Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Văn bản: Lục Vân Tiên gặp nạn

Tuần 9	Ngày soạn:09/10/08
Tiết 41	Ngày dạy: 14/10/08
Văn bản: LỤC VÂN TIÊN GẶP NẠN
	(Trích Lục Vân Tiên – Nguyễn Đình Chiểu)
A. Mục tiêu : Giúp HS:
 - Qua phân tích sự đối lập giữa cái thiện với cái ác trong đoạn thơ, nhận biết thái độ tình cảm và lòng tin của tác giả gởi gắm nơi những người lao động bình thường. 
 - Tìm hiểu và đánh giá nghệ thuật sắp xếp tình tiết và nghệ thuật ngôn từ trong đoạn trích .
 - Rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho Hs .
 - Giáo dục hs lòng nhân nghĩa 
B. Chuẩn bị :
 - GV: Nghiên cứu tài liệu +Sgk +Sgv 
 - HS: Đọc kĩ văn bản và trả lời các câu hỏi của Sgk 
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động: 
 HĐ 1: Khởi động.
 a. Kiểm tra bài cũ: 
 - Đọc thuộc lòng đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga” cảm nhận của em về nhân vật Lục Vân Tiên?
 - Hình ảnh Kiều Nguyệt Nga được thể hiện trong đoạn trích là một cô gái như thế nào? Chứng minh?
 b. Bài mới
Hoạt động
Nội dung
HĐ 2:	
- GV nêu cách đọc ,đọc mẫu, hs đọc
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu một vài chú thích trong sgk.
- H: Đoạn trích kể về sự việc gì?
- H: Như vậy đoạn trích có thể chia ra làm mấy phần? Nội dung của mỗi phần là gì?
- HS phân đoạn, GV nhận xét.
- GV chuyển ý, HS đọc lại đoạn đầu.
- GV giải thích rõ về hoàn cảnh của LVT và mối quan hệ của LVT với Trịnh Hâm.
- H: Động cơ nào khiến Trịnh Hâm ra tay hãm hại Vân Tiên?
- H: Hắn đã lên kế hoạch và hành động như thế nào?
- H: Qua đó em có nhận xét gì về kế hoạch và hành động của Trịnh Hâm?
- H: Về nghệ thuật đoạn thơ tự sự này có gì đặc biệt? (Sự sắp xếp các chi tiết, hành động của nhân vật, lời thơ?)
- GV liên hệ, diễn giảng.
- H: Như vậy Trịnh Hâm là một kẻ có tâm địa như thế nào?
- GV liên hệ chuyển ý.
- H: Cảnh gia đình Ngư ông chạy chữa cho Vân Tiên được miêu tả qua những chi tiết nào?
- H: Những hành động đó diễn ra như thế nào?
- H: So sánh việc làm của gia đình Ngư ông với việc làm của Trịnh Hâm, từ đó rút ra nhận xét gì về việc làm của gia đình Ngư ông?
- H: Sau khi LVT tỉnh dậy, Ngư ông đã làm gì? Qua đó ta thấy gì ở tấm lòng của ngư ông?
- H: Tác giả đã giới thiệu cho ta thấy cuộc sống của Ngư ông như thế nào?
- H: Em có nhận xét gì về cuộc sống đó?
- H: Ngôn ngữ của đoạn trích này có điều gì đặc biệt?
- H: Tác giả gửi gắm ý tưởng gì qua nhân vật này?
- HS thảo luận, trả lời.
HĐ 3:
- H: Em hãy khái quát lại toàn bộ nội dung và nghệ thuật của đoạn trích?
- HS đọc ghi nhớ sgk.
I. Đọc - hiểu khái quát.
1. Đọc, tìm hiểu chú thích.
2. Bố cục. 2 phần:
- Từ đầu → xót xa tấm lòng: Tâm địa và hành động tội ác của Trịnh Hâm 
- Còn lại: Hành động của gia đình ngư ông.
II. Đọc - hiểu chi tiết
1. Tâm địa và hành động tội ác của Trịnh Hâm 
- Động cơ: đố kị, ganh ghét với tài năng của Vân Tiên, lo sợ cho sự tiến thân của mình.
- Kế hoạch: phân tán thầy trò Vân Tiên.
- Hành động: Đẩy Vân Tiên xuống nước rồi giả vờ kêu cứu.
→ Hành động có tính toán, có âm mưu, kế hoạch được sắp đặt kĩ lưỡng, chặt chẽ
→ Sắp xếp chi tiết hơp lý, hành động nhanh gọn ,lời thơ mộc mạc giản dị 
=> Bất nhân bất nghĩa → hiện thân của cái ác
2. Hành động của gia đình Ngư ông.
- Vớt ngay lên bờ.
- Con: vầy lửa
- Ông: hơ bụng dạ
- Mụ: hơ mặt mày
→ Hành động khẩn trương, ân cần và chu đáo. Thể hiện sự chân tình của gia đình Ngư ông đối với người bị nạn.
- Mời Vân Tiên ở lại.
→ Sự hào hiệp, bao dung, độ lượng, nhân ái, 
- Cuộc sống của gia đình Ngư ông:
+ Rày doi, mai vịnh 
+ Ngày kia hứng gió,
+ Đêm này chơi trăng.
→ Cuộc sống trong sạch ngoài vòng danh lợi, tự do, lạc quan, chan hoà với thiên nhiên 
→ Lời thơ mộc mạc, bình dị, giàu cảm xúc, hình ảnh khoáng đạt. 
=> Tác giả gởi gắm khát vọng và niềm tin vào cái thiện và ý tưởng về một cuộc sống chân thực, thơ mộng, giàu tình cảm.
III.Tổng kết :
- Ghi nhớ SGK /118
 HĐ 4.Củng cố - dặn dò:
 * HS làm BTTN trên bảng phụ:
 1. Trong đoạn trích LVT gặp nạn, các nhân vật được miêu tả ở phương diện nào là chủ yếu?
	 a. Ngoại hình; 	b. Nội tâm
 	 	c. Ngôn ngữ;	d. Hành động, cử chỉ, lời nói.
 2. Dòng nào sau đây nói chính xác chủ đề của đoạn trích LVT gặp nạn?
 	a. Hành động tội ác của Trịnh Hâm.
	b. Ca ngợi nhân cách cao thượng của Ngư ông.
	c. Thể hiện sự đối lập giữa cái thện và cái ác.
d. Niềm tin vào sự chiến thắng của cái thiện. 
 3. Qua đoạn trích, ta thấy cách dùng từ của tác giả như thế nào?
	a. Quê mùa;	b. Giản dị
	c. Cổ điển;	d. Giản dị, mộc mac, đậm đà.
 - Cho hs nhắc lại ghi nhớ 
 - Học thuộc lòng đoạn trích, phân tích làm rõ sự đối nghịch giữa cái thiện và ác.
 - Chuẩn bị bài: “Chương trình địa phương” (Phần văn) 
D.Rút kinh nghiệm: 
.
.
.