Giáo án Văn 9 - Tiết 57: Hướng dẫn đọc thêm Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ - Nguyễn Khoa Điềm

 Tuần 12 , Tiết: 57
Ngày soạn :
Hướng Dẫn Đọc Thêm
 KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ 
 LỚN TRÊN LƯNG MẸ 
 -Nguyễn Khoa Điềm 
A) Mục Tiêu Cần Đạt:
- Kiến thức : 
+ Nắm được những nét chính về tác giả Nguyễn Khoa Điềm và hồn cảnh ra đời của bài thơ.
+ Tình cảm của bà mẹ Tà ơi gắn chặt với tình yêu thương đất nước và tin vào thắng lợi của cách mạng.
+ Nghệ thuật ẩn dụ, phĩng đại, hình ảnh thơ mang tính biểu tượng, mang âm hưởng của những khúc hát ru thiết tha, trìu mến.
- Kĩ năng :
+ Nhận diện các yếu tố ngơn ngữ, hình ảnh mang màu sắc dân gian trong bài thơ
+ Phân tích được mạch cảm xúc trữ tình trong bài thơ qua lnhững khúc hát của bà mẹ và tác giả .
+ Cảm nhận được tinh thần kháng chiến của nhân dân ta thời chống Mĩ.
- Thái độ :
+ Yêu tổ quốc, yêu quê hương .
B) Chuẩn Bị: * Thầy : Nghiên cứu SGK,SGV, dự kiến phương pháp, soạn g/a.
 * Trò: Đọc & soạn bài theo câu hỏi SGK.
C)Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 
NỘI DUNG TIẾT DẠY
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
 HOẠT ĐỘNG 1: khởi động (5 phút)
1. ÔĐL .
- Ổn định lớp. Kiểm tra sĩ số lớp.
- Ổn định chổ ngồi. Lớp trưởng báo cáo sĩ số
2. Kiểm tra bài cũ
- Bài cũ: Đọc thuộc lòng bài thơ "Bếp lửa". Qua bài thơ em cảnm nhận gì về tình bà cháu
 Nhận xét - cho điểm.
- Kiểm tra phần chuẩn bị của trò
- Cá nhân trả bài.HS còn lại nhận xét.
- Nghe.
- Lớp PHT báo cáo tình hình chuẩn bị của lớp.
3. Bài mới
*Giới thiệu: Nêu hoàn cảnh lịch sử khốc liệt thời chống Mĩ® bài thơ
Ghi tựa bài lên bảng
- Nghe. 
- Ghi tựa bài vào tập
HOẠT ĐỘNG 2:đọc- hiểu văn bản (30 phút)
I. Giới thiệu :
 1 .Tác giả: 
-Nguyễn Khoa Điềm sinh 1943 quê ở TP Huế 
-Là Tổng thư kí Hội Nhà Văn VN khoá V
 2 .Bài thơ: 
Sáng tác 1971 khi ông công tác ở chiến khu miền tây Thừa Thiên.
II.Tìm hiểu văn bản :
 1 .Nhận xét bố cục bài thơ:
- Bài thơ chia làm 3 khổ thơ. Sau mỗi khổ là lời hát ru. Mở đầu mỗi khổ thơ bằng 2 câu giống nhau, mở đầu mỗi lời ru câu đầu hoàn toàn giống nhau, câu 2 tuỳ theo công việc mà thêm vào những từ ngữ khác nhau.
- Nhịp điệu lập đi, lập lại ở các khổ thơ & lời hát ru, làm cho lời thơ thêm tha thiết, nhẹ nhàng như tình thương yêu sâu lắng của mẹ dành cho con
 2. Hình ảnh người mẹ dân tộc 
Tà Ôi: 
 Người mẹ được miêu tả trong thời kháng chiến chống Mỹ.
- Những việc làm của mẹ:
 + Giã gạo nuôi bộ đội.
 + Tỉa bắp nuôi làng đói.
 + Chuyển lán, đạp rừng, trực tiếp tham gia kháng chiến.
- Tình yêu thương con của mẹ:
 + Mẹ không rời con, luôn địu con trên lưng trong lúc làm việc.
 + Lời hát ru tha thiết như tình cảm của mẹ dành cho con.
 + Những ước mơ cao đẹp cho con:
 . Vung chày lún sâu.
 . Phát mười ka - lửa.
 . Làm người tự do.
- Tình yêu thương con gắn liền với tình yêu bộ đội, dân làng và cuối cùng phát triển thành tình yêu nước.
L: Đọc tiểu dẫn tác giả SGK.
Chốt ý 
Hỏi: Hoàn cảnh, thời điểm sáng tác bài thơ?
L: Đọc bài thơ.
Hỏi: Theo em bài thơ có mấy khổ thơ? Vì sao?
Hỏi: Ở các khổ thơ và lời ru có điểm nào giống nhau?
Nhận xét - diễn giảng.
 GV đọc mẫu.
L: Đọc và ngắt nhịp bài thơ cho đúng.
Hỏi: Nhận xét nhịp điệu bài thơ? Nhịp điệu ấy ảnh hưởng như thế nào đến nội dung?
* Nhận xét - diễn giảng.
* Chuyển ý sang phần 2.
Hỏi: Người mẹ được miêu tả trong giai đoạn lịch sử nào?
 Nhận xét - diễn giảng.
L: Những việc làm của mẹ qua các khổ thơ.
* Kết luận. 
Hỏi: Trong những lúc làm việc, em cu Tai ở đâu? Qua đó em nhận xét gì về tình cảm của mẹ dành cho cu Tai?
* Nhận xét - diễn giảng. 
Hỏi: Tình yêu thương con của mẹ thể hiện như thế nào trong lời hát ru?
* Nhận xét - diễn giảng. 
Hỏi: Qua phân tích, em nhận thấy tình thương con của mẹ gắn với những tình cảm gì?
* Nhận xét - diễn giảng. 
- 1 HS đọc.
-Nghe
- Cá nhân dựa vào SGK trình bày.
- 3 HS đọc (mỗi em đọc 1 lần).
- Cá nhân nhận diện trình bày.
- Cá nhân tìm điểm giống nhau trình bày - HS còn lại bổ sung. 
- Nghe, ghi nhận.
- Nghe.
- 1 HS đọc
- Cá nhân nhận xét - phát biểu - HS còn lại bổ sung. 
- Nghe, ghi nhận. 
- Nghe, ghi nhận.
- Cá nhân suy nghĩ trả lời - HS còn lại bổ sung. 
- Nghe, ghi nhận. 
- Cá nhân liệt kê - HS còn lại nhận xét, bổ sung. 
- Nghe, ghi nhận. 
- Cá nhân trả lời - HS còn lại bổ sung. 
- Nghe, ghi nhận. 
- Thảo luận, đại diện trình bày - HS còn lại nhận xét chéo. 
- Nghe, ghi nhận. 
- Cá nhân trình bày cảm nhận - HS còn lại bổ sung. 
- Nghe, ghi nhận. 
 HOẠT ĐỘNG 3: tổng kết luyện tập (7 phút)
III .Tổng kết:
- Bài thơ khắc họa hình ảnh người mẹ trong kháng chiến chống Mỹ, yêu thương con, yêu nước tha thiết.
- Cấu trúc lặp, lời thơ nhẹ nhàng, sâu lắng, thể hiện tình yêu thương con tha thiết của mẹ.
Hỏi: Bài thơ khắc họa hình ảnh của ai? Trong thời điểm nào? Qua đó em hiểu gì về cuộc kháng chiến của ta?
* Chốt ý chính. 
Hỏi: Theo em cấu trúc nghệ thuật nào góp phần thể hiện thành công bài thơ?
* Chốt ý. 
- Cá nhân phát biểu tổng kết - HS còn lại bổ sung. 
- Nghe, ghi nhận. 
- Cá nhân trả lời.
- Nghe, ghi nhận. 
 HOẠT ĐỘNG 4: củng cố - dặn dò (3 phút)
4. Củng cố
L: Đọc ghi nhớ SGK
- Cá nhân đọc (2 HS).
5 .Dặn dò
- Bài cũ: Học thuộc lòng nắmvững nội dung bài thơ.
- Bài mới: Đọc và trả lời câu hỏi SGK bài "Ánh trăng"
- Nghe, ghi nhận thực hiện theo yêu cầu của GV.