Giáo án tự chọn văn 9 - Chủ đề I: Tập làm văn

CHỦ ĐỀ I : taäp laøm vaên
Tiết 1
Dạy ngày : 4/2/2009
CÁC BƯỚC LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
I.Mục tiêu:
 Giúp học sinh nắm:
Khái niệm về văn nghị luận .
Đặc điểm của văn bản nghị luận.
Tiến hành các bước khi làm bài văn nghị luận.
II. Chuẩn bị:
Đề bài văn nghị luận, dàn bài văn nghị luận, các bước khi làm bài văn nghị luận.
Các khái niệm về dặc điểm văn bản nghị luận.
III. Tiến các hoạt động dạy và học trên lớp:
Ổn định lớp: 1’
Giới thiệu bài mới: Các bước làm bài văn nghị luận.
Bài mới:
Hoạt động của giáo viên- học sinh 
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1(5’).
Hướng dẫn học sinh nhớ lại về văn nghị luận và các đặc điểm của văn bản nghị luận.
Văn bản nghị luận là gì ? (tư tưởng, quan điểm)
Nêu một số văn bản nghị luận đã học ? (3 học sinh cho ví dụ- lớp nhận xét bổ sung)
Nghị luận trong đời sống và văn bản nghị luận có những điểm giống và khác nhau như thế nào ?(Ý kiến. luận điểm)
Hoạt động 2 (15’)
Hướng dẫn học sinh thảo luận về văn bản nghị luận với một số văn bản khác.
(học sinh nêu ý kiến và nhận xét bổ sung).
+ GV : sự khác biệt các văn bản trên, cho vd trong các văn bản đã học. 
- Văn bản : Tiếng nói của văn nghệ ?
- Văn bản : Chuẩn bị hành trang bước vào thế kỉ mới ?
+ Theo em văn bản trên nghị về vắn đề gì?(Giải thích, chứng minh).
Hoạt động 3 (5’)
- Nêu các đặc điểm của văn bản nghị luận? (3 học sinh )
- Cho vd để làm rõ các đặc điểm trên ?
(2 học sinh).
- Một bài văn cần có mấy luận điểm chính và bao nhiêu luận điểm phụ? (Một luận điểm chính và có thể có nhiều luận điểm phụ )
+Giáo viên : Liên hệ cho ví dụ.
Hoạt động 4 (15’)
Hướng dẫn tìm hiểu các bước khi làm bài văn nghị luận.
- Nêu các bước khi làm bài văn nghị luận?(4 bước )
- chovd ? (mỗi tổ nêu bài làm của mình, Giáo viên nhận xét bổ sung
+Học sinh thảo luận về văn bản nghị luận và các bước làm bài văn nghị luận.
I. Văn nghị luận: 
- Một tư tưởng, quan điểm
-Nghị luận các vấn đề thường gặp trong đời sống: ý kiến, lời phát biểu
-Văn nghị luận: Một tưởng, quan điểm.
II. Một số đặc điểm trong văn bản nghị luận: 
Luận điểm- luận cứ- lập luận.
III. Các bước làm bài văn nghị luận :
Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý
Bước 2: Lập dàn bài.
Bước 3: Viết bài.
Bước 4: Đọc và chữa bài
Hoạt động 5 (4’)
+ Củng cố: Văn bản nghị luận và các bước làm bài văn nghị luận.
Nêu các loại văn bản nghị luận đã học.
+ Dặn dò: Tim hiểu văn bản nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.dàn ý cho bài văn nghị luận.
CHỦ ĐỀ I : taäp laøm vaên
Tiết 2
Ngày: 4/2/09
LUYỆN TẬP
LẬP DÀN BÀI CHO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN.
I.Mục tiêu: Giúp học sinh nắm:
- Dàn bài của bài văn nghị luận.
- Nhiệm vụ của mỗi phần trong bài văn nghị luận.
- Luyện tập cách nêu các luận điểm, lập luận.
II. Chuẩn bị: 
- Đề và dàn bài văn nghị luận mẫu.
- lập dàn bài ở nhà.
III. Tiến trình các hoạt động trên lớp:
Ổn định lớp (1’).
Kiểm tra chuẩn bị bài của học sinh 
Giới thiệu bài:
Bài học:
Hoạt động của thầy Z trò
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1(15’)
Hướng dẫn học sinh tìm hiểu đề bài văn nghị luận và nhiệm vụ của mỗi phần trong bài văn nghị luận.
