Một số bài tập tự luận ôn thi vào THPT môn Ngữ văn lớp 9

 MỘT SỐ BÀI TẬP TỰ LUẬN ÔN THI VÀO THPT
 Môn ngữ văn lớp 9( năm học 2010- 2011) 
A. BÀI TẬP
I.Bài tập tổng hợp
Câu1 :Chỉ ra các biện pháp NT và nêu tác dụng của các biện pháp NT đó trong đoạn thơ sau:
"Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang
Sè sè nấm đất bên đường,
Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh." 
 ( Cảnh ngày xuân – Nguyễn Du )
Câu 2: Nêu cảm nhận của em về đoạn thơ sau:
 Ngµy xu©n con Ðn ®­a thoi
ThiÒu quang chÝn chôc ®· ngoµi s¸u m­¬i
 Cá non xanh tËn ch©n trêi
Cµnh lª tr¾ng ®iÓm mét vµi b«ng hoa 
 ( NguyÔn Du – TruyÖn KiÒu )
Câu 3 Một bài thơ trong sách ngữ văn 9 có câu:
 "Làn thu thuỷ nét xuân sơn”
a. Hãy chép 9 câu nối tiếp câu thơ trên.
b.§o¹n th¬ em võa chÐp cã trong t¸c phÈm nµo, do ai s¸ng t¸c ? KÓ tªn nh©n vËt ®­îc nãi ®Õn trong ®o¹n th¬.
c. Nêu ý nghĩa của từ hờn và từ ghen trong câu thơ thứ hai của đoạn thơ?
Câu 4: Nhận xét về NT tả người của Nguyễn Du qua đoạn trích Chị em Thuý Kiều?
C©u 5.
 a. Cho c©u th¬ sau:
“ KiÒu cµng s¾c s¶o mÆn mµ”
 H·y chÐp chÝnh x¸c nh÷ng c©u th¬ tiÕp theo t¶ s¾c ®Ñp cña Thuý KiÒu.
 b. Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ nh÷ng h×nh t­îng nghÖ thuËt ­íc lÖ “thu thuû”, “xu©n s¬n”? C¸ch nãi “lµn thu thuû”, “nÐt xu©n s¬n” dïng nghÖ thuËt Èn dô hay ho¸n dô? Gi¶i thÝch râ v× sao em chän nghÖ thuËt Êy?
 c. Nãi khi vÎ ®Ñp cña Thuý KiÒu, t¸c gi¶ NguyÔn Du ®· dù b¸o tr­íc cuéc ®êi vµ sè phËn cña nµng cã ®óng kh«ng? H·y nêu râ ý kiÕn cña em?
C©u 6. Trong “TruyÖn KiÒu” cã c©u:
“T­ëng ng­êi d­íi nguyÖt chÐn ®ång
..”
 H·y chÐp 7 c©u th¬ tiÕp theo.
 1. §o¹n th¬ võa chÐp diÔn t¶ t×nh c¶m cña ai víi ai?
 2. TrËt tù diÔn t¶ t©m tr¹ng nhí th­¬ng ®ã cã hîp lÝ kh«ng ? T¹i sao ?
 3. ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n theo c¸ch diÔn dÞch ph©n tÝch t©m tr¹ng cña nhan vËt tr÷ t×nh trong ®o¹n th¬ trªn.
C©u 7. 
 a. ChÐp chÝnh x¸c 8 c©u cuèi cña ®o¹n trÝch “KiÒu ë lÇu Ng­ng BÝch”.
 b. Trong 8 c©u th¬ võa chÐp, ®iÖp ng÷ “Buån tr«ng” ®­îc lÆp l¹i 4 lÇn. C¸ch lÆp ®i lÆp l¹i ®iÖp ng÷ ®ã cã t¸c dông g×.
C©u 10 : Trong chuyÖn ng­êi con g¸i nam x­¬ng cña nguyÔn D÷ h×nh ¶nh c¸i bãng cã vai trß ®Æc biÖt quan träng .
 H·y viÕt mét bµi v¨n ng¾n ®Ó lµm râ nhËn xÐt trªn.
Câu8.
 Chi tiết cuối cùng kết thúc “ Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ là một chi tiết kì ảo.
Hãy kể lại ngắn gọn chi tiết ấy bằng một đoạn văn từ 3 đến 5câu?
Nhận xét về chi tiết cuối cùng này, có ý kiến cho rằng: tính bi kịch của truyện vẫn tiềm ẩn ở ngay trong cái lung linh, kì ảo. Nhận xét đó có đúng không? Vì sao?
