Phân tích bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận

Đề bài : Phân tích bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận
Bài làm
“Yêu biết mấy nhưng bước đi dáng đứng
	Của đời ta chập chững buổi đầu tiên
	Tập làm chủ, tập làm người xây dựng
	Dám vươn mình cai quản lại thiên nhiên”
	Sau cuộc kháng chiến chống Pháp, miền Bắc bắt tay vào xây dựng chủ nghĩa xã hội.Hoà chung với không khí phấn khởi hồ hởi của miền Bắc, năm 1958 Huy Cận đã có chuyến đi thực tế ở Hòn Gai –Quảng Ninh.Cuộc sống hăng say, nhiệt tình lao động của những người dân miền biển đã tạo cảm hứng cho tác giả sáng tác. Bài “ Đoàn thuyền đánh cá” được ra đời trong hoàn cảnh ấy. Có thể coi đây là một “Khúc tráng ca” về cuộc sống mới, con người mới.
	Bút pháp lãng mạn mang tính chất khoa trương là một bút pháp rất riêng của Huy Cận. Nhà thơ đã hoá thân vào những người lao động trong một chuyên ra khới đánh cá. Bài thơ được xây dựng bố cục theo trình tự thời gian của một chuyến đi biển: Từ lúc ra khơi đến khi trở về.
	Khi mặt trời xuống biển cũng là lúc hoàng hôn buông xuống. Hình ảnh “Mặt trời xuống biển như hòn lửa” làm cho cảnh biển vào đêm nhưng không tối mà rực rỡ huy hoàng như một bức tranh sơn mài lộng lẫy. Sóng được nhân hoá như những chiếc then cài khi màn đêm – cánh cửa khổng lồ đang từ từ sập xuống. Ngôi nhà vũ trụ đã đi vào trạng thái nghỉ ngơi. Chính vào thời điểm ấy, người ngư dân bắt tay vào công việc quen thuộc của mình. Trạng thái “tĩnh” của vũ trụ đối lập hoàn toàn với trạng thái “ động” của con người.
 “Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi”
	Không phải từng chiếc thuyền đi lẻ mà cả một đoàn thuyền, đó là sức mạnh mới của cuộc sống đổi thay. Từ “lại” khẳng định nhịp điệu lao động đã đi vào ổn định. Với trí tưởng tượng phong phú của mình, tác giả đã đẩy con thuyền ra khơi bằng tiếng hát. Mặt biển không còn lạnh lẽo mà ấm áp hẳn lên bời tiếng hát âm vang náo nức thể hiện niềm vui to lớn của người lao động. Tiếng hát như hoà cùng gió thổi căng cánh buồm đẩy thuyền phăng phăng rẽ sóng. Cánh buồm no gió tượng trưng cho khí thế phơi phới đi lên của công cuộc xây dựng đất nước. Câu thơ đã hé mở vẻ đẹp tâm hồn của người lao động: Vất vả nhưng vẫn tràn đầy niềm vui. Họ vui vì được làm chủ cả thiên nhiên đất trời. Trong cả bài thơ câu hát là âm hưởng chủ đạo và đã khơi nguồn cảm xúc cho toàn bài. 
	Trong khổ thơ thứ hai, lời hát ngợi ca sự hào phóng và giàu có của biển cả cùng với vẻ đẹp lung linh của nó trong đêm. Bút pháp lãng mạn của nhà thơ vẽ lên khung cảnh vừa thật vừa ảo:
	 “Hát rằng..đàn cá ơi:
	Tiếng hát trầm lắng như vẫy gọi mời chào. Những thanh trắc trong khổ thơ đã tạo nên một điệu nhạc trầm và tiếng hát như lắng xuống trong sự giàu đẹp của biển cả quê hương. Đối với người ngư dân, đánh cá là một công việc có may có rủi, nhưng trước hết họ vẫn mong sao biển lặng sóng êm tìm được nguồn cá. Hình ảnh ẩn dụ “Đêm ngày dệt biển muôn nguồn sáng” mang lại cho người đọc nhiều liên tưởng thú vị về thơ ca. Vẻ đẹp của biển đã làm giảm bớt nỗi nhọc nhằn vất vả đem lại niềm vui và sức mạnh cho con người đang chinh phục thiên nhiên làm chủ cuộc đời.
	Cảnh đánh cá đêm được nhà thơ quan sát và miêu tả với một đôi mắt thi sĩ sắc sảo. Nổi bật hơn cả là hình ảnh con người khoẻ mạnh trẻ trung.
	 “Thuyền ta lái giólưới vây giăng”
	Bút pháp lãng mạn và trí tưởng tượng bay bổng đã được thể hiện một cách rõ nét. Dưới cái nhìn của Huy Cận, con thuyền có gió làm lái, trăng làm cánh buồm và đang lướt đi trong một không gian bao la, khoáng đạt. Giữa không gian bao la ấy con thuyền không hề bị lấn át mà trở thành hình ảnh trung tâm khoẻ đẹp nên thơ. Đến ngư trường để “dò bụng biển” người ngư dân rất khẩn trương và cuộc đánh cá thực sự là một trận đánh: Lưới thuyền là vũ khí và người dân chài là chiến sĩ. Cũng thăm dò tìm ra bãi cá, cũng “dàn đan thế trận” để bủa lưới sao cho trúng luồng cá để sáng mai trở về thuyền nào cũng đầy ắp cá. Bằng trí thông minh và kinh nghiệm của mình, con người đã nắm chắc phần thắng.
