Một số bài Tập làm văn mẫu khối lớp 9

Một số bài Tập làm văn mẫu khối lớp 9

Viếng lăng Bác ( Viễn Phương )

 Trong chương trình ngữ văn trung học cơ sở , em được đọc và học một số bài thơ rất hay viết về Bác Hồ kính yêu của dân tộc . Nhưng có lẽ bài thơ gây cho em ấn tượng nhất , xúc động nhất là bài thơ Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương . Bài thơ viết về Bác , sau khi Bác đã đi xa . Bằng tình cảm thành kính và bao nhiêu năm mong mỏi nay bỗng bật dậy trào dâng và được thể hiện trong những vần thơ vô cùng sâu sắc . ( dẫn cả bài thơ )

 Bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương thể hiện niềm xúc động , thiêng liêng thành kính , lòng biết ơn và tự hào pha lẫn nỗi xót đau khi tác giả từ miền Nam ra viếng lăng Bác . Bài thơ gọn chỉ có 4 khổ , 16 dòng nhưng đã kết hợp giữa miêu tả và biểu hiện cảm xúc tâm trạng .

 Mở đầu bài thơ tác giả viết :

“ Con ở miền nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng . ”

 Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác ,câu thơ mở đầu ngắn gọn như một lời thông báo nhưng lại gợi ra rất nhiều điều : có thể nghĩ đó là tâm trạng xúc động của một người từ chiến trường miền Nam sau bao năm mong mỏi bây giờ mới được ra viếng Bác . Câu thơ vừa ấm áp tình người với cách xưng hô thân mật Con – Bác . bởi tất cả chúng ta đều là những người con của Bác . “ Người là Cha là Bác là Anh - Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ .” Nhà thơ đã tạo nên một không khí ấm áp, gần gũi , thân thiết .

 Hòa vào dòng người xếp hàng vào lăng viếng Bác , Viễn Phương có dịp quan sát khung cảnh xung quanh lăng Người . Hình ảnh đầu tiên mà tác giả thấy được và cũng là ấn tượng đậm nét về cảnh quan quanh lăng Bác là hàng tre . Cây tre từ bao đời là hình ảnh thân thuộc của đất nước Việt Nam . Nhắc đến tre ta lại nghỉ về đất nước , về dân tộc Việt Nam với bao đức tính cao quí . tre anh hùng trong chiến đấu , tre yêu thương giúp đỡ dân tộc , tre hi sinh cho thế hệ mai sau . và tre cũng rất kiên cường , bât khuất .

Nòi tre đâu chịu mọc cong

Chưa lên đã nhọn như chông lạ thừơng”

 Có thể nói cây tre Việt Nam là biểu tượng sức sống biền bỉ , kiên cường của dân tộc Việt Nam bão táp mưa sa đứng thẳng hàng . Mặc cho bão táp mưa sa tre vẫn thanh thản bình yên đúng đó thẳng hàng như những vệ binh đứng gác bảo vệ lăng Người .

 Theo đoàn người vào lăng viếng Bác nhà thơ đã cảm nhận được .

“ Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ .”

 