Câu 9.
 Trong Chuyện người con gái Nam Xương, lúc vắng chồng, Vũ Nương hay đùa con, chỉ vào bóng mình mà bảo là cha Đản. Chi tiết đó đã nói lên điều gì ở nhân vật này? Việc tác giả đưa vào cuối truyện yếu tố kỳ ảo nói về sự trở về chốc lát của Vũ Nương có làm cho tính bi kịch của tác phẩm mất đi không? Vì sao?
Câu 10
1.ThÕ nµo lµ nghÜa t­êng minh vµ hµm ý ? 
2.T×m hµm ý cña Lç TÊn qua viÖc «ng so s¸nh “ hi väng” vµ “ con ®­êng” trong c¸c c©u sau: 	T«i nghÜ bông: §· gäi lµ hi väng th× kh«ng thÓ nãi ®©u lµ thùc, ®©u lµ h­. Còng gièng nh­ nh÷ng con ®­êng trªn mÆt ®Êt; k× thùc trªn mÆt ®Êt vèn lµm g× cã ®­êng. Ng­êi ta ®i m·i th× thµnh ®­êng th«i.
( Lç TÊn – Cè h­¬ng )
Câu 11
Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ sau: 
"Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo".
Câu 12
Trong bµi th¬ §ång chÝ, ChÝnh H÷u ®· viÕt rÊt xóc ®éng vÒ ng­êi chiÕn sÜ trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p:
Ruéng n­¬ng anh göi b¹n th©n cµy
Gian nhµ kh«ng mÆc kÖ giã lug lay
GiÕng n­íc gèc ®a nhí ng­êi ra lÝnh.
Anh víi t«i biÕt tõng c¬n ín l¹nh
Sèt run ng­êi võng tr¸n ­ít må h«i.
¸o anh r¸ch vai
QuÇn t«i cã vµi m¶nh v¸ 
MiÖng c­êi buèt gi¸
Ch©n kh«ng giµy
Th­¬ng nhau tay n¾m lÊy bµn tay
a) Tõ ®ång chÝ nghÜa lµ g×? Theo em, v× sao t¸c gi¶ l¹i ®Æt tªn bµi th¬ cña m×nh lµ §ång chÝ ?
b) Trong c©u th¬ “ GiÕng n­íc gèc ®a nhí ng­êi ra lÝnh” , nhµ th¬ ®· sö dông phÐp tu tõ g× ? Nªu râ hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cña phÐp tu tõ Êy?
c) Dùa vµo ®o¹n th¬ trªn, h·y viÕt mét ®o¹n v¨n ( kho¶ng 10 c©u ) theo c¸ch lËp luËn tæng - ph©n - hîp, trong ®ã cã sö dông phÐp thÕ vµ mét c©u phñ ®Þnh lµm râ sù ®ång c¶m, sÎ chia cña nh÷ng ng­êi ®ång ®éi.( G¹ch d­íi c©u phñ ®Þnh vµ nh÷ng tõ thuéc phÐp thÕ )
Bài 13
Trong bài thơ " Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải có câu 
Ta làm con chim hót 
1.Chép chính xác 7 câu nối tiếp câu thơ trên. 
2.Nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ.Hoàn cảnh đó có ý nghĩa như thế nào trong việc bày tỏ cảm xúc của nhà thơ ? 
3. Ở phần đầu của bài thơ, tác giả dùng đại từ "Tôi", nhưng ở đoạn thơ vừa chép lại sử dụng đại từ "Ta".Vì sao vậy? 
Câu 14
 Nêu hai tình huống thể hiện tình cha con sâu sắc trong truyện ngắn Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng). 
Câu 15: Cho đoạn văn sau :
“ Cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại, da mặt tê rân rân. Ông lão lặng đi, tưởng như đến không thở được. Một lúc lâu ông mới rặn è è, nuốt một cái gì vướng ở cổ, ông cất tiếng hỏi, giọng lạc đi:
 - Liệu có thật không hở bác? Hay chỉ lại”
	 “Làng”- Kim Lân (Sách Văn học 9, tập hai-NXB Giáo dục. ) 
a.Trong đoạn văn trên, tác giả sử dụng yếu tố đối thoại, độc thoại hay độc thoại nội tâm?
b.Truyện ngắn Làng có những tình huống nào? Nêu ý nghĩa của các tình huống đó?
c.Vì sao Kim Lân lại đặt tên truyện ngắn của mình là "Làng" chứ không phải là "Làng chợ Dầu' ? 
