Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Tuần 27 - Trường THCS Lê Hồng Phong

MÂY VÀ SÓNG

(R. Ta-go)

A. Mục tiêu cần đạt:

Cảm nhận được ý nghĩa thiêng liêng của tình mẩu tử và những đặc sắc nghệ thuật trong việc sáng tạo những cuộc đối thoại tưởng tượng và xây dựng các hình ảnh thiên nhiên của tác giả.

B. Kiến thức, kĩ năng, thái độ :

1. Kiến thức :

- Tình mẩu tử thiêng liêng qua lời thủ thỉ tâm tình của em bé với mẹ và những cuộc đối thoại giữa em bé với những người trên ây và sóng”.

- Những sáng tạo độc đáo về hình ảnh thơ qua trí tưởng tượng bay bổng của tác giả.

2. Kĩ năng:

Đọc - hiểu một văn bản dịch thuộc thể thơ văn xuôi. Phân tích để thấy ý nghĩa sâu sắc của bài thơ.

3. Thái độ:

Qua bài thơ biết trân trọng tình mẩu tử và biết làm mẹ vui lòng,

C. Phương pháp : Đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình

D. Tiến trình dạy học :

1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số: Lớp 9A3 vắng ;P ,KP . .

2. Bài cũ : Phân tích cách sử dụng hình ảnh từ ngữ trong bài thơ mang đậm phong vị miền núi -“Nói với con”. Qua bài thơ em hiểu người cha mong muốn điều gì ở con?

3. Bài mới:

* Giới thiệu bài:

Cùng với tình phụ tử, tình mẩu tử là thiêng liêng bất diệt. Từ một cảm hứng tự nhiên, từ chân lí lớn lao ấy Ta-go đã viết nên một bài thơ hồn nhiên, bình dị mà sức sống của nó trường cửu với thời gian.

7 trang

honghoa45

785

0 Download

Bạn đang xem tài liệu "Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Tuần 27 - Trường THCS Lê Hồng Phong", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