doc 32 trang Người đăng honghoa45 Lượt xem 618Lượt tải 0 Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Một số bài Tập làm văn mẫu khối lớp 9", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Vieáng laêng Baùc ( Vieãn Phöông )
 Trong chöông trình ngöõ vaên trung hoïc cô sôû , em ñöôïc ñoïc vaø hoïc moät soá baøi thô raát hay vieát veà Baùc Hoà kính yeâu cuûa daân toäc . Nhöng coù leõ baøi thô gaây cho em aán töôïng nhaát , xuùc ñoäng nhaát laø baøi thô Vieáng laêng Baùc cuûa nhaø thô Vieãn Phöông . Baøi thô vieát veà Baùc , sau khi Baùc ñaõ ñi xa . Baèng tình caûm thaønh kính vaø bao nhieâu naêm mong moûi nay boãng baät daäy traøo daâng vaø ñöôïc theå hieän trong nhöõng vaàn thô voâ cuøng saâu saéc . ( daãn caû baøi thô ) 
 Baøi thô Vieáng laêng Baùc cuûa Vieãn Phöông theå hieän nieàm xuùc ñoäng , thieâng lieâng thaønh kính , loøng bieát ôn vaø töï haøo pha laãn noãi xoùt ñau khi taùc giaû töø mieàn Nam ra vieáng laêng Baùc . Baøi thô goïn chæ coù 4 khoå , 16 doøng nhöng ñaõ keát hôïp giöõa mieâu taû vaø bieåu hieän caûm xuùc taâm traïng .
 Môû ñaàu baøi thô taùc giaû vieát : 
“ Con ôû mieàn nam ra thaêm laêng Baùc
Ñaõ thaáy trong söông haøng tre baùt ngaùt
OÂâi haøng tre xanh xanh Vieät Nam
Baõûo taùp möa sa ñöùng thaúng haøng . ”
 Con ôû mieàn Nam ra thaêm laêng Baùc ,caâu thô môû ñaàu ngaén goïn nhö moät lôøi thoâng baùo nhöng laïi gôïi ra raát nhieàu ñieàu : coù theå nghó ñoù laø taâm traïng xuùc ñoäng cuûa moät ngöôøi töø chieán tröôøng mieàn Nam sau bao naêm mong moûi baây giôø môùi ñöôïc ra vieáng Baùc . Caâu thô vöøa aám aùp tình ngöôøi vôùi caùch xöng hoâ thaân maät Con – Baùc . bôûi taát caû chuùng ta ñeàu laø nhöõng ngöôøi con cuûa Baùc . “ Ngöôøi laø Cha laø Baùc laø Anh - Quaû tim lôùn loïc traêm doøng maùu nhoû .” Nhaø thô ñaõ taïo neân moät khoâng khí aám aùp, gaàn guõi , thaân thieát .
 Hoøa vaøo doøng ngöôøi xeáp haøng vaøo laêng vieáng Baùc , Vieãn Phöông coù dòp quan saùt khung caûnh xung quanh laêng Ngöôøi . Hình aûnh ñaàu tieân maø taùc giaû thaáy ñöôïc vaø cuõng laø aán töôïng ñaäm neùt veà caûnh quan quanh laêng Baùc laø haøng tre . Caây tre töø bao ñôøi laø hình aûnh thaân thuoäc cuûa ñaát nöôùc Vieät Nam . Nhaéc ñeán tre ta laïi nghæ veà ñaát nöôùc , veà daân toäc Vieät Nam vôùi bao ñöùc tính cao quí . tre anh huøng trong chieán ñaáu , tre yeâu thöông giuùp ñôõ daân toäc , tre hi sinh cho theá heä mai sau . vaø tre cuõng raát kieân cöôøng , baâùt khuaát .
Noøi tre ñaâu chòu moïc cong
Chöa leân ñaõ nhoïn nhö choâng laï thöøông”
 Coù theå noùi caây tre Vieät Nam laø bieåu töôïng söùc soáng bieàn bæ , kieân cöôøng cuûa daân toäc Vieät Nam baõo taùp möa sa ñöùng thaúng haøng . Maëc cho baõo taùp möa sa tre vaãn thanh thaûn bình yeân ñuùng ñoù thaúng haøng nhö nhöõng veä binh ñöùng gaùc baûo veä laêng Ngöôøi .
 Theo ñoaøn ngöôøi vaøo laêng vieáng Baùc nhaø thô ñaõ caûm nhaän ñöôïc .
“ Ngaøy ngaøy maët trôøi ñi qua treân laêng
Thaáy moät maët trôøi trong laêng raát ñoû .”