d. Viết đoạn văn theo kiểu diễn dịch, nêu cảm nhận về tâm trạng ông Hai trong đoạn văn trên, có sử dụng thành phân biệt lập( gạch dưới thành phần biệt lập)
 Câu 16
 Cho c©u th¬ sau:
“LËn ®Ën ®êi bµ biÕt mÊy n¾ng m­a”
 .....
 a. H·y chÐp chÝnh x¸c 7 c©u th¬ tiÕp theo.
 b. §o¹n th¬ võa chÐp n»m trong bµi th¬ nµo vµ ai lµ ng­êi s¸ng t¸c?
 c. Tõ “nhãm” trong ®o¹n th¬ võa chÐp cã nh÷ng nghÜa nµo? 
 d. H×nh ¶nh bÕp löa vµ h×nh ¶nh ngän löa ®­îc nh¾c ®Õn nhiÒu lÇn trong bµi th¬ cã ý nghÜa g×?
Câu17: §äc khæ th¬ sau trong bµi Con cß cña ChÕ Lan Viªn
 Dï ë gÇn con
Dï ë xa con
Lªn rõng xuèng bÓ 
Cß sÏ t×m con
Cß m·i yªu con
Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ
§i hÕt ®êi lßng mÑ vÉn theo con
 a . T¸c gi¶ ®· dïng thµnh ngữ nµo ? HiÓu thµnh ng÷ ®ã nh­ thÕ nµo ?
 b .C¸c tõ dï ®Æt ë hai c©u th¬ ®Çu vµ vÉn ®Æt ë hai c©u th¬ cuèi cña ®o¹n th¬ cã t¸cdông g×? 
 c .ViÕt ®o¹n v¨n kho¶ng 8 c©u phát biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ ®o¹n th¬ trªn.
 d . H×nh ¶nh con cß trong ca dao ®· ®­îc nhiÒu nhµ th¬ dïng lµm ch©t liÖu cho t¸c phÈm cña m×nh . Em cã biÕt bµi th¬ nµo nh­ vËy kh«ng ? H·y chÐp tên bài thơ đó.
Câu 18: Trong bài thơ Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa của Nguyễn Duy có hai câu thơ:
Ta đi trọn kiếp con người 
Cũng không đi hết những lời mẹ ru.
 a)Hai câu thơ trên gợi cho em suy nghĩ tới bài thơ nào của Chế Lan Viên ( cũng nói về tình mẫu tử) trong SGK ngữ văn 9?
 b)Trong bài thơ của Chế Lan Viên cũng có hai câu thơ mang tính triết lí cao nói về tình mẹ thiêng liêng, sâu nặng. Chép lại và nêu cảm nhận về nội dung hai câu thơ đó?
Câu 19: Cho đoạn thơ sau:
 Người đồng mình thương lắm con ơi
 Cao đo nỗi buồn
 Xa nuôi chí lớn
 a)Chép chính xác 10 câu thơ tiếp theo.
 b) Trong đoạn thơ vừa chép, tác giả đã thể hiện những phẩm chất cao đẹp nào của người đồng mình? 
Câu 20: Cho đoạn văn sau:Cho đoạn văn sau:
 () “Gian khổ nhất là là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay ra tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: Nó như bị gió chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung.” (). 
 (Lặng lẽ Sa Pa - Nguyễn Thành Long - sách Ngữ văn 9, tập 1)
a) Đoạn văn trên là lời của nhân vật nào, được nói ra trong hoàn cảnh nào? Những lời tâm sự đó giúp em hiểu gì về hoàn cảnh sống và làm việc của nhân vật? Ngoài khó khăn được nói đến trong đoạn trích trên, hoàn cảnh sống của nhân vật còn có điều gì  đặc biệt? 
b) Bằng hiểu biết của em về tác phẩm, hãy cho biết: Trong hoàn cảnh ấy, điều gì đã giúp nhân vật trên sống yêu đời và hoàn thành tốt nhiệm vụ?
c) Chỉ ra một câu có sử dụng phép nhân hóa trong đoạn văn trên.
 C©u 21
 ViÕt ®o¹n v¨n (kho¶ng 6 c©u) giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña ChÕ Lan Viªn vµ bµi th¬ “Con cß”. Trong ®ã cã dïng c©u ghÐp (g¹ch ch©n c©u ghÐp ®ã). 
C©u 22. 
 Trong bµi Mïa xu©n nho nhá, Thanh H¶i viÕt :
Ta lµm con chim hãt
Ta lµm mét cµnh hoa.
