Giáo án tự chọn Ngữ văn lớp 9 - Năm học 2012 - 2013

CHỦ ĐỀ 1: NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP TRONG NÓI VÀ VIẾT TIẾNG 
 VIỆT CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ.
 Thời gian : 8 tiết.
 Ngày soạn: 20/8/2012
 Ngày dạy:22/8/2012 
TIẾT 1: NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP TRONG NÓI VÀ VIẾT TIẾNG 
 VIỆT CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ.
 (LỖI VỀ DÙNG TỪ)
I.Mục tiêu cần đạt: Giúp hs:
 - Biết các lỗi thường gặp về dùng từ, vận dụng để tránh những lỗi đó trong khi nói và viết.
 - Học sinh xác định rõ mối quan hệ ý nghĩa và quan hệ ngữ pháp giữa các từ. 
 - Nắm vững nghĩa của từ, cấu trúc câu, từ đó có cách lựa chọn và s/dụng chuẩn hơn.
 - Học sinh có ý thức tránh mắc lỗi khi dùng từ, câu.
 - Thông qua các bài tập, nâng cao kỹ năng sử dụng từ, câu.
 II.Các tài liệu hỗ trợ:
 1.Sách giáo khoa: Bài: - Chữa lỗi dùng từ (SGK 6)	
	 - Chữa lỗi về quan hệ từ (SGK 7)
 - Trau dồi vốn từ (SGK 9)
 2.Các tài liệu khác: - Câu chuyện vui về ngôn ngữ
 - Văn bản đọc thêm
 - Các dạng bài tập 
 III.Hoạt động dạy – học: 
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Tìm hiểu các lỗi thường gặp trong nói và viết tiếng Việt của HS THCS. 
 GV treo bảng phụ ví dụ 
? Hai ví dụ trên sai lỗi gì?
- GV lấy ví dụ về lặp từ với tư cách là một phép liên kết để học sinh so sánh.
? Muốn tránh lỗi này ta khắc phục bằng cách nào?
? Câu sai lỗi gì? Cách sửa.
- Muốn tránh lỗi này ta khắc phục bằng cách nào?
Học sinh đọc các ví dụ 
? Các câu trên sai những lỗi gì về dùng từ?
? Nêu cách khắc phục những lỗi trên?
? Từ niềm kết hợp với từ đau trong câu trên có phù hợp không? Vì sao?
? Thử nêu cách khắc phục lỗi trên?
? Hãy phát hiện lỗi trong đoạn văn ấy?
? Muốn tránh lỗi này cân chú ý điều gì?
? Các từ: lồng lộng, cao lớn, sống dậy, chuyển động dùng trong đoạn văn có phù hợp không? Vì sao?
? Lỗi nào mắc phải? Hướng khắc phục?
? Câu văn có khó hiểu không? Vì sao?
? Dùng từ “nhi đồng” trong câu văn có phù hợp không? Giải thích?
? Nêu cách khắc phục.
Hướng dẫn học ở nhà: Xem lại VD và cách chữa lỗi.
A.Các lỗi thường gặp: 
I. Lỗi về dùng từ:
1. Dùng từ thừa, từ lặp
VD: a. Dạ dày cá chép chỉ lớn hơn thực quản một chút và có nhiều tuyến vị tiết dịch vị, có tác dụng tiêu hóa tôm, tép, thức ăn và mọi loại mồi bắt được.
b. Nhà em có nuôi con chó. Con chó nhà em rất đẹp. Em rất yêu con chó nhà em.
*So sánh: “Tre xung phong vào xe tăng đại bác. Tre giữ làng, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.”
à Cách khắc phục:
- Có ý thức đọc lại có thể phát hiện và sửa chữa ngay bằng cách bỏ yếu tố trùng lặp đó.
2. Dùng từ sai âm, sai nghĩa:
a. Lỗi về âm:
VD: - Những người chiến sĩ dũng cảm đó không bao giờ khắc phục kẻ thù.
- Chỉ có một suất sưu của nhà nước mà hạnh 
phúc của gia đình chị Dậu vỡ tan.
à Khắc phục à Khuất phục
 Vỡ tan à Tan vỡ
* Cách khắc phục:
-Thận trọng khi sử dụng các thuật ngữ, từ ngữ vay mượn.
-Tra từ điển chính tả. 
b.Lỗi về nghĩa:
b1.Bài tập: 
a. Đôi tay dài lòng khòng phụ họa với đôi cẳng chân dài nghêu.
 b. Trong đa số các hợp chất hóa học, nguyên tử Oxy có hóa trị II.
 c. Trong bài văn tế, ông đã ca ngợi những người anh hùng bỏ mạng vì nước.
-Lỗi do không nắm được hiện thực khách quan mà từ biểu thị.
- Không nắm chắc khái niệm mà từ biểu thị.
- Không nắm chắc sắc thái biều cảm của từ.
b2. Cách khắc phục:
- Không biết, không rõ, không hiểu, không nên dùng.
- Nắm chắc nghĩa của từ.
- Tra tự điển.
 3.Dùng từ không đúng với khả năng kết hợp của chúng.
a.Bài tập: Niềm đau của cô ấy đang trào dâng. 
b.Cách khắc phục:
-Phải biết mỗi loại từ chỉ có khả năng kết hợp với số loại từ nhất định. (Ví dụ: Các từ: liếc, lườm, trợn, nhắm, nháythường chỉ đi với: mắt; vẫy, nắm  chỉ biểu thị hành động của tay)
4.Dùng từ lạc phong cách:
a.Bài tập: Hai câu ca dao gợi cảm ấy nó như là một lời tâm sự của người nông dân, nó đi sâu vào lòng người đọc, tại sao vậy ư? Thì chính là trong hai câu thơ mang nặng tình người ấy có cả hoa và cả nhạc nữa đấy.
b.Cách khắc phục:
- Một số từ chỉ chuyên sử dụng trong một số văn bản thuộc phong cách chức năng nhất định.
- Từ ngữ sử dụng trong phong cách sinh hoạt không nên đưa vào văn bản khoa học, văn bản
 hành chính và văn bản chính luận. 
5.Dùng từ sáo rỗng.
a.Bài tập: Đọc câu thơ, ta thấy hiện lên trước mắt một cảnh đồng quê trong ngày nắng gắt và hình ảnh người nông dân đang điều khiển con trâu kéo cày. Hình ảnh ấy lồng lộng, cao lớn, làm cho câu thơ cũng sống dậy và chuyển động theo.
b.Cách khắc phục:
-Tránh bắt chước người khác một cách vô ý thức.
-Nắm nghĩa của từ và hoàn cảnh giao tiếp.
6.Lạm dụng từ địa phương, từ HánViệt:
a.Bài tập: - Bầy choa có chộ mô mồ.
 - Ngoài sân nhi đồng đang nô đùa.
b.Cách khắc phục:
-Tránh lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt.
-Sử dụng cho phù hợp.
 Ngày soạn: /9/2012
 Ngày dạy: /9/2012 
TIẾT 2: NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP TRONG NÓI VÀ VIẾT TIẾNG 
 VIỆT CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ.
 (Lỗi về dấu thanh)
I.Mục tiêu cần đạt: Giúp hs:
 - Biết các lỗi thường gặp về dấu thanh, vận dụng để tránh những lỗi đó trong khi nói và viết.
 - Học sinh xác định rõ mối quan hệ ý nghĩa và quan hệ ngữ pháp giữa các từ. 
 - Nắm vững nghĩa của từ, cấu trúc câu, từ đó có cách lựa chọn và s/dụng chuẩn hơn.
 - Học sinh có ý thức tránh mắc lỗi khi dùng từ, câu.
 - Thông qua các bài tập, nâng cao kỹ năng sử dụng từ, câu. 
 II.Hoạt động dạy – học: 
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Gv chép các từ lên bảng
? Các từ: vẻn vẹn, nủng nịu, ngoan ngoãn, sạch sẻ , khe khẻ, lộng lẫytừ nào viết đúng về dấu thanh? 
? Lỗi này thường phổ biến ở đâu?
? Hãy nêu hướng khắc phục?
GV đưa ra cho học sinh những mẹo để khắc phục lỗi sai.
?Câu văn sai lỗi gì? Hãy sửa lại cho đúng?
? Các em thường lẫn lộn những vần nào khi nói và viết?
? Cách khắc phục như thế nào?
? Hãy phát hiện lỗi sai trong ví dụ trên - Cách chữa?
-Vần iêu - ươu - ưu ở vùng nào thường lẫn lộn? 
? Nêu cách khắc phục?
Hướng dẫn học ở nhà: Xem lại VD và cách chữa lỗi.
II.Lỗi về dấu thanh:
a.Bài tập: vẻn vẹn, nủng nịu, ngoan ngoãn, sạch sẻ , khe khẻ, lộng lẫy
à vẻn vẹn, ngoan ngoãn, lộng lẫy
àTrung bộ và Nam bộ
b.Cách khắc phục:
-Mẹo tương ứng thanh điệu trong từ láy qua câu lục bát:
 Chị Huyền mang nặng ngã đau,
 Hỏi không sắc thuốc lấy đâu mà lành.
-Các tiếng cùng gốc hay gần gũi với nhau sẽ mang dấu cùng nhóm với nhau.
-Các tiếng Hán Việt bắt đầu một trong âm như: m, n, nh, v, l, d, ng thì được viết dấu ngã.
III.Lỗi về vần:
1.Lẫn lộn iêu - iu - ưu
a.Bài tập: -Học sinh toàn trường đang dễu hành qua lễ đài.
-Híu chiến à Hiếu chiến
-Dễu hành à Diễu hành
b.Cách khắc phục:
-Vần iu chỉ xuất hiện trong một số từ:
Líu lưỡi, bĩu môi, địu gạo, ỉu xìu và tiếng chịu trong các từ: chịu đựng, chịu chơi
-Vần iu xuất hiện trong các từ láy âm: phụng phịu, đìu hiu.
-Đối với từ Hán Việt bao giờ cũng có thể viết ưu hay iêu
2.Lẫn lộn giữa iêu - ưu - ươu:
a.Bài tập: Chị Hưu đi chợ Đồng Nai
Bước qua Bến Nghé ngồi nhai thịt bò.
à miền Bắc hay lẫn lộn giữa ươu và iêu, miền Nam hay lẫn lộn ưu với ươu.
b.Cách khắc phục:
-Vần ươu chỉ xuất hiện hạn chế trong mấy từ: cái bướu, con hươu, chai rượu, con khướu.
-Ngoài ra tất cả các từ Hán Việt không viết với vần ươu.
Ngày soạn:02/9/2012
 Ngày dạy: 12/ 9/2012 
 TIẾT 3: NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP TRONG NÓI VÀ VIẾT TIẾNG 
 VIỆT CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ.
 (Lỗi về phụ âm đầu)
I.Mục tiêu cần đạt: Giúp hs:
 - Biết các lỗi thường gặp về phụ âm đầu, vận dụng để tránh những lỗi đó trong khi nói và viết.
 - Học sinh xác định rõ mối quan hệ ý nghĩa và quan hệ ngữ pháp giữa các từ. 
 - Nắm vững nghĩa của từ, cấu trúc câu, từ đó có cách lựa chọn và s/dụng chuẩn hơn.
 - Học sinh có ý thức tránh mắc lỗi khi dùng từ, câu. 
 II.Hoạt động dạy – học: 
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
GV chép VD, HS đọc
? Hãy phát hiện lỗi sai?
? Lẫn lộn giữa “l” và “n” thường ở vùng nào?
-GV đưa hướng khắc phục cho HS.
?Câu sau sai lỗi gì? Vì sao?
?Cách khắc phục?
? Các câu trên sai lỗi gì? Hãy sửa lại cho đúng.
? Nêu hướng khắc phục.
Hướng dẫn học ở nhà: 
 Xem lại VD và cách chữa lỗi.
IV. Lỗi về phụ âm đầu:
1.Lẫn lộn phụ l và n:
 a.Bài tập: Qủa la này ngon ghê.
Nhà bên có gì mà na nàng to dữ vậy.
quả na à quả la
 na nàng la làng
àđồng bằng Bắc Bộ
b.Cách khắc phục:
-Khi ở vị trí thứ nhất trong một từ láy âm, l có thể láy với âm điệu khác còn n thì không.
- L có thể đứng trước âm đệm, còn N thì không ( trừ noãn bào)
- Gặp một số tiếng còn phân vân l hay n mà thấy nó đồng nghĩa với một tiếng khác viết với âm nh thì nó được viết với l ( lẩm nhẩm)
2.Lẫn lộn tr và ch:
a.Bài tập: Chị Ba đang trẻ che?
b.Cách khắc phục:
-Ch có thể là phụ âm với các phụ âm khác ( trừ bốn ngoại lệ: trọc lóc, trụi lũi, trót lọt, trẹt lét)
- Những từ Hán Việt mang dấu nặng và dấu huyền đều chỉ đi với tr chứ không đi với ch.
-Gặp một tiếng chưa rõ viết với tr hay ch mà nó đông nghĩa với một tiếng viết với gi thì tiếng đó phải được viết với tr.
