Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Tuần 08 năm 2010

Tuần 08	Ngày soạn: 30/09/2010
Tiết 36, 37 	Ngày dạy: 05/10/2010
Văn bản: MÃ GIÁM SINH MUA KIỀU
( Trích “ Truyện Kiều” – Nguyễn Du)
A.Mục tiêu cần đạt : Giúp Hs
1. Kiến thức:
	- Thái độ khinh bỉ, căm phẫn sâu sắc của tác giả đối với bản chất xấu xa, đê hèn của kẻ buôn người và tâm trạng đau đớn, xót xa của tác giả trước thực trạng con người bị hạ thấp, chà đạp
	- Tài năng nghệ thuật của tác giả trong việc khắc hoạ tính cách nhân vật phản diện Mã Giám Sinh thông qua diện mạo, cử chỉ
2. Kĩ năng:
	- Đọc – hiểu văn bản truyện thơ trung đại
	- Nhận diện và phân tích các chi tiết nghệ thuật khắc hoạ hình tượng nhân vật phản diện( diện mạo, hành động, lời nói, bản chất) đậm chất hiện thực trong đoạn trích
	- Cảm nhận được ý nghĩa tố cáo, lên án xã hội trong đoạn trích
3. Thái độ:
	- Có thái độ cảm thông, xót thương trước thực trạng con người bị chà đạp, căm phẫn sâu sắc những thế lực chà đạp lên con người
B.Chuẩn bị : 
	*Thầy: Nghiên cứu Sgk+Sgv,tài liệu , soạn bài .
	*Trò: Đọc đoạn trích ,chú thích ,trả lời câu hỏi Sgk
C.Tiến trình hoạt động :
	1.ổn định tổ chức 
	2.Kiểm tra : Kiểm tra 15’
	?H. Nêu giá trị nhân đạo thể hiện trong đoạn trích „ Kiều ở lầu Ngưng Bích”
	3.Bài mới:
HOẠT ĐỘNG THẦY - TRÒ
NỘI DUNG
*Hoạt động 1: Khởi động
	- Gv giới thiệu bài
*Hoạt động 2: * Sử dụng phương pháp thuyết trình
GV hướng dẫn đọc: Phân biệt giọng đọc từng nhân vật:
-Người kể : Từ tốn, khách quan nhưng có dụng ý châm biếm
- MGS: Lúc đầu: Cộc lốc, vênh váo
 Về sau: Điệu đàng, vô học 
Gv đọc mẫu, gọi HS đọc
Gv nhận xét cách đọc của HS
*Hoạt động 3:* Sử dụng phương pháp thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm
? Nhân vật trung tâm của cuộc mua bán này là ai? Vì sao em lại khẳng định như vậy ?
( Xuất hiện từ đầu đến cuối VB;
 Chủ động mang tiền đi mua Kiều dưới danh nghĩa hỏi vợ)
? T/ g miêu tả MGS ở những phương diện nào?
? Tìm những chi tiết miêu tả ngoại hình của MGS?
?Chi tiết” Mày râu.bảnh bao” gợi lên hình ảnh một con người ntn?
? Cách ăn mặc ấy có phù hợp với tuổi tác không?
Vì sao?
?Dáng vẻ đó đã bộc lộ bản tính gì của MGS?
? MGS đến nhà Kiều cùng những ai? Với cảnh tượng ra sao? 
( + Dẫn đoàn người -> Chứng tỏ ta đây cũng có người hầu -> Sĩ diện
 + Cảnh tuợng nhốn nháo, mất trật tư ïkhông tôn trọng những người xung quanh trong buổi lễ trang trọng)
? Vì sao đến nhà Kiều, Mã lại phải tạo cho mình một dáng vẻ, một thanh thế như vậy?
( Danh nghĩa vấn danh, hỏi vợ )
? Trong lễ vấn danh, nhà gái phải biết được tên tuổi quê quán của chàng rể tương lai . Vậy, MGS đã trả lời ntn khi được hỏi tới? HS đọc chú thích (2)/ Sgk
? Em có nhận xét gì về cách nói naỳ?
( Cộc lốc, vô học, hợm của, cậy tiền)
? Thế nhưng ở lời thoại thứ 2: “ Rằng mua ngọc đến..cho tường” có gì đặc biệt?
? Vì sao hắn lại thay đổi giọng nói như vậy?
( Mục đích chính là mua cho được Kiều -> đưa đẩy bằng lời lẽ khuôn sáo, bóng bẩy lễ phép để mua bằng được hàng)
GV dẫn dắt: Lời nói nho nhã đó có thực chất với con người của MGS không , chúng ta theo dõi tiếp hành vi, cử chỉ của MGS.