 KÕt thóc bµi ViÕng l¨ng B¸c, ViÔn Ph­¬ng cã viÕt :
Mai vÒ MiÒn Nam th­¬ng trµo n­íc m¾t
Muèn lµm con chim hãt quanh l¨ng B¸c.
Hai bµi th¬ cña hai t¸c gi¶ viÕt vÒ ®Ò tµi kh¸c nhau nh­ng cã chung chñ ®Ò. H·y chØ ra t­ t­ëng chung ®ã.
ViÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng 5 c©u ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ 1 trong hai ®o¹n th¬ trªn.
 Câu23: 
a. Ph©n tÝch c¸i hay cña hai c©u th¬ :
Xe vÉn ch¹y v× miÒn Nam phÝa tr­íc 
ChØ cÇn trong xe cã mét tr¸i tim
 ( Ph¹m TiÕn DuËt )
 b. C¶m nhËn cña em vÒ hai c©u th¬ sau trong bµi Sang thu của Hữu Thỉnh
 Cã ®¸m m©y mïa h¹
V¾t nöa m×nh sang thu 
C©u 24
Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng
ThÊy mét mÆt trêi trong l¨ng rÊt ®á.
 (“ViÕng l¨ng B¸c” – ViÔn Ph­¬ng)
 a. H·y ph©n tÝch ý nghÜa h×nh ¶nh Èn dô “mÆt trêi trong l¨ng” ë c©u th¬ trªn.
 b. ChÐp hai c©u th¬ cã h×nh ¶nh Èn dô mÆt trêi trong mét bµi th¬ mµ em ®· häc (Ghi râ tªn vµ t¸c gi¶ bµi th¬).
C©u 25:
ThuyÒn ta l¸i giã víi buåm tr¨ng
L­ít gi÷a m©y cao víi biÓn b»ng
 1. Hai c©u th¬ cã trong t¸c phÈm nµo? Do ai s¸ng t¸c? 
 2. H×nh ¶nh “buåm tr¨ng” trong c©u th¬, theo em lµ Èn dô hay ho¸n dô?
 3. Em h·y viÕt mét ®o¹n v¨n ph©n tÝch chÊt thù vµ chÊt l·ng m¹n cña h×nh ¶nh ®ã.
 4. Trong bµi th¬ kh¸c mµ em ®· häc ë líp 9 cã mét h×nh ¶nh l·ng m¹n ®­îc x©y dùng trªn c¬ së quan s¸t nh­ h×nh ¶nh “buåm tr¨ng”. H·y chÐp l¹i c©u th¬ ®ã. 
C©u 26:
 §o¹n kÕt thóc mét bµi th¬ cã c©u:
“Tr¨ng cø trßn vµnh v¹nh”
 a. H·y chÐp tiÕp c¸c c©u th¬ cßn l¹i ®Ó hoµn chØnh khæ th¬.
 b. §o¹n th¬ võa chÐp trÝch trong t¸c phÈm nµo ? Cña ai?
 c. H×nh ¶nh vÇng tr¨ng trong bµi th¬ cã ý nghÜa g×? Tõ ®ã em hiÓu g× vÒ chñ ®Ò cña bµi th¬?
Câu 27:
1)Tr­êng hîp nµo trong c¸ch dïng tõ miÒn Nam sau lµ ho¸n dô? H·y ph©n tÝch ho¸n dô ®ã ?
 a. Con ë miÒn Nam ra th¨m l¨ng B¸c
 §· thÊy trong s­¬ng hµng tre b¸t ng¸t.
( ViÔn Ph­¬ng )
 b.Göi miÒn B¾c lßng miÒn Nam chung thñy
 §ang x«ng lªn chèng MÜ tuyÕn ®Çu.
( Lª Anh Xu©n )
2) X¸c ®Þnh tõ lo¹i cho c¸c tõ in ®Ëm trong c¸c c©u sau. Tr­êng hîp nµo lµ chuyÓn lo¹i, tr­êng hîp nµo kh«ng? T¹i sao ?
a. - Bé ®éi ta ®· chiÕn th¾ng kÎ thï.
 - Nh÷ng chiÕn th¾ng cña bé ®éi ta lµm kÎ thï khiÕp sî.	
b.- T«i rÊt quÝ «ng t«i.
 - ¤ng ¬i, chñ nhËt nµy «ng cho ch¸u ®i ch¬i nhÐ.
c.- C¸i bµn nµy ®Ñp qu¸
 - C¸c cËu bµn kÜ ®i
Câu28:
 1)T×m c¸c thµnh phÇn t×nh th¸i, c¶m th¸n, gäi - ®¸p, phô chó trong c¸c c©u sau ®©y:
a.Nµy, b¸c cã biÕt mÊy h ... - ¤ng ¬i, chñ nhËt nµy «ng cho ch¸u ®i ch¬i nhÐ.	( ®¹i tõ )
c.