 Maët trôøi ngaøy ngaøy ñi qua treân laêng laø hình aûnh thöïc : maët trôøi cuûa ñaát , nguoàn aùnh saùng lôùn nhaát , röïc rôõ nhaát vaø vónh vieãn treân theá gian . Maët trôøi trong laêng raát ñoû laø moät hình aûnh aån duï , nhaø thô muoán noùi Baùc Hoà chuùng ta laø maët trôøi . Maët trôøi ñoû chieáu saùng con ñöôøng chuùng ta ñang ñi baèng söï nghieäp vó ñaïi cuûa ngöôøi . Coù phaûi chaêng ñaây laø nieàm toân kính cuûa nhaø thô , cuõng laø cuûa nhaân daân ñoái vôùi Baùc , vöøa laø lôøi ca ngôïi söï vó ñaïi cuûa Baùc chuùng ta . 
Ngaøy ngaøy doøng ngöôøi ñi trong thöông nhôù
Keát traøng hoa daâng baûy möôi chín muøa xuaân .
 Hình aûnh doøng ngöôøi vaøo laêng vieáng Baùc ñöôïc taùc giaû ví nhö nhöõng traøng hoa daâng leân Baùc . Caùch so saùnh ngaàm naøy vöøa thích hôïp vöøa môùi laï , dieãn taû ñöôïc tình caûm thöông nhôù , toân kính cuûa nhaân daân ñoái vôùi Baùc .
Baùc naèm trong giaác nguû bình yeân
Giöõa moät vaàn traêng saùng dieäu hieàn .
 Hai caâu thô boäc loä caûm xuùc vaø suy nghó cuûa nhaø thô khi vaøo trong laêng thaêm Baùc . Baùc naèm trong laêng giaác nguû bình yeân giöõa moät vuøng traêng saùng dieäu hieàn nheø nheï . Aùnh saùng aáy töø nôi Baùc toûa ra töôûng chöøng nhö khoâng khí thanh tónh ngöng keát caû thôøi gian vaø khoâng gian ôû beân trong laêng Ngöôøi . Coù theå noùi baèng hình aûnh “ Vaàng traêng saùng dieäu hieàn ” nhaø thô muoán taïo ra moâït hình aûnh vuõ truï ñeå ví vôùi Baùc . Ngöôøi coù luùc nhö maët trôøi aám aùp , coù luùc diäu hieàn nhö aùnh traêng raèm vaø cuõng coù luùc Baùc laø trôøi xanh yeân aû . Hình aûnh aån duï nhö ñeåû noùi caùi tröôøng toàn vónh haèng khoâng bao giôø maát cuûa Baùc . 
Vaãn bieát trôøi xanh laø maõi maõi
Maø sao nghe nhoùi ôû trong tim .
 Nhöõng caùi meânh moâng bao la cuûa vuõ truï ñöôïc taùc giaû ví nhö caùi bao la roäng lôùn trong tình thöông cuûa Baùc . Ñoù cuõng laø bieåu hieän söï vó ñaïi cao sieâu cuûa con ngöôøi Baùc . trong moãi chuùng ta ai cuõng bieát raèng Baùc Hoà soáng maõi 
vôùi non soâng ñaát nöôùc . Soáng maõi trong taâm trí nhaân daân nhö baàu trôøi xanh vónh vieãn treân cao . Nhöng Vieãn Phöông vaãn khoâng khoûi thaáy nhoùi ñau trong loøng khi ñöùng tröôùc thi theå cuûa Ngöôøi “ Maø sao nghe nhoùi ôû trong tim .” Noãi ñau nhö haøng ngaøn muõi kim chaâm vaøo traùi tim thoån thöùc cuûa nhaø thô. Ñaây chính laø söï rung ñoäng maõnh lieät chaân thaønh cuûa Vieãn Phöông .
 Maë duø hieän taïi nhaø thô ñang ñöùng beân laêng Ngöôøi , trong laêng Ngöôøi nhöng khi nghó ñeán nhöõng ngaøy phaûi rôøi mieàn Baéc , ngaøy xa Baùc Vieãn Phöông thaáy bòn ròn khoâng muoán rôøi . Tình caûm trong nhöõng ngaøy ñöôïc soáng beân Baùc luoân luoân saâu laéng töøng giaây töøng phuùt . Taùc giaû khoâng theå naøo ngaên ñöôïc nöõa nhöõng doøng nöôùc maét traøo daâng vaø tha thieát . 
Mai veà mieàn Nam thöông traøo nöôùc maét
 Caâu thô thaät bình dò nhöng chöùa chan tình thöôngaáp uû saâu laéng taän ñaùy loøng laøm cho moãi chuùng ta khi ñoïc leân caûm thaáy voâ cuøng xuùc ñoäng . Ñaây laø moät caùch noùi khoâng hoa myõ maø laø moät caùch noùi raát chaân thaønh cuûa ngöôøi daân Nam Boä nhöng laïi laéng ñoïng trong loøng ngöôøi khoâng gì coù theå noùi vaø taû ñöôïc . Cuõng xuaát phaùt töø tình caûm ñoù cho neân nhaø thô coù öôùc nguyeän thaønh kính vaø ñaây coù theå laø öôùc voïng chung cuûa taát caû moïi ngöôøi ñaõ moät laàn hoaëc chöa moät laàn gaëp Baùc .