? T/g giới thiệu cử chỉ của hắn qua những chi tiết nào?
? “ Ngồi tót” là ngồi ntn?
?Hành động đó có phù hợp với hoàn cảnh này không? Vì sao?
( “ Tót” : Hành động nhanh nhẹn nhưng bất nhã, thiếu lịch sự vì “ Ghế trên” là ghế dành cho người lớn tuổi, Mã lại là người đi hỏi vợ -> Hành động sỗ sàng, mất tư cách -> Thói quen của của kẻ vô học, cậy mình có tiền nên không coi ai ra gì chứ không phải do sơ suất)
GV: Chiếc áo choàng giả danh sinh viên đi hỏi vợ dần dần được lột trần, đặc biệt là khi tiếp cận với Kiều
? Khi tiếp cận với nàng Kiều, Mã đã có suy nghĩ, cử chỉ gì?
? “ Cò kè” là hành động mua bán ntn? Vì sao hắn lại làm như vậy?
( Lúc đầu: Nhanh nhẹn, hấp tấp mua hàng vì chắc mẩm đây sẽ là món hàng hời
 Về sau: Chậm rãi tính toán chi li vì sợ mua hớ)
? Để khắc hoạ chân dung MGS, t/g sử dụng từ ngữ ntn với bút pháp nghệ thuật gì?
?Từ bút pháp NT đó, t/g muốn bóc trần bản chất gì của hắn?
GV chuyến ý sang mục 2: Kẻ mua người là vậy, còn nạn nhân của cuộc mua bán này ra sao? Hãy tìm đọc những câu thơ nói về Kiều.
? Lúc này Kiều đang ở trong cảnh ngộ ntn?
( Đành chấp nhận đem thân mình ra bán vì cảnh ngộ éo le của gđ)
? Trong cảnh ngộ ấy thì dáng vẻ, tâm trạng của Kiều được t/g miêu tả qua những chi tiết nào?
? Cách tả Kiều có gì khác so với cách tả MGS?
Vì sao nàng lại có dáng vẻ, tâm trạng như vậy? 
 Gv giảng bình:(Nỗi buồn riêng- chung chồng chất khiến cho nàng đau đớn như đứt từng khúc ruột. Bởi vậy, mỗi bước đi là nước mắt lại tuôn rơi. Trong cuộc mua bán này, nàng không hề hé một lời nào, chỉ câm lặng làm theo sự hướng dẫn của bà mốivà yêu cầu của kẻ đi hỏi vợ như một cái máy.
 Đó là nỗi đau đớn, hổ thẹn, tủi nhục tột cùng vì không có cảm giác tự hào, kiêu hãnh của một cô gái được chú rể xem mặt mà chỉ là một món hànghoá – Không hơn không kém
 Tất cả tài sắc của nàng chỉ làm tăng thêm số phận bi thảm của “ Cành hoa hoa đem bán cho thuyền lái buôn” =.> Cuộc đời 15 năm lưu lạc của nàng bắt đầu từ đây)
* THẢO LUẬN NHÓM:(4’)/ KT Khăn phủ bàn
 Em hãy đọc câu cuối của đoạn trích?. Đây là câu nói của ai? Với dụng ý gì?
( Có thể là:
+ Của MGS và bọn đầy tớ: Huênh hoang, đắc chí
+Của mụ mối: Đưa tiền đầy đủ thì mọi việc sẽ trót lọt, mua bao nhiêu hàng cũng được, hàng giá trị mấy cũng mua đứt
+ Của Thuý Kiều: Có 400 lạng bạc thì sẽ giải quyết xong nỗi oan gia, mua được án, đổi trắng thay đen
+ Của tác giả: Tố cáo thế lực đồng tiền, tiền chi phối, thao túng tất cả, mãnh lực đồng tiền là vạn năng:
 -Chuyển nguy thành an, nhan sắc, tài năng trở thành món hàng tủi nhục, kẻ táng tận lương tâm trở thành kẻ mãn nguyện, tự đắc => Thế lực đồng tiền và thế lực lưu m,anh quan lại đã tàn phá, chà đạp gđ Kiều và cuộc đời nàng)
? Vậy lòng nhân đạo của t/g còn thể hiện ở khía cạnh nào nữa? 
( Tố cáo thế lực đồng tiền chà đạp lên quyền sống con người)
*Hoạt động 4: Hướng dẫn tổng kết
? Nhắc lại những thành công về mặt nghệ thguật của đoạn trích?
? Em hãy rút ra nội dung chính của đoạn trích?