- C¸i bµn nµy ®Ñp qu¸	( danh tõ)
- C¸c cËu bµn kÜ ®i	( ®éng tõ – htcl )
Câu 28:
1)a. Thành phần gọi- đáp: “ này”
 b.Thành phần phụ chú: “ nỗi nhớ nhà”, “ nỗi mong cha”
 c. Thành phần cảm thán: “ ôi”
 d. ..phụ chú: “ cái bờnhà mình”
 e. tình thái: “ hình như”
 g. ..cảm thán: “ ơ, ư”
2) Phép lặp: - “ học vấn” dùng liên kết câu (1) với câu (2),câu (2) với câu (3).
 - “ Thành quả” liên kết câu (3) với câu (4)
 - “sách” liên kết câu (4) với câu (5).
 * Phép nối: “ bởi vì” liên kết câu (1) với câu (2)
Câu 29: 
NÕu anh øng cö th×, t«i nãi thËt ®Êy, c¶ x· sÏ ñng hé anh.
NhËn d¹ng c©u vÒ mÆt cÊu tróc ng÷ ph¸p: C©u đơn mở rộngthµnh phÇn tr¹ng ng÷ 
CÊu t¹o ng÷ ph¸p:
+ Thµnh phÇn biÖt lËp: T«i nãi thËt ®Êy
+ Tr¹ng ng÷ lµ mét côm C – V ( Anh- øng cö )
+ Nßng cèt c©u: C ( c¶ x· ) – V ( sÏ ñng hé ) – B ( anh )
Câu 30:
1)- C¶ hai ch÷ ch©n trong c©u a vµ c©u b ®Òu cã nghÜa gèc gièng nhau. §ã lµ tõ chØ bé phËn c¬ thÓ cña ng­êi hay ®éng vËt, ë phÝa d­íi, cã chøc n¨ng n©ng ®ì c¬ thÓ ®Ó c¬ thÓ cao h¬n mÆt ®Êt mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh vµ mét chøc n¨ng quan träng lµ ®Ó di chuyÓn c¬ thÓ trong kh«ng gian.
- Tõ ch©n trong c©u a ®­îc dïng víi nghÜa chuyÓn, chØ kho¶ng kh«ng gian mµ c¬ thÓ chiÕm. §ã lµ nghÜa ho¸n dô, lÊy bé phËn ®Ó chØ toµn thÓ. Sau ch©n lµ ngay sau ng­êi nµo ®ã ®ang ®i.
- Tõ ch©n trong c©u b ®­îc dïng víi nghÜa chuyÓn Èn dô, chØ phÇn phÝa d­íi cña bÇu trêi n¬i “ tiÕp gi¸p” víi mÆt ®Êt, ng­êi ta gäi ®ã lµ ch©n trêi. Ch©n cña trêi xanh còng gäi lµ ch©n m©y. Ch©n m©y nh»m chØ ph­¬ng trêi xa x¨m, v« tËn liÒn víi mÆt ®Êt mét mµu xanh.
2)Tác giả dùng biện pháp tu từ:
a) Ẩn dụ: anh như “thuyền”, em như “ bến”
 Nhân hoá: thuyền nhớ bến, bến đợi thuyền.
=>Tác dụng: các biện pháp tu từ và nhân hoá ấy đã tạo nên h/ả đẹp, gợi cảm nói về tình thương nhớ, đợi chờ của lứa đôi. Với từ cảm” ơi”, với sự cộng hưởng của các vần thơ: “chăng- khăng-khăng”, âm điệu ca dao vang lên thiết tha, ngọt ngào. Tình yêu chung thuỷ, thắm thiết của người con gái ( hay người vợ trẻ) được diễn đạt một cách sâu sắc, cảm động. Thuyền và bến là cặp h/ả tuyệt đẹp nói về tình yêu lứa đôi, ta thường bắt gặp trong ca dao.
b) NT: ẩn dụ( “ vàng” như tấm lòng vàng, như lòng thuỷ chung của con người, như cái gì đẹp nhất, quí giá nhất, cần được cất giữ và bảo vệ cẩn thận)
=> Tác dụng: nếu con người không biết trân trọng giữ gìn tình cảm, đó là sự thuỷ chung, son sắt thì dù có đẹp, có quí giá đến đâu chăng nữa cũng không tiếc mà chỉ tiếc công tin tưởng, gửi gắm niềm tin vào nơi đó.