	Khổ thơ tiếp theo ca ngợi vẻ đẹp và sự giàu có của biển cả:
	 “Cá nhụ.Hạ Long”
bằng các tính từ và phép liệt kê, tác giả đã giúp ta cảm nhận được vẻ đẹp lộng lẫy, rực rỡ của các loài cá. Hình ảnh cá song là một một nét vẽ tài hoa, đuôi cá được so sánh như một ngọn đuốc. Nghệ thuật phối sắc tài tình đã khiến cho cảnh vật như một bức tranh đẹp trên mặt biển đêm, ánh trăng long lanh dát bạc, cá quẫy đuôi, sóng sánh ánh trăng vàng. Những con cá như những nàng tiên đang say sưa vũ hội. Rất tài tình, tác giả đã làm nên mối quan hệ giữa hai sự vật vốn ở rất xa nhau lại trở nên gắn bó, hoà nhập trong một cảnh sắc thiên nhiên đẹp. Chữ “em” cho thấy đàn cá đáng yêu và gắn bó với con người.
	Câu thơ  “Đêm..Hạ Long” là một sáng tạo độc đáo của nhà thơ. Ta như thấy cả màn đêm đang phập phồng thấy cả gió và sóng. Theo nhịp thở của vũ trụ ,hàng ngàn con sóng dồn đuổi ánh lên những đợt vàng sáng lấp lánh của vẩy cá phản chiếu ánh trăng, ánh sao làm cho câu thơ thật huyền ảo, lung linh. Có lẽ nhà thơ phải có một tình yêu biển hết sức thiết tha thì mới có thể làm nên những vần thơ tuyệt bút như vậy.
	Mải mê ngắm nhìn đàn cá dệt lưới, người dân chài thấy đàn cá thật gần gũi và họ lại cất lên tiếng hát ngọt ngào:
	 “Ta hát..trăng cao”
Cùng với tiếng hát, ánh trăng gõ vào mạn thuyền để xua cá vào lưới, đây là một hình ảnh vừa thực vừa hư ảo do trí tưởng tượng bay bổng của nhà thơ: thiên nhiên đang giúp đỡ con người lao động.
	Đắm mình trong mơ mộng nhà thơ bỗng nhận thấy:
	 “Biển cho ta cá như lòng mẹ
	Nuôi lớn đời ta tự buổi nào”
	Biển giàu có, hào phóng và bao dung. Biển được so sánh như tấm lòng người mẹ luôn yêu thương những đứa con của mình
 Đối với người dân chài, biển luôn bí ẩn và đầy rẫy những hiểm nguy.Vậy mà qua thơ Huy Cận,biển trở nên giàu đẹp và ân tình.Phải chăng nhà thơ đã nhìn biển bằng con mắt của người lao động mới, đó là con người làm chủ bắt thiên nhiên phải phục vụ con người nên biển mới hiện ra với những nét đặc sắc như vậy
	Cá đã vào lưới,bóng đêm đang tàn,nhịp độ lao động càng sôi nổi khẩn trương:
	“Sao mờ.nắng hồng”
	Trời sắp sáng, hiệu quả lao động đã nhìn thấy rõ. “Ta kéo xoăn tay” là một hình ảnh đẹp,thể hiện vẻ đẹp khoẻ khoắn của người dân chài .Họ đang dồn tất cả sức mạnh vào đôi cánh tay cuồn cuộn để kéo lên những mẻ cá nặng trĩu. “Chùm cá nặng” là phần thưởng mà biển khơi dành tặng cho người dân chài.Màu sắc rực rỡ của các loài cá làm cho cảnh rạng đông càng thêm lộng lẫy.Nhịp điệu câu thơ cuối chậm rãi,thể hiện cảm giác thanh thản,vui tươi,phản ánh tâm trạng thoải mái của ngư dân trước kết quả tốt đẹp của chuyến ra khơi.
	Khổ thơ cuối cùng là cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về:
	“Câu hát. muôn dặm phơi”
Ngày mới đang đến,đoàn thuyền đánh cá lại trở về trong tiếng hát.Hình ảnh “Câu hát căng buồm” một lần nữa lại quay trở lại khiến cho cả bài thơ như một khúc ca ,mà khổ cuối là điệp khúc của bài ca đó.Tác giả đã vẽ ra một cảnh tượng hoành tráng: Con người sau một đêm lao động vất vả vẫn còn đủ sức để chạy đua cùng mặt trời. họ đã được nâng lên ngang tầm với thiên nhiên trong tư thế chinh phục thiên nhiên.
	Hai câu thơ cuối làm cho bức tranh lao động mang một vẻ đẹp lãng mạn: ở trên cao,mặt trời lớn đang toả sáng,còn ở dưới phản chiếu muôn vạn mặt trời bé li ti. Đó là:
	“Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi”
	Đến đây, bức tranh biển cả ngập tràn sắc màu tươi sáng và ấm áp chất sống trong từng đường nét, cảnh vật, con người
	Kết thúc bức tranh lao động,tác giả đã thể hiện một cuộc sống ấm no của người dân miền biển.Bằng bàn tay lao động và trí óc,họ đã chinh phục biển cả, làm chủ cuộc sống của mình
	Bằng bút pháp lãng mạn,két hợp với trí tưởng tượng bay bổng,nhà thơ đã giúp chúng ta hiểu rõ về những con người lao động mới đang đóng góp công sức của mình để xây dựng chủ nghĩa xã hội.Chúng ta cùng chia sẻ niềm vui to lớn với nhà thơ, với tất cả những người lao động mới đang kiêu hãnh ngẩng cao đầu trên con đường đi tới tương lai.Bài thơ tuy ra đời đã lâu nhưng vẫn để lại trong em lòng tự hào về sự giàu đẹp của biển cả và những con người lao ssộng đáng quí. Em cũng hiểu thêm phần nào về hồn thơ mới mẻ của Huy Cận sau bao biến cố lịch sử trọng đại của dất nước và dân tộc-Một Huy Cận trữ tình cách mạng
‘