? Từ nội dung đoạn trích, em có suy nghĩ gì về số phận, vị trí của người phụ nữ xưa và nay?
*Hoạt động 5: Hướng dẫn luyện tập
 Viết đoạn văn kể lại cuộc mua bán trên
( HS làm vào vở )
Hs đọc ghi nhớ
I/ Tìm hiểu chung
1.Đọc
2. Chú thích
II/ Tìm hiểu văn bản:
1. Nhân vật Mã Giám Sinh:
 a. Dáng vẻ:
- Quá niên trạc ngoại tứ tuần
-Mày rây nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao
=> Sự chải chuốt đến mức lố bịch ,kệch cỡm -> giả dối
b. Lời nói:
- Hỏi tên rằng: Mã Giám Sinh
 Hỏi quê rằng: Huyện Lâm Thanh cũng gần
=> Thiếu lịch sự, cộc lốc
- Mua ngọc đến Lam Kiều
Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường
=> Giả lịch sự, nhã nhặn
c. Cử chỉ:
- Ghế trên ngồi tót sỗ sàng
- Đắn đo cân sắc cân tài
- Ép cungthử tài
- Cò kè bớt một thêm hai.
- > Từ ngữ gợi hình,bút pháp tả thực
=>Tên buôn người lão luyện,sành sỏi, giả dối, bất nhân, ghê tởm
2. Nhân vật Thuý Kiều:
-Nỗi mình, nỗi nhà
- Thềm hoa một bước, lệ hoamấy hàng
- bóng thẹn
- Nét buồn như cúc, điệu gầy như mai
=> Hình ảnh ước lệ
=> Sự đau đớn, tủi nhục ê chề
IV/ Tổng kết: 
( Ghi nhớ / Sgk )
VI/ Luyện tập:
4.Củng cố:-Qua hai tiết học em cảm nhận được những gì 
5.Dặn dò: -Về nhà học thuộc lòng đoạn trích và nêu cảm nhận của em 
 - Soạn bài “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga”
D.Rút kinh nghiệm :	
****************************
Tuần 08	Ngày soạn: 05/10/2012
Tiết 36, 37	Ngày dạy: 08/10/2012
 Văn bản LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA
 (Trích “Truyện Lục Vân Tiên” - Nguyễn Đình Chiểu)
I.Mục tiêu 
1. Kiến thức:
	- Những hiểu biết bước đầu về tác giả Nguyễn Đình Chiểu và tác phẩm “ Truyện Lục Vân Tiên”
	- Thể loại thơ lục bát truyền thống của dân tộc qua tác phẩm “ Truyện Lục Vân Tiên”
	- Những hiểu biết bước đầu về nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm “ Truyện Lục Vân Tiên”
	- Khát vọng cứu người ,giúp đời của tác giả và phẩm chất của 2 nhân vật chính Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga
2. Kĩ năng:
	- Đọc hiểu một đoạn trích truyện thơ
	- Nhận diện và hiểu được tác dụng của các từ địa phương Nam Bộ sử dụng trong đoạn trích
	- Cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng nhân vật lí tưởng theo quan niệm đạo đức mà Nguyễn Đình Chiểu đã khắc hoạ
3. Thái độ: 
	- Giáo dục Hs lòng nhân nghĩa, giúp người hoạn nạn 
II.Chuẩn bị:
 GV: + Đọc bài, nghiên cứu tài liệu sách chuẩn kiến thức, Sgk,Sgv,soạn bài
HS :+ Đọc bài + soạn câu hỏi tìm hiểu 
III.Tiến trình lên lớp :
	1.ổn định 
	2.Kiểm tra bài cũ : ? Đọc thuộc lòng đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích 
 3.Bài mới:
*Hoạt động 1: Khởi động.PP thuyết trình 
*Hoạt động 2: phương pháp thuyết trình,vấn đáp .
 Hs đọc phần chú thích sgk 
	? Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Đình Chiểu? Truyện Lục Vân Tiên đựơc viết vào thời gian nào? Thuộc thể loại nào,gồm bao nhiêu câu thơ ?
- Gv nhấn mạnh một số điều về tác giả để Hs hiểu rõ về con ngời Nguyễn Đình Chiểu
	? Truyện đc kết cấu theo kiểu thông thường của các loại truyện truyền thống xưa ntn? Đối với loại văn chng này nhằm mục đích gì?
? Đoạn trích xuất hiện những nhân vật nào ? Nhân vật nào là nhân vật chính ? 
	? Theo em , nhân vật trong đoạn này đợc miêu tả chủ yếu qua ngoại hình , nội tâm hay hành động , cử chỉ
	? Điều đó cho thấy truyện Lục Vân Tiên gần với truyện nào em đã học ?