Bài 31
C©u 1: 
Mâ l¹i thóc, trèng l¹i giôc vµ tï vµ l¹i inh ái thæi lªn.
- §©y lµ c©u ghÐp gåm cã 3 nßng cèt c©u, quan hÖ gi÷a c¸c vÕ c©u lµ quan hÖ t¨ng tiÕn.
- Mâ (C) l¹i thóc( V ), trèng ( C) l¹i giôc ( V ) vµ tï vµ ( C ) l¹i inh ái thæi lªn ( V).
C©u 2:
- §©y lµ c©u bÞ ®éng. V× chñ ng÷ “ ThÓ th¬ lôc b¸t trong TruyÖn KiÒu” ë vµo thÕ bÞ ®éng, kh«ng ph¶i lµ chñ thÓ cña hµnh ®éng nªu ra ë vÞ ng÷ “ ®­îc nhµ th¬ khai th¸c triÖt ®Ó” mµ lµ ®èi t­îng cña hµnh ®éng “ khai th¸c” nªu ë vÞ ng÷.
- Ph©n tÝch ng÷ ph¸p:
+ Chñ ng÷: thÓ th¬ lôc b¸t trong TruyÖn KiÒu
+ VÞ ng÷: ®­îc nhµ th¬ khai th¸c triÖt ®Ó....
Trong bé phËn vÞ ng÷ cña nßng cèt c©u l¹i cã kÕt cÊu C – V
+ Chñ ng÷: nhµ th¬
+ VÞ ng÷: khai th¸c	
Bài 32
1.C¸c biÖn ph¸p tu tõ trong c©u ca dao:
- BiÖn ph¸p so s¸nh: må h«i th¸nh thãt nh­ m­a.
- BiÖn ph¸p nãi qu¸: må h«i r¬i th¸nh thãt nh­ m­a.
=> Tác dụng: cụ thể hoá h/ả giọt mồ hôi túa ra, rơi ra “ thánh thót như mưa ruộng cày”. Công việc cày đồng “buổi ban trưa” vô cùng vất vả, khó nhọc được đặc tả bằng h/ả gợi cảm, ấn tượng.
2.Bµi ca dao hµm ý nh¾c nhë ng­êi ®äc: Ng­êi n«ng d©n v« cïng vÊt v¶ ®Ó lµm ra h¹t g¹o nu«i sèng con ng­êi. H·y c¶m th«ng tr­íc nçi vÊt v¶ nhäc nh»n cña hä, h·y biÕt ¬n hä mçi khi b­ng b¸t c¬m ®Çy.
Bài 33
 Câu 1
* Các biện pháp tu từ:
-Ẩn dụ: “bão bùng”( h/ả tượng trưng cho sự gian khổ, khó khăn)
- Nhân hoá: “ thân bọc lấy thân”, “ tay ôm, tay níu”, “thương nhau”, “ tre gần”
- Điệp từ: “ thân,tay” ( lặp lại hai lần)
 * Giá trị biểu đạt: các biện pháp tu từ gợi lên h/ả tre không chỉ là vẻ đẹp thân mật của làng quê mà còn là biểu tượng cho những phẩm chất cao quí của người nông dân Việt Nam. Cũng như tre gắn bó với nhau “ nên luỹ, nên thành”, người dân cày Việt Nam, trong “bão bùng”, gian khổ, biết yêu thương, đoàn kết, che chở nhau “thân bọc lấy thân”, bảo vệ nhau “ tay ôm, tay níu” để cùng tồn tại, phát triển và sống trong hạnh phúc. Điệp từ làm cho ý thơ được nhấ mạnh, giọng thơ êm ái nhịp nhang, gợi cảm. niềm thương mến và tự hoà của tác giả được dễn tả trong một vần thơ hàm súc, hình tượng và truyền cảm sâu sắc.