H: Vấn đề đặt ra trong đề bài là gì ?
+ Học sinh nêu cách tìm hiểu đề và cách tìm ý cho đề văn trên.
H: Nêu nhiệm vụ của phần mở bài ?
(Giới thiệu sự việc, hiện tượng có vấn đề )
H: Nêu nhiệm vụ của phần thân bài và kết bài ?
(Thân bài: Liên hệ thực tế, phân tích các mặt, đánh giá, nhận định.
Kết bài: Kết luận, khẳng định, phủ định, lời khuyên. )
I. Tìm hiểu đề văn nghị luận:
Đề: Đất nước ta có nhiều học sinh nghèo vượt khó, học giỏi. Em hãy trình bày một số tấm gương đó và nêu suy nghĩ của mình.
+ Vấn đề :
- Học sinh nghèo vượt khó, học giỏi.
Hoạt động 2 (25’)
Hướng dẫn cho học sinh lập dàn bài cho đề bài trên.
* 2 học sinh lập dàn bài trên bảng. Lớp nhận xét, đánh giá, bổ sung.
II. Lập dàn bài:
a. Mở bài:
- Giới thiệu sự việc, hiện tượng có vắn đề: Học sinh nghèo vượt khó, học giỏi.
b. Thân bài:
- Lấy vd trong thực tế: 1 học sinh nghèo vượt khó, học giỏi.
- Phân tích và đánh giá về học sinh đó
- Một tấm gương sáng cần phải học tập.
+Cần vận dụng một số biện pháp tu từ để làm cho bài văn thêm sinh động,..
c. Kết bài: 
- Kết luận là một tấm gương đáng học hỏi, mọi người cần phải noi theo
Hoạt động 3 (4’):
Củng cố : Cách làm bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng
Dặn dò: Viết bài văn hoàn chỉnh , tiết sau đọc và sửa chữa.(đề bài trên).
CHỦ ĐỀ I: taäp laøm vaên
Tiết 3
Ngày: 11/2/09
VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN
 VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG.
I.Mục tiêu: Giúp học sinh nắm:
- Cách viết một đoạn văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
- Các câu bổ sung ý nghĩa cho chủ đề trong đoạn văn.
- Diễn đạt đoạn văn, vận dụng một số biện pháp tu từ.
II. Chuẩn bị: 
Chủ đề và đoạn văn.
Chữa đoạn văn.
III. Tiến trình các hoạt động trên lớp:
1.Ổn định lớp (1’)
2. Kiểm tra chuẩn bị bài của học sinh 
3 Giới thiệu bài:
4. Bài học:
Hoạt động của thầyZtrò
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1(9’)
Hướng dẫn học sinh nhận diện về đọn văn.
Về hình thức đoạn văn được thể hiện như thế nào?
 ( dấu sang dòng, nhiều câu, viết vào đầu dòng)
Về nội dung đoạn văn được thể hiện ? 
( các câu cùng có nội dung hướng vào chủ đề của đoạn, một chủ đề, )
HS thảo luận: Viết một đoạn văn cần có những điều kiện gì?
( Chủ đề, một luận điểm, .)
Em hiểu như thế nào về tính liên kết, tính mạch lạc trong văn bản 
( Thể thống nhất, xuyên suốt, sử dụng bằng một số phương tiện liên kết)
Hoạt động 2 (10’)
Hướng dẫn học sinh chữa một đoạn văn 
trên bảng (4hs)
- Đoạn văn trên đã nêu được chủ đề chưa?
- Nêu dấu hiệu nhận diện đoạn văn ?
(đã nêu trên)
- Các câu trong đoạn văn trên có cùng hướng về chủ đề không?
- Em có nhận xét gì về chữ viết và lỗi chính tả?
+ Học sinh chữa đoạn văn.
Hoạt động 3 (20’)
Học sinh viết đoạn văn theo chủ đề tự chọn.
* Lần lượt từng học sinh đọc và lớp nhận xét, bổ sung.
I. Đoạn văn:
Nhận diện đoạn văn về hình thức và nội dung:
II. Chữa đoạn văn:
( Ghi đoạn văn học sinh làm ở nhà)
III. Viết đoạn văn theo chủ đề tự chọn:
Hoạt động 4 (5’):
-Củng cố: Đoạn văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống.
 Liên kết trong đoạn văn.
-Dặn dò: Hình thức và nội dung của bài văn nghị luận
CHỦ ĐỀ I: taäp laøm vaên
Tiết 4
Ngày: 11/2/09
LUYỆN TẬP
VIẾT PHẦN MỞ BÀI CHO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN.
I. Mục tiêu: Giúp học sinh nắm:
- Kĩ năng viết phần mở bài cho bài văn nghị luận.
- Phân tích và phát hiện những yêu cầu của đề bài .
- Phát huy tính sáng tạo, tích cực khi làm bài.
II. Chuẩn bị :
Đề bài và một số phần mở bài mẫu, cách vào bài cho bài văn nghị luận.
Học sinh : văn nghị luận.
III. Tiến trình các hoạt động dạy- học trên lớp:
1.Ổn định lớp(1’)
2. Kiểm tra chuẩn bị bài của học sinh: 
3. Giới thiệu bài:
4. Bài học:
+ Hoạt động 1 (5’)
Hướng dẫn học sinh tìm hiểu các yêu cầu của đề bài sau:
	Đề: Trò chơi điện tử là một món tiêu khiển hấp dẫn. Nhiều bạn vì mải chơi mà sao nhãng việc học tập và còn phạm những sai lầm khác. Hãy nêu ý kiến của em về hiện tượng đó.
Yêu cầu: Một hiện tượng trong xã hội : Trò chơi điện tử là một món tiêu khiển hấp dẫn. Nhiều bạn vì mải chơi mà sao nhãng việc học tập và còn phạm những sai lầm khác.
+ Hoạt động 2 (5’)
Hướng dẫn học sinh tìm ý cho đề bài trên.
( học sinh nêu các ý tìm được. Các bạn khác nhận xét bổ sung).
+ Hoạt động 3 (20’)
Hướng dẫn học sinh viết phần mở bài.
* Mở bài: Giới thiệu về hiện tượng: Trò chơi điện tử là một món tiêu khiển hấp dẫn. Nhiều bạn vì mải chơi mà sao nhãng việc học tập và còn phạm những sai lầm khác.
(Nhiều cách vào bài, tùy học sinh lựa chọn cách hay nhất)
+ Hoạt động 4 (10’)
- Học sinh đọc phần mở bài .
- 3 học sinh ghi mở bài của mình lên bảng.
- Các học sinh khác nhận xét, bổ sung.sửa chữa.
+ Hoạt động 5 (4’)
Củng cố văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng xã hội .
Dặn dò: Viết bài văn nghị luận hoàn chỉnh theo đề bài trên .
 ååå
CHỦ ĐỀ I: taäp laøm vaên
Tieát 5
Ngaøy daïy: 18/2/09
 LUYEÄN TAÄP 
VEÀ LIEÂN KEÁT CAÂU VAØ LIEÂN KEÁT ÑOAÏN VAÊN
I. Muïc tieâu:
	Giuùp hoïc sinh naém:
Caùc caâu trong ñoaïn vaên phaûi lieân keát chaët cheõ vôùi nhau veà noäi dung vaø hình thöùc.
Moät soá bieän phaùp lieân keát caâu trong ñoaïn vaên.
Vieát ñoaïn vaên theå hieän tính lieân keát.
II. Chuaån bò:
Ñoaïn vaên vaø moät soá phöông tieän lieân keát 
Phieáu hoïc taäp.
III. Tieán trình caùc hoaït ñoäng daïy – hoïc:
Oån ñònh lôùp 1’
Kieåm tra chuaån bò baøi.
Giôùi thieäu baøi.
Baøi môùi:
Hoaït ñoäng
Giaùo vieân- hoïc sinh 
Noäi dung caàn ñaït
Haït ñoäng 1
10’
Hoaït ñoäng 2
29’
Höôùng daãn hoïc sinh tìm hieåu ñoaïn vaên laø gì? Nhöõng bieän phaùp chính duøng ñeå lieân keát caùc caâu trong ñoaïn vaên.
- Neâu caùc bieän phaùp chính duøng ñeå lieân keát caùc caâu trong ñoaïn vaên laø gì?( Pheùp laëp töø ngöõ, pheùp ñoàng nghóa, traùi nghóa vaø lieân töôûng).
- Phöông tieän ngoân ngöõ duøng ñeå lieân keát caâu laø gì? 
- Cho vd veà moät soá ngoân ngöõ duøng ñeå lieân keát caâu?
+ Duøng töø noái, töø duøng ñeå theá (vaø, vôùi, hay. Hoaëc, nhöng)
- Caùc caâu lieân keát vôùi nhau veà maët noäi dung nhö theá naøo?(caùc caâu phaûi phuïc vuï chuû ñeà cuûa doaïn
Höôùng daãn hoïc sinh vieát ñoaïn vaên theo chuû ñeà töï choïn vaø chæ ra söï lieân keát caùc caâu trong ñoaïn vaên veà noäi dung vaø hình thöùc: neâu caùc bieän pheùp chính.
+ Hai hoïc sinh ghi ñoaïn vaên treân baûng vaø lôùp söûa chöõa, boå sung.
* GV nhaän xeùt ñaùnh giaù veà caùch vieát ñoaïn vaên coù tính lieân keát
I. Caùc caâu trong ñoaïn vaên phaûi lieân keát vôùi nhau veà noäi dung vaø hình thöùc.
Lieân keát vôùi nhau veà noäi dung.
Lieân keát vôùi nhau veà hình thöùc.
II. Luyeän taäp vieát ñoaïn vaên:
+ Vieát ñoaïn vaên theo chuû ñeà töï choïn vaø chæ ra noäi dung vaø hình thöùc lieân keát.caùc caâu trong ñoaïn vaên.
Hoaït ñoäng 3 ( 5’):
Cuûng coá: Khaùi nieäm veà lieân keát caâu vaø lieân keát ñoaïn vaên.
Daën doø: Vieát ñoaïn vaên theå hieän tính lieân keát.
CHỦ ĐỀ I: taäp laøm vaên
Tieát 6
Ngaøy daïy: 18/2/09
LUYEÄN TAÄP VIEÁT MOÄT ÑOAÏN VAÊN
 NGHÒ LUAÄN VEÀ MOÄT VAÁN ÑEÀ TÖ TÖÔÛNG, ÑAÏO LÍ
I. Muïc tieâu:
Giuùp hoïc sinh naém:
Vieát ñöôïc moät ñoaïn vaên nghò luaän veà moät vaán ñeà tö töôûng, ñaïo lí.
Caùch lieân keát caùc caâu trong ñoaïn vaên.
Xaùc ñònh chuû ñeà cuûa ñoaïn vaên.
II. Chuaån bò:
Chuû ñeà cuûa ñoaïn vaên, ñoaïn vaên maãu.
III. Tieán trình caùc hoaït ñoäng daïy – hoïc:
1. OÅN ñònh lôùp.
2. Kieåm tra chuaån bò baøi cuûa hoïc sinh 
3. Baøi môùi:
 Luyeän taäp: VIEÁT MOÄT ÑOAÏN VAÊN
 NGHÒ LUAÄN VEÀ MOÄT VAÁN ÑEÀ TÖ TÖÔÛNG, ÑAÏO LÍ
Hoaït ñoäng 1 (5’):
- Hoïc sinh hieåu theá naøo laø lieân keát caâu vaø lieân keát ñoaïn vaên?
- Lieân keát veà noäi dung, lieân keát veà hình thöùc ?(caùc bieän phaùp chính duøng ñeå lieân keát caâu.)
- Veà hình thöùc ñoaïn vaên ñöôïc nhaän dieän nhö theá naøo?
- Chuû ñeà cuûa ñoaïn vaên laø gì ?
Hoaït ñoäng 2 (20’):
Hoïc sinh vieát ñoaïn vaên theo chuû ñeà : Suy nghó cuûa em veà caâu tuïc ngöõ: “ Coù coâng maøi saét, coù ngaøy neân kim”.
Hoaït ñoäng 3 (15’):
Hoïc sinh cheùp ñoaïn vaên treân baûng vaø söûa chöõa:
Chuû ñeà cuûa ñoaïn vaên treân laø gì?
Noäi dung caùc caâu trong ñoaïn vaên phuïc vuï chuû ñeà aáy nhö theá naøo?
Neâu moät tröôøng hôïp cuï theå ñeå thaáy trình töï saùp xeáp caùc caâu trong ñoaïn vaên laø hôïp lí.
Caùc caâu ñöôïc lieân keát vôùi nhau baèng nhöõng pheùp lieân keát naøo?
Chöõa loãi veà sai chính taû, duøng töø, ñaët caâu.
Hoaït ñoäng 4 (5’):
Cuûng coá: Chuû ñeà cuûa ñoaïn vaên, lieân keát ñoaïn vaên.
Daën doø: Tìm hieåu moät soá ñeà vaên nghò luaän veà moät vaán ñeà tö töôûng, ñaïo lí.