Muoán laøm con chim hoùt quanh laêng Baùc
Muoán laøm ñoùa hoa toûa höông ñaâu ñaây
Muoán laøm caây tre trung hieáu choán naøy .
 Ñieäp ngöõ “ Muoán laøm ” ñöôïc nhaéc ñi nhaéc laïi nhieàu laàn trong ñoaïn thô theå hieän öôùc nguyeän muoán töï nguyeän töï giaùc cuûa Vieãn Phöông . nhaø thô muoán laøm con chim hoùt daâng tieáng hoùt vui . Muoán laøm boâng hoa daâng höông thôm vaø saéc ñeïp . muoán laøm caây tre trung hieáu canh giöõ cho laêng Baùc ngaøy ñeâm . Hình aûnh caây tre laïi xuaát hieänôû ñoaïn cuoái baøi thô laøm nhieäm vuï kheùp laïi baøi thô moät caùch kheùo leùo , taïo cho ngöôøi ñoïc moät aán töôïng maïnh meõ khoù phai môø 
 Öôùc voïng cuûa nhaø thô theå hieän tình caûm thaønh kính thieâng lieâng cuûa ngöôøi con Nam Boä ñoái vôùi Baùc Hoà . Öôùc muoán ñoù cuõng laø tình caûm cuûa moãi ngöôøi daân Vieät Nam ñoái vôùi Baùc Hoà . Nhöõng ngöôøi ñaõ veà laêng Baùc “ Keát traøng hoa daâng 79 muøa xuaân ” vaø nhöõng ai chöa ñeán laêng nhöng loøng vaãõn thaønh taâm höôùng veà Baùc .
 Vieáng laêng Baùc , baøi thô gaây moät xuùc caûm ñaëc bieät , thaønh coâng tröôùc heát phaûi noùi laø nhôø caûm xuùc heát söùc chaân thaønh vaø saâu saéc cuûa Vieãn Phöông . Xuùc caûm ñoù ñöôïc “ coäng höôûng ” bôûi tình caûm thieâng lieâng maø Baùc daønh cho nhaân ñaân mieàn Nam vaø tình caûm thaønh kính , ngöôõng moä maø toaøn daân toäc Vieät Nam daønh cho Baùc . Caûm ôn nhaø thô ñaõ truyeàn caûm xuùc cuûa mình ñeán vôùi ngöôøi ñoïc . Chuùng ta con chaùu cuûa Baùc xin nguyeän nhö nhaø thô Vieãn Phöông laøm tieáng chim hoùt , laøm boâng hoa ñeïp , laøm caây tre trung hieáu vaø saün saøng laøm muoân ngaøn coâng vieäc toát ñeå kính daâng Ngöôøi .
Phaân tích : sang thu ( Höõu Thænh )
 Muøa thu thöôøng laø ñeà taøi cuûa caùc thi nhaân Vieät Nam. Bôûi muøa thu laø thôøi ñieåm giao caûm cuûa taâm hoàn con ngöôøi vôùi thieân nhieân taïo thaønh moät truyeàn thoáng thi ca cuûa muøa thu . Cuõng vieát veà muøa thu nhöng moãi nhaø thô vieát veà moät thôøi ñieåm khaùc nhau . Nguyeãn Khuyeán vieát “ Thu ñieáu ” vaøo thôøi ñieåm trong thu. Xuaân Dieäu vieát “ Ñaây muøa thu tôùi ” ôû thôøi ñieåm cuoái thu . Coøn nhaø thô Höõu Thænh vieát “ Sang thu” ôû thôøi ñieåm chôùm thu . baøi thô laø söï caûm nhaän cuûa nhaø thô veà söï bieán ñoåi cuûa ñaát trôøi töø cuoái haï sang ñaàu thu . 
Boãng nhaän ra höông oåi
Phaû vaøo trong gioù se
Söông chuøng chình qua ngoõ
Hình nhö thu ñaõ veà
Soâng ñöôïc luùc deành daøng
Chim baét ñaàu voäi vaõ
Coù ñaùm maây muøa haï
Vaét nöûa mình sang thu
Vaãn coøn bao nhieâu naéng
Ñaõ vôi daàn côn möa
Saám cuõng bôùt baát ngôø
Treân haøng caây ñöùng tuoåi .
 Thaät vaäy , baøi thô sang thu tuy ngaén nhöng coù nhieàu hình aûnh ñaëc saéc , gôïi caûm veà thôøi ñieåm giao muøa töø haï sang thu ôû noâng thoân vuøng ñoàng baèng Baéc Boä . Môû ñaàu baøi thô taùc giaû vieát : 
“ Boãng nhaän ra höông oåi
Phaû vaøo trong gioù se
Söông chuøng chình qua ngoõ
Hình nhö thu ñaõ veà .”
 Ta thaáy taùc giaû caûm nhaän khoâng gian laøng queâ sang thu thaät baát ngôø . “ Boãng nhaän ra höông oåi ” , töø boãng theå hieän söï ñoät ngoät , baát ngôø nhöng caùi baát ngôø môùi neân thô laøm sao ! Baát ngôø nhaän ra nhöõng daáu hieäu thieân nhieân khi muøa thu veà . Ñoù laø höông oåi thoang thoaûng thôm trong gioù thu se laïnh . Töø phaû coù theå thay baèng caùc töø thoåi , ñöa , bay ,lan , tan  Nhöng caû baáy nhieâu töø ñeàu khoâng coù caùi nghóa ñoät ngoät , baát ngôø . Muøa quaû chín , muøa oåi ñaõ trôõ thaønh nhan ñeà cho caû moät boä phim truyeän noåi tieáng , giôø ñaây ñaõ trôû thaønh muøi höôngcuûa muøa thu mieàn Baéc Vieät Nam .
 Ta thaáy nhaø thô Höõu Thænh söû duïng töø ngöõ raát ñaét ôû hai caâu thô “ Söông chuøng chình qua ngoõ - hình n hö thu ñaõ veà ” . chuøng chình laø töø laùy gôïi hình , coù theå thay baèng töø deành daøng , ñuûng ñænh , chaàm chaäm , löõng thöõng . .. Duøng chuøng chình coù caùi hay rieâng . taùc giaûñaõ nhaân hoùa laøn söông . noù ñi qua ngoõ nhaø coù veû coá yù chaäm hôn moïi ngaøy . Ta thaáy coù caùi gì ñoù thaät duyeân daùng , thaät yeåu ñieäu cuûa moät laøn söông , moät hình boùng thieáu nöõ , moät ngöôøi baïn â gaùi naøo ñoù Vaø taát caû chöa thaät roõ raøng , hay vì quaù ñoät ngoät maø taùc giaû chöa nhaän ra . Töø hình nhö theå hieän caùi ngôõ ngaøng , ngaïc nhieân ñoù . Töø caûm nhaän naøy ta coù theå hieåu ñöôïc taâm hoàn nhaïy caûm , yeâu thieân nhieân , yeâu thôøi tieát thu vaø cuoäc soáng nôi laøng queâ, cao hôn nöõa ñoù laø tình yeâu daân toäc .
 Cuøng vôùi khoâng gian laøng queâ sang thu , ta coøn thaáy taùc giaû caûm nhaän khoâng gian ñaát trôøi vaøo thu .
Soâng ñöôïc luùc deành daøng
Chim baét ñaàu voäi vaõ
Coù ñaùm ma ... aân vaät thaät hay khieán moïi ngöøôi phaûi hoài hoäp theo doõi töøng traïng thaùi cuûa nhaân vaät .ngoaøi ra coøn coù caùch 
keå xen keõ ñoaïn hoài öùc vôùi ñoaïn taû caûnh chieán ñaáu , Caâu vaên ngaén vaø caâu vaên daøi , ngoân ngöõ söû duïng töï nhieân gaàn vôùi khaåu ngöõ laøm cho tuyeän cuûa Leâ Minh Khueâ chaân thöïc vaø saâu saéc hôn . 
 Chieán tranh ñaõ ñi qua . Sau ba thaäp kæ , ñoïc truyeän nhöõng ngoâi sao xa xoâi , ta nhö ñöôïc soáng laïi nhöõng naêm thaùng haøo huøng cuûa ñaát nöôùc . Trong loøng ta bieát bao khaâm phuïc vaø töï haøo theá heä ñi tröôùc . Maõi maõi nhöõng Phöông Ñònh , chò Thao , Nho gaàn xa vaãn toûa saùng hoàn ta vôùi bao ngöôõng moä . 
	Phaân Tích Baøi Thô : Muøa Xuaân Nho Nhoû 
Muøa xuaân voán laø ñeà taøi qöen thuoäc trong thi ca noùi rieâng , vaên hoïc ngheä thuaät noùi chung . Caùi tieát trôøi aám aùp , thieân nhieân töôi saùng , vaïn vaät sinh soâi naûy nôû cuûa muøa xuaân ñaõ ñi vaøo trong thô cuûa caùc thi só moät caùch töï nhieân . Vì vaäy ñaõ khoâng ít nhöõng baøi thô ñaëc saéc vieát veà muøa xuaân nhö : Muøa xuaân chín cuûa Haøn Maëc Töû . Xuaân cuûa Cheá Lan Vieân , moät nhaønh xuaân cuûa Toá Höõu . Theá nhöng heã nhaéc ñeán muøa xuaân hình nhö moãi chuùng ta laïi khoâng theå khoâng nhôù tôùi moät muøa xuaân khieâm nhöôøng , caûm ñoäng trong baøi thô Muøa Xuaân Nho Nhoû cuûa nhaø thô Thanh Haûi . Baøi thô dieãn taû muøa xuaân thieân nhieân ñaát nöôùc , con ngöôøi trong chieán ñaáu vaø lao ñoäng . Nhöng coù leõ hay vaø ñaëc saéc hôn caû vaãn laø nhöõng lôøi taâm nguyeän caûm ñoâng thieát tha cuûa nhaø thô . Ñoù laø öôùc nguyeän hieán daâng cuoäc ñôøi mình cho muøa xuaân ñaát nöôùc .
 Thaät vaäy , Baøi thô Muøa Xuaân Nho Nhoû vieát theo theå thô naêm chöõ ngaén goïn , nhòp nhaøng , lôøi ít maø gôïi nhieàu . Môû ñaàu baøi thô laø ñoâi neùt phaùc hoïa veà böùc tranh cuûa muøa xuaân thieân nhieân xöù Hueá .
Moïc giöõa doøng soâng xanh
Moät boâng hoa tím bieác
Ôi con chim chieàn chieän 
Hoùt chi maø vang trôøi 
 Nhaø thô coù noùi gì nhieàu ñaâu chæ moät boâng hoa tím moïc giöõa doøng soâng xanh vaø tieáng chim chieàn chieän hoùt vang trôøi cuõng ñuû cho ta thaáy ñöôïc muøa xuaân ñaát trôøi ôû veû ñeïp , ôû söùc soáng vaø nieàm vui raïo röïc . Töø choã caûm nhaän nhaø thô caûm xuùc traøn ñaày , môû roäng taâm hoàn ñeå ñoùn nhaän ñeå ngaây ngaát tröôùc caûnh vaät muøa xuaân . Töø caûm thaùn ôi vaø maáy tieáng hoùt chi maø theå hieän söï yeâu thöông thieát tha , caûm xuùc say söa ngaây gaát ñoù .
Töøng gioït long lanh rôi 
Toâi ñöa tay toâi höùng
 Gioït gì long lanh rôi ? Gòot möa , gioït naéng , gòot aùnh saùng, gioït muøa xuaân , gioït haïnh phuùc hay gioït tieáng chim maø nhaø tô ñöa tay höùng moät caùch naâng niu traân troïng . Roõ raøng tieáng chim chieàn chieän hoùt vang trôøi maø nhaø thô nghe ñöôïc ñoù noù ñang ñoïng thaønh gioït maø taùc giaû nhìn thaáy ñöôïc vaø höùng ñöôïc . Nhö vaäy ta thaáy coù söï chuyeån ñoåi caûm giaùc mang tính chuû quan cuûa nhaø thô . Hình aûnh thô coù tính chaát phi lí nhöng coù theå chaáp nhaän ñöôïc vì ñaây laø bieåu hieän söï say söa ngaây ngaát cuûa nhaø thô tröôùc caûnh ñaát trôøi vaøo xuaân .
 Töø muøa xuaân thieân nhieân nhaø thô nghó veà con ngöôøi trong khoå thô naøy taùc giaû ñöa ra hai hình aûnh ñoái xöùng giöõa ngöôøi lính vaø ngöôøi noâng daân ñeå noùi veà muøa xuaân saûn xuaát vaø chieán ñaáu cuûa nhaân daân ta . Caáu truùc caâu thô song haønh ñeå chæ roõ hai nhieäm vuï chieán löôïc aáy .
Muøa xuaân ngöôøi caàm suùng 
Loäc giaét ñaày quanh löng 
Muøa xuaân ngöôøi ra ñoàng 
Loäc traûi daøi nöông maï 
 Loäc laø choài non , caønh bieác môn môûm . Khi muøa xuaân veà caây laù ñaâm choài naåy loäc . Loäc ôû ñaây mang yù nghóa töôïng tröng cho veû ñeïp muøa xuaân vaø söùc soáng maõnh lieät cuûa ñaát nöôùc . Ngöôøi lính khoaùt treân löng vaønh laù nguïy trang xanh bieác , mang theo söùc soáng muøa xuaân , söùc maïnh cuûa daân toäc ñeå baûo veä toå quoác . Ngöôøi noâng daân , ñem moà hoâi vaø söùc lao ñoäng caàn cuø laøm neân maøu xanh cho ruoäng ñoàng . YÙ thô voâ cuøng saâu saéc . Maùu vaø moà hoâi cuûa nhaân daân ñaõ goùp phaàn toâ ñieåm muøa xuaân vaø ñeå giöõ laáy muøa xuaân maõi maõi . 
 Caû daân toäc böôùc vaøo muøa xuaân vôùi khí theá khaån tröông vaø naùo nhieät .
Taát caû nhö hoái haû 
Taát caû nhö xoân xao 
Hoái haû nghóa laø voäi vaû , gaáp gaùp khaån tröông , xoân xao laø coù nhieàu aâm thanh xen laãn vaøo nhau , laøm cho naùo ñoäng . Caùc töø laùy cuøng ñieäp ngöõ taát caû laøm cho caâu thô vang leân nhòp ñieäu vui töôi , maïnh meõ khaùc thöôøng . Ñoù laø haønh khuùc muøa xuaân cuûa thôøi ñaïi Hoà Chí Minh .
Ñaát nöôùc boán nghìn naêm 
Vaát vaû vaø gian lao 
Ñaát nöôùc nhö vì sao 
Cöù ñi leân phía tröôùc 
 Ñeán ñaây töø muøa xuaân con ngöôøi töôi ñeïp nhaø thô laïi nghó veà ñaát nöôùc , moâït ñaáùt nöôùc boán ngaøn naêm lòch söû choàng chaát bieát bao vaát vaû vaø gian lao . Moät ñaát nöôùc töø khi xaây döïng ñeán nay phaûi choáng choïi laïi vôùi bieát bao keû thuø xaâm löôïc , choáng choïi laïi vôùi bieát bao thieân tai haø khaéc . Nhöng ñaát nöôùc khoâng döøng laïi maø cöù ñi leân phía tröôùc . Baèng ngheä thuaät so saùnh Ñaát nöôùc nhö vì sao nhaø thô nhö khaúng ñònh loøng tin ôû söï phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc . Moät ñaáùt nöôùc coù söùc maïnh troåi daäy xeù maøn ñeâm ñen toái maø lao veà phía tröôùc . 
 Töø cuoäc ñôøi chung nhaø thô nghó veà mình , ta phaûi laøm gì ñaây trong muøa xuaân trôøi ñaát , muøa xuaân con ngöôøi vaø lòch söû ñaát nöôùc ñang ôû theá phaùt trieån khoâng ngöøng . Nhaø thô ñaõ choïn nhieàu hình aûnh ñeå theå hieän leõ soáng taâm nieäm cuûa ñôøi mình . 
Ta laøm con chim hoùt 
Ta laøm moät caønh hoa 
Ta nhaäp vaøo hoøa ca 
Moät noát traàm xao xuyeán 
 Nhaø thô khoâng mô öôùc nhöõng gì to taùt cao sieâu , nhaø thô chæ öôùc ñöôïc laøm moät tieáng chim hoùt laùnh loùt nhö con chim chieàn chieän , goùp phaàn laøm cho muøa xuaân queâ höông theâm raïo röïc , soáng ñoäng . Nhaø thô nguyeän laøm moät caønh hoa nhoû beù trong traéng toâ ñieåm theâm cho höông saéc cuûa muøa xuaân queâ höông ñaát nöôùc . Nhaø thô khoâng mô laøm moät noát nhaïc boãng cao vuùt trong baûn hoøa ca cuûa daân toäc maø chæ khieâm nhöôøng laøm moät noát traàm xao xuyeán loøng ngöôøi . Noát traàm aáy coù theå laø noát nhaïc phuï nhöng khoâng theå thieáu bôûi noù laø yeáu toá goùp phaàn laøm neân söï thaønh coâng cuûa baûn hoøaø ca . Ñieäp ngöõ ta laøm ñöôïc laëp laïi nhieàu laàn nhö caøng nhaán maïnh nhöõng öôùc nguyeän tuy ñôn sô , bình dò nhöng khoâng keùm phaàn da dieát , traên trôû cuûa nhaø thô . Neáu ôû nhöõng khoå thô treân nhaø t hô xöng toâi ( Toâi ñöa tay toâi höùng ) thì ñeán khoå thô naøy nhaø thô laïi xöng ta , ñoù laø bieåu töôïng cho söï gaëp gôõ giöõa caùi toâi vaø caùi ta , caùi chung vaø caùi rieâng . Ñaïi töø ta vöøa laø soá ít ( nhaø thô ) vöøa laø soá nhieàu ( taát caû ) . Döôøng nhö öôùc nguyeän cuûa moãi caù nhaân ñaõ hoøa vaøo doøng chaûy cuûa muoân ngöôøi : Taát caû ñeàu muoán coáng hieán moät phaàn coâng söùc nhoû beù cuûa mình cho queâ höông ñaáùt nöôùc .
Moät muøa xuaân nho nhoû 
Laëng leõ daâng cho ñôøi 
 Moät muøa xuaân nho nhoû hay phaûi chaêng cuõng laø moät aån duï cho cuoäc ñôøi Thanh Haûi : Soáng laø coáng hieán , coáng hieán laø muøa xuaân cuûa cuoäc ñôøi nhaø thô . Nhaø thô khieâm nhöôøng xin laøm moät muøa xuaân nho nhoû vaø neáu moãi ngöôøi laø moät muøa xuaân nho nhoû thì seõ coù moät muøa xuaân lôùn lao cuûa daân toäc . Theá nhöng , coù leõ ñieàu laøm cho ngöôøi ñoïc xuùc ñoäng chính laø söï khieâm nhöôøng aáy ñoàng nghóa vôùi nhöõng hi sinh thaàm laëng Laëng leõ daâng cho ñôøi vaø söï hi sinh aáy laø voâ ñieàu kieän , noù vöôït qua moïi khoâng gian vaø thôøi gian qui öôùc .
Duø laø tuoåi hai möôi 
Duø laø khi toùc baïc 
Tuoåi 20 vaø khi toùc baïc ôû ñaây laø hai hình aûnh hoaùn duï giaøu söùc gôïi caûm . Noù khoâng nhöõng chæ moät ñôøi ngöôøi töø treû ñeán giaø maø coøn chæ moïi theá heä : giaø cuõng nhö treû , gaùi cuõng nhö trai . Ñieäp ngöõ duø laø ñöôïc laùy laïi nhö moät lôøi höùa , lôøi khaúng ñònh cuûa nhaø thô , Soáng laø phaûi coáng hieán tuyeät ñoái . Phaûi chaêng ñoù laø leõ soáng ñaày traùch nhieäm maø Thanh Haûi muoán nhaén gôûi ñeán chuùng ta . Coù ñieàu nhöõng öôùc mô cuûa nhaø thô taïi sao chæ laømoät : Moät nhaønh hoa , moät tieáng chim , moät noát traàm , moät muøa xuaân nho nhoû ...Coù leõ nhaø thô quan nieäm muøa xuaân lôùn lao laø muøa xuaân thieân nhieân ñaát nöôùc ñöôïc mieâu taû ôû caùc khoå thô ñaàu , coøn moãi con ngöôøi chæ laø moät phaàn nhoû beù cuûa muøa xuaân neân chæ laø con soá töôïng tröng cho söï toái thieåu maø thoâi ! Chuùng ta chôït nhôù ñeán nhöõng caâu thô cuûa nhaø thô Toá Höõu .
Moät ngoâi sao chaúng saùng ñeâm 
Moät boâng luùa chín chaúng neân muøa vaøng 
Moät ngöôøi ñaâu phaûi nhaân gian 
Soáng chaêng moät ñoám löûa taøn maø thoâi !
 Neáu chuùng ta bieát raèng nhaø thô Thanh Haûi ñaõ vieát nhöõng caâu thô chaân thaønh caûm ñoäng naøy treân giöôøng beänh thì chuùng ta caøng ñoàng caûm vôùi öôùc nguyeän cuûa nhaø thô hôn bôûi Thanh Haûi khoâng chæ laø ngöôøi trung thaønh vôùi moät leõ soáng cao caû ñaày traùch nhieäm , maø coøn soáng vôùi moät nieàm tin vaø tinh thaàn laïc quan yeâu ñôøi ñaùng khaâm phuïc .
 Baøi thô Muøa xuaân nho nhoû ñöôïc keát thuùc baèng tieáng haùt muøa xuaân . Ñaây laø khuùc ca nam ai nam bình xöù Hueá traàm buoàn höng laïc quan chöùa ñöïng tình yeâu queâ höông ñaát nöôùc . 
Nöôùc non ngaøn daëm mình 
Nöôùc non ngaøn daëm tình 
Nhòp phaùch tieàn ñaát Hueá 
 Coù ñoïc vaø hieåu hoaøn caûnh ra ñôøi cuûa baøi thô Muøa xuaân nho nhoû ta môùi thaáy heát giaù trò vaø yù nghóa cao ñeïp cuûa noù . Baøi thô ñöôïc vieát thaùng 11 naêm 1980 laø luùc muøa ñoâng tieát trôøi giaù laïnh , luùc naøy taùc giaû ñang naèm treân giöôøng beänh . Ta chôït hieåu muøa xuaân trong baøi thô laø muøa xuaân xuaát phaùt töø trong loøng taùc giaû . Ñaây laø muøa xuaân vónh cöûu , xuaân cuûa cuoäc ñôøi , xuaân cuûa loøng ngöôøi . Muøa xuaân aáy giuùp taùc giaû queân ñi söï ñe doïa cuûa beänh taät , cuûa caùi cheát ñem laïi cho nhaø thô nieàm say söa vôùi cuoäc soáng . Ñau ñôùn thay ! ñaây laïi laø baøi thô cuoái cuøng cuûa taùc giaû , moät baøi thô oâng gôûi heát taâm tö tình caûm , nguyeän voïng vaø lôøi nhaén nhuû cuûa mình tröôùc luùc ra ñi .
 MuØa xuaân nho nhoû cuûa nhaø thô Thanh Haûi ñaõ goùp cho thô ca daân toäc moät baøi thô xuaân ñeïp , ñaäm ñaø tình nghóa . Baèng theå thô naêm chöõ , gioïng thô luùc maïnh meõ , luùc tha thieát ngaân vang . Ngoân ngöõ thô trong saùng , haøm suùc , caùc bieän phaùp tu töø vaän duïng saéc saûo taøi hoa . Chuùng ta caûm nhaän ñöôïc tình yeâu muøa xuaân gaén lieàn vôùi tình yeâu ñaát nöôùc , queâ höông ñöôïc Thanh Haûi dieãn taû saâu saéc caûm ñoäng .Moãi cuoäc ñôøi cuõng laø moät muøa xuaân . Ñaát nöôùc ta maõi maõi laønhöõng muøa xuaân töôi ñeïp .

Tài liệu đính kèm:

  • docMOT SO BAI LAM VAN LOP 9.doc