Câu 2
 Đây là hai câu thơ tuyệt hay trong “ Truyện Kiều” tả cảnh đầu hè:
 “ Dưới trăng quyên đã gọi hè,
 Đầu tường lửa lựu lập loè đơm bông”
 Mùa hè đến đã đến. chim quyên( con cuốc) khắc khoải kêu suốt ngày đêm ( dưới trăng). Chim quyên được nhân hoá “ quyên gọi hè”; bước đi của thời gian như thêm phần thôi thúc giục giã. Câu thơ không chỉ có âm thanh mà còn có màu sắc, h/ả rất đẹp, rất độc đáo: “ Đầu tường lửa lựu lập loè đơm bông”. Khóm lựu đầu tường đã trổ hoa rực rỡ như ngọn lửa. “lửa lựu”- h/ả ẩn dụ thần tình. “lập loè” là hiện tượng nói về ánh sáng khi loé ra, khi tắt đi. Trong màu xanh thẫm của lá, hoa lựu lập loè khoe sắc. Từ láy “ lập loè” đi liền sau “lửa lựu”, tạo nên hình tượng “ lửa lựu lập loè” đầy thi vị. Bốn phụ âm “l” liên kết trong một mạch thơ tạo nên sự phong phú vần điệu, đọc lên nghe rất thích. Thi hào Nguyễn Du không viết lựu nở hoa mà lại viết “ đơm bông”. Cách dùng từ rất tinh tế, đậm đà bản sắc dân tộc. Cũng như chim quyên, hoa lựu là tín hiệu, là biểu tượng mùa hè đồng quê Việt Nam. Qua đó ta cảm nhận phần nào hồn thơ dân tộc qua cá tính sáng tạo thi ca của Nguyễn Du.
Bài 34
Câu1
a.Trong ®o¹n th¬ cã c¸c tõ ghÐp H¸n ViÖt: ...........................................................................................................................................................
b.C©u th¬ cã cÊu t¹o lµ mét c©u ghÐp: .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
c.C©u th¬ dïng biÖn ph¸p ®¶o ng÷: ...........................................................................................................................................................
d.C©u th¬ lµ c©u trÇn thuËt ®¬n cã m« h×nh C – V:..........................................................................
Câu2 C©u ca dao “ Bao giê ch¹ch ®Î ngän ®a. S¸o ®Î d­íi n­íc th× ta lÊy m×nh” dïng c¸ch nãi qu¸, ®­a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng bao giê cã lµm ®iÒu kiÖn cho cuéc h«n nh©n. Ch¹ch kh«ng bao giê lªn ngän ®a ®Î vµ s¸o còng kh«ng bao giê ®Î d­íi n­íc.
	Nh­ vËy hµm ý cña c©u ca dao lµ: Kh«ng bao giê lÊy ng­êi Êy.
Câu 3
a.Tõ nã ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i,xuÊt hiÖn ë c¸c c©u 2, 3, 4, 5, 6, 7 ®Ó liªn kÕt c©u. §ã lµ phÐp lÆp.
b.Tõ “ con bД ë c©u 8 ®­îc dïng ®Ó chØ bÐ Thu. Tõ “ con bД thay cho c¸c tõ nã ®­îc lÆp l¹i ë c¸c c©u trªn. Nh­ vËy, c©u 8 liªn kÕt víi c¸c c©u trªn b»ng phÐp thÕ.
Bài tập 35
1)Điệp ngữ trong đoạn thơ là từ vì, được sử dụng nhằm thể hiện mục đích chiến đấu của cháu - anh chiến sĩ trong bài thơ. Những lí do anh đưa ra rất giản dị : vì tiếng gà, vì bà, vì lòng yêu Tổ quốc. Mỗi từ vì nhằm nhấn mạnh một mục đích của anh, thể hiện tình yêu thiêng liêng với Tổ quốc bắt nguồn từ tình cảm chân thực giản dị : tình gia đình với những kỉ niệm mộc mạc đáng yêu đã hun đúc và là động lực giúp anh thêm sức mạnh vượt qua gian khó, chiến đấu và chiến thắng kẻ thù.
2) Më ®Çu bµi th¬ ViÕng l¨ng B¸c vµ c©u th¬ cuèi cïng cña bµi th¬ nµy ®Òu lµ h×nh ¶nh c©y tre ViÖt Nam. §ã lµ nh÷ng h×nh ¶nh Èn dô ®Æc s¾c. H×nh ¶nh hµng tre xanh xanh ViÖt Nam lµ h×nh ¶nh Èn dô ®Ó nãi vÒ con ng­êi ViÖt Nam qua b·o t¸p m­a sa vÉn ®øng th¼ng hµng trang nghiªm canh cho giÊc ngñ b×nh yªn cña Ng­êi. Trong b·o t¸p m­a sa vÉn v­¬n lªn m¹nh mÏ. Cïng víi thêi gian B¸c n»m trong giÊc ngñ b×nh yªn, hµng tre ®· lªn xanh vµ b¸t ng¸t trong s­¬ng. Cßn h×nh ¶nh c©y tre trung hiÕu lµ h×nh ¶nh nh©n ho¸ Èn dô bëi ®ã lµ h×nh ¶nh Èn dô cho phÈm chÊt trung hiÕu cña con ng­êi ViÖt Nam. C©y tre mang ý nghÜa Èn dô bëi h×nh ¶nh Êy tr­íc hÕt ®­îc nh©n ho¸, gièng nh­ con ng­êi còng trung hiÕu mét lßng ë quanh B¸c.
Bài 36
Câu1
a.Nhµ th¬ Tè H÷u ®· tõng viÕt vÒ B¸c Hå: 
Ng­êi rùc rì mét mÆt trêi c¸ch m¹ng
H×nh ¶nh mÆt trêi trong c©u th¬ trªn kh«ng ph¶i lµ h×nh ¶nh Èn dô. §©y chØ lµ mét so s¸nh cã ®ñ hai vÕ. Mét bªn lµ Ng­êi ( B¸c Hå ), mét bªn lµ mÆt trêi c¸ch m¹ng. B¸c Hå nh­ mÆt trêi c¸ch m¹ng rùc rì, soi ®­êng chØ lèi cho c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®i tíi th¾ng lîi.
b.Tr­êng hîp so s¸nh nh­ vËy cã thÓ thÊy trong c¸c c©u th¬:
MÆt trêi cña b¾p th× n»m trªn ®åi
MÆt trêi cña mÑ em n»m trªn l­ng
( NguyÔn Khoa §iÒm – Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ )
Câu2
 Trong thực tế, tiếng chim chỉ là âm thanh, không thể đem lại ánh sáng cho cả cánh rừng. Thế nhưng câu thơ vẫn được coi là đặc sắc vì: tiếng chim ở đây được cảm nhận bằng cả thính giác và thị giác, nhờ có sự chuyển đổi cảm giác như vậy mà người đọc cảm thấy tiếng chim không những phá tan sự tĩnh mịch của cánh rừng mà còn đem lại sự rộn rã, vui tươi, gợi sự sống sinh động của núi rừng. Bởi vậy từ “ sáng” ở đây không phải là ánh sáng mà là sức sống mãnh liệt của cánh rừng bừng dậy nhờ tiếng chim kêu.
Bài 37 
Câu 1:
 - Tr­êng tõ vùng : T¾m, bÓ. Cïng n»m trong tr­êng tõ vùng lµ n­íc nãi chung.
 - T¸c dông : T¸c gi¶ dïng hai tõ t¾m vµ bÓ khiÕn cho c©u v¨n cã h×nh ¶nh sinh ®éng vµ cã gi¸ trÞ tè c¸o m¹nh mÏ h¬n.
Câu 2:
- X¸c ®Þnh ®­îc c¸c phÐp tu tõ cã trong ®o¹n th¬: 
ho¸n dô: Hån th¬m; Èn dô: Ng«i sao, b×nh minh
Tõ ng÷ cïng tr­êng tõ vùng chØ c¸c hiÖn t­îng tù nhiªn: Ng«i sao, lÆn, b×nh minh, c¬n m­a, t¹nh, n¾ng.
- Ph©n tÝch c¸ch diÔn ®¹t b»ng h×nh ¶nh ®Ó thÊy c¸i hay c¸i ®Ñp cña ®o¹n th¬: thÓ hiÖn sù vÜnh h»ng, bÊt tö cña B¸c: ho¸ th©n vµo thiªn nhiªn, tr­êng tån cïng thiªn nhiªn ®Êt n­íc, gi¶m nhÑ nçi ®au xãt sù ra ®i cña Ng­êi. H×nh ¶nh th¬ võa giµu s¾c th¸i biÓu c¶m võa thÓ hiÖn tÊm lßng thµnh kÝnh thiªng liªng cña t¸c gi¶ ®èi víi B¸c Hå.
Bài 38
 Câu 1: Câu thơ sử dụng biện pháp tu từ so sánh: “tiếng suối” được so sánh với “ tiếng hát”
- Tác dụng của biện pháp so sánh đó: Bác so sánh tiếng suối chảy giữa rừng khuya với tiếng hát xa, vừa diễn tả được âm thanh rì rầm, ngọt ngào, êm đềm của tiếng suối chảy, vừa gợi tả cảnh khuya núi rừng chiến khu Việt Bắc đầm ấm, mang hồn người, sức sống con người. Thiên nhiên không heo hút,quạnh vắng mà trở nên hiền hoà, thân thiết. Tâm hồn Bác rất đẹp: yêu thiên nhiên và chan hoà với thiên nhiên, tạo vật. 
Câu 2: