nội dung các chú thích của văn bản nhật dụng
2. Liên hệ các vấn đề trong văn bản nhật dụng và đời sống xã hội
3. Có ý kiến quan điểm riêng trước các vấn đề đó.
4. Vận dụng tổng hợp kiến thức các môn học khác để làm sáng tỏ các vấn đề được đặt ra trong văn bản nhật dụng.
5. Căn cứ vào đặc điểm và phương thức biểu hiện để phân tích một văn bản nhật dụng.
*. Ghi nhớ : 
4.Củng cố - GV hệ thống lại bài.
 5.Dặn dò.
- HS Nắm vững chức năng,tính cập nhật của văn bản nhật dụng và hệ thống văn bản nhật dụng được học ở THCS
- Chuẩn bị bài : Chương trình địa phương (Phần tiếng việt)
IV.. Rút kinh nghiệm
:.......................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................