*Hoạt động 3: phương pháp thuyết trình,vấn đáp ,đọc phân vai
 Gv HDHS đọc, đọc mẫu, gọi HS đọc phân vai
Gv nhận xét cách đọc của HS
GV giải thích chú thích SGK
?Cho biết thể loại của văn bản ?
Hết tiết 36 sang tiết 37
*Hoạt động 4: Sử dụng phương pháp thuyết trình, vấn đáp, nêu vấn đề, hoạt động nhóm
 ? Đọc đoạn trích,em cảm nhận Lục Vân Tiên là một con người như thế nào? Hãy phân tích những phẩm chất của nhân vật qua hành động đánh cướp và qua cách cư xử với Kiều Nguyệt Nga?
	? Em hiểu “Vị nghĩa vong thân”là gì? 
? Thái độ cư xử với Kiều Nguyệt Nga sau khi đánh cướp ra sao?
	? Qua hình ảnh Lục Vân Tiên với những nét tính cách của chính tác giả muốn gửi gắm điều gì ở nhân vật này?
? Với tính cách là người chịu ơn Kiều Nguyệt Nga trong đoạn trích này đã bộc lộ rõ những nét đẹp tâm hồn nh thế nào ? 
	? Hãy phân tích điều đó qua ngôn ngữ ,cử chỉ của nàng ? 
PP hoạt động nhóm/ KT Khăn phủ bàn: Em có nhận xét gì về ngôn ngữ của tác giả trong đoạn trích ?
*Hoạt động 5: Sử dụng phương pháp thuyết trình,khái quát 
?Ý nghĩa của văn bản?
-GV thuyết trình khái quát lại bài học và yêu cầu học sinh đọc ghi nhớ sgk
* GV liên hệ giáo dục HS : Qua đoạn trích này em học tập được những gì ?
I.Tác giả ,tác phẩm .
1.Tác giả :Sgk 
 	- Cuộc đời nhiều đau khổ ,cha bị cắt chức ,mẹ mất ,khóc mù mắt ,phía vợ bội ớc 
- Có nghị lực sống và cống hiến cho đời :là một thầy giáo ,thầy thuốc,một nhà thơ
- Có lòng yêu nước và tinh thần bất khuất chống giặt ngoại xâm 
2.Tác phẩm :
II.Đọc và tìm hiểu chung
1.Đọc 
2.chú thích
3. Thể loại: Truyện thơ Nôm lục bát
III.Phân tích
1.Nhân vật Lục Vân Tiên 
	- Bẻ cây ... xông vô 
	“Tả đột hữu xông 
	Khác nào Triệu tử phá vòng Đương Dang”
->Anh hùng ,tài năng ,tấm lòng vì nghĩa vong thân thật đẹp 
- Chính trực , hào hiệp , trọng nghĩa , khinh tài , nhân hậu 
->Cách cư xử mang tinh thần nghĩa hiệp của bậc anh hùng hảo hán 
=>Lục Vân Tiên là hình ảnh đẹp ,hình ảnh lý tưởng mà Nguyễn Đình Chiểu gởi gắm niềm tin và ước vọng của mình
2.Nhân vật Kiều Nguyệt Nga
	- Trước xe quân tử ... tiện thiếp ... thưa 
->Thuỳ mị ,nết na ,có học thức ,nói năng văn vẻ dịu dàng ,mực thuớc 
	-Nàng là người chịu ơn ->áy náy,băn khoăn ,tìm cách trả ơn 
=>Hiền hậu ,nết na ,ân tình
3.Nghệ thuật 
	- Tính cách nhân vật thể hiện qua hành động ,lời nói ,cử chỉ 
	- Truyện kể mang nhiều chất dân gian
	- Ngôn ngữ mộc mạc gần với lời nói thông thường ,mang màu sắc địa phương Nam Bộ 	- Ngôn ngữ thơ đa dạng phù hợp với diễn biến tình tiết	
IV.Tổng kết : 
*Ý nghĩa của văn bản:Đoạn trích ca ngợi những phẩm chất cao đẹp của hai nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga và khát vọng hành đạo cứu đời của tác giả.
	*Ghi nhớ Sgk 
4.Củng cố: -Qua hai tiết học em cảm nhận được những gì ?
	 -Trong thực tế ,nếu ta gặp ngời bị nạn ta cần phải làm gì ? Khi đợc ngời khác giúp đỡ ,ta phải làm gì?
5.Dặn dò: -Về nhà học thuộc lòng đoạn trích và nêu cảm nhận của em về nhân vật : Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga.	