-Những từ chỉ quan hệ thân thuộc trong gia đình thì viết với ch. Đồ dùng trong gia đình viết với ch.
3. Lẫn lộn giữa s và x:
a.Bài tập: -Lục xúc tranh công.
-Hàng này quá sa sỉ.
-Con chim xẻ đang hót líu lo.
b.Cách khắc phục:
- X láy âm với các âm đệm khác còn s thì không.
-S đi với bốn vần: oa, oe, ue, oă.
- Tên các thức ăn và đồ dùng nấu ăn đều viết là X.
 Ngày soạn:12/9/2012
 Ngày dạy:19/ 9/2012 
TIẾT 4: NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP TRONG NÓI VÀ VIẾT TIẾNG 
 VIỆT CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ.
 (Lỗi về quan hệ từ)
I.Mục tiêu cần đạt: Giúp hs:
 - Biết các lỗi thường gặp về quan hệ từ, vận dụng để tránh những lỗi đó trong khi nói và viết.
 - Học sinh xác định rõ mối quan hệ ý nghĩa và quan hệ ngữ pháp giữa các từ. 
 - Nắm vững nghĩa của từ, cấu trúc câu, từ đó có cách lựa chọn và s/dụng chuẩn hơn.
 - Học sinh có ý thức tránh mắc lỗi khi dùng từ, câu.
II.Hoạt động dạy – học: 
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
GV đưa ví dụ, HS đọc
? Câu trên sai về lỗi gì? Sửa lại cho đúng.
? Nêu cách khắc phục?
? Câu in đậm sai ở đâu? Hãy chữa lại cho đúng.
? Phần trích đó đã đảm bảo một câu chưa? Vì sao?
? Câu sai lỗi gì?
? Phát hiện lỗi sai trong các câu sau?
? Nhận xét nội dung của câu trên? Ý đảm bảo chưa? Câu sai lỗi gì? 
? Cách khắc phục?
Hoạt động 2: Tìm hiểu nguyên nhân mắc lỗi.
? Qua các lỗi vừa phát hiện và phân tích, em hãy nêu những nguyên nhân dẫn đến việc mắc lỗi?
Hướng dẫn học ở nhà: Xem lại VD và cách chữa lỗi.
V.Lỗi về quan hệ từ:
1.Thiếu, thừa quan hệ từ.
a.Bài tập: +Đừng nên nhìn hình thức đánh giá kẻ khác.
+Qua câu ca dao cho biết công cha nghĩa mẹ rất sâu nặng.
b.Cách khắc phục:
-Đọc và xác định rõ nội dung của câu để dùng quan hệ từ cho phù hợp.
2.Dùng quan hệ từ không có tác dụng liên kết.
a.Bài tập: Mai là học sinh giỏi toàn diện. Không những giỏi về môn Toán, không những giỏi về môn Văn. Thầy giáo rất khen Mai.
b.Cách khắc phục:
-Dùng quan hệ từ phải chú ý tính liên kết trong câu văn.
VI. Lỗi về câu:
1.Câu sai về cấu trúc n ... h cần thể hiện sự cảm thụ và ý kiến riêng của mình về t/phẩm 
- Bài nghị luận về tác phẩm truyện cần đảm bảo các ý sau:
 a) Mở bài: + Giới thiệu tác phẩm ( Đôi nét về tác giả, tác phẩm, ...)
 + Đánh giá sơ bộ về tác phẩm.
 b) Thân bài:
 - Phân tích các giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. (có luận cứ, luận chứng cho từng luận điểm)
 c) Kết bài: Tổng kết nhận định, đánh giá chung về tác phẩm, khẳng định ý nghĩa của truyện đối với đời sống.
V. Luyện tập: 
BT1: Em hãy phân tích “ Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ để nêu bật giá trị tố cáo xã hội và giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm này.
*Dàn ý:
a) MB: giới thiệu tác giả và tác phẩm.
VD: + “CNCGNX” là truyện ngắn hay trong “Truyện truyền kì mạn lục”, một tác phẩm văn xuôi bằng chữ Hán ở Việt Nam TKXVI.
 + Truyện được Nguyễn Dữ trên cơ sở một truyện DGVN có truyện và nhân vật gắn với một không gian, một chứng tích cụ thể để phản ánh một vấn đề bức thiết của xã hội đương thời, đó là thân phận con người nói chung, người phụ nữ trong XHPK nói riêng.
b) TB:
* Giá trị tố cáo xã hội của truyện thể hiện qua : 
 - Cuộc đời bất hạnh của nhân vật VN
 - Những nguyên nhân XH tạo nên nỗi bất hạnh đó.
*Giá trị nhân đạo:
- Đề cao phẩm giá, ca ngợi tài đức và những tình cảm cao đẹp của VN.
- Xót xa trước bất hạnh của nàng, ao ước cho nàng được sống hạnh phúc.
c) KB: - Đánh giá nội dung và nghệ thuật của truyện.
 - Ý nghĩa của truyện đối với đời sống.
Ngày soạn: / /2012
 Ngày dạy: / /2012 
CHỦ ĐỀ 3: Vai trß vµ t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ tiÕng viÖt
 TiÕt15: ¤n tËp vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ
A. Môc tiªu: - Gióp h/s :
	 +HÖ thèng l¹i c¸c lo¹i biÖn ph¸p tu tõ ®· häc.
	 +RÌn luyÖn kÜ n¨ng nhËn biÕt & sö dông biÖn ph¸p tu tõ trong mét sè ®o¹n v¨n, th¬ cô thÓ.
B. ChuÈn bÞ : HS chuÈn bÞ bµivÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ ®· häc ë líp 6,7,8
C. TiÕn tr×nh d¹y häc
Ho¹t ®éng 1:	 Khëi ®éng.
1. æn ®Þnh tæ chøc.
	2. Bµi cò: ? KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña HS?
3. Bµi míi
? Em ®· ®­îc häc nh÷ng biÖn ph¸p tu tõ nµo ?
? ThÕ nµo lµ BPTT so s¸nh?
? Cã nh÷ng lo¹i so s¸nh nµo?
? LÊy VD? 
- Cho 2,3 HS lÊy.
? ThÕ nµo lµ BPTT Èn dô?
? Cã nh÷ng lo¹i Èn dô nµo?
? LÊy VD? 
- Cho 2,3 HS lÊy.
- GV bæ sung thªm VD.
? ThÕ nµo lµ BPTT ho¸n dô?
- HS tr¶ lêi- GV chèt
? LÊy VD? 
? ThÕ nµo lµ BPTT nh©n ho¸?
? LÊy VD? 
? ThÕ nµo lµ BPTT nãi qu¸?
? LÊy VD? 
? ThÕ nµo lµ BPTT nãi gi¶m nãi tr¸nh?
? LÊy VD? 
? ThÕ nµo lµ BPTT ®iÖp ng÷?
? LÊy VD? 
- GV b×nh mét vµi VD ®Ó HS thÊy ®­îc t¸c dông cña ®iÖp ng÷
? Ch¬i ch÷ lµ nh­ thÕ nµo?
? LÊy VD? 
I. C¸c biÖn ph¸p tu tõ
1. So s¸nh:
- Lµ ®èi chiÕu sù vËt, sù viÖc nµy víi SV- SV kh¸c lµm t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t.
- VD:+ SS gièng nhau:
N­íc biÕc tr«ng nh­ tÇng khãi phñ
Song th­a ®Ó mÆc bãng tr¨ng vµo.
+ SS b»ng nhau:
Quª h­¬ng lµ chïm khÕ ngät
Cho con................................
+ SS h¬n kÐm:
Hoa c­êi, ngäc thèt ®oan trang
M©y thua n­íc tãc,tuyÕt nh­êng mµu da
2. Èn dô:
- Lµ gäi tªn SV- HT nµy b»ng tªn SV- HT kh¸c cã nÐt t­¬ng ®ång víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t.
- VD: Èn dô t­¬ng tr­ng.
+ ThuyÒn ¬i cã nhí bÕn ch¨ng
BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn.
- VD: Èn dô l©m thêi:
Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng
ThÊy mét mÆt trêi trong l¨ng rÊt ®á.
3. Ho¸n dô:
- lµ gäi tªn SV- HT- Kh¸i niÖm nµy b»ng tªn SV- HT- kh¸i niÖm lh¸c cã mèi quan hÖ gÇn gòi víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t.
- VD:
¸o chµm ®­a buæi ph©n li
CÇm tay nhau biÕt nãi g× h«m nay
4. Nh©n ho¸:
- Lµ hoÆc t¶ con vËt, c©y cèi, ®å vËt... b»ng nh÷ng tõ ng÷ vèn ®­îc dïng ®Ó gäi hoÆc t¶ con ng­êi lµm cho thÕ giíi con vËt, c©y cèi, ®å vËt...trë nªn gÇn gòi víi con ng­êi, biÓu thÞ ®­îc nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m cña con ng­êi.
- VD: Buån tr«ng con nhªn ch¨ng t¬.
NhÖn ¬i, nhÖn hìi, nhªn chê mèi ai.
5. Nãi qu¸:
- Lµ BPTT phãng ®¹i quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt- HT ®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m.
- VD: ¨n b¶y nong c¬m, ba nong cµ
uèng mét híp n­íc c¹n ®µ khóc s«ng
6. Nãi gi¶m nãi tr¸nh.
- Lµ BPTT dïng c¸ch nãi tÕ nhÞ, uyÓn chuyÓn ®Ó tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au buån, nÆng nÒ hoÆc tr¸nh th« tôc, htiÕu lÞch sù.
VD: B¸c ®· ®i råi sao B¸c ¬i
Mïa thu ®ang ®Ñp n¾ng xanh trêi
7. §iÖp ng÷.
- Lµ c¸ch lÆp ®i, lÆp l¹i mét tõ, mét ng÷ ®Ó nhÊn m¹nh ý hoÆc g©y c¶m xóc m¹nh. §iÖp ng÷ cßn ©m h­ëng cña ®o¹n th¬.
- VD: Trêi xanh ®©y lµ cña chóng ta
Nói rõng ®©y lµ cña chóng ta.
+ §o¹n cuèi trong ®o¹n trÝch “KiÒu ë lÇu Ng­ng BÝch”.
8. Ch¬i ch÷.
- Lµ c¸ch nãi, c¸ch viÕt sö dông c¸ch viÕt vÒ ©m, vÒ nghÜa cña tõ ®Ó t¹o s¾c th¸i dÝ dám, hµi h­íc... lµm cho lêi nãi, c©u v¨n hÊp dÉn, thó vÞ.
- VD: bµi th¬ “Khãc Tæng Cãc ”- Hå Xu©n H­¬ng.
Ho¹t ®éng II: Cñng cè – DÆn dß.
	- HS «n l¹i c¸c BPTT ®· häc.
Ngày soạn: / /2012
 Ngày dạy: / /2012 TiÕt16 Bµi tËp vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ
A. Môc tiªu cÇn ®¹t
	Gióp HS:
- HS luyÖn tËp vµ ph¸t hiÖn, ph©n tÝch t¸c dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ trong c¸c t¸c phÈm VH
B. ChuÈn bÞ : B¶ng phô
C. TiÕn tr×nh d¹y häc.
Ho¹t ®éng 1:	 Khëi ®éng.
1. æn ®Þnh tæ chøc.
	2. Bµi cò: ? KT mét sè kh¸i niÖm BPTT ®· häc ?
 3. Bµi míi
Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn HS lµm c¸c bµi tËp.
BT1. ( GV ) cho häc sinh quan s¸t b¶ng phô cã ghi s½n bµi tËp sau ®©y.
 Hs lµm viÖc ®éc lËp – tr¶ lêi
 BiÖn ph¸p tu tõ nµo ®îc sö dông trong tõng c©u, ®o¹n th¬ sau? Cho biÕt t¸c dông cña biÖn ph¸p tu tõ ®ã
 a, Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶
Cã søc ng­êi sái ®¸ còng thµnh c¬m
 -> Ho¸n dô : Kh¼ng ®Þnh søc lao ®éng , ®Ò cao gi¸ trÞ cña ngêi lao ®éng
 b, Quª h­¬ng lµ con diÒu biÕc
Tuæi th¬ con th¶ trªn ®ång
 -> So s¸nh: Con diÒu biÕc so s¸nh v¬Ý quª h­¬ng t¹o nªn mét h×nh ¶nh ®Ñp, ®Çy s¸ng t¹o , diÔn t¶ t×nh yªu quª h­¬ng g¾n bã kû niÖm tuæi th¬.
 c, 	 §Êt n­íc bèn ngh×n n¨m
 	VÊt v¶ vµ gian lao
 	§Êt n­íc nh­ v× sao
Cø ®i lªn phÝa tr­íc
 -> Nh©n ho¸: §Êt n­íc nh­ mÑ hiÒn tÇn t¶o “ vÊt v¶ vµ gian lao”
-> So s¸nh §Êt n­íc nh­ v× sao
 T¹o nªn mét ®Êt n­íc tr¸ng lÖ, tr­êng tån. Ch÷ “ Cø” lµm cho ý th¬ ®­îc kh¼ng ®Þnh ®Êt n­íc ®ang h­íng vÒ t­¬ng lai, víi søc m¹nh k× diÖu víi niÒm tin s¾t ®¸.
BT2. T×m nh÷ng c©u, ®o¹n th¬ v¨n ®· häc trong nh÷ng bµi v¨n líp 8 cã sö dông biÖn ph¸p so s¸nh, nh©n ho¸, Èn dô 
 ( Th¶o luËn nhãm - §¹i diªn tr×nh bµy)
 - VÝ dô: 
GiÊy ®á buån kh«ng th¾m
Mùc ®äng trong nghiªn sÇu
( ¤ng §å – Vò ®×nh Liªn)
 -> Nh©n ho¸
- Bµi “Quª H¬ng” cña TÕ Hanh
ChiÕc thuyÒn nhÑ h¨ng nh­ con tuÊn m·
Ph¨ng m¸i chÌo m¹nh mÏ v­ît tr­êng giang
 -> So s¸nh
C¸nh buån gi­¬ng to nh­ m¶nh hån lµng
R­ín th©n tr¾ng bao la th©u gãp giã.
 -> So s¸nh, Èn dô
ChiÕc thuyÒn im bÕn mái trë vÒ n»m
 ->Nh©n ho¸ .
Ho¹t ®éng3: Cñng cè – DÆn dß.
	 - Xem l¹i toµn bµi.
	- ChuÈn bÞ chñ ®Ò c¸c bµi tËp tiÕp theo
 Ngày soạn: / /2012
 Ngày dạy: / /2012 TiÕt 17 Bµi tËp vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ 
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
Gióp HS:
- HS luyÖn tËp vµ ph¸t hiÖn, ph©n tÝch t¸c dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ trong c¸c t¸c phÈm VH
B. ChuÈn bÞ : C¸c BT mÉu.
C. TiÕn tr×nh d¹y häc.
Ho¹t ®éng 1:	 Khëi ®éng.
1. æn ®Þnh tæ chøc.
	2. Bµi cò: ? KT sù chuÈn bÞ bµi cña HS ?
 3. Bµi míi
Ho¹t ®éng 2:	 H­íng dÉn HS lµm c¸c bµi tËp.
BT1:
ChØ ra vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ cña c¸c BPTT ®­îc sö dông trong c¸c ®o¹n trÝch sau:
a, 	Ngoµi thÒm r¬i c¸i l¸ ®a
TiÕng r¬i rÊt máng nh­ lµ r¬i nghiªng.
- §¶o ng÷: R¬i cÝa l¸ ®a
- Èn dô : Máng.
- SS: TiÕng r¬i rÊt máng nh­ lµ r¬i nghiªng.
b, 	Xanh um cæ thô trßn xue l¸
Tr¾ng xo¸ trµng giang ph¶ng lÆng tê.
(Hå Xu©n H­¬ng)
- §æi trËt tù có ph¸p.
c, 	Bao giê ch¹ch ®Î ngon ®a
S¸o ®Î d­íi n­íc th× ta lÊy m×nh.
- BPTT: Nãi qu¸. T¸c gi¶ d©n gian ®· ®­a ra nh÷ng hiÖn t­¬ng kh«ng bao giê cã lµm ®iÒu kiÖn cho cuéc h«n nh©n. Ch¹ch kh«ng bao giê lªn ngon ®a ®Î vµ s¸o còng kh«ng bao giê ®Î d­íi n­íc. Nh­ vËy còng sÏ kh«ng bao giê cã chuyÖn ta lÊy m×nh.
d, 	Cµy ®ång ®ang buæi ban tr­a
Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy.
- SS: må h«i th¸nh thãt nh­ m­a
- Nãi qu¸.
- TD: Bµi ca dao nh»m nãi lªn sù vÊt v¶ cña ng­êi n«ng d©n, hä ®· rÊt khã kh¨n lµm nªn h¹t g¹o nu«i sèng con ng­êi. V× vËy h·y biÕt ¬n hä khi b­ng b¸t c¬m ®Çy.
BT2: Cho ®o¹n th¬ sau:
B·o bïng th©n bäc lÊy th©n
Tay «m tay nÝu tre gÇn nhau thªm.
Th­¬ng nhau, tre ch¼ng ë riªng 
Luü thµnh tõ ®ã mµ nª hìi ng­êi!
§o¹n th¬ miªu t¶ nh÷ng khãm tre trong giã b·o mµ gîi nghÜ ®Õn t×nh th­¬ng yªu, ®oµn kÕt gi÷a con ng­êi víi nhau. Theo em, nh÷ng BPTT nµo trong ®o¹n th¬ ®· lµm nªn ý nghÜa ®ã. H·y viÕt mét ®o¹n v¨n ®Ó lµm râ ®iÒu ®ã?
- Gîi ý: Trong khæ th¬, tre ®· ®­îc nh©n ho¸, tre cã nh÷ng cö chØ, t×nh c¶m cña con ng­êi. Dïng h×nh ¶nh th©n bäc lÊy th©n, Tay «m, tay nÝu... võa miªu t¶ rÊt sinh ®éng c¶nh cµnh tre, c©y tre quÊn quýt trong giã b·o, võa gîi h×nh ¶nh con ng­êi che chë,. quÊn quýt nhau.
Ho¹t ®éng 3: Cñng cè – DÆn dß.
	 - Lµm l¹i c¸c bµi tËp trong s¸ch GK.
 Ngày soạn: / /2012
 Ngày dạy: / /2012 TiÕt 18 LuyÖn TËp ph©n tÝch c¸c bptt
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
	Gióp HS:
- Qua c¸c bµi tËp hs luyÖn tËp vµ ph©n tÝch c¸c biÖn ph¸p tu tõ
B. ChuÈn bi: 	¤n tËp
C. TiÕn tr×nh d¹y häc.
 Ho¹t ®éng 1:	 Khëi ®éng.
1. æn ®Þnh tæ chøc.
	2. Bµi cò: ? KT sù chuÈn bÞ bµi cña HS ?
 3. Bµi míi
Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn HS lµm c¸c bµi tËp.
Bµi tËp 1: 
a,ChØ ra hiÖn t­îng ®æi trËt tù có ph¸p trong ®o¹n th¬ sau:
Nhµ ai míi nhØ, t­êng v«i míi
Th¬m phøc mïi t«m nÆng mÊy nong
Ngån ngén s©n ph¬i khoai d¸t n¾ng
GiÕng v­ên ai vËy, n­íc v«i trong.
(Tè H÷u)
b,Ph©n tÝch ng¾n gän gi¸ trÞ biÓu ®¹t cña BP ®æi trËt tù có ph¸p nµy.
- Gîi ý:
+ §æi trËt tù có ph¸p: Th¬m phøc mïi t«m, nÆng mÊy nong, ngån ngén s©n ph¬i.
+ Do ®æi trËt tù có ph¸p nªn thÓ hiÖn næi bËt sù trï phó, ®ñ ®Çy, h¹nh phóc, Êm no cña mét vïng quª biÓn hiÖn lªn thËt®Ñp.
Bµi tËp 2: ChØ ra vµ ph©n tÝch BPTT ®­îc sö dông trong ®o¹n th¬ sau:
Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy
ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u
Ngµn d©u xanh ng¾t mé mµu
Lßng chµng ý thiÕp ai s©u h¬n ai.
- Gîi ý: + ChØ ra ®­îc BPTT ®iÖp ng÷.
	 + Gi¸ trÞ: NhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng- gîi c¶m xóc vÒ sù trïng ®iÖp, kÐo dµi, mªnh m«ng.
Bµi tËp 3: H·y ph©n tÝch gi¸ trÞ cña BPTT ®­îc sö dông trong ®o¹n th¬ sau:
C¬m hai b÷a dän bªn hÌ
M©m gç, m«i dõu, ®òa méc tre
G¹o ®á, cµ th©m, võng muèi mÆn
ChÌ xanh h·m ®Æc n­íi vµng hue.
(B÷a c¬m quª- §oµn V¨n Cõ)
- Gîi ý: BPTT: LiÖt kª
_ ThÓ hiÖn ®­îc nÕp sèng b×nh dÞ, méc m¹c tõ ngµn ®êi nay cña ng­êi d©n quª ViÖt Nam. §iÒu ®ã cho thÊy hoµn c¶nh sèng ®¹m b¹c, Êm cóng cña ng­êi lao ®éng vÊt v¶ cïng sù ch¾t chiu chÞu th­¬ng, chÞu khã cña hä ®Ó c¶m th«ng, tr©n träng...
Ho¹t ®éng 3: Cñng cè – DÆn dß.
	 - Lµm l¹i c¸c bµi tËp trong phÇn luyÖn tËp SGK.