TUẦN 27	 Ngày soạn:09/03/2013
TIẾT 126	 Ngày dạy: 11/03/2013 
MÂY VÀ SÓNG
	 (R. Ta-go)
A. Mục tiêu cần đạt:
 Cảm nhận được ý nghĩa thiêng liêng của tình mẩu tử và những đặc sắc nghệ thuật trong việc sáng tạo những cuộc đối thoại tưởng tượng và xây dựng các hình ảnh thiên nhiên của tác giả.
B. Kiến thức, kĩ năng, thái độ :
1. Kiến thức :
- Tình mẩu tử thiêng liêng qua lời thủ thỉ tâm tình của em bé với mẹ và những cuộc đối thoại giữa em bé với những người trên ây và sóng”.
- Những sáng tạo độc đáo về hình ảnh thơ qua trí tưởng tượng bay bổng của tác giả.
2. Kĩ năng:
 Đọc - hiểu một văn bản dịch thuộc thể thơ văn xuôi. Phân tích để thấy ý nghĩa sâu sắc của bài thơ.
3. Thái độ: 
 Qua bài thơ biết trân trọng tình mẩu tử và biết làm mẹ vui lòng,
C. Phương pháp : Đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình
D. Tiến trình dạy học :
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số: Lớp 9A3 vắng ;P,KP...
2. Bài cũ : CPhân tích cách sử dụng hình ảnh từ ngữ trong bài thơ mang đậm phong vị miền núi -“Nói với con”. Qua bài thơ em hiểu người cha mong muốn điều gì ở con?
3. Bài mới:
* Giới thiệu bài: 
 Cùng với tình phụ tử, tình mẩu tử là thiêng liêng bất diệt. Từ một cảm hứng tự nhiên, từ chân lí lớn lao ấy Ta-go đã viết nên một bài thơ hồn nhiên, bình dị mà sức sống của nó trường cửu với thời gian.
* Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung bài dạy
Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu về tác giả ,tác phẩm:
- Gv yêu cầu HS theo dõi chú thích * sgk/ 87.
CTóm tắt những nét chính về Ta-go dựa theo chú thích* ?
CBản dịch trong sgk là của ai?
- Gv giới thiêu một vài nét về dịch giả.
C Em hiểu gì về xuất xứ của bài thơ?
CBài thơ được sáng tác vào thời gian nào? 
C Theo em văn bản này thuộc thể thơ gì? Cau thơ có điều gì đặc biệt?
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS đọc-hiểu văn bản
- Yêu cầu đọc giọng có thay đổi và phân biệt ở mức độ nhất định giữa lời kể của em bé với những lời đối thoại giữa em bé và những người ở trên mây, trong sóng.Chú ý đọc các câu thơ văn xuôi dài nhưng nhịp điệu vẫn nhịp nhàng,mạch lạc, vẫn đậm chất nhạc.Hai câu cuối đọc giọng say sưa, tràn trề hạnh phúc.
GV cùng HS đọc toàn văn bản một lần, nhận xét cách đọc
- Giải thích các từ khó : “ngao du”
CBài thơ là lời của ai nói với ai? Lời đó được chia làm mấy phần? Nêu nội dung từng phần?-> 2 Phần
- Câu chuyện của em bé với mẹ về những người ở trên mây và trò chơi thứ nhất của em bé
- Câu chuyện của em bé với mẹ về những người ở trong sóng và trò chơi thứ hai của em bé
Trong từng đoạn lại có bố cục chi tiết hơn:
- Lời mời gọi của những người trên mây, sóng
- Lời từ chối của bé
- Tả trò chơi do chính bé nghĩ ra
- Gv lưu ý HS có thể không phân tích theo bố cục mà theo ý.
C Bài thơ sử dụng những phương thức biểu đạt chủ yếu nào?
CNhững người trên mây, trong sóng đã nói gì với bé?
CThế giới của họ vẽ ra như thế nào? Tìm chi tiết cụ thể?
CCảm nhận của em về cảnh thiên nhiên qua các ý thơ trên? Đó có phải là lí do em bé khó từ chối?
CLí do nào khiến bé từ chối những lời mời gọi?
CCảm nhận của em khi đọc những lời của bé?
* Thảo luận: CTheo em , tinh thần nhân văn sâu sắc thể hiện ở chỗ nào? 
->Vượt lên bởi sự ham muốn của cá nhân. Đó là sức mạnh của tình mẫu tử.
GV chốt, bình: Lời từ chối với lý do thật dễ thương khiến những người sống trên mây và trong sóng đều mỉm cười. Lòng mẹ yêu con và con yêu mẹ đều da diết biết nhường nào. Tình cảm 2 chiều nên càng tha thiết, cảm động. Dĩ nhiên bé đầy luyến tiếc cuộc chơi, nhưng tình thương yêu mẹ đã thắng. Tinh thần nhân văn sâu sắc thể hiện ở sự vượt lên ham muốn ấy. Đó chính là sức mạnh của tình mẫu tử.
CEm bé đã tưởng tượng ra những trò chơi khác như thế nào?
* HS đọc thầm lại lời bé nói với mẹ về những trò chơi do em tưởng tượng ra.
CNhận xét của em về trí tưởng tượng và những trò chơi của bé? Kết cấu của bài thơ? Qua đó, em hiểu thêm điều gì ?
- GV tích hợp với văn bản “Trong lòng mẹ”
CNhận xét về đặc sắc về nghệ thuật, nội dung, của bài thơ?
- Gv chốt ý- HS đọc ghi nhớ sgk/8
Hoạt động 3: Hướng dẫn tự học:
 Gv hướng dẫn, HS chú ý lắng nghe.
I. Giới thiệu chung
 1. Tác giả: Sgk
2. Dịch giả: Nguyễn Khắc Phi
3. Tác phẩm:
- Xuất xứ: Sgk
- Thể thơ: Tự do
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Đọc và tìm hiểu từ khó
2.Tìm hiểu văn bản:
2.1 Bố cục: 2 phần.
2.2. Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả, biểu cảm.
2.3. Phân tích
a. Lời mời gọi của những người trên mây, trên sóng
Bọn tớ chơi từ khi thức dậy .....bọn tớ ca hát từ..
-> Sáng tạo những hình ảnh thiên nhiên bay bổng, lung linh, kì ảo song vẫn sinh động, chân thực và gợi nhiều liên tưởng.
=> Thiên nhiên rực rỡ, bí ẩn, mới lạ, hấp dẫn.
à Tiếng gọi của một thế giới kì diệu, khó từ chối.
b. Lời từ chối của bé
Mẹ mình đang đợi ở nhà . buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà
-> Lời từ chối dễ thương mặc dù rất luyến tiếc cuộc chơi.
à Sức mạnh của tình mẫu tử.
c. Trò chơi của bé
- Con là mây, mẹ là trăng hai bàn tay con ôm lấy mẹ
- Con là sóng, mẹ là bờ..Con lăn, lăn mãi.
->Tưởng tượng hấp dẫn, kết cấu đầu - cuối tương ứng, không trùng lặp
=> Trò chơi do bé nghĩ ra, có mẹ, cùng mẹ, hoà quyện cùng thiên nhiên, trong cuộc vui chơi ấm áp tình mẹ con. Thiên nhiên mơ mộng qua trí tưởng tượng của bé thật lung linh
3. Tổng kết: 
a) NT: 
- Bố cục bài thơ thành hai phần giống nhau (thuật lại lời rủ rê – thuật lại lời từ chối và lí do từ chối – trò chơi do em bé sáng tạo) – sự giống nhau nhưng không trùng lặp về ý và lời.
- Sáng tạo nên những hình ảnh thiên nhiên bay bổng, lung linh, kì ảo song vẫn rất sinh động, chân thực và gợi nhiều liên tưởng.
b) ND:
 * Ý nghĩa văn bản: Bài thơ ca ngợi ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử.
III. Hướng dẫn tự học:
- Học thuộc lòng bài thơ, nắm nội dung bài học. Liện hệ với những bài thơ đã học về tình mẩu tử.
- Soạn bài: Ôn tập về thơ
E. Rút kinh nghiệm :
TUẦN 27	 Ngày soạn:09/03/2013
TIẾT 127,128	 Ngày dạy: 11/03/2013 
ÔN TẬP VỀ THƠ
HƯỚNG DẪN LÀM BÀI KIỂM TRA VĂN (Phần thơ)
A. Mục tiêu cần đạt:
 Hệ thống lại và nắm vững những kiến thức về các văn bản thơ đã học trong chương trình Ngữ văn lớp 9.
B. Kiến thức, kĩ năng, thái độ :
1. Kiến thức : Hệ thống lại và nắm vững những kiến thức về các văn bản thơ đã học 
2. Kĩ năng: Tổng hợp hệ thống lại và nắm vững những kiến thức về các văn bản thơ đã học 
3. Thái độ: Từ việc hệ thống lại và nắm vững những kiến thức về các văn bản thơ đã học thêm yêu thích những tác phẩm trơ và có ý thức tích cực ôn tập về thơ để chuẩn bị cho bài kiểm tra
C. Phương pháp : Đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề, 
D. Tiến trình dạy học :
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số: Lớp 9A3 vắng ;P,KP...
2. Bài cũ : Kiểm tra vở soạn của HS.
3. Bài mới:
* Giới thiệu bài: Trong chương trình Ngữ văn 9, chúng ta đã có dịp tìm hiểu một số bài thơ đặc sắc. Bài hôm nay là lúc chúng ta tổng kết lại giá trị của những bài thơ ấy và chuẩn bị cho tiết kiểm tra về thơ.
*Tiến trình bài dạy:
Hoạt động 1: Hướng dẫn HS ôn tập củng cố kiến thức:
I. Ôn tập củng cố kiến thức:
Bảng thống kê những bài thơ đã học (từ bài 10)
STT
Tên bài thơ
Tác giả
Năm sáng tác
Thể thơ
Tóm tắt nội dung
Đặc sắc nghệ thuật
1
Đồng chí
Chính Hữu
1948
Tự do
Ca ngợi tình đồng chí cao đẹp, bình dị mà keo sơn , gắn bó của những người lính cách mạng thời chống Pháp.
Ngôn ngữ bình dị, giàu chất văn xuôi . Hình ảnh cô đọng, giàu sức biểu cảm.
2
Bài thơ về tiểu
đội xe không kính.
Phạm Tiến
Duật
1969
Tự do
Qua hình ảnh những chiếc xe không kính nhằm làm nổi bật hình ảnh những người lính lái xe Trường Sơn hiên ngang, dũng cảm, trẻ trung, sôi nổi , xả thân để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Khai thác chất liệu hiện thực ; giọng 
điệu tự nhiên, giàu chất văn xuôi, giàu tính khẩu ngữ.
3
Đoàn thuyền đánh cá
Huy Cận
1958
Bảy chữ
Bức tranh biển về đêm đẹp, tráng lệ, rộng lớn và giàu có . Hình ảnh người dân lao động làm chủ thiên nhiên và niềm vui của họ trong cuộc sống mới.
Trí tưởng tượng, sức liên tưởng phong phú. Am hưởng thơ khoẻ khoắn, lạc quan.
4
Bếp lửa
Băng Việt
1963
Kết hợp 7 chữ và 8 chữ
Kể lại những kỉ niệm đầy xúc động về bà và tình bà cháu . Tấm lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn của cháu đối với bà và cũng là đối với gia đình, quê hương, đất nước.
Kết hợp miêu tả, biểu cảm và bình luận. Sáng tạo hình ảnh bếp lửa với hình ảnh người bà.
5
Khúc hát ru lưng mẹ
Nguyễn Khoa Điềm
1971
Chủ yếu là 8 chữ
Tình yêu thương con của người mẹ Tà Oi gắn liền với lòng yêu nước, cách mạng, cụ Hồ và khát vọng về tương lai.
Khai thác điệu ru ngọt ngào, trìu mến.
6
Ánh trăng
Nguyễn Duy
1978
Năm chữ
Từ hình ảnh ánh trăng trong thành phố gợi lại những năm tháng đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị; nhắc nhở thái độ sống tình nghĩa, thuỷ chung.
Hình ảnh thơ bình dị mà giàu ý nghĩa biểu tượng. Giọng thơ nhỏ nhẹ mà chân thành, thấm sâu.
7
Con cò
Chế Lan Viên
1962
Tự do
Từ hình tượng con cò trong những lời hát ru nhằm ngợi ca tình mẹ và ý nghĩa của lời hát ru đối với đời sống của mỗi con người.
Vận dụng sáng tạo hình ảnh và giọng điệu lời ru của ca dao.
8
Mùa xuân nho nhỏ
Thanh Hải
1980
Năm chữ
Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước. Ước nguyện chân thành của tác giả muốn góp mùa xuân nhỏ của đời mình vào cuộc đời chung của đất nước.
Nhạc điệu bài thơ tha thiết , trong sáng, gần với dân ca. Hình ảnh thơ bình dị. Kết hợp nhiều biện pháp 
nghệ thuật truyền thống.
9
Viếng lăng Bác
Viễn Phương
1976
Tám chữ
Lòng thành kính và niềm xúc động thiêng liêng pha lẫn tự hào của nhà thơ với Bác Hồ nhân dịp từ miền Nam ra viếng lăng Bác.
Giọng điệu trang trọng và tha thiết .Ngôn ngữ bình dị, cô đúc. Nhiều hình ảnh ẩn dụ độc đáo.
10
Sang thu
Hữu Thỉnh
Sau 1975
Năm chữ.
Sự biến chuyển của thiên nhiên lúc giao mùa từ hạ sang thu qua sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ.
Hình ảnh gợi tả. Ngôn ngữ chính xác , gợi cảm.
11
Nói với con
Y Phương
Sau 1975
Tự do
Qua lời trò chuyện tâm tình với con, bài thơ thể hiện sự gắn bó , niềm tự hào về quê hương và đạo lí sống của dân tộc.
Cách nói giàu hình ảnh, vừa cụ thể, gợi cảm vừa gợi ý nghĩa sâu xa.
Câu 2: * Sắp xếp theo từng giai đoạn:
- 1945-1954 : Đồng chí.
- 1954-1964: Đoàn thuyền đánh cá; Bếp lửa; Con cò.
- 1964-1975: Bài thơ về tiểu đội xe không kính ; Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ. 
- Sau 1975: Anh trăng; Mùa xuân nho nhỏ; Viếng lăng Bác; Nói với con; Sang thu.
 * Nội dung các tác phẩm thể hiện :
+ Đất nước và con người Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mĩ với nhiều gian khổ, hi sinh nhưng rất anh hùng.
+ Công cuộc lao động, xây dựng đất nước và những quan hệ tốt đẹp của những con người.
+ Tình cảm yêu nước, yêu quê hương sâu sắc .
+ Tình đồng chí đồng đội, sự gắn bó với cách mạng ; lòng yêu kính Bác Hồ.
+ Tình mẹ con , bà cháu trong sự thống nhất với những tình cảm chung rộng lớn.
Câu 3: Ba văn bản: Khúc hát ru; Con cò ; Mây và sóng.
+ Khúc hát ru và Con cò đều đề cập đến tình mẹ con, đều ca ngợi tình mẹ con thắm thiết thiêng liêng. Cùng dùng điệu ru, lời ru của người mẹ nhưng nội dung, tình cảm ở mỗi bài lại mang nét riêng biệt.
 - Khúc hát ru thể hiện sự thống nhất của tình yêu con với lòng yêu nước , gắn bó với cách mạng và ý chí chiến đấu của người mẹ Tà Oi trong hoàn cảnh hết sức gian khó của thời kì chống Mĩ.
 - Con cò khai thác và phát triển tứ thơ từ hình tượng con cò trong ca dao hát ru để ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa lời ru.
+ Mây và sóng: Tác giả hoá thân vào lời trò chuyện hồn nhiên, ngây thơ của em bé với mẹ để thể hiện tình yêu mẹ thắm thiết của trẻ thơ. Tình cảm mẹ con, tình mẫu tử hơn tất cả những điều hấp dẫn khác trong vũ trụ.
* TIẾT 2
Câu 4: Nhận xét về hình ảnh, tình đồng đội trong ba bài: (SGK) Đều viết về người lính cách mạng với vẻ đẹp trong tính cách và tâm hồn .
+ Đồng chí viết về người lính ở thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp. Tình đồng chí của họ dựa trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ , cùng chia sẻ gian lao thiếu thốn và lí tưởng chiến đấu.
+ Bài thơ về khắc hoạ hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn trong thời kì chống Mĩ - hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ.
+ Anh trăng nói về những suy ngẫm của người lính đã đi qua cuộc chiến tranh, nay sống giữa thành phố, trong hoà bình.
Câu 5: So sánh bút pháp sáng tạo hình ảnh thơ:
- Đồng chí: Sử dụng bút pháp hiện thực (?) Hình ảnh “đầu súng trăng treo “ cuối bài rất đẹp và giàu ý nghĩa biểu tượng nhưng cũng rất thực mà tác giả bắt gặp trong đêm phục kích chờ giặc.
- Đoàn thuyền đánh cá chủ yếu dùng bút pháp tượng trưng, nhiều hình ảnh liên tưởng táo bạo, so sánh mới mẻ và độc đáo.
- Thơ của Phạm Tiến Duật sử dụng bút pháp hiện thực, miêu tả cụ thể , chi tiết từ hình ảnh chiếc xe đến cảm giác của người lính.
- Ánh trăng có nhiều hình ảnh và chi tiết thực, bình dị. Chủ yếu dùng bút pháp gợi tả, không đi vào chi tiết mà hướng tới ý nghĩa khái quát và biểu tượng của hình ảnh .
Hoạt động 2: Hướng dẫn luyện tập:
Bài tập : Lập dàn ý cho đề bài sau:
- Đề bài: Phân tích bài thơ Đồng chí của Chính Hữu.
- Mở bài : - Giới thiệu khái quát về tác giả và bài thơ.
- Thân bài:
+ Cơ sở của tình đồng chí
+ Biểu hiện của tình đồng chí.
+ Ý thức trách nhiệm và nét đẹp lãng mạn của người lính.
+ Giá trị nghệ thuật: kết cấu, ngôn từ, giọng điệu, hình ảnh thơ, 
- Kết bài: Đánh giá về giá trị của bài thơ.
Hoạt động 3: Hướng dẫn tự học:
- Nắm nội dung ôn tập.
- Soạn bài: Nghị luận về đoạn thơ, bài thơ.
E. Rút kinh nghiệm :

Tài liệu đính kèm:

van 9 tuan 27 T 126127128.doc