 - Chuẩn bị cho tiết trả bài làm văn số 1
IV.Rút kinh nghiệm :	
Tuần 09	Ngày soạn: 12/10/2012
Tiết 41	 Ngày dạy: 15/10/2012
	 Tập làm văn : MIÊU TẢ NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I.Mục tiêu 
1. Kiến thức: 
	- Nội tâm nhân vật và miêu tả nội tâm nhân vật trong tác phẩm tự sự
	- Tác dụng của miêu tả nội tâm và mối quan hệ giữa nội tâm với ngoại hình trong khi kể chuyện
2. Kĩ năng:
	- Phát hiện và phân tích được tác dụng của miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
	- Kết hợp kể chuyện với miêu tả nội tâm nhân vật khi làm bài văn tự sự
3. Thái độ:
	- Tích cực, tự giác, yêu thích môn học
II.Chuẩn bị:
 GV: + Đọc bài, nghiên cứu tài liệu sách chuẩn kiến thức, Sgk,Sgv,soạn bài
HS :+ Đọc bài + soạn câu hỏi tìm hiểu 
III.Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định tổ chức : GV nắm sĩ số HS
2. Kiểm tra bài cũ :
	Câu hỏi : Kể chuyện có kết hợp yếu tố miêu tả sẽ có tác dụng như thế nào ?
3. Bài mới 
*Hoạt động 1: Khởi động: PPthuyết trình 
*Hoạt động 2:phương pháp vấn đáp,hoạt động nhóm,thuyết trình 
 - HS đọc đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” rồi cho HS thảo luận nhóm(4 nhóm trong 3 phút)
- Đại diện các nhóm tìm những câu thơ miêu tả cảnh và những câu thơ miêu tả nội tâm của Kiều? Những câu thơ miêu tả cảnh có quan hệ như thế nào với việc thể hiện nội tâm nhân vật ? 
- Miêu tả nội tâm có tác dụng như thế nào với việc khắc họa nhân vật trong văn bản tự sự ?
-HS đọc ví dụ 2 
?Hãy nhận xét cách miêu tả nội tâm nhân vật Lão Hạc của tác giả ? Qua cách miêu tả đó , em -HS hiểu được tâm trạng của lão Hạc như thế nào 
-HS trả lời ,gv nhận xét thuyết trình thêm .
 ?Thế nào là miêu tả nội tâm ?
 ?Có mấy cách miêu tả nội tâm ?
- HS đọc ghi nhớ SGK
*Hoạt động 3: Sử dụng phương pháp nêu và giải quyết vấn đề,thuyết trình 
- Cho HS đọc các bài tập 1 và xác định yêu câu của các bài tập 
 HS trả lời
 Lớp nhận xét , bổ sung.
 - GV nhận xét và chốt lại 
HS ghi vào vở- 
Cho HS đọc các bài tập 2,3 và xác định yêu câu của các bài tập .
-Hs làm việc độc lập 
I.Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự 
1.Ví dụ 1: Đọc đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”
2.Nhận xét :
a.Những câu thơ miêu tả ngoại cảnh
-“Trước lầu...dặm kia”
-“Buồn trông .. .ghế ngồi”
=>Những cảnh vật và con người với chân dung , hình dáng, hành động, ngôn ngữ , màu sắc .. .có thể quan sát được trực tiếp
b.Những câu thơ miêu tả nội tâm
-“Bên trời góc bể.. . người ôm”
=>Thân phận cô đơn, bơ vơ nơI đất khách nghĩ lo cho cha mẹ không ai chăm sóc 
Ví dụ 2 : “Mặt lão Hạc.. . con nít”
 (Lão Hạc - Nam Cao )
c.Tâm trạng của Lão Hạc : đau khổ, ân
 hận
* Ghi nhớ : sgk
II.Luyện tập
Bài 1
-Thuật lại đoạn trích “ Mã Giám Sinh mua Kiều”
-Những câu miêu tả nội tâm của Thúy Kiều : Nỗi mình thêm .. . mặt dày”
Bài 2 : HS đóng vai nàng Kiều trong phiên tòa kể lại vụ án nhăm táI hiện tâm trạng của Kiều lúc gặp mặt Hoạn Thư .
Bài 3
 Kể lại tâm trạng của em khi để xảy ra một chuyện có lỗi với bạn. .
4.Củng cố :-Trong văn bản tự sự nếu biết kết hợp yếu tố miêu tsr nội tâm khéo léo sẽ có tác dụng như thế nào ?
5.Dặn dò : -Học bài 	
 - Chuẩn bị :Kiểm tra truyện trung đại 
IV.Rút kinh nghiệm: